Адамзат тарихы дамуының ең алғашқы кезеңі: Тас дәуірі

Ежелгі Қазақстан тарихына жатпайтын тарихи үдеріс:Ислам дінінің таралуы

Адам баласы жер бетінде пайда болған мерзім:3 млн.жыл бұрын

Ғылыми жүйе бойынша тас дәуірі бөлінетін кезеңдер: Палеолит, Мезолит, Неолит

Адамзат тарихындағы ең ұзақ уақытқа созылған ежелгі тас дәуірі:Палеолит

Тас дәуірінің(палеолит)қамтитын кезең: б.з.б. 2,6млн. жылдан –б.з.б 12мың жыл аралығы

б.з.б. 2,6млн. жылдан –б.з.б 12мың жыл аралығын қамтитын дәуір:Палеолит Палеолит кезеңі бөлінетін дәуірлер: Ерте және кейінгі палеолит

Ерте палеолит дәуірі қамтитын кезең:б.з.б.2,6млн.жыл-б.з.б.40мың жыл аралығы

Кейінгі палеолит қамтитын кезең:б.з.б.40-12 мың жылдар аралығы

Ерте плеолит бөлінген кезеңдер:Олдувэй,ашель,мустье Олдувэй кезеңі қамтитын мерзім:б.з.б. 2,6млн-800мың жылдар Ашель кезеңі қамтитын мерзім:б.з.б.800-140мың жылдар Мустье кезеңі қамтитын мерзім:б.з.б. 140-40мың жылдар

Палеолит дәуірінің ашель кезеңіне жататын қоныстар: Бөріқазған, Тәңірқазған

Орталық Қазақстаннан табылған ашель кезеңінің ескерткіші:Құдайкөл

Палеолит дәуірінің ашель кезеңіне жататын қоныстар: Жаман Айбат, Обалысай, Қозыбай

Мустье кезеңіне жататын қоныстар:Қызылрысбек, Шақпақата

Ежелгі аддамдар бірнеше рет қныстанған Мустье кезеңінің тұрағы: Ш.Уәлиханов Мустье кезеңінің тұрақтар ішіндегі ең күрделісі: Ш.Уәлиханов атындағы тұрақ Алғашқы адам от жағуды үйренген кезең: Мустье кезеңі

Алғашқы адамдар тасты тасқа ұрып от жағуды үйренді: Мустье кезеңінде

Алғашқы қауымдық құрылыстың белгілері байқалған кезең:Мустье кезеңі

Шығыс Қазақстан жеріндегі Қанай қонысынан табылған тас құралдардың пайдаланған уақыты:б.з.б.140-132 мың жыл

Қазақстан жеріндегі ежелгі адамның алғашқы іздері жатады: Ерте палеолитке Қазақстан аумағында ең ежлгі адамның өмір сүрген аймағы: Оңтүстік Қазақстан Қазақстанда ежелгі адамдардың құралдары алғш табылды: Жамбыл облысынан

Ерте тас ғасыры тұрақтарының ең көне ескерткіштерінің табылған жері: Шақпақата,Арыстанды

Алғашқы адамдарды көе іздріне жататын Қазақстанның оңтүстігінен абылған қоныстар: Шабақты, Қазанғап, Тәңірқазған

Алғашқы адамдардың Қазақстан аумағына тарала қоныстану процесңі жүрді:Кейінгі палеолитте

Палеолит дәуіріне жататын еңбек құралдары табылған өңір: Жамбыл облысы

Жамбыл облысындағы 5мыңғы жуық тас құралдар табылған тұрақтар: Бөріқазған,Шабақты Ежелгі тұрақтармен айақтарды сәйкестендіріңіз:

1.Батыс Қазақстан 2.Оңтүстік Қазақстан 3.Шығыс Қазақстан А)Батпақ

В)Шебір С)Бөріқазған Д)Семізбұғы Е)Шүлбі F)Қарабас

Алғашқы адамдардың еңбек құралдары: қазғыш таяқ,үшкір тас,шоқпар,шапқы

Жамбыл облысынан табылған палеолит дәуірінің бес мыңдай еңбек құралдарының бәрі: Қашау мен үшкір заттар

Орталық Қазақстан жеріндегі жүзі түзу, кейде қайқытас пышақ қырғыштар табылған тұрақ: Семіз бұғы Орталық Қазақстан жеріндегі кейінгі палеолитке жататын 300-ге таяу тас құрал шыққан ең көрнекті көне мекен: Батпақ

Батпақ тұрағының жас мөлшері : б.з.б 30-25мыңыншы жыл

Жер бетіндегі мұз басу ос ыдәуірге тән: Палеолит

Ерте тас дәуірінде: от пайда болды

Ерте тас дәуірінде пайда болды:От

Орта тас ғасыры (Мезолит) б.з.б 12-5мың жыл

Мезолит хронологиялық шеңбері: б.з.д 12-5 мың жылдар Б.з.б. 12-5мың жылдықтарды қамтитын дәуір: Мезолит Мезолит дәуірі шамамен созылды: 7 мың жылға

Қазақстан жерінде тас дәуірінің аз зерттерлген кезеңі: Мезолит

Ежелгі тас дәуірі- палеолит пен неолит арасын жалғастыратын көпір сияқты дәуір: Мезолит

Мәтінде сипатталған тарии кезеңді анықтаңыз: «Қазақстан жеріндегі бүгінгі шөлейтті ,тақырдалаық аймақтар ол заманда көкпеңбек жазиралы ,түрлі өсімдікке бай еді. Табиғат пен өсімдік дүниесінің өзгеруіне байланысты жан-жануарлар дүниесіде өзгерді.Орманды алқаптар көбейді. Суыққа төзңмдң бұғы ,бұлғын сиякқты аңдар солт.стікке қарай ауды...»:Мезолит

Мезолит заманының үлкен жаңалығы болып саналатын ұсақ   жаңқа тастардан жасалған құралдар атауы:

Микролит

Мезолит заманының басты жаңалығының бірі: Садақ пен жебенің жасалуы

Жебе мен садақ, бумеранг дүниеге келген дәуір: Мезолит

Мәтінде сипатталған тарихи кезеңді анықтаңыз: «алғашқы   сал, қайық пен   ескек түрлері жасалынды, аңшылықта қолға үйретілген ит адамдарға көмегін тигізді.Жекеленген аңшылар қауымға тәуелді болмай, өздігінен-ақ аң аулауға шыға бастады.Күннің жылына түсуі терімшіліктің маңызын арттыра түсті» Мезолит Ерлер мен әйелдер арасында еңбек бөлінісі қалыптасқан дәуір: Мезолит

Мезолит дәуірінде қауым мүшелері бөлінген топтар:Қариялар,ересектер,балалар

Орта тас ғасырындағы балалар тобынан ересектер тобына өту ғұрпы: Бағыштау (инициация)

Мезолит кезеңіндегі адамдардың негізгі кәсібінің бірі: Аңшылық Малды қолға үйрете бастау қалыптасқан кезең: Мезолит Алғашқы егіншілік қалыптаса бастаған дәуір: Мезолит

Мезолит дәуірінің ерекшеліктері:Жануарларды қолға үйрету, дәнді дақылдарды өсіру

Алғашқы қауымдық егіншілікке алып келген жағдай: терімшіліктің дамуы Алғашқы егіншілердің егін оратын қарапайым құрал атауы: Тас орақ Ежелгі егіншілердің жер жырту құралы: Тесе

Мезолит дәуіріне жататын тұрақтар: Тельман, Әкімбек, Виноградовка, Дұзбай, Қызылсу

Солтүстік Қазақстан жерінен табылған мезолит дәуіріне жататын тұрақтар:Мичурин, Боголюбово, Явленка

Мезолит дәуіріне жататын Атбасра маңынан табылған тұрақ: Тельман

Қабырғалары терең көмілген, көлемі 40-60 шаршы метр болатын мезолиттік баспана табылған өзен аңғары :

Есіл

Орта тас дәуіріне тән оқиға: Алып мұздықтардың ери бастауы

Жаңа тас ғасыры (Неолит) б.з.б 5-3 мың жыл

Жаңа тас ғасыры қамтитын кезең: б.з.б 5-3мың жылдықтар

Б.з.б 5-3мың жылдықтарды қамтитын дәуір: Неолит

Мәтінде сипатталған тарихи үрдісті атаңыз: «...адамдар табиғат сыйына тәуелділіктен құтылды.Олар өмір сүруге қажетті азық-түлікті өздері өндірді »: Өндіргіш шаруашылықтың қалыптасуы

Мәтінде сипатталған тарихи үрдіс жүзеге асу үшін қажет еткен жағдай: «...адамзат қоғамының даму қарқыны артты.Адамдар жер өндеудің қарапайым түрімен айналысты,жабайы жануарларды қолға үйретті.Кен кәсібі және тоқымашылықпен айналыса бастады.»: Еңбек құралдарын едәуір жетілдіруді

Мәтінде сипатталған тарихи үрдістің орын алған кезеңі. «...адамзат қоғамының даму қарқыны артты. Адамдар жер өңдеудің қарапайым түрімен айналысты,жабайы жануарларды қолға үйретті.Кен кәсібі және тоқымашылықпен айналыса бастады.» Неолит

Алғашқы адамдардың тас өңдеуде неғұрлым биік деңгейге көтерілген уақыт: неолит

Неолит кезеңі ерекшелігінің бірі: Тас өңдеу биік деңгейге көтерілді

Қазақстан жерінде кездесетін неолит тұрақтарының ең көнесі:б.з.д 5 мың жылдыққа тән Неолит кезеңінің ең көне б.з.б. 5мың жылдыққа жататын тұраұтарының бірі: Қараүңгір Қазақстан аумағынан табылған неолиттік тұрақтар саны:800-ге жуық

Неолит дәуірінің Шығыс Қазақстан жеріндегі тұрағы: Усть-Нарым

Усть-Нарым тұрағы орналасқан өңір:Шығыс Қазақстан

Неолит дәуірінің Солт. Қазақстан жеріндегі тұарғы: Пеньки

Неолит дәуірінің Орталық Қазақстан жеріндегі тұрағы: Зеленая Балка,Қарағанды

Зеленая Балка тұрағының орналысқан жері: Орталық Қазақстан

Арал төңірегіндегі неолиттік тұрақтың бірі: Сексеуіл

Неолиттік Сексеуіл тұрағы орналасқан аймақ: Қызылорда обл.

Қызылорда обл. Орналасқан неолиттік Сексеуіл тұрағынан табылды: Қой мен сиырдың сүйегі

Неолиттік 150-ге жуық тұрақ көне кең шығару , жерлеу орындары табылған өңір: Жезқазған өңірі

Табиғи-климаттық ортаның бүгінгі күнге ұқсас қалыптасқан кезеңі: Неолит

Неолит дәуірінің ең үлкен жаңалығының: Қыш құмыра жасауды үйрену

Неолит дәуірінің басты ерекшелігі:Қыш құмыралардың пайда болуы. Егіншіліктің қалыптаса бастауы

Адамдар саз балшықтан қыш ыдыс жасауды үйренді: неолитте

«Қыш құмыралар заманы» деп аталатын дәуір:Неолит Неолиттік саздан жасалған қыш ыдысы атауы: Көзе Адамдардын дәнүккішті ойлап тапқан кезеңі: неолит Адамдардың азық түлікті өндіре бастаған кезеңі: неолит

Алғашқы адамдардың еңбек құралдарының жаңа түрлері-дәнүккіш, келі, балта , т.б. ойлап тапқан уақыт: Неолит

Неолит дәуірінде адамдар ойлап тапқан еңбек құралдары: Келі ,балта,қайла

Неолит дәуірінде шақпақ(кремний) тастан жасалған ұсақ құралдар табылған өңір: Балқаштың оңтүстік- шығысы

Егіншіліктің тұрақты қалыптасқан кезеңі:Неолит Малды тұарқты түрде қолға үйреткен кезең: Неолит

Неолит дәуірі адамдарының өзіндік дүние танымы болғанын білдіретін: Жерлеу орындары

Мәтінде сипатталған оқиғаға тән атрихи кезеңді табыңыз: «Ер адамдардың қауымдағы беделі әйелдерге қарағанда төмен еді. Железинка ауылының жаңынан табылған әйел қабірі неолит кезеңі тұрғындарының әдет- ғұрыптары туралы мәлімет береді. Қабір қоғамда на үстемдігінің қандай дәрежеде болғандығын көрсетеді.Әйелдің мәйіті жартылай өртеліп,қалған денесі заттарымен бірге жерленген.Атап айтсақ,бас киімге таққан әшекейлері ,орақ тәрізді қапсырмалары,жыртқыш аңдардың тісінен және ұлу қауашағын жасалған моншақтары өмірде ана рөлінің жоғары болғанын көрсетеді»: Неолит

Ежелгі адамдар

Ғалымдардың ең ежелгі адамды атауы: епті адам

«Епті адам»алғаш рет табылған аймақ:Шығыс Африкадағы Олдувай шатқалы

«Епті адам» табылған шатқал: Олдувай

Адамзат дамуының «Епті адамның» кейін пайда болды: Тік жүретін адамдар

Ежелгі адамдар болып табалатын питекантроптар мен синантроптардың атауы: «Тік жүретін адамдар»

