Географиядан қазақ тiлiнде шпаргалка 

1.География ғылымы зерттейді. 
 Жердің табиғатын, халқын, оның шаруашылығын. 
 2. «География» ұғымын енгізген 
 Эратосфен 
 3.География ғылымының салалары. 
 Физикалық, экономикалық. 
 4.Жер Күннен ... орналасқан? 
 3-ші 
 5.Жердің шар тәріздес болуының географиялық мәні. 
 Күн сәулелері әркелкі таралады. 
 6.Жер бетінде жыл маусымдарының ауысу себебі. 
 Күн сәулесінің түсу бұрышы мен түсу уақытының ұзақтығы. 
 7.Жер өз білігін айналып өтеді 
 24 сағатта 
 8.Жердің білігі орбита кеңістігіне орналасқан 
 66,5ғ 
 9.Оңтүстік жарты шарда жаз айлары 
 Желтоқсан, қаңтар, ақпан 
 10.Көкжиек дегеніміз ... 
 Жер бетінің көзге көрінетін бөлігі. 
 11.Жергілікті жерді бағдарлау ... айтамыз. 
 Көкжиек тұстарын табуды 
 12.Солтүстік бағыт пен жердегі заттың арасындағы бұрыш. 
 Азимут. 
 13.Азимут өлшенетін градус аралығы 
 0ғ-360ғ 
 14.Көкжиек тұстарын анықтайтын құрал 
 Тұсбағдар 
 15.Жер бетінде қашықтықты өлшеу тәсілдері. 
 Таспамен, өлшеуіш ашамен, қадаммен, көз мөлшерімен 
 16.Масштаб дегеніміз не? 
 Жер бетінде өлшенген қашықтықты қағазға түсіргенде кішірейтілгенін көрсететін шама. 
 17.Жергілікті жердің планы 
 Жер бетінің қағазға кішірейтіліп түсірілген нұсқасы 
 18.Жер бетіндегі нүктенің мұхит немесе теңіз деңгейінен бастап есептелінетін биіктік 
 Абсолюттік. 
 19.Горизонтальдар деп аталады. 
 План мен картада биіктіктері бірдей нүктелерді қосатын қисық сызықтар. 
 20.Жердің нақты үлгісі. 
 Глобус. 
 21.Географиялық карта дегеніміз. 
 Жер бетінің белгілі масштаб бойынша жазықтықта шартты белгілермен кескінделуі. 
 22.Экваторға сәйкес келетін жауапты анықта. 
 Бұл ең ұзын параллель. 
 23.Глобус пен карта бетіндегі экваторға параллель жүргізілген сызықтар. 
 Параллельдер. 
 24.Географилық ендік деп атаймыз. 
 Экватордан белгілі бір жерге дейінгі градус есебімен алынған қашықтықты. 
 25.Меридиандар мен параллель сызықтарының қиылысуынан пайда болады. 
 Градус торы. 
 26.Мазмұнына қарай карталар ... топқа бөлінеді 
 2 
 27.Карталар масштабына ... болып бөлінеді. 
 Ұсақ, орташа, ірі. 
 28.Ең ірі масштабты көрсет 
 1:10 
 29.Географиялық картадан құрлықтың биіктігін және мұхиттың тереңдігін анықтауға болады 
 Биіктік пен шкалалар көмегімен. 
 30.0ғ ендік пен 0ғ бойлық координаталарында орналасқан 
 В) Атлант мұхиты. 
 Географиялық полюс. 
 31.Жер шарының сыртқы қатты тас қабаты 
 Литосфера 
 32.Жердің ішкі құрылысы ... қабаттарынан тұрады 
 Жер қыртысы, мантия, ядро. 
 33.Литосфералық тақталар жылына қозғалады /см/ 
 2-5 см 
 34.Тау жыныстарының түрлері 
 Шөгінді, магмалық, метаморфтық. 
 35.Жер қыртысы мен жоғарғы мантиядағы кенет ығысу әсерінен туатын жер астының қозғалысы 
 Жер сілкіну. 
 36.Таулар дегеніміз ... 
 Жер бетінің жазықтардан оқшау көтеріліп жатқан қатты тілімденген биік бөліктері. 
 37.Жер бетінің аз тілімденген, тегіс немесе белесті алқабы 
 Жазықтар. 
 38.Терең мұхит түбі ойыстары ... деп аталады 
 Шұңғыма 
 39.Материктік жер қыртысының таулар астындағы қалыңдығы 
 70-80 км 
 40.Ойпаттардың мұхит деңгейінен салыстырмалы биіктігі 
 0 м-ден 200 м-ге дейін 
 41.Жанартаулар мен жер сілкінісі жиі болатын аймақ 
 Материк шетіндегі таулы аудандарда 
 42.Жанартаудың төбесінде пайда болған шұңқыр 
 Кратер 
 43.Көпшілік жанартаулар ... мұхитының жағалауында 
 Тынық 
 44.Екі немесе бірнеше тау жоталарының түйісуі 
 Торабы 
 45.Орташа биіктіктегі таулар мұхит деңгейінен биікте орналасқан 
 1000-2000 м 
 46.Материктік жер қыртысының мұхиттық жер қыртысынан айырмасы 
 Гранитті қабаты бар 
 47.Органикалық жолмен пайда болған шөгінді жыныстар 
 Тас көмір, шымтезек 
 48.Жердің газ тәріздес қабығы 
 Атмосфера. 
 49.Атмосфера қабаттары 
 Тропосфера, стратосфера, атмосфераның жоғарғы қабаты. 
 50.Ауаның жер бетіне түсіретін салмағы 
 Атмосфералық қысым. 
 51.Атмосфераның төменгі қабаты 
 Тропосфера. 
 52.Атмосфералық қысымды өлшейтін құрал 
 Барометр. 
 53.Тәулік ішіндегі ең жоғарғы және ең төменгі температура арасындағы айырмашылық 
 Температура ауытқуының тәуліктік амплитудасы. 
 54.Жел дегеніміз ... 
 Ауаның горизонталь бағытта орын ауыстыруы. 
 55.Ауа-райының негізгі элементтері 
 Температура, ылғалдылық, атмосфералық қысым. 
 56.Оңтүстік және солтүстік жарты шарға күн сәулесі бірдей түседі 
 23 қыркүйек және 22 наурызда. 