Ежелгі «Тік жүретін адам» өкілі: Питекантроп

Питекантроптың мөлшерімен өмір сүрген мерзімі: 1млн жыл бұрын Питекантроптың қанқасы алғаш рет табылған аймақ: 1891ж Ява аралы Ява аралынан табылған адам қаңқасы: Питекантроп

Қазақстан аумағында өмір сүрген алғашқы адамдардың замандасы: Питекантроп

Қазақстан аумағында алғашқы адамдардың шамамен пайда болған мерзімі: 1млн жыл бұрын

Питекантроптан кейінгі адам атауы: Синантроп

Ежелгі «Тік жүретін адам өкілі» : Синантроп

«Қытай адамы» атауы берілген ежелгі адам: «Синантроп»

Синантроптың қаңқасы алғаш рет табылған аймақ: Солтүстік Қытай Синантроптың мөлшерімен өмір сүрген мерзімі: 500-200мың жыл бұрын Осыдан 500-200мың жыл бұрын өмір сүрген адам: «Синантроп»

Жер бетінде бұдан 100-35мың жыл бұрын өмір сүрді: Неандертальдықтар Б.з.б. 200-35 мың жыл аралығында өмір сүрген адам атауы:Неандерталь Неандерталь адам алғаш рет табылған аймақ:Германия

1938ж Өзбекстаннан неандертальдық баланың сүйегі табылған үнгір: Тесіктас

Жер бетінде 40-35мың жыл бұрын өмір сүрген адам: «Саналы адам»

«Саналы адам» сүйегі алғаш рет таблған үнгір: Кро-Маньон

Франция жерінен табылған адам қанқасы: Саналы адам

Кейінгі палеолит дәуірінде қазіргі адамдарға ұқсас қалыптасқан адам: Саналы адам

«Саналы адам» алғаш рет меңгерді: Анық сөйлеуді

Бұрынғы адамдарға қарағанда көптеген ірі жетістіктерге жеткен ежелгі адам «Саналы адам»

Рулық қауым шықты: Кроманьон адам тұсында

«Епті адамнан» «Саналы адамға »дейінгі адам дамуының кезеңі тән дәуір:Палеолит Саналы адам қалыптасып,рулық қауым пайда болған кезең:Кейінгі палеолит Тарихи кезеңдкермен ежелгі адам түрлерін сәйкестендіріңіз:

1.Кейінгі палеолит 2.Орта палеолит

3.Ерте палеолит А)Андрондық В)Неандерталь С)Кроманьон Д)Австралопитек

Е) «Тік жүретін адам» F)Гуманоид Жауабы:1-С.2-В.3-Е

Ежелгі адамдардың өмірі мен еңбек құралдары

Мұз басу дәуірі деп аталған кезең: Палеолит

Жер бетінің күрт суый бастауы басталды: 100мың жыл бұрын

Ғалымдардың есептуінше мұздықтың ери бастаған уақыты: 13мың жыл бұрын

Жер бетінің күрт сууына байланысты алып муздықтар пайда болған аймақтар: Еуропа мен Азияның солтүстігі

Ғалымдардың есептеуіне мұздықтардың қалындығы: 2км

Ежелгі адамдардың тұңғыш баспаналары: Үнгірлер

Ертедегі адамдардың маймылдар мен жануарлардан басты айырмашылығы: Еңбек құралдарын жасай білуі Алғашқы адамдардың жануарлар дүниесінен бөлініп шығуға әсер еткен : Еңбек құралдарын жасауды игеру Қазақстан жеріндегі ең көне тас құралдардың жасалған мерзімі: 1 миллион жыл бұрын.

Ежелгі адамдардың ең әуелде отты қайдан алғанын анықтаңыз: Найзағайдын түсуінен жанған ағаштан

Алғашқы адамдардың айналысқан кәсібі: Аң аулау мен терімшілік Ежелгі адамдардың ең алғашқы кәсібі: Аң аулау мен балық аулау Ежелгі адамдардың ең алғашқы кәсібі: Терімшілік

Алғашқы қауымдық егіншілікке алып келген жағдай: Терімшіліктің дамуы

Ежелгі дәуірде терімшілікпен айналысқан адамдар тобы: әйелдер

Алғашқы адамдардың аулаған аңдары: мамонт пен бизон

Археологтардың тапқан сүйекпен пен мүйізден жасалған мүсіндеріндеен көп кездесетін бейнелер: әйелдер бейнесі

Ең ежелгі адамның еңбек құралы:үшкір тас , қазғыш таяқ, шоқпар

Қаратау үнгірінің ежелгі тұрғындары жасаған қару атауы: чоппинг

Қазақстан жеріндегі адамдар өлтірген аңдардың денесін боршалап, терісін сыпырған құрал атауы: Чоппер

Ашель заманында пайда болған еңбек құралдары: қол шапқы мен жарғыш

Көлемі 35 сантиметрге дейін жететін, екі жағынан ұсақтап жарып жасалған еңбек құралы: қол шапқы

Жіп байланған тастан жасалған, жануарлардың мойнына немесе аяқтарына оралып құлатуға арналған құрал:

Болос

Аң аулауда қолданылған қысқа сапты ағаш найза атауы: Дротик

Ұшы сүйектен жасалған сүңгі атауы: гарпун

Тас дәуірінде пайда болған құралға жатпайтын еңбек құралы: Дромос

Алғашқы адамдардың киім тігу үшін инені қандай заттан жасағанын анықтаңыз: Үшкір сүйектен

Тас дәуірінде адамдар үшкір сүйектен жасады: инені

Алғашқы адамдардың киім тігуге жіп орнына пайдаланған материялы: жануарлардың сіңірлері

Тас дәуірінде үнгірді мекен еткен алғашқы адамдар төсеніш ретінде пайдаланды : Аң терісін

Тасты бір жағынан соққылау арқылы сындырып, қыр шығарылған еңбек құралының ғылыми атауы: Монофас

Екі жағынанда өңделген қарапайым шапқыш тас құрал атауы: Бифас

Бір қабат өңделген тас құралдың жүзін ұсақ кертік ойықтар жасау арқылы өткірлеу әдісі: ретушь әдісі Сүйек пен ағаш сапқа өткір жүзді ұсақ қалақша тастарды желімдеп орнатып кескіш құрал жасау әдісі: Қыстырма

Тарихи кезеңдерді еңбек құралдармен сәйкестендіріңіз:

1. Неолит
2. Мезолит
3. Ерте палеолит А) қол қашау

В) қыш ыдыстар С) соқа

Д) шеге

Е) микролит Ф) қайла

Жауабы: 1-В, 2-Е, 3-А.

Ежелгі адамдардың қоғамдық құрылысы

Ежелгі адамдардың ұйымы-тобыр қалыптасты: Ерте палеолитте Алғашқы адамдардың бастапқы кезеңдегі топтасу жүйесі: Тобыр Алғашқы адамдардың тобырдан кейінгі топтасу жүйесі: Рулық

Рулық қауым қалыптасқан мерзім: Шамамен «саналы адам »тұсында Саналы адамның шығу уақытына сәйкес келетін адамдар ұжымы: ру Алғашқы адамдардың рулық қауымнан кейінгі қалыптасу жүйесі: тайпа

Қоғамда алғашқы ірі еңбек бөлінісін туғызған жағдай: шаруашылықтың егіншілік пен мал шаруашылығы болып бөлінуі

Тас дәуірінде ру ішіндегі барлық мәселелер шешілді: Жалпы жиналыста

Тас дәуірінде туыстық қатынас анықталлды: аналық ру арқылы

Рудың құрамына кіретін адамдар арасында некелесуге тыйым салу ғұрпы: Экзогамия

Мәтінде сипатталған тарихи үрдіске тән емес белгі: «Алғашында ұжымдағы барлық жұмыстарды аналар атқарды. Үңгірлерді тазалап күтті, тамақ дайындады, жеуге қажетті жеміс – жидектерді терді. Бұл ұжымдағы аналардың беделін арттырды. Әрбір қауым өз аумағында мекен етті. Ұжымның барлық мүшелері өзара тең есептелінді. Жер, баспана, еңбек құралдары бәріне ортақ саналды. Барлығы бірлесіп орманда аң аулады, балық ұстады, ортақ жайылымда мал жайды. Қауымның ішкі жұмысын теңдей бөлісті. Әйелдер мен балалар жеміс- жидек жинады, еркектер ор қазды, егістік жерді тазалады, жыртқыш аңдарды аулады. Қауымның жеке мүшесіне тиісті мүлікті, мысалы, найзаны кез келгені пайдалана алды » : Жеке меншіктің үстемдігі

Мәтінде сипатталған тарихи үрдістің шамамен орын алған уақыты: «Алғашында ұжымдағы барлық жұмыстарды аналар атқарды. Үңгірлерді тазалап күтті, тамақ дайындады, жеуге қажетті жеміс – жидектерді терді. Бұл ұжымдағы аналардың беделін арттырды. Әрбір қауым өз аумағында мекен етті. Ұжымның барлық мүшелері өзара тең есептелінді. Жер, баспана, еңбек құралдары бәріне ортақ саналды. Барлығы бірлесіп орманда аң аулады, балық ұстады, ортақ жайылымда мал жайды. Қауымның ішкі жұмысын теңдей бөлісті. Әйелдер мен балалар жеміс-жидек жинады, еркектер ор қазды, егістік жерді тазалады, жыртқыш аңдарды аулады. Қауымның жеке мүшесіне тиісті мүлікті, мысалы, найзаны кез келгені пайдалана алды » : Саналы адамның шығу уақыты

Мәтінде сипатталған тарихи үрдістің шамамен орын алған уақыты: «Алғашында ұжымдағы барлық жұмыстарды аналар атқарды. Үңгірлерді тазалап күтті, тамақ дайындады, жеуге қажетті жеміс – жидектерді терді. Бұл ұжымдағы аналардың беделін арттырды. Әрбір қауым өз аумағында мекен етті. Ұжымның барлық мүшелері өзара тең есептелінді. Жер, баспана, еңбек құралдары бәріне ортақ саналды. Барлығы бірлесіп орманда аң аулады, балық ұстады, ортақ жайылымда мал жайды. Қауымның ішкі жұмысын теңдей бөлісті. Әйелдер мен балалар жеміс-жидек жинады, еркектер ор қазды, егістік жерді тазалады, жыртқыш аңдарды аулады. Қауымның жеке мүшесіне тиісті мүлікті, мысалы, найзаны кез келгені пайдалана алды » : Рулық қауымның шығуы

Ежелгі адамдардың діни нанымдары

Бір аймақтағы халықтардың түр-түсіндегі өзгерістерді зерттейтін ғылым: Тарихи антропология

Адамның сыртқы биологиялық қасиеттерін зерттейтін ғылым: Антропология Антропология ғылымы зерттейді:Адамның сыртқы биологиялық қасиеттерін Ежелгі адамдардың өз білімдерін суретті хат арқылы хабарлауы:Пиктография Адамдардың шығу тегін жануарлармен байланыстырудың ғылыми атауы: Тотемизм

Ежелгі адамдардың жерлеу ғұрпында өлген адам үстіне қызыл минерал бояу себу сенімінің ғылыми атауы:Анимизм

Өте ерте заманғы жерлеу ғұрпында қанның жанмен байланысты екенін білдіретін сенім:Анимизм Ежелгі жандардың табиғаттың тылсым әрекеттеріне сиынып,құлшылық ету әрекеті: Магиялық әрекет

«Тотемизм »дегеніміз: Шығу тегін жануарлармен байланыстыру

«Зоопатрия» сөзінің мағынасы: Аң-құстарға табыну

Ежелгі адамдардың жансыз заттарға қасиетті деп табынуы: Фетишизм

Археологтардың тапқан сүйек пен мүйізден жасалған мүсіндерінде ең көп кездесетін бейнелер: әйелдер бейнесі Ежклгі Қазақстан жеріндегі ертедегі мүсіншілер сүйек пен мүйізден ойып жасаған:адамдардың бейнесін Алғашқы қауым суретшілері сурет салуда пайдаланды:Ағаш көмірін

Алғашқы адамдардың табиғатқа тәуелділігінен туған: Құдайға сыйыну4

Қазақстан жеріндегі ежелгі адамдард діни түсініктер байқалды: Неандертальдық адамдардың жерлеу ғұрпынан

Діни түсініктердің пайда болуынан мәлімет беретін: Неандертальдықтардың жерлеу ғұрыптары

Қазақстан жеріндегі ежелгі адамдардың дөңгелек түптері қызыл бояумен боялған қыш ыдыстары табылды:

Қаратаудағы Қараүңгір мекенінен

Қаратаудағы Қараүңгір мекенінен табылған қыш ыдыстардың түптері боялды:Қызыл бояумен

Қарағанды облысынан табылған тас дәуіріне тән қыш ыдыстарда бейнеленген өрнек: Геометриялық

Мыс-тас дәуірі(энеолит) (б.з.б.3000-1800мың жылдар)

б.з.б.3000-1800мың жылдар тарихта аталды: Мыс-тас дәуірі

Тас дәуірі мен қола дәуірінің аралық кезеңінің ғылыми атауы: Энеолит

Алғаш рет металл қолданылған дәуір: Энеолит

Адамзат баласының металдан жасалған құралдарлы игере бастауы басталған дәуір:Энеолит Тұрмыста тұңғыш пайдаланылған металл: Мыс

Адамдар мыс өңдеуді үйренген мерзім:5 мың жыл бұрын

Тас пен мыстан жасалған еңбек құралы қатар қолданылған кезең:Энеолит Энеолиттік Ботай тұрағының мерзімі:Б.з.б.3-2мың жылдықтар аралығы Солтүстік Қазақстан жеріндегі 158 тұрғын үй табылған энеолиттік тұрақ:Ботай Жылқы сүйектері өте көп табылған энеолиттік тұрақ: Ботай

Солтүстік Қазақстандағы энеолит кезеңінің ерекше ескерткіш:Ботай Ботай тұрағынан ең көп табылған мал сүйгі:Жылқы

Ботай қонысынан сүйек қалдықтары табылған жылқылардың саны: 70мың

Энеолиттік ескерткіштер табылған Маңғыстау жеріндегі елді мекен: Шебір

Ежелгі Шебір тұрғындары ыдысты әшекейлеу үшінпайдаланды: Тарақ тісі сияқты өрнекті

Ежелгі Шебір тұрғындары моншақ ретінде тақты: ұлу қабықтары

Қоғамдық еңбек бөлінісі пайда болған дәуір:Энеолит

Энеолит дәуірінде болған өзгерістер: Қоғамдық еңбек бөлінісі пайда болды Аталық ру үстемдігі орнай бастады.