 57.Грек тілінен «климат» сөзінің мағынасы 
 Жер бетіне күн сәулесінің еңістігі 
 58.Желдің соғу себебі 
 Қысымның айырмасынан 
 59.Атмосферадағы 80% ауа массасы кездеседі 
 Тропосферада 
 60.Тәулік ішінде бағытын өзгертіп тұратын жел 
 Бриз 
 61.Күдізгі бриздің соғу бағыты 
 Теңізден құрлыққа 
 62.Тауда 1км-ге көтерілген сайын температура төмендейді 
 6ғС 
 63.1 км-ге көтерілген сайын ауа қысымы төмендейді: 
 100 мм сынап бағанына 
 64.Жердің ең ыстық белдеуі тропиктер арасында орналасуының себебі 
 Күн дәл төбеде ұзақ және ауаның жоғары қозғалысы болады 
 65.Теңіздік ауа массаның континенттік ауа массасынан айырмасы 
 Ауа ылғалы мол 
 66.Жер бетіндегі ең жоғары температура байқалатын климат белдеуі 
 Тропиктік 
 67.Тропиктік белдеулерде материктердің батыс жағалауында өтетін суық ағыстар әсері 
 Жауын-шашынның пайда болуына кері әсер етеді 
 68.Қоңыржай белдеуде ауа температурасының тәуліктік ауытқуы көп мезгіл 
 Жаз 
 69.Желдің бағыты мен күшін анықтайтын құрал 
 Флюгер 
 70.Жер бетіндегі негізгі климаттық белдеулер саны 
 4 
 71.Жердің су қабығы 
 Гидросфера. 
 72.Гидросферадағы тұщы су мөлшері 
 2,5% 
 73.Дүниежүзілік мұхит үлесіне Жер бетінің бөлігі келеді 
 3/4 бөлігі 
 74.Судың мұхиттан құрлыққа және құрлықтан мұхитқа үздіксіз ауысу үрдісі. 
 Дүниежүзілік су айналымы. 
 75.Дүниежүзілік мұхит бөліктері 
 мұхиттар, теңіздер, шығанақтар, бұғаздар. 
 76.Дүниежүзілік мұхит суының қасиеттері 
 Тұздылық пен температура. 
 77.Өзен барлық салалармен бірігіп ... 
 Өзен жүйесі 
 78.Жер бетіндегі суға толы табиғи ойыс 
 Көл. 
 79.Дүние жүзіндегі ең үлкен көл 
 Каспий. 
 80.Қар жиегі немесе қар шекарасы деп аталады 
 Қар жиналып, мұздыққа айналу мүмкін болатын жоғарғы шекара. 
 81.Теңіз суының орташа тұздылығы 
 35%0 
 82.Дүниежүзілік мұхит суының беткі орташа температурасы 
 +17,5ғC 
 83.Дүниежүзілік мұхиттағы ең терең шұңғыма 
 Мариан 
 84.Мына объектілердің теңіз сипатына сәйкес келетіні 
 Азов 
 85.Цунами толқындарының пайда болу себептері 
 Жер сілкінісінен 
 86.Толысу мен қайтудың пайда болу себебі 
 Жер мен Ай әрекетінен 
 87.Белгілі ойпат арқылы судың табиғи қозғалуы ... деп аталады 
 Өзен 
 88.Амазонка және Конго өзендерінің суы мол болып келу себебі 
 Олар жыл бойы мол жаңбыр суымен қоректенеді 
 89.Јлемдегі ең биік Анхель (1054 м) сарқырамасы орналасқан өзен 
 Ориноко 
 90.Судың тұздылығының көп мөлшері 
 Қызыл теңізде 
 91.Биосфера географиялық қабықтың ... бөлігі боп саналады. 
 Адамдар мекен ететін 
 92.Барлық қабаттарды қосатын жер қабығы 
 Био 
 93.Жердің тіршілік үшін маңызы зор қабаты 
 Тропосфера 
 94.Бір текті жағдайлы аумақта тіршілік ететін өсімдіктер мен жануарлардың жиынтығы 
 Биоценоз 
 95. «Экология» ұғымын енгізген 
 Э. Геккель 
 96.Құнарлы топырағымен ерекшеленетін табиғат зонасы 
 Дала 
 97.Тізеден келетін ормандар кездесетін зона 
 Тундра 
 98.Қалпына келмейтін табиғат ресурсы 
 Минералды 
 99.Табиғат компоненттерінің жиынтығы 
 Табиғат кешені 
 100.Құрлықтағы табиғат зоналарының қалыптасуына әсер ететін жағдайлар 
 Климаттық 
 101.Жер бетіндегі адамзат ... нәсілге бөлінеді 
 3 
 102.Нәсілдік белгілердің қалыптасу себебі 
 Табиғат жағдайлары 
 103.БҰҰ нәсілдік кемсітушілікті жою жөнінде қарар қабылдаған жылы 
 1965 ж. 
 104.Жер шарындағы материктер саны 
 6 
 105.Жер шары бетінің жалпы ауданы 
 510,2 млн км2 
 106.Құрлықты құрайтын материктер мен аралдардың көлемі 
 149,1 млн. км2 
 107.Дүниежүзілік мұхиттың жалпы ауданы 
 361,1 млн. км2 
 108.Жер қыртысының түрлері 
 Материктік және мұхиттық. 
 109.Литосфералық тақталардың қалыңдығы шамамен 
 60-100 км 
 110.Жер қыртысының тегістелген, тұрақты бөліктері 
 Платформалар. 
 111.Ежелгі платформалардың қатты кристалды жыныстарының жер бетіне шығып жатқан бөлігі 
 Қалқан 
 112.Платформалардың шөгінді жыныстар жауып жатқан бөлігі 
 Тақта 
 113.Жер қыртысының қозғалмалы белдеулері 
 Геосинклиналь 
 114.Пішіні, көлемі, жасы, биіктігі бойынша жер бетінің сипаты 
 Жер бедері 
 115.Жер бедері дегеніміз 
 Жер бетінің ойлы-қырлы сипаты 
 116.Мұхит табанының ең басты ерекшелігі ... болуы 
 Су асты жоталарының 
 117.Жер шарында климаттық белдеулердің қалыптасу .... байланысты 
 Жер бетіне түсетін күн жылуының мөлшеріне. 
 118.Ауа массалары дегеніміз 
 Бір текті қасиеттері бар, үлкен көлемдегі ауа. 
 119.Жер шарындағы Б.П.Алисов ажыратқан климаттық белдеулер саны 
 13 
 120.Тұрақты желдердің қалыптасуы ... байланысты 
 Қысым белдеулеріне. 