Энеолит дәуіріндегі шаруашылықтың ірі қоғамдық еңбек бөлінісі: егіншіліктің мал шаруашылығынан бөлінуі

Шаруашылықтағы ең алғашқы ірі коғамдық еңбек бөлінісі:Егіншілік пен мал шаруашылығы болып бөлінуі Қоғамда алғашқы ірі еңбек бөлінісін туғызған жағдай:Шаруашылықтың егіншілік пен мал шаруашылығы болып бөлінуі

Аталық ру қалыптасты: Энеолитте

Мыс-тас ғасырының ерекшелігі:Аталық ру үстемдігінің қалыптасуы

Энеолит дәуіріне тән оқиға: аталық ру орнай бастады

Қола дәуіріндегі Қазақстан

(б.з.б. 2 мыңыншы жылдық – б.з.б. 1 мыңыншы жылдық)

Мыс-тас ғасырынан кейінгі кезең:Қола дәуірі

Тастан және мыстан жасалған еңбек құралдарын ығыстырған кезең:Қола дәуірі

Қола дәуіріндегі қоланың алыну қосындысы: мыс пен қалайы

Орал өзенінен Енисей өзеніне дейін,Батыс Сібір жерінен Памир тауларына дейінгі аумақты алып жатқан қола дәуірінің мәдениеті:Андрон

Қола дәуіріне тән мәдениеттер: Андронов, Беғазы-Дәндібай

Еуразия даласындағы қола дәуірінің мәдениеті: Андронов

Оңтүстік Сібірдің Андроново қонысында алғашқы ескерткіш табылды:1914ж Қазақстан жеріндегі қола дәуірінің жоспарлы зерттеу басталған жыл:1946ж Қазақстан жерінде қола дәуірін түбегейлі зерттеуді бастаған ғалым: Ә.Марғұлан

Қола дәуірінде Жезқазған өңірінен 1млн тоннадай кен өндрілгенін айтқан белгілі ғалым:Қ.Сатпаев Қ.И.Сатпаев есебі бойынша көне заманда Жезқазғанда өндірілген 1млн тонна кенінен қорытылған мыстың мөлшері: 100мың тонна

Қола дәуірінде 1100тонна қалайы шығарылған кен орны:Нарым,Қалба

Қола дәуірінде металл кеніштері болған жерлер: Зыряновск,Жезқазған,Қарқаралы

Қола дәуірініңметалл кеніштері орналасқан жерлер:Зыряновск,Жезқазған

Қола дәуірінің Қазақстан территориясындағы ең жақсы зерттелген аймағы: Орталық Қазақстан

Мәтінде сипатталған археологиялық мәдениеттің орналасқан аумағынанықтаңыз: «Осы мәдениетке жататын үйлердің, жерлеу орындарының құрылыстары өте ірілігімен, тас қашау өнерінің жетілгендігімен ерекшеленеді. Әдетте,үйлердің қабырғалары бір-бірімен балшықпен байланыстырылып, ірі тастардан қаланған. Ішкі және сыртқы беттеріне тастың тегіс жағы қаратылған»: Орталық Қазақстан

Қола дәуірінің Орталық Қазақстан жеріндегі кезеңдері бөлінді:Үш кезеңге

Орталық Қазақстан жерінің ерте қола кезеңдері қамтитын аралық: Б.з.б.XVIII-XVI ғасырлар Орталық Қазақстан жерінің орта қола кезеңдері қамтитын аралық: Б.з.б. XVI-XII ғасырлар Орталық Қазақстан жерінің кейінгі қола кезеңдері қамтитын аралық: Б.з.б.XII-VIII ғасырлар Орталық Қазақстан жерінің ерте қола кезеңі аталды: Нұра кезеңі

Өлікті өртеп жерлеу ғұрпы тән қола дәуірінің кезеңі: Нұра кезеңі

Мәтінде сипатталған қола дәуіріне тән кезеңді анықтаңыз: «Бұл кезең әзірше толық зерттелмеген, бейіт құрылыстарының материалдары бойынша ғана мәлім... тайпалар өлікті өртеп жерлеу ғұрпы көбірек тән. Өлік молаға жақын жерде өртеліп , күлі қабірге қойылған. Өлген адамның денесін сол күйінде жерлеу ғұрпы да болады, ол әсіресе Атасу кезеңен танылады»: Нұра мәдениеті

Орталық Қазақстан жерінің ортақола кезеңінің атауы: Атасу кезеңі

Теселі егіншілік пен мал шаруашылығы дамуымен ерекшелінетін қола дәуірінің кезеңі: Атасу кезеңі

Қола дәуіріндегі Батыс Қазақстандағы тұрақтың аты:Алексеев Кейінгіқола кезеңінің атауы: Беғазы-Дәндібай мәдениеті

Орталық Қазақстан жеріндегі қола дәуірінің ең соңғы кезең мәдениеті: Беғазы-Дәндібай Беғазы-Дәндібай мәдениетінің ерекшелігі:Жерлеу орындары құрылыстарының ірілігі Беғазы-Дәндібай мәдениетінің басты ерекшеліктерінің бірі: Жеке меншік қалыптасты Андрон және Беғазы-Дәндібай мәдениеті қалыптасқан дәуір: Қола

Беғазы-дәндібай мәдениетіне жататын құмыралардағы өрнектер түрі:тарақ жүзді және үзік сызықты үшбұрышты

Орал тауының шығысынан бастап Ертіс өңіріне дейін, оңтүстікте Сырдария мен Әмудария өзендерінің аралығына дейін созылып жатқан қола дәуірінің мәдениеті: Алакөл мәдениті

Солтүстік және Батыс Қазақстандағы зерттелген Андрон мәдениетінің қоныстар саны:80-нен аса

Анрдонов мәдениетінің 30-дан аса тұрағы мен 150-ден астам қорымның табылғанм аймағы:Орталық Қазақстан

Ежелгі қалардың негізі болған Арқайым орналасты: Қостанай мен Челябі облыстарының түйіскен жерінде

Ресей мен Қазақстан шекарасында орналасқан ежелгі қалалардың ең ескі тұрағы:Арқайым Қола дәуіріне жататын Солтүстік Қазақстандағы қоныстар: Степняк Петровка, Боголюбов Қола дәуірінің Петровка қонысы орналасқан аумақ:Солтүстік Қазақстан

Орлармен және дуалдармен қоршалған қола дәуірінің Солтүстік Қазақстандағы қоныстары: Петровка, Боголюбов

Қола дәуіріндегі Батыс Қазақстандағы тұрақтың аты:Алексеев

Батыс Қазақстандағы қола және мыстан жасалған орақтар табылған қоныс:Алексеев

Қола және мыс орақтар табылған қола дәуірінің қоныстары: Мало-Красноярка, Алексеев Степняк

Қола және мыс орақтар Солтүстік Қазақстандағы табылған қола дәуірінің қонысы: Степняк

Қола дәуірінің Соңғы кезеңіне жататын Сырдарияның төменгі ағысында орналасқан кесене: Түгіскен

Андроновтықтардың тасқа салынған суреттері табылған жерлер:Таңбалытас, Қаратау

Қола дәуіріндегі петроглифтерде көп бейнеленген суреттер: Арбалар

Тұрақтардың қабырғалары қатарластыра қойылған тік бағандардан тұрғызылған Солтүстік өңірлерден табылған қола дәуірінің қоныстары: Шағалалы, Петровка

Қола дәуірінің қоныстары: Шағалалы. Мало-Красноярка

Көкшетау жеріндегі қола шалғы табылған қоныс: Шағалалы

Шығыс Қазақстан жеріндегі қола орақ табылған қоныс:Мало-Красноярка

Қола дәуіріне тән бас сүйегіүлкен,беті кішкене,мұрны таңқылау адам сүйегі табылған Жамбыл облысындағы қорым: Ойжайлау

Қола дәуірінде Қазақстан аумағын мекендеген тайпалар: Андроновтықтар

Антрополог Ғалымдарының пікірінше қазақ халқының өте ертедегі ата-бабалары: Андрон тайпалары

Андрондықтардың бет-бейнесін сипттаған ғалым:Алексеев

Қостанай жеріндегі Алексеев қорымынан табылған адамның бет пішінін жасаған антрополог: М.Герасимов Жерімізде ерте заманнан мекндеген адамдардың бет пішіні туралы деректер: қола дәуірінен басталады Андрондықтарда шаруашылықтың басым дамыған түрі: мал шаруашылығы мен егіншілік Андроновтықтардың тұрғын үйлері: Жертөле,жартылай жер бетіндегі үйлер, Жартылай жертөле

Қола дәуірі қоныстарының көбінесе орналасқан жері: Өзендердің жағасында

Қола дәуірінің археологиялық ескерткіштері: Тұрақтар, зираттар

Андроновтықтардың сүт өнімдері мен етті сақтау тәсілі:Жер еден астындағы шұңқырда

Қола дәуіріндекенді қорыту үшін салынған күрделі құрылыстар: Қазандықтар

Қола дәуіріндегі ыдыс жасудың ең бір өрістеген түрі: Көзе құмыралар

Теселі егіншілік ең алғаш дамыған кезең: Қола дәуірі

Алғашқы қауымдық құрылыстың ыдырай бастаған кезеңі: Қола дәуірі

Мал бағудың көшпелі түріне көшу қалыптаса бастаған дәуір:Қола Тебінді жайылымға байланысы саны артқан мал: Жылқы,қой

Қола дәуірі қауымы ішінде әлеуметтік теңсіздікті тудырған: Мал-мүлік теңсіздігінің шығуы

Мүлік теңсіздігінің қалыптаса бастаған дәуірі: Қола дәуірі

Жеке меншік қалыптасқан дәуір: Қолада

Қола дәуірінің еркешелігінің бірі: Жеке меншік қалыптасты Рулық ұжымдық меншіктің орнына келген меншік: Жеке Аталық ру орнықты : Қола дәуірінде

Қола дәуірі кезіндегі жоғары дін басылары: Абыздар

Қола дәуірі абыздарының негізгі міндеттері: Салт-дәстүрлердің орыдалуын қадағалау Қола дәуірінде мал көшпелілердің меншігінде ,ал жер: қауымның меншігінде болды Андроновтықтардың мойынға таққан тұмаршалары: Жыртқыш аңдардың азу тісі Жерленген Андроновтықтардың басы қаратылды: Батысқа, Оңтүстікке

Кен өндіру мен металл өңдеу алғаш дамыған кезең: Қола дәуірі

Жерімізде ерте заманнан мекендеген адамдардың бет пішіні туралы деректер: қола дәуірінен басталады

Қола дәуірінде Қазақстан аумағын мекендеген нәсілдер: Еуропоид

Қола дәуірінде Қазақстан аумағын мекендеген тайпалар:Андрондықтар

Қола дәуірінде Қазқстан жерінде өмір сүрген тұрғындардың қоғамдық құрылысын анықтаңыз: Рулық- тайпалық құрылым

Қола дәуірінен жалғасып келген салт-дәстүрдің бір түрі: Отқа табыну

Қазақстан аумағындағы қола дәуірунің ерекшелігі: Кен өндіру мен металл өңдеу ісі өркендеді

Қола дәуіріне тән емес ерекшелік: Еңбек бөлінісі пайда болды

Антрополог       ғалым       О.Смағұловтың       пікірі       бойынша       келбеттері                          андрондықтарға                       ұқсас тайпалар:Сақ,сармат,үйсін

Антролог ғалым О.Смағұловтың пікірі бойынша сақ,сармат,үйсін тайпаларының келбеттері осы тайпаға ұқсас:

Андрондықтарға

Қола дәуірінен кейінгі кезең: Темір дәуірі

Ерте темір дәуіріндегі Қазақстан аймақтары. Сақтар мәдениеті

Б.з.б. VIII ғасыр мен б.з-дың VIғасыр аралығын қамтитын дәуір: Ерте темір дәуірі Ерте темір дәуірінің қамтитын аралығы: б.з.д. VIIIғасыр б.з-дың VI ғасыры Темір дәуірінің бөліну кезеңі: 2-ге