 121.Ауа массаларының негізгі түрлері 
 Арктикалық, қоңыржай, тропиктік, экваторлық. 
 122.Пассаттар дегеніміз 
 Экваторға қарай 30-шы ендіктердегі жоғарғы қысым белдеуінен соғатын желдер. 
 123.Белгілі бір жерге тән ауа райының ұзақ жылдар бойы қайталанатын құбылысы 
 Климат 
 124.Картада температуралары бірдей нүктелерді қосатын қисық сызықтар 
 Изотерма 
 125.Картада қысымы бірдей нүктелерді қосатын сызықтар 
 Изобара 
 127.Картада жауын-шашын мөлшері бірдей нүктелерді қосатын сызықтар 
 Изогиета 
 128.Негізгі климаттық белдеулерді белгіле 
 Тропиктік, қоңыржай 
 129.Өтпелі климаттық белдеулерді белгіле 
 Субарктикалық, субтропиктік 
 130.Мұхит суының басты қасиеттері 
 Температурасы мен тұздылығы 
 131.Мұхит суының тұздылығы дегеніміз 
 1 л суда еріген тұздың мөлшері 
 132.Мұхит суының орташа тұздылығы /% есебімен/ 
 35 
 133.Мұхит суының қату температурасы 
 -2° 
 135.Дүниежүзілік мұхиттың мұздар басып жатқан ауданы 
 15% 
 136.Су массалары дегеніміз 
 Мұхит суының зор көлемді алып жатқан бөлігі 
 137.Дүние жүзіндегі ең қуатты жылы ағыс 
 Гольфстрим 
 138.Дүниежүзілік мұхиттың балыққа ең бай ауданы 
 Қоңыржай ендіктер 
 139.Ең ірі табиғат кешені 
 Географиялық қабық 
 140.Литосфераның жоғарғы, атмосфераның төменгі бөлігі және гидросфера мен биосфераның байланысы мен әрекеттесуі нәтижесінде қалыптасқан табиғат кешені 
 Географиялық қабық. 
 141.Географиялық қабықтың маңызды заңдылықтары 
 Тұтастығы, зат және энергия айналымы, ырғақтылығы, зоналылығы. 
 142.Географиялық қабықтағы ең ірі табиғат кешендері 
 Материктер мен мұхиттар. 
 143.Температура жағдайы, ылғалдылығы, топырағы, өсімдіктер мен жануарлары бір-бірімен байланысқан ірі табиғат кешені 
 Табиғат зонасы. 
 144.Таулардағы табиғат зонасының алмасуы ... деп аталады 
 Биіктік белдеулік 
 145.Таудағы биіктік белдеулердің саны ... байланысты 
 Таудың георграфиялық орны мен биіктігіне 
 146.Еуразияның аралдармен қоса есептегендегі ауданы 
 53,3 млн км2 
 147.Орталық Азия табиғатын зерттеген саяхатшылар 
 Пржевальский, Семенов, Уәлиханов. 
 148.Евразияның оңтүстік шеткі нүктесі 
 Пиай мүйісі 
 149.Евразияның ең биік щыңы 
 Эверест 
 150.Үлкен Зонд аралындағы жанартау 
 Кракатау 
 151.Евразияда көлдердің солтүстік-батыста жиі орналасуының себебі 
 Мұздықтардың қазу әрекеті 
 152.Субэкваторлық климаттық белдеуде орналасқан зона 
 Саванналар мен ылғалды ормандар 
 153.Евразияның күшті тілімделген жағалаулары 
 Батысы мен шығысы 
 154.Солтүстік Американың ауданы жөнінен алатын орны 
 3 
 155.Алясканы ашып, зерттеуге үлес қосқан орыс саяхатшылары 
 Беринг, Чириков. 
 156.Солтүстік Американың түбектерін көрсет 
 Аляска, Калифорния, Лабрадор, Флорида. 
 157.Солтүстік Америкадағы ең суы мол өзен 
 Миссисипи. 
 158.Солтүстік Америкада көлдер жиі орналасқан бөлік. 
 Солтүстік. 
 159.Солтүстік Америкада “прерий” деп атайды 
 Биік шөптерден тұратын далаларды. 
 160.Солтүстік Американың оңтүстік жағалауындағы ең ірі шығанақ 
 Мексика 
 161.Ниагара сарқырамасы ... көлдерінің аралығында орналасқан 
 Эри және Онтарио 
 162.АҚШ аумағында 1872 жылы ұйымдастырылған дүние жүзіндегі алғашқы ұлттық саябақ 
 Йеллоустоун 
 163.Оңтүстік Американың аралдармен қоса ауданының көлемі 
 18,3 млн км2 
 164.XVIII ғ. соңы мен XIX басында Оңтүстік Американы зерттеген неміс ғалымы 
 А.Гумбольдт 
 165.Батыс Жарты шардың ең биік нүктесі 
 Аконкагуа 
 166.Жапырағының диаметрі 2 м-ге жететін өсімдік 
 Виктория-регия 
 167.Льянос - бұл 
 Ориноко саваннасы 
 168.Кампос - бұл 
 Бразилия саваннасы 
 169.Маракайбо атауының Оңтүстік Америкадағы географиялық объектіге қатысы 
 Көл 
 170.Оңтүстік Америка жағалауындағы ең ірі арал 
 Отты Жер. 
 171.Оңтүстік Америкадағы және жер шарындағы ең ірі ойпат 
 Амазанка 
 172.Амазонканың жыл бойы суының мол болу себебі 
 Экватор аймағында ағып жатыр. 
 173.Оңтүстік Америкада “сельвас” деп атайды 
 Қалың ормандарды. 
 174.Африка жағалауын мұхит шайып жатыр? 