Алдыңғы ерте темір дәуірі кезеңінің мерзімі: б.з.б. VIII-III ғасырлар

Кейінгі ерте темір дәуірі кезеңінің мерзімі: б.з.б. III-б.з. VI ғасыры

Көптеген тайпалар үшін темірді ашу және кеңінен пайдаланудың бастапқы кезеңі болған мерзім: б.з.б. VIII- VII ғасыр

Мүлік теңсіздігі түпкілікті орнаған дәуір: Темір

Алғаш Әскери-демократияның пайда болған дәуірі: Темір дәуірі

Әскери-демократияның пайда бола бастаған кезі: Темр дәуірі

Табиғаттың дайын өнімін пайдаланған аңшы-терімшілерден көшпелілердің айырмашылығы: Өнім өндірді Мәтінде сипатталған жағдайдың себебінен дала тұрғындарының шаруашылығына енген өзгеріс. «Табиғатта құрғақшылық бел алып, жауын-шашын азайды.Егіншілікпен шұғылдану қиындады. Бұлақтар суалып, өзендер тартылып қалды. Бұл малмен күн көріп отырған тайпалардың жаңа өріс іздеуіне ықпал етті»: Көшпелі мал шаруашылығына өтті

Таза кошпелі тұрмыс қалыптасқан аймақтар: Батыс және Орталық Қазақстан

Ерте темір дәуірінде мал басының кобеюіне байланысты қалыптасқан: Көшпелі мал шаруашылығы

Темір дәуіріндегі көшпелілердің тұрмысындағы адамгершілік пен әкімшіліктің үйлесімді жүйесі назарын аударды: Қытайлардың

Жартылай көшпелі мал шаруашылығы дамыған аймақтар: Алтай, Жетісу таулы аймақтарында

Темір дәуірінде    Шығыс Қазақстан, Алтай мен Тянь-Шань тауларында, Жетісудың таулы аймақтарында дамыған сала: Жартылай көшпелі мал шаруашылығы

Темір дәуірінде отырықшылық шаруашылық дамыған өңірлер: Сырдария,Шу, Келес өзендері аңғарлары Ерте темір дәуіріндеСырдария, Шу, Келес өзендерінің аңғарында шаруашылық саласы: Отырықшы шаруашылық

Қазақстандағы көшплі мал шаруашылығының түрі мен оның қалыптасқан территориясын сәйкестеңдіріңіз: 1.Көшпелі мал шаруашылығы

2.Жартылай көшпелі мал шаруашылығы 3.Отырықшы мал шаруашылығы

А) Шығыс қазақстан, Алтай мен Тянь-шань таулары, Жетісудың таулы аймақтары В) Сырдария мен Амудария аралығы

С) Шығыс Түркістан , Қашғар

Д) Қазақстанның оңтүстігі, Сырдария,Шу ,Келес өзеңдерінің аймақтары Е) Батыс және Орталық Қазақстан

F) Батыс Сібір мен Орал тауының бөктерлері

{Дұрыс жауабы}=1-Е, 2-А, 3-Д

Ерте темір дәуірінде арнаулы рулық зираттар орналасқан жер: Қыстау маңы

Темір дәуірінде кең тараған салт-дәстүр: Аттарын бірге көму Темір дәуірінде ежелгі тайпалар сыйынды: Көк тәңірге Ертедегі темір өндірудің қарапайым тәсілі: пеш-көрікпен Көшпелілердің жазда мал жаю орындары: Жайлау Көшпелілердің күзгі жайылымы: Күзеу

Көшпелілердің жылы қоралары бар тұрақтары: Қыстау

Ерте темір дәуірінде Қазақстанның Батысында шөлді аудандарда көп өсірген мал: түйе

Малды қыта жаюға байланысты қалыптасқан жайылым: Тебінді

Тебінді жайылымға байланысты саны артқан мал: Жылқы, қой

Жылқыны қолға үйретуге байланысты ойлап тапқан жаңалық: Үзеңгі мен ауыздықты ойлап табу

Көшпелілерде қатты қадірленген жылқы тұқымы: « Ұшқыр тұлпар»

Киіз үйдің ағаш қаңқасын құрайтын бөлік: 3-бөлік

Киіз үй қабырғасы атауы: Кереге

Ерте көшпелілердің баспаналарынла пеш орналасты: Ортасында Көшпеллердің баспаналарындағы киелі санаған орын: Ошақ маңы Біздің заманымызға жеткен ежелі мерекенің бірі:Наурыз мейрамы

Көшпенділерде ғана кездесетін , ат үстінде сауыт жүргенде киетін баскиім: Күлпәра

Бүгінге дуйін сақталған наным:Отқа табыну

Қазақстанда темір дәуіріндн пайла болды: Мемлекеттер

Ерте темір дәуірінің тайпалары: Тиграхаудалар Парадайлар

Ерте темір дәуірінде Қазақстан жерінде өмір сүрген тайпалар: Исседон, аримаспы, аргиппей

Жетісу мен Оңтүстік Қазақстан

Оңтүстік Қазақстандағы сақ тайпаларының ең көне ескерткіштері: Түгіскен, Ұйғарақ Түгіскен, Ұйғарақ қорымдары орналасқан аймақ: Арал теңізінің шығыс жағы Түгіскен, Ұйғарақ ескерткіштерінің салынған мерзімі: Б.з.б. VIII-V ғғ.

Ғалымдардың болжауынша Түгіскен, Ұйғарақ ескерткіштерін қалдырған тайпалар: Массагеттер

Жетісу жеріндегі сақ ескерткіштері: Бесшатыр Есік

Жетісу михрабы деп аталған сақтардың құрбандық табағы табылған өңір: Алматы маңы Қазақстанның ежелгі дәуіріне жататын қалалар: Шірік-Рабат Чигучен Бәбіш –Молда Ежелгі сақ қалалары: Шірік-Рабат, Бәбіш Молда

Қызылордадан 300 шақырым жерде орналасқан сақ қаласының орны: Шірік –Рабат

Сақтардың Шірік-Рабат қаласы орналасқан жер: Қызылорда облысында

Сақ жауынгерлерінің темір қару жарағы мен сауыт сайманы табылған жер: Шірік Рабат

Шірік Рабат қаласының орталығы цитадельден табылған бұйымдар: Жебенің қола ұштары, алтын қапсырмалар, саздан жасалған бұйымдар

Шірік Рабат қаласының күзет мұнаралары бар орталығы: Цитадель

Сақтардың суару каналдарының іздері кездесетін жерлер: Шірік Рабат және Талғар қаласы маңы

Археологтар сақтардың сауру каналдарының іздерін тапты: Шірік Рабат маңынан

Жаңадария бойында орналасқан қамал қабырғалары және айналдыра қазылған орлары бар сақ қаласы: Бәбіш- Молда

Қыш күйдіретін пеш, қол диірмен тастары, тары қалдықтары табылған сақ қаласы:Бәбіш- Молда Бәбіш-Молда қаласынан табылған: Қыш күйдіретін пеш, қол диірмен тастары, тары қалдықтары Археологилық ескерткіштер мен олардың орналасқан территориясын сәйкестендіріңіз: 1.Бесшатыр

2.Шілікті 3.Шірік- Рабат

А)Шығыс Қазақстан В) Батыс Қазақстан

С) Оңтүстік Қазақстан

Д)Солтүстік Қазақстан Е)Жетісу

F)Орталық Қазақстан

{Дұрыс жауабы}=1-Е, 2-А ,3-С

Археологиялық ескерткіш пен онда табылған олжаларды сәйкестендіріңіз:

1.Бесшатыр 2.Берел№11 3.Бәбәіш-Молда

А) Темірден жасалған сақ жауынгерінің темір сауыты табылды

В)13 жирен ат өз иесін жорыққа апара жатқандай, толық әскери дайындықпен көмілген

С) Қамал қабырғалары мен айналдыра қазылған орлары, қыш күйдіретін пеш, қол диірмен тастары ,тары қалдықтары табылған

Д) Көсемнің қару-жарағы, абыз асатаяғы табылған Е) 13 қола жебе, қорамсақтың жұрнағы табылған

F) Семсер-ақинақтар, қола ұшты жебелер, темір пышақтар, шаш түйрегіштер, ақық моншақтар табылған

{Дұрыс жауабы}=1-F, 2-В, 3-С

Іле өзенінің оң жақ жағалауындағы сақ қорымы: Бесшатыр Бесшатыр қорымындағы обалар жиынтығы:31 оба Бесшатыр обасының мерзімі:б.з.б.V-IVғасырлар

Бесшатыр сағанасы тұрған бөліктр: дәліз(дромос), қабір алдына кірер ауыз, жерлеу бөлмесі

Бесшатыр обасынан таюылған заттар: темір пышақ, ақық моншақ, шаш түйрегіштер

V-IVvғғ. Жататын сақ дәуірінің обалары: Есік, Бесшатыр, Берел

Алматының шығысындағы белгілі сақ обасы: Есік обасы

Алтын киіммен жерленген сақ ханзадасы табылды: Есік обасынан

Есік обасының диаметрі мен биіктігі: 60 метр, 6 метр

Есік обасынан табылған бұйымдар саны: 4000-нан аса

Есік обасынан табылған 26 таңбадан тұратын жазуы бар зат: Күміс табақша

«Алтын адам» табылған мерзім: 1969-1970жж

Антропологтардың анықтауынша Есік обасындағы жерленген адамның жас шамасы: 17-18 Сақтардың ғарыш туралы түсінігі бейнеленіп сақталған баскиім табылды: Есік обасынан Сақтардың бөренелерді бір-біріне тығыз орналастырып жасаған табыты: Саркофаг Сақтар обасындағы сағанаға жер астымен келетін арнайы жол: Дромос

Сақ дәуірінің негізгі кездесетін археологиялық ескерткіштері: Обалар

Есіктен кейін сақтардың алтын киім киген адам обалары табылған ескерткіштер: Аралтөбе, Шілікті

Орал және Шығыс Қазақстан аймағынан табылған көне сақ мәдениетінің ғажайып туындылары: Тақсай ханшайым, Үржар ханшайым

Көне сақ мәдениетінің ғажайып туындысы « Тақсай ханшайымының» орналасқан өңір: Орал аймағы

Б.з.б. VIII ғасырдан бастап далалы аймақтарда пайда болған бейнелеу: Андық стиль Сақтарға Ираннан тараған « өмір ағашы» дейтін андық стильдегі бейне: Арыстан бейнесі Аңдық стиль пайда болған ғасыр: б.з.б.VІІI ғ.

Аң стиліндегі ғажайып өнердің таралу аймағы: Монғолиядан бастап Дунайға дейін

Көшпелілердің аң стиліндегі бұйымдары жасалынған мерзім: Б.з.б. VIII-III ғасырлар

«Аңдық стилі»дәстүрімен сақтар жорықтар кезінде танысқан ел: Алдыңғы Азия мен Иран

«Аң стилі» өнерінің негізі осы сеніммен байланысты: Тотемизм

Мәтінде сипатталған тайпалардың зергерлік бұйымдарында жиі кездесетін бейнелерді анықтаңыз: «Олар ат үстінде және жаяу да соғыса бреді...Найза, қылышпен қаруланған, садақты жақсы атады, бәрі шетінен құралайды көзінен тигізетін мерген келеді. Олардың найзасының ұшы, жебе және қылышы мыстан жасалған; бас киімдері мен белдіктері, ер тұрмандары алтынмен әшекейленген. Сонымен қатар олар аттардың сауытын да мыстан жасайды. Темір мен күмісті пайдаланбайды, себбеі бұл металдар олардың елінде өте аз, алтын мен мыс керісінше көп. Олар егін екпейді, үй малдарын және Аракс өзенінен аулайтын балықтарды азық етеді. Сүт ішеді. Құдайлардың арасынан арасынан күнге табынады, оған жылқыны құрбандыққа шалады. Бұл құрбандықтың мәні:«құдайлардың жүйрігі күн болса,жануарлардың жүйрігі жылқы» деген саяды: Жануарлар

Орталық Қазақстанда б.з.б. VII-V ғасырларда «Аң стилімен» қатар дамыған өнер:Полихромдық Зергерлік өнерде әшекей заттарды безендірудің түрлі жиынтығының атауы: полихром стилі

«Полихром стилі» гүлденген ғасырлар:б.з. III-V ғғ.