 2 
 175.Африка материгіндегі ең ежелгі мемлекет 
 Египет 
 176.Конго өзенінің алабы орналасқан климаттық белдеу 
 Экваторлық 
 177.Африканың ең биік нүктесі 
 Килиманджаро 
 178.Африкадағы жер қыртысының ең ірі жарығы өтетін ауданы 
 Шығыс Африка таулы қыраты 
 179.Секретарь құсы тіршілік ететін зона 
 Саванналар 
 180.Африканың ең биік нүктесінің биіктігі /м/ 
 5895 
 181.Африкадағы жауын-шашынның ең көп жауатын жері 
 Гвинея шығанағы жағалауы 
 182.Африканың оңтүстік-батысындағы жағалық шөл 
 Намиб 
 183.Африканың ауыл шаруашылығына қолайлы табиғат зонасы 
 Қатты жапырақты ормандар 
 184.Экваторлық ормандардың бойы аласа адамдары 
 Пигмейлер 
 185.Солтүстік Африканың ең бойшаң адамдары 
 Тутси мен химилер 
 186.Африкадағы ХХ ғасырдың басындағы тәуелсіз елдер 
 Либерия, Эфиопия 
 187.Африкадағы ең жоғары дамыған ел 
 ОАР 
 188.ОАР аумағындағы ірі ұлттық парк 
 Крюгер 
 189.Жер шарындағы ең кіші материк 
 Австралия 
 190.Аустралияның ең құрғақ материк деп аталуы 
 2/3 бөлігін шөлдер алып жатуы 
 191.Аустралияның ең биік нүктесі 
 Косцюшко тауы 
 192.Аустралияның ... тас көмірдің ірі кен орындары шоғырланған 
 Оңтүстік-шығысында 
 193.Аустралиядағы жаз айлары аралығы 
 Желтоқсан-ақпан аралығы 
 194.Аустралиядағы уақытша кеуіп қалатын өзен арналары 
 Криктер 
 195.Скрэб ... табиғат зонасына тән 
 Тропиктік шөл және шөлейттер 
 196.Аустралияның байырғы халқы 
 Аборигендер 
 197.Аустралияда халықтың тығыз қоныстанған аймағы 
 Шығысы 
 198.Австралияның органикалық дүниесінің ерекше болу себебі: 
 Материктің басқа материктерден ерте пайда болған 
 199.Мұхит аралдарының табиғаты мен халқы жөнінде ғылыми еңбектер жазып қалдырған ғалым 
 Н. Н. Миклухо Маклай 
 200.Тынық мұхитының ауданы /млн.км2 / 
 178,6 
 201.«Қара аралдар» атауы тән аралдар тобы 
 Меланезия 
 202.Жер шарындағы ең ірі маржан түзінділері 
 Үлкен Тосқауыл рифі 
 203.Мұхит аралдарындағы ең ірі, жақсы дамыған ел 
 Жаңа Зеландия 
 204.Антарктида материгінің ашылған жылы 
 1820 
 205.Антрактиданы ашқан саяхатшылар 
 Ф.Беллинсгаузен, М.Лазарев 
 206.Антарктида «шұраттары» деп аталады 
 Жазда мұз жамылғысы болмайтын жерлерді 
 207.Халықаралық геофизикалық жыл 
 1957-1958 
 208.Антарктида жағалауындағы құстың ерекше түрі 
 Пингвин 
 209.Антарктида климатына тән басты ерекшелік 
 Жердегі ең суық материк. 
 210.Қазақстан орналасқан материк 
 Еуразия 
 211.Қазақстан Республикасының аумағы 
 2,7млн. км2. 
 212.Дүниенің екі бөлігінде орналасқан Қазақстан облыстары 
 Атырау, Батыс Қазақстан 
 213.Қазақстан Республикасының физикалық географиялық орны анықтайды. 
 Табиғат жағдайларын. 
 214.Теңізге шығатын жолы бар Қазақстанмен шектесетін мемлекеттер 
 Қытай, Ресей 
 215.Қазақстанмен шығысында шектесетін мемлекет 
 Қытай 
 216.Қазақстан мен Қытай арасындағы шекара ұзындығы 
 1460 км 
 217.Қазақстан аумағының батыстан шығысқа дейінгі ұзындығы 
 3000 км 
 218.Қазақстан аумағының солтүстіктен оңтүстікке дейінгі ұзындығы 
 1600 км 
 219.Қазақстан көлемі жөнінен Еуразияда 
 4-ші орында 
 220.Қазақ жері туралы ерте кездегі географиялық мағлұматтарды еңбектерінен кездестіреміз. 
 Птоломейдің,Геродоттың. 
 221.Қазақ жерін зерттеген орыс ғалымдары 
 П.П.Семенов-Тянь-Шанский,Н.Потанин,Н.Обручев,И.Мушкетов.. 
 222.Қ.Сәтпаев ашқан кен орындары 
 Қарсақпай, Жезді, Қияқты 
 223.ХVII ғасырдағы Қазақстан жері түсірілген карта 
 «Сібірдің сызба кітабы» атласында 
 224.Арал теңізін алғаш зерттеген ғалым 
 Л. Берг 
 225.Академик Қ. Сәтбаевтың зерттеген аумақтары 
 Орталық Қазақстан 
 226.Тянь-Шань тауларын зерттеген ғалым 
 П.П Тян- Шанский 
 227.Іле Алатауы мен Жоңғар Алатауын зерттеген ғалым 
 Ш. Уәлиханов 
 228.Орталық Қазақстандағы мыс кен орнын ашқан 
 Қ. Сәтбаев 
 230.Хантәңірі шыңына дейін барған зерттеуші 
 П.П Семенов-Тяншанский 
 231.Қ. Жалайридың географиялық мазмұндағы кітабы 
 «Жылнамалар жиынтығы» 
 232.Қазақстандағы ең биік тау 
 Хан-Тәңірі. 
 233.Хан-Тәңірі шыңының биіктігі 
 6995м. 
 234.Қарақия ойысы ... орналасқан 
 Маңғыстау түбегінде. 
 235.Жер бедерінің басты ерекшелігін көруге болады 
 Физикалық картадан. 
 236.Республика аумағының мұхит деңгейінген ең төмен орналасқан аймағы 
 Каспий маңы ойпаты 
 237.Қазақстандағы жер бетінің биік таулы аймағы 
 Шығыс және оңтүстік-шығыс бөлігі 
 238.Қазақстан аумағының 10% жерін алып жатқан жер бедері 
 Биік таулар 
 239.Батыс Сібір жазығының Қазақстан аумағына кіретін бөлігі 
 Оңтүстігі 
 240.Қазақстанның оңтүстігіндегі жазық 
 Тұран 
 241.Батыс Сібір мен Тұран ойпатын жалғастырып жатқан қолаты 
 Торғай 
 242.Каспий маңы ойпаты мен Мұғалжар тауы аралығындағы үстірт 
 Жем 
 243.Қазақстанның аласа таулы өлкелері 
 Сарыарқа, Мұғалжар, Маңғыстау 
 244.Қазақстанның биік таулары 
 Тянь-Шань, Жоңғар Алатауы, Алтай 
 245.Ғылымда тау жынысының жасын анықтау әдістері 
 Салыстырмалы,абсолюттік. 
 246.Қазақстан жеріндегі ең алғашқы тау жасалудың басталуы 
 Каледон тау жасалуында 
 247.Сейсмология ғылымы зерттейді 
 Жер сілкінуді 
 248.Протерозой эрасынан кейінгі эра 
 Палеозой 
 249.Кайнозой эрасының дәуірлері 
 Палеоген, неоген, төрттік 
 250.Каледон тау түзілісі жүрген дәуірлер 
 Силур, девон 
 251.Тектоникалық және эолдық процестердің болу түрі 
 Жер сілкіну, желдің әрекеті 
 252.Алматы қаласында күші 10 баллдың жер сілкінісі болған жыл 
 1887 ж. 
 253.Мұздықтардың еруінен, ұзақ жауатын нөсер жаңбырдан болатын апатты жағдай 
 Сел тасқыны 
 254.Пайдалы қазбалар ... топқа бөлінеді 
 3. 
 255.... көмір бассейнінде көмір ашық әдіспен қазып алынады 
 Екібастұз. 
 256.Темір рудасын өндіретін негізгі кен орындары. 
 Соколов-Сарыбай,Қашар,Лисаковск. 
 267.Шөгінді жыныстардан пайда болған темір кен орындары 
 Јйет, Лисаков 
 268.Фосфорит рудасы өндірілетін тау жоталары 
 Мұғалжар, Қаратау. 
 269.Қазақстанда алюминийдің негізгі шикізаты 
 Боксит 
 270.Қазақстандағы хромит кен орындары 
 Кемпірсай, Дөң 
 271.Қазақстанның климаты. 
 Шұғыл континентті. 
 272.Қазақстан аумағына әсер ететін негізгі ауа массалары 
 Арктикалық, қоңыржай, тропиктік 
 273.Қазақстан климатының шұғыл континенттілігінің себебі 
 Мұхиттардан алыс орналасуынан 
 274.Қазақстан аумағы орналасқан климаттық белдеу. 
 Қоңыржай. 
 275.Қазақстандағы жауын-шашын мол түсетін жер. 
 Кіші Үлбі өзенінің жоғарғы ағысы. 
 276.Ебі және Сайқын желі соғатын жер 
 Жоңғар қақпасы. 
 277.Қазақстанға жауын-шашын әкелетін ауа массасы 
 Атлант мұхитынан келетін ауа массасы 
 278.Қазақстанның солтүстігіндегі қаңтардың орташа температурасы 
 -19ғC 
 279.Қазақстанда жауын-шашынның ең көп түсетін жері 
 Батыс Алтай 
 280.Қазақстан өзендері алаптарына жатады 
 Солтүстік Мұзды мұхит, ішкі ағынсыз 
 281.Қазақстанда ұзындығы 1000 км-ден асатын өзендер саны 
 7. 
 283.Қазақстанның су энергетикалық ресурқа бай өзені 
 Ертіс 
 284.Балқаш-Алакөл алабының өзендері 
 Іле,Қаратал 
 285.Қазақстан аумағында ірілі-ұсақты ... көл бар 
 48 мың 
 286.Қазақстанның басты қалдық көлдері 
 Каспий, Арал 
 287.Қазақстанда қазіргі мұздықтар таралған аудандар 
 Шығыс және оңтүстік-шығыс 
 288.Топырақтану ғылымының негізін салушы ғалым 
 В.Докучаев 
 289.Су, ауа, жылу, өсімдік және тірі ағзалардың нәтижесінде жер қыртысының беткі қабатында пайда болған табиғи құрылым 
 Топырақ 
 290.Қара топырақты зона Қазақстанның аймағында тараған 
 Солтүстік 
 291.Топырақ эрозиясы түрлерінің саны 
 2 
 292.Қазақстан аумағы табиғат зоналарында орналасқан 
 Орманды дала, дала, шөлейт, шөл 
 293.Орманды дала зонасында өсетін ағаштар 
 Қайың, көктерек 
 294.Қазақстан аумағының % дала зонасы алып жатыр 
 29 
 295.Шөлейт зонасының негізгі топырағы 
 Ашық қара қоңыр 
 296.Қазақстан аумағының 44%-н алып жатқан табиғат зонасы 
 Шөл 
 297.Табиғат ерекшеліктеріне байланысты Қазақстан аумағы табиғат аудандарына бөлінеді 
 9. 
 298.Каспий маңы ойпаты кіретін жазық 
 Шығыс Еуропа 
 299.Қазақстанның оңтүстігін батысынан шығысына дейін алып жатқан жазық 
 Тұран 
 300.Солтүстік Қазақ жазығының ең ірі өзені 
 Ертіс 
 301.Сарыарқаның ең биік тауы 
 Қызыларай 
 302.Мұғалжар таулары пайда болды 
 Герцин қатпарлығында 
 303.Алтайдың қазақстандық бөлігінің климаты 
 Қоңыржай континентті 
 304.Қазақстандағы қорықтар саны 
 9 
 305.Қазақстанның «Қызыл кітабы» жарыққа шыққан жыл 
 1978. 
 306.Қазақстандағы сулы-батпақты-шөлді ландшафт 
 Қорғалжын 
 307.Қазақстанның экономикалық-географиялық жағдайының қолайсыз жағы 
 Құрлық ішілік 
 308.Қазақстандағы облыстар саны 
 14 
 309.Қазақстанның әкімшілікке бөлінуінің ең жоғарғысы 
 Облыс 
 310.Республикалық дәрежедегі қалалар 
 Алматы, Астана 
 311.Қазақстан Каспий теңізі арқылы шектесетін ел 
 Иран 
 312.Қазақстанмен шекарасы ең ұзын ел 
 Ресей 
 313.Қазақстанның негізгі табиғи байлықтары 
 Минералдық ресурстар 
 314.Өндірісте тікелей пайдаланылады 
 Пайдалы қазбалар 
 315.Сарқылмайтын табиғи ресурстар 
 Күн энергиясы 
 316.Қалпына келмейтін табиғи ресурстар 
 Пайдалы қазбалар 
 317.Қазақстанның пайдалы қазбаларының экономикалық тұрғыдан басымдылығы 
 Жер бетіне жақын және қолайлы кешенді түрде игерілуі 
 318.Мұнай кен орындары 
 Доссор, Теңіз 
 319.Қазақстанда ауыл шаруашылығына жарамды жерлердің көп бөлігі 
 Жайылым жерлер 
 320.1999жылғы дерек бойынша Қазақстан халқының саны (мың адам) 
 14953 
 321.Халық саны туралы нақты мәліметті береді 
 Халық санағы 
 322.Халықтың механикалық қозғалысы дегеніміз. 