Далалық тайпаларда зергерлік өнер дамыды: Б.з. III-V ғасырларда

Орталық Қазақстан

Қазақтың даласын Шығыстан батысқа қарай бөліп жатқан аласа таулар желісі: Сарыарқа

Геродот шығармаларында Орталық Қазақстанды мекендеген ежелгі тұрғындар: Аргиппей, исседондар

Аргиппейлердің шығысқа қарай орналасқан көршілері:Исседондар Ежелгі заманда Сарыарқаның орталығын мекендегендер: Исседондар

Ерте темір дәуірінде Орталық Қазақстан жерін мекендеген тайпа: «Исседондар»

Қазіргі ғалымдардың анықтауынша ежелгі заманда исседондар қоныстанған аумақ: Сарыарқаның орталығы

Сарыарқаның ерте темір дәуірі ескерткіштері: Тасмола мәдениеті

Тасмола мәдениеті қамтыған аймақ: Орталық Қазақстан

Ерте темір дәуірі ескерткіші Тасмола мәдениетінің табылған аудан:Екібастұз Тасмола мәдениетін қалдырған тайпа:Исседон

Тасмолаға ұқсас ескерткіш табылды: Ұлыбай атырыбынан

Аргиппейлерге тән, Тасмола мәдениетіне ұқсас ескерткіш:Ұлыбай

«Мұртты»обалардың бөліну түрі:4-ке

Үлкендеу қорғанның шығыс жағынан салынған кішілеу қорған обалар: Бірінші обалар

Мұртты қорғандар көрсететін бағыт: Оңтүстік, Солтүстік, Шығыс, Батыс

«Мұртты обалар» көп тараған аймақ: Орталық Қазақстан

Орталық Қазақстандағы ерте темір дәуірінің ескерткіштері: «Мұртты қорғандар»

Мұртты қорғандардың шығысқа қарай бағытталуының себебі:Олардың күнге табынғандығын білдіреді

Солтүстік Қазақстан

Солтүстік Қазақстан тұрғындарының көшпелі өмір салтына ауысқан уақыты: б.з.д.Імың жылдық Геродот Жазбасындағы савроматтардың «биік таулардың бауырында» тұрған көршілері: Аргиппейлер Ежелгі заманда Сарыарқаның солтүстік батысында мекендеген: Аргиппейлер

Ежелгі заманда аргиппейлер қоныстанған аумақ: Сарыарқаның солтүстігі

«Ақ жалды жүйрік аттардың иелері» деп аталған тайпа: Аргиппей

«Аргиппей» сөзінің латын тілінен аударғандағы мағынысы: Ақ жалды жүйрік аттардың иелері

Геродот жазбаларында «олардың әрқайсысы қыста ағашты қалың ақ киізбен жауып,соның астына паналайды» депжазғандарға жататын: Аргиппейлер

Аргиппейлер туралы : Олардың әрқайсысы қыста ағашты киізбен жабады деп жазған: Геродот

Мұндай адамдарға ешкім тиіспейді, өйткені оларды әулие тұтып құрметтейді. Олар өкпелескен көршілерін татуластырады, егер біреу өздеріне қорған іздеп қашып келсе , оны ешкім ренжітпейді, бұл халықты атады: Аргиппейлер

Солтүстік Қазақстан жеріндегі алғашқы сақ заманына жататын зерттелген обалар: Бірлік, Алыпқаш, Бектеңіз

Сақтар заманына жататын Бірлік,Алыпқаш, Бектеңіз обалары орналасқан өңір: Солтүстік Қазақстан

Ерте темір дәуіріне жататын қоныс: Қарлыға, Бөркі, Кеңөткел

Солтүстік Қазақстан жеріндегі Қарлыға, Бөркі, Кеңөткел қоныстары жатады: Ерте темір дәуіріне

Сақ дәуірінің ерте кезеңіне жататын Солт. Қазақстан жеріндегі қоныс: Қарлыға Ерте темір дәуіріне жататын Солтүстік Қазақстан жеріндегі бекініс-қалашық: Ақтау Ерте темір дәуірінің Ақтау бекініс-қалашығы орналасқан жер: Есілдің оң жағалауы

Солтүстік Қазақстан жерінде б.з.б. 3-1 ғасырлар аралығында өндірілген металдан жасалған заттар табылды:

Шығыс Еуропа, Кавказдан

Шығыс Қазақстан

Шығыс Қазақстан облысына кіретін аймақтар:Қалба, Нарын, Маңырақ, Сауыр, Шыңғыстау жотасы

Ежелгі заманда Сарыарқаның шығысында мекендегендер: Аримаспылар Ежелгі заманда аримаспылар қоныстанған аумақ: Сарыарқаның шығысы Шығыс Қазақстан аумағын ертеде мекендегенер:Аримаспылар

Аримаспы атауының шығу себебі: Алтайда алтынның мол болуы

Атауы Алтайда алтынның мол болуына байланысты шыққан темір дәуіріндегі тайпа:Аримаспы Тарихи деректерде « алтын қорушы қырандар» деп әсірелеп аталған тайплар: Аримаспылар Сақ тайпалары мен олардың мекендеген территориясын сәйкестеңдіріңіз:

1. Аримаспылар 2.Аргиппейлер 3.Исседондар

А)Сарыарқаның солтүстік-батысы

В) Арал бойы мен Сырдарияның төменгі ағысы С) Мургаб аңғары

Д)Жетісу, Тянь-Шань тауларында,Сырдрия өзенінің орта ағысы Е)Сарыарқаның шығысы

F)Сарыарқаның орталығы

{Дұрыс жауабы}=1-Е, 2-А, 3-F

Шығыс Қазақстан аумағынан табылған темір дәіріне жататын қорғандар: Берел,Шілікті

1960ж зерттелген Шығыс Қазақстан жеріндегі қорған атауы: Шілікті

Шілікті патша қорғандары зерттеле басталған мерзім: 1960 ж.

Шілікті ескерткіштерін алғаш зерттеген ғалым: С.Черников

«Алтын қорған»деген атау алған Шығыс Қазақстан жеріндегі қорған: Шілікті қорғаны

Зайсан ауданы жерінде патша қорғандарының ең көп шығарылған жері: Шілікті ескерткіштері Қазақстан аумағындағы ең көне б.з.б.ҮІІІғ жататын патша жерлеу орны ескерткіштері: Шілікті Шығыс Қазақстанның Зайсан ауданы жерінде орналасқан сақ дәуірі обаларының саны:200-ден аса Шілікті «алтын қорғанының»салынған уақыты:б.з.б.7-6 ғасырлар

Шілікті қорғанының №1обасынан табылған археологиялық жаңалық: Үшінші алтын киімді адам

Шілікті қорғанының №1обасынан табылған жәдігер тарихқа осы атаумен енді: «Бәйгетөбе»

13 қола жебе табылған қорған: Шілікті

Қабір ішінен бұғының суреттері бар тақтай табылған орын: Шілікті

Қабірхана ішінен бұғының суреттері салынған тақтайлар табылған сақ обасы: Шілікті Шіліктіден майлы бояумен бұғының суреттері салынған: тақтай қалдықтары табылды Атын бесжұлдыз табылған сақ обасы:Шілікті

Шіліктіден табылған ең қызықтысы : Алын бесжұлдыз Шіліктіден табылған бесжұлдыз: сол замандағы билік белгісі Шіліктіден табылған заттар жатады:б.з.б.VІІ-VІғғ

Шіліктіден табылған №1 обаны зерттеген :Ә.Төлеубаев

Шілікті ескерткіштерінің ерекшеліктері: балқарағай бөренелерден салынған, қабірде екі адам жерленген, 13 қола жебе табылған

Шығыс Қазақстанның ерте темір дәуірінің б.з.б.V-VІғ аралығын қамтитын кезеңі: Берел кезеңі

Шығыс Қазақстан обылысы, Катонқарағай ауданының жерінде орналасқан темір дәуірінің қорғаны: Берел

Берел қорымдарының орналасқан жері:Қатонқарағай ауданы Берел қорымдарының орналасқан жері:Шығыс Қазақстан Берел қорымынан табылған оболар саны:40-тан астам

1998-1999жж. Берел кезеңінің №11 обасын ашқан археолог:З.Самашев Берел қорымының №11обасына жерленген: Ер және әйел адам

Берел қорымының ерекшелігі: балқарағайдан ойылып жасалған астау табыт табылған, ер және әйел адам жерленген,13 жирен ат табылған

Берел мәдениетінің ерекшелігі: жайпақ түпті қыш ыдыстары

Жайпақ түпті қыш ыдыстар тән мәдениет: Берел мәдениеті

Бұзылмай сақталған 13 жирен ат табылған темір дәуірінің қорғаны: Берел

Аттар өз иесін жорыққа апара жатқандай, әскери дайындықпен көмілген қорған: Үлкен Берел Археологиялық ескерткіштер мен олардың орналасқан территориясын сәйкестендіріңіз: 1.Берел қорымдары

1. Есік обасы 3.Бәбіш-Молда А)Шығыс Қазақстан В)Батыс Қазақстан

С)Оңтүстік Қазақстан Д)Солтүстік Қазақстан Е)Жетісу

F)Орталық Қазақстан

{Дұрыс жауабы}=1-А, 2-Е, 3-С

Сақтар

Сақтар туралы деректер

Қазақстан жеріндегі ең алғашқы тайпалық одақ: Сақтар

Б.з.б. I мыңжылдықта Қазақстан мен Орта Азия жерін мекендеген ежелгі тайпа:Сақтар Ежелгі дүние өркениеттерімен алғаш қарым-қатынас жасаған Қазақстандық тайпа: Сақ Сақтар дәуірі кезеңі: Ерте темір дәуірі

Сақтар туралы мәлімет беретін жазба мәтіндері сақталған елдер: Грек, парсы авторларының шығармалары

Сақтар туралы мәлімет беретін ежелгі мәтіндердің бірі: Парсы патшаларының тастағы сына жазбалары

Қазақстан жеріндегі сақ тайпалары туралы жазған: Парсылар

«Мен әскеріммен сақ жеріне жорыққа шықтым» деген Дарийдің сөздері айтылған жазба: «Бехистун жазбалары»

Сақтарды «Әлемдегі ең әділ,ең шыншыл халық» деп есептегендер: Гректер

Сақтар туралы «дұшпанға-қатал, досқа-адал» деп баяндайтын: грек авторлары

Сақтар туралы «Олардың жерлеу ғұрыптары, әдет-салты мен күнделікті тұрмысы ұқсас болған» деп баяндайтын: Грек тарихшылары

Сақтар туралы дерек қалдырған рим тарихшысы: Помпей Трог

Сақтар туралы дерек қалдырған грек авторы: Герадот

Герадоттың «Тарих» атты еңбегі жазылған мерзім: б.з.б. Vғасырдың 40-30 жылдары

Геродоттың «тарихтың атасы» деп атаған римдік шешен: Цицерон

Сақ әйелдері туралы «ержүрек келеді, соғыс қаупі төнгенде ерлеріне көмектеседі» деп баяндайтын грек авторы:Ктесий

Грек авторы Ктесийдің жазбаларында: Сақ әйелдерінің ержүректігі айтылады

Парсы еліне болғанат жарысты сақ жігітінің қатысып мәреге бірінші келуі жайында жазған грек ғалымы:

Ксенофонт

Б.з.б. 64- б.з.24 жылдры шамасында өмір сүрген гректің тарихшысы және географы:Страбон

Құдайлардың арасынан күнге табынады оған жылқыны құрбандыққа шалады» деп сақтар туралы жазған ғалымдар:Геродот, Страбон

Өз еңбектерінде сақтар туралы жазған гректер: Геродот, Страбон

Сақтар туралы «олардың бәрі ақкөңіл және уәдеге берік» деп жазған: Страбон

Сақтар туралы олар «Садақпен, қылышпен және қола балталармен қаруланған, сауыт киген,»-деп жазған:

Страбон

«Күміс олардың елдерінде болмайды, бірақ мыс пен алтын көп кездеседі» деп сақтар туралы жазған грек тарихшысы: Страбон

Скифтерді Каспий теңізінен бастап дайлар деп атаған грек ғалымы:Страбон Страбонның еңбегінде скифтерді Каспий теңізінен бастап: дайлар деп атады Ғұламалар мен олардың қалдырған тарихи мәліметін сәйкестендіріңіз:

1. Геродот
2. Полиэн 3.Ксенофонт

А)Сақтардың тәрбиелілігін сипаттап жазған

В)Сақтардың ерлікпен соғысып, Македонскийдің Шығысқа қарай жүретін жолын бөгеп тастағанын жазған С)Шырақ есімді бір сақтың ерлігі туралы жазған

Д) Сақтардың қыста ағаштан жасалған үйлерде тұрғанын жазған Е) Парсы сарайында тұрып, сақтардың тәрбиелілігін жазған

F) Томиристің әйел болса да, жаудың шапқыншылығынан қорықпағанын жазған

{Дұрыс жауабы}=1-Д, 2-С, 3-А

Тарихшыар мен олардың қалдырған тарихи мәліметін сәйкестеңдіріңіз:

1.Арриан 2.Помпей Трог 3.Ктесий

А)Сақтардың күнді құдай есептегені және оған жылқыны құрбандыұұа шалғанын жазған

В) Сақтардың ерлікпен соғысып, Македонскийдің шығысқа қарай жылжына бөгет болғандығын жазған С) Шырақ есімді бір сақтың ерлігі туралы жазған

Д) Сақтардың қыста ағаштан жасалған үйлерде тұрғанын

Е) Сақ әйелдерінің ер жүрек келетінін, соғыс қаупі төнгенде ерлеріне көмек көрсетіп, ұрысқа араласатынын жазған

F) Томиристің әйел болса да , жаудың шапқыншылығынан қорықпағанын жазған

{Дұрыс жауабы}=1-В, 2-F, 3-Е

Парсы Жазбаларындағы «сақ» сөзінің мағынасы: Құдіретті еркектер Иран жазбаларындағы «сақ» сөзінің мағынасы: Жүйрік атты турлар Ежелгі грек авторларының сақтарды атауы: Азиялық скифтер Сақтар құрамына кірген тайпалар: Ариамаспы, аргиппей, исседон Ежелгі грек авторы Геродоттың сақтарды атауы: Массагет