 Миграция 
 323.Қазақтың демограф-ғалымы 
 М. Тәтімов 
 324.Қазақстандығы еркектер үшін еңбекке қабілетті жас шегі 
 16-63 
 325.Қазақстан халқының орташа тығыздығы /1 шаршы км/ 
 5,5 адам 
 326.Халықтың табиғи өсуі 
 1000 адамға шаққандағы туу мен өлгендер арақатынасы 
 327.Отын-энергетика кешенінің салалары 
 Отын, энергетика 
 328.Қазақстандағы негізгі отын базасы 
 Қарағанды алабы 
 329.Қазақстандағы ең алғашқы игерілген мұнай кен орны 
 Доссор 
 330.Қазақстанда мұнай өңдеу зауыттары орналасқан қалалар 
 Атырауда, Шымкентте, Павлодарда 
 331.Өзіндік құны ең арзан көмір алабы 
 Екібастұз 
 332.Қазақстанда ең ірі МАЭС орналасқан қала 
 Екібастұз 
 333.Қазақстанның ірі су электр станциясы 
 Бұқтырма 
 334.Көмірді шахталық әдіспен өндіретін алап 
 Қарағанды 
 335.Јлемдік нарықтағы стратегиялық шикізат 
 Мұнай 
 336.Қара металлургияға қажетті шикізат 
 Темір кені 
 337.Толық циклді комбинат орналасқан қала 
 Теміртау 
 338.Ақсу қаласында ... орналасқан 
 Ферроқорытпа зауыты 
 339.Қазақстандағы мыстың ең көп мол қоры 
 Шығыс пен Орталықта 
 340.Қазақстандағы титан-магний өнер кәсібінің орталығы. 
 Өскемен 
 341.Алюминий алу үшін қажетті шикізат 
 Боксит 
 342.Энергияны көп қажет ететін түсті металлургия саласы 
 Алюминий 
 343.Алюминй өндірісінің Павлодарда орналасуының себебі 
 Су және энергия көзіне жақын 
 344.Ауыл шаруашылығы машиналарын жасауға мамандандырылған қалалар 
 Астана, Павлодар 
 345.Электро жабдықтарын жасау орталықтары 
 Ақтөбе, Талдықорған 
 346.Қазақстанның машина жасау кешені 
 Кешенді сала 
 347.Трактор шығаратын зауыт орналасқан қала. 
 Павлодар 
 348.Кен-химия өнеркәсібінің орталықтары 
 Қаратау, Жаңатас 
 349.Қазақстандағы негізгі химияның басты өндірісі 
 Минералды тыңайтқыштар 
 350.Фосфор тыңайтқыштары өндірісінің орталықтары 
 Тараз, Алға 
 351.Тараз және Алға суперфосфат зауыттарының орналасуындағы басты факторлар 
 Жоғары сапалы фосфорит шикізаты 
 352.Синтекикалық каучук зауыты орналасқан 
 Теміртауда 
 353.Құрылыстағы байланыстырушы материал 
 Цемент 
 354.Цемент зауыттарын орналаластырудың негізгі факторлары 
 Шикізат 
 355.Ірі цемент зауыттарының Шымкент пен Семейде орналасуындағы басты фактор 
 Јк тастар мен цементті саз балшықтарға жақын 
 356.Құрылыс материалдарының негізгісі 
 Бетон, темір-бетон 
 357.Қазақстан жерінің көп бөлігі ... мақсатта пайдаланылады 
 Ауыл шаруашылығына 
 358.Қазақстандағы егіншіліктің басты саласы 
 Дәнді дақылдар 
 359.Республикада өсірілетін маңызды техникалық дақылдар 
 Мақта, қант қызылшасы 
 360.Жеңіл өнеркәсіптегі басты сала 
 Тоқыма 
 361.Тамақ өнеркәсібін орналастырудың негізгі факторлары 
 Шикізат және тұтынушы 
 362.Ауыл шаруашылығы шикізатын өңдеуші өнеркәсіп саласы 
 Тамақ 
 363.Ірі жеңіл өнеркәсіп орталықтары 
 Алматы, Шымкент 
 364.Қазақстандағы жүк айналымының жетекші түрі 
 Теміржол 
 365.Көліктің маусымды түрі 
 Өзен 
 366.Орталық экономикалық ауданда жақсы дамыған өнеркәсіп саласы 
 Көмір және металлургия 
 367.Шығыс Қазқақстандағы ең мол кенді пайдалы қазба 
 Полиметал 
 368.Солтүстік Қазақстанда өсірілетін негізгі дақыл 
 Бидай 
 369.Оңтүстік Қазақстандағы мал шаруашылығының жетекші саласы 
 Қой және ірі қара мал 
 370.Қазақстанның ең ірі сауда серіктесі 
 Ресей 
 371.Дүние жүзінің саяси картасындағы заңдылықтар мен өзгерістерді зерттейді 
 Саяси география 
 372.Урбандалу деңгейі көрсетеді 
 Халықтың жалпы санындағы қала халқының үлесін 
 373.Саны жағынан көп тіл семьясы 
 Үнді-еуропалық 
 374.«Жасыл революция» басталды 
 ХХ ғасырдың 60-шы жылдары 
 375.Јуе көлігі ең күшті дамыған ел 
 АҚШ 
 376.Теңіз жолының ежелден дамыған ауданы 
 Атлант мұхиты 
 377.Несие-қаржы қатынастардың атқаратын қызметі 
 Қарыз және несиелер беру 
 378.Беларусь Республикасының машина жасау өнеркәсібі маманданған 
 Автомобиль жасауға 
 380.Украинадағы ең ірі қара металлургия орталығы 
 Донецк, Кривой Рог, Запорожье 
 381.Грузия ауыл шаруашылығының негізгі саласы 
 Цитрус 
 382.Жер бетінің табиғаты,халқы,оның шаруашылық әрекеті туралы ғылым: 
 География 
 383.Грек тілінен аударғанда «география» сөзінің мағынасы: 
 Жерді сипаттап жазу 
 384.Дүние жүзін алғаш рет айналып шыққан саяхатшы: 
 Ф.Магеллан 
 385. «Ұлы географиялық ашулар» заманы: 
 ХVғ.аяғы–ХVІІғ.ортасы 
 386.Христофор Колумб экспедиция бастаған жыл: 
 1492 
 387.Күнге ең жақын орналасқан ғаламшар: 
 Меркурий 
 388.Күннен ең алыс орналасқан ғаламшар: 
 Плутон 
 389.Қазақтың тұңғыш ғарышкері: 
 Тоқтар Әубакіров 
 390.Күзгі күн теңелуі: 
 23 қыркүйек 
 391.Көктемгі күн теңелуі: 
 21 наурыз 
 392.Жердің радиусы: 
 6371 км 
 393.Көкжиек тұстарының бағыттары: 
 Румб 
 394.Жердегі белгілі бір зат пен солтүстік бағыт арасындағы бұрыш: 
 Азимут 
 395.270º азимутқа сәйкес келетін көкжиек түсі: 
 Батыс 
 396.Шығыс бағытына сәйкес келетін азимут: 
 90º 
 397.1 см–100 м масштабы: 
 Атаулы 
 398.Жерде әр түрлі бағыттың азимутын анықтайтын аспап: 
 Тұсбағар 
 399.Ірі масштабты анықтаңдар: 
 1:5000 
 400.Ұсақ масштабты анықтаңдар: 
 1:1000000 
 401.Нүктенің бастапқы меридианнан градус есебімен алынған қашықтығы: 
 Бойлық 
 402.Жер бетіндегі бір полюстен екінші полюске қарай шартты түрде жүргізілетін сызық: 
 Параллель 
 403.Материктер,мұхиттар,теңіздер,аралдар,өзендер,көлдер бейнеленген карта: 
 Физикалық 
 404.Экватордың ұзындығы(км): 
 40000 
 405.Жер бетіне шығып төгілген магма: 
 Лава 
 406.Мезгіл-мезгіл ыстық су мен бу шапшып тұратын қайнар: 
 Гейзер 
 407.Орташа биіктегі тау: 
 Карпат 
 408.Абсолют биіктігі 500м асатын жазық: 
 Таулы үстірт 
 409.Магмалық тау жыныс: 
 Базальт 
 410.Жердің ең ортасында орналасқан: 
 Ядро 
 411.Бұрын теңіз түбі болып, кейін көтерілудің нәтижесінде пайда болған жазықтар: 
 Алғашқы жазықтар 
 412.Ең жоғары және ең төменгі температуралардың айырмасы: 
 Амплитуда 
 413.Белгілі бір жағдайда су буларының сұйық күйге айналуы: 
 Конденсация 
 414.66,5ºс.е. және 66,5ºо.е. параллельдердің атауы: 
 Поляр шеңбері 
 415.Құрғақ ауаның газдық құрамы: 
 78% азот,21% оттегі 
 416.Ауаның ылғалдылығын анықтайтын аспап: 
 Гигрометр 
 417.Тәулік ішінде бағыттарын өзгертіп отыратын жел: 
 Бриз 
 418.Атмосфераның құрылысы: 
 Тропосфера,стратосфера,мезосфера 
 419.Өте биікте, жауын-шашын жаумайтын бұлт: 
 Шарбы 
 420.Жылы және суық ағыстардың пайда болу себебі: 
 Тұрақты желдер 
 421.кі жағынан материктердің немесе аралдардың жағалары шектеп тұрған енсіз су айдыны: 
 Бұғаз 
 422.Өзеннің ағып шығатын жері: 
 Бастауы 
 423.Аңғардың өзен тасығанда су басатын бөлігі: 
 Жайылма 
 424.Өзендегі су деңгейінің кенет көтерілуі: 
 Тасқын 
 425.Кез келген аумақтың табиғат компоненттерінің жиынтығының біртұтас жүйесі: 
 Географиялық кешен 
 426.Өтпелі географиялық белдеу: 
 Субэкваторлық 
 427.Температурасы үнемі жоғары жауын-шашын жыл бойы біркелкі болатын табиғат зона: 
 Экваторлық 
 428.Әр жерінде жеке немесе шоқ- шоқ ағаш пен бұта кездесетін көбінесе шөп басқан жазықтар: 
 Саванна 
 429.Шөп басқан, ормансыз, жазық жер: 
 Дала 
 430.Солтүстік және оңтүстік жарты шарлардың 30°-60° ендіктеріндегі белдеу: 
 Қоңыржай 
 431.Табиғи күйінде ағаш өсімдігі негізгі орын алатын табиғат зона: 
 Орман 
 432.Солтүстік және оңтүстік полюстер төңірегіндегі географиялық белдеу: 
 Полярлық 
 433.Қоңыржай белдеудің қылқан жапырақты ормандары: 
 Тайга 
 434.20º және 30º еңдіктер аралығында орналасқан табиғат белдеуі: 
 Тропиктік 
 435.Мүк пен қына, бұта өсетін мәңгі тоң таралған жерлер: 
 Тундра 
 436.Климаты өте құрғақ, өсімдігі әрі жұтаң, әрі сирек аумақтар: 
 Шөл 
 437.Қоңыржай белдеудегі дала мен шөлдің аралығындағы өтпелі зона: 
 Шөлейт 
 438.Тундраның өсімдіктері: 
 Мүк, қына 
 439.Дала зонасының өсімдіктері: 
 Селеу, бетеге 
 440.Көлемі жөнінен екінші материк: 
 Африка 
 441.Ең ежелгі бір тұтас материк: 
 Пангея 
 442.Жаңа Зеландияны ашқан саяхатшылар: 
 Дж. Кук, Абель Тасман 
 443.Мұхиттық аралдардың табиғаты мен халқын зерттеген саяхатшы: 
 Н.Н. Миклухо-Маклай 
 444.Жер бедерін қалыптастырушы ішкі күштер: 
 Мантиядағы заттар қозғалысы 
 445.Материктік және мұхиттық тақталар шектесетін аймақтардың жағалық бөлігі: 
 Материктік беткей 
 446.Белгілі климат зерттеуші ғалым: 
 Б.П. Алисов 
 447.Дүниежүзілік мұхит суының алабы(млн.км²) : 
 361 
 448.Атлант мұхитының ең терең жері: 
 Пуэрто-Рико шұңғымасы 
 449.Дүниежүзілік мұхиттағы ең жоғары тұздылық (‰) : 
 41 
 450.Дүниежүзілік мұхиттың балыққа ең бай аудандары: 