Ежелгі грек деректерінде сақ атаулары: Массагеттер Азиялық скифтер

Парсы жазбаларында Жетісу, Сырдарияныңорта ағысындатұрған сақтар:Сақ-тиграхауда

Тиграхауда сақтарының қоныстанған аумағы: Оңтүстік Қазақстан

«Шошақ бөрікті»сақтардың мекені:Жетісу

Парсы жазбалаындағы теңіздің арғы жағындағы сақтар: Сақ-парадарайа

Сақ-парадарайалардың оңтүстігінде қоныстанған сақтар атауы: Сақ-хаумаваргалар

Геродот жазбаларындағысақтардың қыс кезіндегі мекені: Ағаш үйлер

Қазақстан жеріндегі сақтарда монғолоидтық белгілер басым өңір: Солтүстік және Шығыс Қазақстан Сақ тайпалары мен олардың мекендеген территориясын сәйкестндіріңіз:

1.Сақ-тиграхауда 2.Сақ-парадарайа 3.Сақ-хаумаваргалар

А) Сарыарқаның солт. Батысы

В) Арал бойы мен Сырдарияның төменгі ағысы С)Муграб аңғары

Д)Жетісу, Тянь Шань тауларында,Сырдария өзенінің орта ағысы Е)Сарыарқаның шығысы

F) Сарыарқаның орталығы

{Дұрыс жауабы}=1-Д, 2-В, 3-С

Сақтардың қоғамдық құрылысы

Сақтардың қоғамдық құрылысы: Әскери демократия

Жазба деректерде сақ мемлекеті басшысының лауазымы: Патша

Сақ қоғамында тайпалар мен рулур арасындағы даулымәселелерді шешті: Тайпа көсемі Сақ қоғамындағы адамдар тобы: Жауынгерлер, абыздар, малшылар мен егіншілер Сақ қоғамындағы абыздардың танымал белгісі:Тостаған мен ерекше бас киімі

Сақ абыздарының киім түсі: Ақ

Сақ жауынгерлерінің киім түсі: қызыл және сары-қызыл

Сақ жауынгеолерінің ежелгі үнді-иран тіліндегі атауы: «Арбада тұрғандар» Ежелгі үнді-иран тілінде «ратайштар» деп аталғандар: сақ жауынгерлері Сақ қоғамындағы малшылар мен егіншілердің киім түсі: Сары, көк

Сақ қоғамындағы «сегізаяқтылар» деп аталғандар: Малшылар мен егіншілер

Сақтардың сыртқы саясаты

Парсылардың Кир, Дарий патшалары шабуыл жасаған тайпа: Сақ

Сақтардың парсылармен шайқасы туралы жазған грек-рим зерттеушілері: Помпей Трог,Геродот,Полиэн

Сақ тайпаларына қарсы соғысқан билеушілер: Кир Дарий I А.Македонский Сақ жеріне Кир бастаған парсы әскерлерінің басып кірген уақыты:б.з.б. 530ж Парсы патшасы Кир сақ жеріне жорыққа шықты: Б.з.б. 6 ғасырда Сақтардың парсы патшасы Кирге қарсы күресін басқарған: Томирис

Жазба деректерден белгілі б.з.б.570-520жжөмір сүрген сақ патшайымы: Томирис

Сақ патшайымы Томиристің өмір сүрген жылдары:б.з.б. 570-520жж

Сақ патшайымы Томиристің өмір сүрген мерзімі: б.з.б. VІғасырда

Томирис туралы «әйел болса да қорыққан жоқ»деп жазған Рим тарихшысы: Помпей Трог

Томирис пен Кир шайқасы туралы жазған Рим тарихшысы: Помпей Трог Жзба деректерде жау қолына түсіп қалған сақ птшасының баласы:Спаргапис Сақ жеріндеКирдің өлтірілгендігін жазған: Геродот

Тарихи деректегі сипатталған оқиға. «Басында әскерлер садақпен атысады.Садақ оғы біткеннен кейін жекпе- жекке шығып, қылыш және найзамен соғысады. Нәтижесінде массагеттер жеңіп шығады. Парсы жауынгерлерінің көбі қырылады...»: Томирис пен Кир жауынгерлерінің арасындағы соғыс

Берілген деректегі үзіндінің авторы. «Басында әскерлер садақпен атысады .Садақ оғы біткеннен кейін жекпе- жекке шығып, қылыш және найзамен соғысады. Нәтижесінде массагеттер жеңіп шығады. Парсы жауынгерлерінің көбі қырылады...»:Геродот

Кирден кейін сақ жеріне жорық жасаған парсы патшасы: Дарий

Дарий бастаған парсы әскерлері жорығының мерзімі: б.з.б. 519ж

Сақ малшысы «Шырақ» туралы суреттейтін грек тарихшысы: Полиэн

Парсыларға қарсы ұрыста жеңіліке ұшырыған сақтар көсемі: Скунха

Сақтардың парсы әскері құрамына Марафон шайқасына қатысқан уақыты:б.з.б. 490ж

Сақтар парсы әскерінің қатарында Марафон шайқасына қатысты: б.з.б.Vғ.

Б.з.б. ІҮғ сақ жеріне қауіп төндірген : Александр Македонский

Александр Македонскийдің Шығысқа қарай жүретін жолын бөгеген: сақтар

Грек-македон басқыншыларына қарсы күресті басқарған сақ жауынгері: Спитамен

Б.з.б.4ғ сақтар қоршауға алған грек гарнизоныорналасқан қала:Маракана

А. Македонскийдің Сырдариядан өтіпсақтарға қалай шабуыл жаағаны туралы жазған: Арриан

Сақтардың А.Македонскийге қарсы ерлік күресі туралы жазған: Арриан

Көшпелілердің әскери қару-жарақтарының ерекшелігін жазғанА.Македонскийдің тарихшысы:Аррион Б.з.б. 6-3 ғасырларда сақтар сауда саттық жүргізген елдер: Қытай, Үндістан, Персия

Жорықтарды мемлекет билеушілерімен сәйкестендіріңіз:

1. Кир
2. I Дарий
3. Александр Македонский А)б.з.б. 330ж.

В) б.з.б.55ж.

С)б.з.б. 519ж.

Д) б.з.375ж.

Е) б.з.б.530ж.

F)б.з.б. 490ж.

{Дұрыс жауабы}=1-Е, 2-С, 3-А

Сақтардың шаруашылығы мен тұрмысы

Сақтар туралы «Киімі мен өмір сүру дағдысы скифтерге ұқсас» деп жазған: Геродот

Сақ мәдениеті тараған дәуір: Темір

Сақтарың негіэгі шаруашылығы: Мал шаруашылығы

Сақтар өмірінде аз өсірілген мал түрі: ірі қара

Мәтінде сипатталған тайпаны анықтаңыз: «Олар ат үстінде және жаяу да соғыса береді...Найза, қылышпен қаруланған, садақты жақсы атады, бәрі шетінен құралайды көзінен тигізетін мерген келеді. Олардың найзасының ұшы,жебе және қылышы мыстан жасалған; бас киімдері мен белдіктері,ер-тұрмандары алтынмен әшекейленген.Сонымен қатар олар аттардың сауытын да мыстан жасайды.Темір мен күмісті пайдаланбайды, себебі бұл металдар олардың елінде өте аз, алтын мен мен мыс керісінше өте көп.Олар егін екпейді, үй малдарын және Аракс өзенінен аулайтын балықтарды азық етеді. Сүт ішеді Құдайлардың арасынан күнге табынады, оған жылқыны құрбандыққа шалады.Бұл құрбандықтың мәні: «құдайлардың жүйрігі күн болса, жануарлардың жүйрігі жылқы» дегенге саяды»: Сақтар

Сақ,сармат,үйсін тайпаларының келбеттері андроновтықтарға ұқсас екендігін айтқан антрополог ғалым:

О.Смағұлов

Үйсіндер( б.з.б. IIIғ. –б.з.Vғ)

Жетісудағы сақ жерінеб.з.б.ІІ ғасырда Орталық Азиядан келіп қоныстанған тайпа: Үйсіндер

Үйсіндер жайлы негізгі дерек көздері: Қытай деректері

Ежелгі Қытай жылнамаларында кездесетін тайпа (-лар): Ғұндар, Қаңлылар, Үйсіндер Үйсін атауы Қытай жазбаларында қай ғасырдан бастап кездеседі: б.з.б. 2ғ бастап Үйсіндер туралы «ат жақты,аққұбаша,сары шашты» деп жазған: Қытай жазбалары Ежелгі Үйсін мәдениетінің хронологиялық шеңбері:Б.з.б. III ғ.-б.з.Vғ.

Қазақстанда кейінгі темір дәуірінде пайда болған мемлекет:үйсін

Үйсіндер өрбіген ежелгі қазақ халқының этносаяси қауымдаствқ аймағы: Жетісу

Ыстықкөл мен Іле өзенінің оңтүстік жағалауы аралығында орналасқан ежелгі үйсін қаласы: Қызыл Аңғар

Үйсіндердің астанасы болған қала: Қызыл-Аңғар (Чигучен, Чигу) Деректерде көрсетілген «үйсіндердің үлкен гуньмосы» тұрған қала: Чигу Үйсіндердің астанасы Қызыл-Аңғар орналасқан аймақ:Ыстықкөл маңы

Үйсіндердің ордасы Қызыл Аңғар орналасқан аумақ:Ыстықкөл мен Іле өзенінің оңтүстік жағалауы

Ежелгі Қызыл Аңғар қаласы: Үйсіндердікі

Үйсіндердің көне қалалары табылған жер: Шу мен Кеген бойы

Үйсіндер жайлы жазған тарихшы: Цыма-Цянь

Көшпелілердің өмірі мен тұрмысын сипаттап жазған Қытай тарихшысы Сыма Цянның еңбегі: «Тарих жазбалары»

Б.з.б. ІІ-І ғғ Қытай елімен сауда байланысын жасаған:Үйсін мемлекеті

Б.з.б.ІІ-Іғғ Үйсін мемлекеті сауда һ, қарым-қатынас жасаған ел: Қытай

Үйсіндердің солтүстік-батысындағы көршілері: Қаңлылар

Жазба деректердегі үйсіндердің шығысындағы көршілері: Ғұндар Үйсіндерге қатысты «Усунго», «Сигнго» ұғымы: Көшпелі мемлекет Үйсіндердің билеуші лауазымы: Гуньмо, Күнби

Қытай дерктеріндегі «Гуньмо » сөзінің мағынасы: Үйсін билеушісі

Үйсін гуньмосы атты әскерінің саны: 30мың

Үйсін гуньмосына бағынған тайпа көсемдері атауы: Бек Қытай деректері бойынша ежелгі үйсіндер саны:630мың Бай Үйсіндердің жылқыларының саны: 4-5 мың

Қытайдың Хань хроникасындағы жазуға қарағанда үйсін гуньмосы қытай патшайымына үйленген мерзімі:

Б.з.б. 107 жыл

Мәтінге қарап,Қтай елімен дипломатиялқ әрі туыстық қарым-қатынас орнатқан елді анықтаңыз.Қытай патшасы көп сыйлық талап етіп, гуньмо оларға 1000 жылқы жіберді. Бұл оқиға б.з.б.107 жылы болған»: б.з.б.2 ғасырдың аяғы

Үйсіндер айналысты: суармалы және телімді егіншілік

Үйсіндер өсірген дәнді-дақылдар: арпа , тары

Кеген өзені алқабында зерттелген Үйсіндердің қонысы:Ақтас

Үйсіндерде егіншіліктің болғандығын дәлелдейтін дерек: Ақтас қыстауы

Үйсіндердің Ақтас қонысынан табылған заттай деректер дәлелдейді: Егіншілікің болғанын

Зергерлік бұйымдар табылған үйсін қорымы: Ақтас

Археологиялық ескерткіш пен оның беретін деректік маңызын сәйкестендіріңіз:

1.Ақтас 2.Құлата 3.Қостөбе

А) Табылған қазба бұйымдары бұл жерде метлл өңдеудің ірі орталығы болғандығын аңғартады. В)Пұшық-Мадан қаласы маңындағы зерттелген қоныс

С)Қарғалы тәжі табылды

Д)Зергерлік бұйымдарға түрлі асыл тастардан көз салу өнері өркендегенін көрсетеді

Е) Үйлердің қабырғалары шикі кірпішпен қаланып,балшықпен салынған. Қабырғалардың біріне қызыл бояумен оюлар, гүл суреттері салынған

F) Суару каналдары табылды

{Дұрыс жауабы}=1-Д, 2-А, 3-В

Археологиялық ескерткіш пен оның табылған территориясын сәйкестендіріңіздер:

1.Сынтас 2.Берел 3.Бесшатыр

А)Орталық Қазақстан В)Солтүстік Қазақстан С)Шығыс Қазақстан Д)Батыс Қазақстан

Е) Жетісу

F) Оңтүстік Қазақстан

{Дұрыс жауабы}= 1-Д, 2-С, 3-Е

Қарғалы шатқалынан табылған назар аударарлық олжаның бірі: Тәті(диадема)

Үйсіндердің диадемасы табылған шатқал: Қарғалы

Қарғалы диадемасын жасаған зергер-ұстаның өмір сүрген мерзімі: Б.з.б.II-I ғасырлар

Үйсіндердің әлем туралы түсінігі жақсы көрініс тапты: Қарғалы диадемасында

«Жерлері тегіс, жаңбырлы әрі суық келеді» деп үйсін мемлкетінің табиғатына сипаттама берілді: Қытай деректерінде