 Қоңыржай ендіктер 
 451.Дүниежүзілік мұхиттағы ең қуатты суық ағыс: 
 Батыс желднр ағысы 
 452.Адам әрекетінің ықпалымен қалыптасатын табиғат комплекстері: 
 Антропогендік 
 453.Географиялық қабықтағы ең ірі табиғат кешені: 
 Материк 
 454.Адам әрекеті нәтижесінде өзгеріске ұшыраған табиғат кешендері: 
 Антрогендік 
 455.Географиялық қабықтың ырғақтылық заңдылығы: 
 Күн мен түннің ауысуы 
 456.Евразияның шығыс шеткі нүктесі: 
 Дежнева 
 457.Қытай тілінен аударғанда “сары” деген мағынаны білдіретін өзен: 
 Хуанхэ 
 458.Еуразиядағы ең биік сөнбеген жанартау: 
 Ключи шоқысы 
 459.Жер шарындағы ең терең көл: 
 Байкал 
 460.Шри-Ланка аралында өндірілетін асыл тастар: 
 Сапфир 
 461.Қысы жұмсақ,қаңтардың орташа температурасы 0ºС-тан жоғары,ауа райы құбылмалы болатын климаттық белдеу: 
 Қоңыржай теңіздік 
 462.Қарағай,шырша,майқарағай өсетін табиғат зонасы: 
 Тайга 
 463.Мариан шұңғымасының тереңдігі: 
 11022 м 
 464.Ауданы жөнінен ең кіші және ең суық мұхит: 
 Солтүстік Мұзды 
 465.“Үлкен жел” деген мағынаны білдіретін дауылдар: 
 Тайфун 
 466.Судың ең жоғары беткі температурасы (+34º С) байқалатын шығанақ: 
 Парсы 
 467.Дүние жүзіндегі ең үлкен арал: 
 Гренландия 
 468.Ньюфаунленд аралы мен Лабрадор түбегі жағалауын ашқан: 
 Джон Кабот 
 469.Арктикалық ауа массаларының материктің ішкі бөлігіне терең бойлай ену себебі: 
 Материктің солтүстігінде таудың болмауы 
 470.Кордильер тау жүйесінің пайда болу себебі: 
 Литосфералық тақталардың соқтығысуы 
 471.Оңтүстік Американың солтүстік шеткі нүктесі: 
 Париньяс 
 472.Оңтүстік Американы Отты Жер аралынан бөліп тұрған бұғаз: 
 Магеллан 
 473.Анды тауының биіктігі: 
 6960 м 
 474.Оңтүстік Американың түсті және сирек металдарға бай аймағы: 
 Анд тауы 
 475.Оңтүстік Америка өзендері суының мол болып келуі себебі: 
 Жауын-шашын мол түсуінен 
 476.Жыл бойы ауа температурасы +25ºС-тан төмен түспейді,жауын-шашын мөлшері 1500-3000 мм болатын климаттық белдеу: 
 Экваторлық 
 477.Екі материкте орналасқан Африка мемлекеті: 
 Египет 
 478.Көлемі жөнінен Африкадан үлкен материк: 
 Евразия 
 479.Альпі мен Гималай тауларымен бір мезгілде қалыптасқан Африканың таулары: 
 Атлас таулары 
 480.Африканың жанартаулар көп орналасқан аймағы: 
 Шығыс Африка таулары 
 481.Африкада биік, әрі ұзын тау тізбектерінің болмауы: 
 Ежелгі платформада орналасқан 
 482.Африкада суық ағыстар ... септігін тигізеді: 
 Жауын-шашынның азаюына 
 483.Африка елдері: 
 Судан, Камерун, Либерия 
 484.Ең кіші, ең құрғақ және халық ең аз қоныстаған материк: 
 Австралия 
 485.Австралияның ең биік нүктесі: 
 Косцюшко 
 486.Оңтүстік тропик материкті дәл ортасынан кесіп өтуі мынаған әкеп соғады: 
 Көпшілік бөлігіне жауын-шашынның аз түсуіне 
 487.Жаңа Зеландияның астанасы: 
 Веллингтон 
 488.Тынық мұхитындағы ең терең жер: 
 Мариан шұңғымасы 
 489.Тынық мұхитындағы ең үлкен жанартаулық аралдар: 
 Гавай 
 490.Жаңа Гвинея аралының байырғы тұрғындары: 
 Папуастар 
 491.Антарктиданың үстінде жылдың жиынтық радиациясының мөлшері көп, бірақ ауа температурасы төмен болуы: 
 Шағылысу жоғары 
 492.Антарктидадағы сөнбеген жанартау: 
 Эребус 
 493.Қазақстанмен оңтүстігінде шектесетін елдер: 
 Қырғызстан, Өзбекстан, Түркменстан 
 494.Қазақстан тәуелсіздік алған жылы: 
 16.12.1991 ж. 
 495.Қазақстанның БҰҰ-на мүше болған уақыты: 
 02.03.1992 ж. 
 496.Қазақстанның көлемі: 
 2724 мың км² 
 497.Қазақстанның Қытаймен шекарасының ұзындығы (км) : 
 1460 
 498.Батыста Қазақстан шекарасы өтетін жер: 
 Жалпы Сырт 
 499.Солтүстікте Қазақстан шекарасы өтетін жер: 
 Батыс Сібір жазығы 
 500. «Шығыстың Аристотелі» деп атанған ғалым: 
 Әбу Насыр Әл-Фараби 
 501. «Диуани лұғат ат-түрік» еңбегінің авторы: 
 Махмуд Қашқари 
 502.Есік қаласынан табылған ескерткіш: 
 ”Алтын киімді” адам 
 503.Қазақстан Ғылым академиясың тұңғыш президенті: 
 Қ. Сәтбаев 
 504.Арыс өзенінің сағасында орналасқан ортағасырлық қала: 
 Отырар 
 505.Қазақстанның ең биік жері: 
 Хан Тәңірі 
 506.Дүниежүзілік мұхит деңгейінен төмен орналасқан Қазақстанның жері: 
 Каспий маңы ойпаты 
 507.Қатты жаңбырлар мен мұздықтардың әсерінен болатын апат: 
 Сел 
 508.Үстірт қыратының биік ең жері: 
 Мұзбел 
 509.Еділ өзені мен Орал тауларының ара