«Менің жайылымыма ешкім мл жаймасын» деп жеріне басқаны жолатпаған: Үйсін тайпа көсемдері

Үйсіндердің қыстаулары орналасты: Мойынқұм мен Балқаш өңірінде

Үйсіндерде жақсы дамыған кәсіп: Тері өңдеу

Үйсіндердің сұйық тағамға арналған негізгі ыдыстары жасалды: Былғарыдан

Үйсіндер мата тоқу үшін қолданған қарапайым құрал: керме

Жетісудағы Үйсін мәдениетіне ұқсас ескерткіштер табылған өңір: Тарбағатай теріскейі Тарбағатайдың теріскей даласындағы темір дәуіріне жататын ескерткіштер ұқсас: Үйсін мәдениетіне Жетісу жеріндегі ежелгі үйсіндердің мүсіндік бейнесін жасаған: Герасимов

Үйсіндерде мүлік теңсіздігі болғандығын дәлелдейтін дерек: жерлеу орындары Ежелгі Үйсін обаларының сыртқы құрылымы: Топырақ үйіндісі болып жатады Үйсіндерде жерленген адамның басы қаратылған тұс: Батыс

Қаңлылар(Б.з.б.ІІІ – б.з. Vғ)

Қаңлы мемлекетінің өмір сүру хронологиялық шеңбері: б.з.б. ІІІ-ІІ ғ- б.з. Vғасыр

Қаңлылар туралы «Вэсаканың ер жүрек ұлдары... Канха қамалының алдында құрбандық берді» деп жазылған кітап: «Авеста»

«Кагүй», «канха» сөздері қазақтың Ұлы жүз тайпалық бірлестіктерінің бірінің атауына ұқсайды: Қаңлы атауына

Үнді халқының эпосы «Махабхарата» қолжазбаларында қаңлы сөзінің мағынасы: «қарулы, жақсы,жайсаң ұлықтар»

Қаңлылардың өмірі мен тұрмысын сипаттап жазған тарихшы: Цыма Цянь

Қаңлылар туралы негізгі дерек көздері: Қытай деректері

Қаңлылардың жазғы және қысқы астанасы болғанын жазды: Ежелгі Қытай хроникасы

Қаңлылар туралы дерек көздері: «Авеста» «Цянь Ханьшу» «Тарих жазбалары»

Қаңлы мемлекетінің пайда болған уақыты, шекарасы туралы айтылатын маңызды тарихи дерек: «Цянь хоньшу»

Қаңлы мемлекетінің пайда болған уақыты, оның шекарасы, басқа да маңызды мәселелер туралы жазылды:

Қытайдың «Цянь Ханьшу» атты тарихи дерегінде

Қаңлы туралы айтылатын Қытай дерегі: «Тарих жазбалары»

Қытай дерегінде сипатталған үзіндідегі мемлекетті анықтаңыз: «... Олар өркөкірек, өжет келеді. Біздің елшілерімізге басын имейді. Орталық билік атынан келген өкілдерімізді үйсін елшілерінен төмен отырғызады. Олардың билеушілері мен ақсақалдарына тамақты алдымен береді, ал содан соң барып біздің елшілерге тартады»: қаңлылар

Ежелгі Қаңлылардың негізгі атамекені: Сырдың орта ағысы

Қаңлы тайпалық бірлестігінің территориясы орналасты:Оңтүстік Қазақстанда

Қаңлы тайпаларының негізгі атамекені: Оңтүстік Қазақстан Қаңлылардың солтүстігіндегі көршілері: Сармат, алан Қаңлы мемлекетінің оңтүстігіндегі көршісі: Үйсін

Қаңлылар өз жерінен өткен нені бақылауға ұстап отырды: Ұлы Жібек Жолын

Қаңлылардың бақылауында болған Ұлы Жібек жолының бағыттары: Кавказ бен Қара теңізге баратын

Қаңлылардың экономикалық, мәдени, саяси, байланыс жасаған елдері: Қытай, Кушан

Қаңлылар экономикалық байланыс жасаған елдер: Кушан, Рим

Археологиялық қазба жұмыстары кезінде қаңлылардың көшпелі ғана емес, егінші болғанын да дәлелдейтін

Қауыншы мәдениеті Отырар-Қаратау мәдениеті Жетіасар мәдениеті Қаңлылардың археологиялық мәдениеттері: Қауыншы, Жетіасар, Отырар-Қаратау Қаңлылардың Қауыншы мәдениетінің таралу аймағы: Ташкент төңірегі

Қаңлыларға жататын өлген ададмды киіммен жерлеу аймағы:Қауынщы мәдениеті

Қауыншы мәдениетіне жататын киіммен жерлеу осы кезеңге тән:Б.з. І мыңжылдықтың басы Қаңлылардың Отырар- Қаратау мәдениетінің таралу аймағы: Сырдың орта ағысы, Қаратау, Талас бойы Қаңлылардың Жетіасар мәдениетінің таралу аймағы: Қуаңдария, Жаңадария аңғарлары

Қаңлылар кезеңіне жататын 20 қаладан тұратын кешен: Жетіасар

Арыстың сол жағалауындағы қаңлы қаласының орны: Көк-Мардан

Қаңлылардың Көк-Мардан Қаласы Орналасқан жер: Арыс өзенінің сол жағалауы

Қаңлылардың Пұшық-Мардан қаласы маңындағы зерттелген қоныс: Қостөбе

Орта ғасырлардағы қала құрылыстарының түп-бастауларына осы тайпаның дәуірінде пайда болған қоныстарын жатқызуға болады: Қаңлылардың

Шыршық өзенінің оң жағындағы қаңлы каналы: Зах

Шыршық өзенінің оң жағалауындағы Зах каналы бұл:Қаңлылардікі Қаңлыларда отырықшылық дамыған өңір: Арал, Ташкент төңірегі

Қаңлыларды дәнді жәнем бау-бақша дақылдары өсірілген аймақ: Сырдария аңғары

Қаңлыларда ьолған егіншіліктің басым түрі: телімді

Қаңлылардағы шаруашылықтың қосымша түрі: Аң аулау

Қаңлылар әйелдері арасында жақсы дамыған қолөнер түрі: Жүн өңдеу Қаңлылардағы металл өндірісінің орталығы болған аймақ: Шаш-Илах Қаңлыларда металл өндірудің орталығы болған ежелгі қала: Құлата

Қаңлылар жерінен Қытай теңгелері табылған Мардан қорымы: Отырар алқабында

Қытай теңгелері табылған Отырар алқабындағы Қаңлы қорымы: Мардан Қаңлылардың Мардан қорымынан табылған теңгелер : Қытайдікі Қаңлылар жерінен табылған б.з.3-4ғ соғылған теңгелер саны: 1300-дей Қаңлылардың 16га жерді алып жатқан қала жұрты: Алтын-асар

Қаңлылар жерінн табылған көгілдір фаянстан жасалған ірі моншақтар: Сириянікі

Б.з.б. 46-36 жылдары қаңлылардың Қытайға қарсы көмек елі: Ғұндар

Қаңлылардың Қытайға қарсы ғұндарға көмек көрсеткен мерзімі: б.з.б. 46-36 жылдар

Қаңлыларға тәуелді болған тайпалар: Сармат, алан

Қытай деректері бойынша ежелгі қаңлылар саны: 600 мың

Қытай деректеріндегі қаңлы жауынгерлерінің саны:120мыңға дейін

Қаңлы билеушісінің титулы: Хан

Қаңлы елі ішінде бөлінген иелік саны:5

Қаңлы елі ішінде әр иелікті басқарғандар: Кіші хандар

Қаңлы көсемдерінде биліктің берілу жүйесі: мұрагерлік жолмен

Қаңлы елінің астанасы: Битянь

Жазба деректерде Қаңлылардың астанасы: Тараз, Түркістан маңы

Қаңлы астанасы Битянь орналасқан аймақ: Түркістан маңында

Қаңлылардың жазғы және қысқы астанасы болғанын жазды: Ежелгі Қытай хроникасы Ежелгі Қытай Хроникасындағы қаңлы астанасы: Жазғы және қысқы деп аталады Қаңлылар қыпшақша сөйлейді екен»- дегенді айтқан саяхатшы: Плано Карпини

Қытай деркетеріндегі ән-күйі, би өнері жақсы дамыған ежелгі тайпа: Қаңлы

Ежелгі заманда кейбір елдер мәртебелі қонақтардың алдында өнер көрсету үшін осы елдің өнерпаздарын шақыртқан: Қаңлыларды

Ғұндар(б.з.б.ІІІ ғ.- б.з.ІVғ.)

Ғұндар кезеңін қамтитын аралық: б.з.б.ІІІ ғ.- б.з.ІVғ.

Б.з.б. ІІІ ғғ Қытайдың солтүстігінде Байқалдан Ордосқа дейінгі аралықты мекендеген: Ғұндар

Енисей жағалаулары мен Алтайды мекендеген ежелгі тайпа: Ғұндар

«Гун руң, хун ю» т.б. атаулармен берілген тайпа аты: Ғұн

Қытай деректерінде «ғұн » атауының пайда болған кезі: б.з.б.ІІІғ аяғы

Қазақстанды мекендеген тайпаларда монғолоидтық белгілердің дами бастауына әсер еткен фактор:

Ғұндардың келуі

Кейбір зерттеушілер пікірі бойынша орта ғасыр дәуірінің басталуына жол ашқан деп саналатын тайпа: Ғұн

Ғұн мемлекетінің пайда болу кезіндегі көрші тайпасы: дунхулар

Ғұндар туралы дерек беретін: Қытай деректері

Ғұн державасының негізін қалаған: Мөде

Қытай деректері бойынша ғұн билеушісі Мөдеге келген елшілер: дунху

«Жер легеніміз- мемлекеттің негізі, оны қалай береміз» деген ғұн басшысы: Мөде

Мөде бастаған ғұндар талқандап басып алған оңтүстіктегі тайпа: Дунху

Мөде шаньюйдің тұсындағы ғұн халқының саны: 300 мың

Ғұндар Қытайдың Хань әулетінің негізін қалаушы Лю-Банды жеңіп, өздеріне бағынышты етті: Б.з.б 188 жылы

Қытай жазбаларында ғұндарға бағындырылған көрші ұлыстар саны: 36-ға жуық Ғұн мемлекетінің негізін қалаушы Мөденің қайтыс болған жылы: 174 жылы Ғұн билеушісі Мөденің мұрагері: Лаушан

Шығыстанушы Л.Н. Гумилевтің мәлімдеуінше ғұн державасының пайда болған мерзімі: б.з.б. 209жылы

Б.з.б. 209 жғұн державасы пайда болды деп жазған: Гумилев

Ғұндар Еуразия құрлығында бірден-бір ірі мемлекетке айналған мерзім: б.з.б. ІІІ ғ. Соңы мен б.з.б. ІІ ғ. Басы Б.з.б. ІІІ ғ. соңы мен б.з.б. ІІ ғ. басында Еуразия құрлығында бірден-бір ірі мемлекетке айналған мемлекет: Ғұндар

Ғұндар мемлекеті әскери жүйе бойынша: 3 қанатқа бөлінген Ғұндардың жоғарғы билеушісі иеленген лауазым: Тәңірқұт Қытай деректерінде ғұн басшысы лауызымы: «Шаньюи»

Ғұн шаньюиінің жақын туысиары иеленген лауазым: «Түменбасы» Ғұн мемлекетіндегі Шаньюиден кейінгі басты тұлғалар: Түменбасы Ғұн мемлекетіндегі ру саны: 24

Ғұндарда 24 руды басқарған: түменбасы

Ғұн мемлекетіндегі Түменбасы әскерінің құрамы: 10 мың атты әскер

Ғұндардң ру көсемдері: Ақсақалдар

Ғұн мемлекетінде ақсақалдар кеңесі жылына: 3 рет шақырылды Ғұндардағы биліктің берілу жүйесі: Мұрагерлікпен беріледі Ғұндарда опасыздық жасағандарға берілетін жаза түрі: өлім жазасы Ғұн әскерлернің негізгі құрамы: Атты әскерлер

Тарихшылар ерекше суреттеген ғұндардығ соғыс құралы: Қамал бұзғыш машина Цинь империясына Ұлы Қытай қорғанын салуға мәжбүр халықтар: Ғұндар Көшпелілерден қорғану үшін Ұлы Қытай қорғаны салынған уақыт: б.з.б.3ғ аяғы Ғұндар мен Қытай елі арасында соғыс қимылдары созылған уақыт:300 жылдам астам Ғұн мемлекетінің саяси күшейген кезі: б.з.б. ІІғ.-б.з.б.Іғ аралығы

Б.з.б. І ғасырдың ортасына дейін Қытайдың Хань әулетін бағындырған тайпа: Ғұн

Мәтінде сипатталған тайпаны анықтаңыз: «Шаньюйдің сенім таңбаларымен көрші елдерге барды, ол елдер бір мемлекеттен екінші мемлекетке шығарып салып, азық-түлікпен қамтамасыз етіп тұрды...»: Ғұндар

Қытай деректеріндегі үзіндіде келтірілген көшпелі мемлекетті анықтаңыз: «...олардың елшісі қолындағы шаньюйдің сенім таңбаларымен көрші елдерге барды, ол елдер бір мемлекеттен екінші мемлекетке шығарып салып , азық-түлікпен қамтамасыз етіп тұрды...» : Ғұндар

Ғұн мемлекетінің оңтүстік және солтүстік болып бөлінген мерзімі: б.з.б. 55 жыл Б.з.б. І ғасырдың ортасында ғұндар екіге бөлінді: оңтүстік және солтүстік болып Ғұн мемлекеті екіге бөлінген соң , Оңтүстік ғұндар бағынған империя: Хань Хань әулетінің қол астына түскен : Оңтүстіктегі ғұндар

Солтүстіктегі ғұндарды б.з.б.Іғ аяғында Қазақстан жеріне басып келген шаньюи: Чжи-Чжи

Солтүстіктегі ғұндар Чжи-Чжи басқаруымен б.з.б.Іғ аяғында жылжыды: Батысқа

Солтүстіктегі ғұндар Чжи-Чжи басқаруымен тәуелсіздігін сақтау үшін жылжыды: б.з.б. Іғ аяғы Ғұн тайпаларының Талас өзенінің шығыс жағына көшіп-қонуға мүмкіндік берген тайпа: Қаңлылар Ғұндардың Шығыстан батысқа қарай жылжуы басталған мерзім: б.з.б.ІІғ

Б.з. І ғ. бастап алан тайпаларын Каспий теңізіне қарай ығыстырды: Ғұндар

Ғұндардың Қазақстанға екінші толқынының келе бастаған кезеңі: Б.з. І ғасыры

Б.з. І ғасырынан басталған ғұндардың Қазақстанға келген екінші толқыны қоныстанады: Арал бойына

Б.з. І ғасырында ғұндар Арал бойынан батысқа қарай ығыстырған тайпалар: Алан, ас

«Халықтардың ұлы қоныс аударуын» бастаған : Ғұндар

Рим империясына қауіп туғызған ғұн патшасы: Еділ

V ғасырдың ортасында Румыния мен Венгрия елдеріндегі ғұндарды қоластына жинап, патшалық құрды:

Аттила

Аттиланың(Еділ) шамамен өмір сүрген жылдары: 400-453жж

Ғұндардың құдіретті билеушісі Еділ (Аттила) өмір сүрген ғасыр: V ғасыр

Еуропаны Рим үстемдігінен азат еткен: Аттила

Еуропаны Римдіктердің үстемдігінен азат етті: Ғұндар

Ғұн жорықтарының маңызы: Еуропаны римдіктерден азат етті

Еділ(ғұн) жауынгерлерінің Галлиядағы Каталаун даласындағы шайқасы болған жыл: 451ж

Ғұн билеушісі Еділ жауынгерлерінің Рим империясына қауіп төндірген мерзімі: 5ғ. 30 жылдары

Ғұн билеушісі Еділдің қацтыс болған уақыты:453жыл Еділ(Аттила) жөнінде құнды дерек қалдырған: Прийск

Рим елшілігінің тілмашы ретінде Аттила еліне келіп,өзінің көргендерін жазған шежіреші: Прийск

Ғұн әміршісінің сарйы туралы сипаттап жазған: Прийск

Ғұндарды бейбіт халық ретінде сипаттаған Византия елшісі: Прийск

Ғұндар туралы «олар соғыстан кейін тыныш әрі қамсыз тіршілік етеді, әркім қолында бармен қанағат теді» деп жазған зерттеуші: Прийск

Аттила сарайында болған Прийскіні ерекше таңқалдырды: Аппақ тастан қаланған монша

Аттила туралы еңбектер жазыла бастаған мерзім: VI ғасыр

«Аттила операсын» жазған Италиян композиторы: Джузеппе Верди

Ғұндар жөнінде маңызды дерек қалдырған: Марцеллин

«Ғұндар жақсы шыныққан, олар отты да қажет етпейді» деп жазған: Марцеллин

«Ғұндар төзімді келеді, сауда саттығында да ат үстінде жасайды...» деп сипаттаған Рим тарихшысы:

А.Марцеллин

Ғұндардың негізгі өмір салты: көшпелі өмір Ғұндар өсірген үй малдары: Малдың барлық түрін Ғұндардың негізгі баспанасы:киіз үйлер

Ғұндардың астық сақтайтын ұарлары табылған жерлер: үй-жайлардың іші

Ғұндар бұйымының бетіне түрлі-түсті жапсыру стилі: «Полихромдық стиль»

Ғұндарда бұйым бетіне алтын түйіршіктерді дәнекерлеу әдісі: Зерлеу

Ғұндарда бұйымдарды безендіру үшін қолданылған негізгі бейне: Жабайы аңдар Ғұндардың жүннен киім тоқып кигендігін көрсететін негізгі дәлел: Ұршық бастары Еділ(Аттила) атымен аталатын өзен: Волга

Ғұн тайпаларының шығыстан батысқа жылжу мерзімі: б.з.б. ІІ ғасырынан б.з-ң ІV ғасырына дейін

Ғұндардың ұлы көші аяқталды: б.з.б. IV ғ.

Сарматтар(Б.з.б.VIIIғ. – б.з.Vғ.)

Көне дәуір авторларының еңбектерінде «сармат» атауының кездесетін мерзімі: б.з.б. ІІІғасыр

Сарматтар мекендеген аймақ: Каспий маңы Батыс Қазақстан Елімізде сарматтар қоныстанған аймақ:Батыс Қазақстан Қазақстанның батыс аймағын мекендеген ежелгі тайпа: сарматтар Сармат тайпаларының өмір сүру мерзімі: б.з.б. VІІІғ.-Vғ.

Сарматтардың б.з.б. VIII ғ. атауы: Савроматтар

Б.з.б.VIII ғ. савроматтар деп аталған тайпа: Сармат

Б.з.б. ІІ ғ. Қара теңіздің солтүстігіне дейінгі жерлерді жаулап алған ежелгі тайпа:Савроматтар Дах-массагеттермен, исседондармен туыстас тайпа: Савроматтар

Қара теңіз бойындағы скифтердің жерінде Сармат билігі орнаған мерзім: Б.з.б. ІІ ғасыр Сарматтар жаулаушылық жорықтар жасаған аймақ: Алдыңғы Азия мен Солтүстік Кавказға Арал-Каспий аралығы, одан оңтүстікке қарай өмір сүрген сармат тайпасы:Дах

IV ғасырда сарматтардың Қара теңіз жағалауындағы үстемдігіне тойтарыс берді: ғұндар

Арал-Каспий теңіздері аралығын б.з.б. 1мыңжылдықтың ортасында мекендеген тайпалар туралы жазған парсы патшасы: Ксеркс

Сарматтар жөнінде жазған грек, рим тарихшылары: Полиэн Үлкен Плиний Полибий

Грек деректерінде көшпелілердің тағы да бір атауы: Дайлар

Зерттеушілер пікірінше дай-массагеттерде болған рәсім түрі: Отқа табыну

Каспий жағалауында өмір сүрген сармат тайпасы: Гиркани Сарматтардың құрамында болған тайпа атауы: Гиркани Сармат дәуіріндегі Каспий теңізінің атауы: Гиркан

Батыс Қазақстан аймағында кездесетін ескерткіштер: Сарматтардікі Савроматтар жөнінде жазып кеткен Рим тарихшысы:Диодор Савроматтар жөнінде дерек қалдырған: Полибий

Б.з.б. 248-247жж Парфияны басып алған сармат тайпасы: Дай, Апарн

Дайлардың апари тайпасынан шыққан Арсақтың (Аршақ) Парфияны жаулап алған жылдары: б.з.б. 248-247 жж.

Аршакидтер әулеті билігінің негізін салған сармат тайпасы:Дайлар Скифтерді Каспий теңізінен бастап дайлар деп атаған грек ғалымы: Страбон Үстіртте зерттелген сармат ескерткіштері: Бәйте, Терең

Қасқыр бейнесі бар үш аяқты құрбандық тақта табылған қорымы: Бесоба

Сарматтардың абыз әйелдері жерленген қорымы: Бесоба

Сарматтардың Бесоба қорымына жерленген: Абыз әйелдері

Бесоба қорымына жерленген абыз әйелдердің басы қаратылған тұс:Оңтүстік-батыс Савромат ескерткіштерінің зерттелген қорымы: Сынтас

Үш савромат жауынгері жерленген қорым: Сынтас

Савроматтардың Сынтас қорымында жерленген: Үш жауынгер

Савроматтардың Сынтас ескерткіштерінен табылған. Сүйек қасықтар

Соңғы сармат кезеңінің Атырау облысы Жылыой ауданынан табылған ескерткіші: Аралтөбе

Көсемнің қару-жарағы, абыз асатаяғы табылған сармат ескерткіші: Аралтөбе

Абыз асатаяғының бөліктері табылған ескерткіш:Аралтөбе

Сарматтар қоғамындағы қолбасшылық пен абыздықты қатар атқарған адам мен оның әйелі бірге жерленген оба: Аралтөбе

Аралтөбе ескерткіші табылған өңір: Атырау

Атырау жеріндегі сарматтардың Аралтөбе ескерткіші табылған аудан: Жылыой

Сарматтардың әскери-демократия заманында қауымның ішкі-сыртқы мәселелерін шешетін: Әскер басылары

Сарматтардың қоғамдық басқару құрылымы: Әскери-демократия

Сармат қоғамында әскери-демократия қатысты болды: ерлер мен әйелдерге

Сармат пен сақ қоғамындағы негізгі ұқсастық: Бір дәуірде өмір сүрді

Мәтіндегі қатені табыңыз: «Сақтардың әскери демократиялық қоғамында демократия тек ерлер үшін, оның ішінде де әскери жасаққа жарамды жастағы ерлер үшін болады. Ал дунхулардың әйелдері де жасақ құрамына кірген»: Сарматтар

Сарматтардың әлеуметтік теңсіздік болғандығын дәлелдейтін: Жерлеу орындары

Сараматтар өмірінде әлеуметтік теңсіздік болғандығын дәлелдейді:Археологиялық ескерткіштер

Савромат обаларының ішкі құрылымы көбінесе: Ағаштан жасалған Сарматтардың өздері жасамай, шығыс елдерінен алғызған заттары:Шыны ыдыстар Сарматтарда шыныдан жасалған ыдыстарды: Шығыс елдерінен алғызды Сарматтардың торсық,саба сияқты ыдыстары жасалған материал:Тері Сарматтардың шаруашылық қызметінің негізгі түрі: Көшпелі мал шаруашылығы Сарматтарда көп өсірілген мал түрі:Жылқы, қой

Сарматтар өміріндегі қосымша кәсіп:Аңшылық

Ғалымдардың болжауы бойынша соврамат-сарматтардың б.з.б. ІІІ-ІІ ғасырдағы саны: 20 мың

Ғалыдардың пайымдауынша савромат-сарматтардың б.з.б.2-1ғғ саны: 10мың

Сармат тайпалары санының күрт азаю себебінің бірі:Қатты қуаңшылық

Ежелгі грек тарихшысы Герадоттың хабарлауынша савроматтардың тілі өте жақын болған: Скиф тіліне Мерзімдер мен оқиғаларды сәйкестендіріңіз:

1. б.з.б. ІІІ ғ.
2. б.з.б. VIII ғ.
3. б.з.б. ІІ ғ.

А) сарматтар Батыс Қазақстан жерін біртіндеп жаулап алды В) Савромат-сарматтар саны күрт кеміді

С) сармат атауы көне дәуір авторларының еңбектерінде кездеседі Е) сасанидтер әулетінің негізі салынды

Ғ) сарматтар саны 10 мыңға жетті

{Дұрыс жауабы}= 1-С, 2-D, 3-A

Мәдениет пен оған тән сипатты сәйкестендіріңіз:

1. Сармат мәдениеті
2. Қауыншы мәдениеті
3. Бесшатыр мәдениеті

А) Мәдениет обаларының ішкі құрылымы көбінесе ағаштан жасалған

В) Ағаш ою, ілгек, таға, түйме сияқты заттарды жасайтын сүйек өңдеу қолөнері дамыды. С) Мәдениетке тән ескерткіштер «Патша қорғандары» деп аталады

D) Мәдениетке тән ескерткіштер «Мұртты обалар» деп аталады Е) Мәдениетке жататын аймақтарда мәйітті киіммен жерледі

Ғ) Мәдениетке жататын қыш құмыралардың ернеуі тік, бүйірі шығыңқы, түбі тегіс болып келеді. { Дұрыс жауабы} =1-A, 2-E, 3-C

7-сынып Түрік қағанаты 552-603 жылдар

Түрік қағанатының өмір сүрген жылдары: 552-603 жылдар

Біздің жерімізде ерте орта ғасырда ірге тіккен алғашқы феодалдық мемлекеттердің бірі: Түрік қағанаты

Түрік қағанаты құрылды: VІғ. ортасында

ҮІ ғасырда Орталық Азияда құрылған мемлекет: Түрік қағанаты Түрік қағанатының жер аумағы: Алтайдан Каспий теңізіне дейін Түрік қағанаты оңтүстік –шығысында шектесті: Қытаймен

Түрік қағанаты  оңтүстік батысында шектесті: Парсы елімен

Көптеген түрік тайпаларының ортақ атауы:Теле Теле сөзінің мағынасы: Түрік

Түрік қағанатының құрамындағы теле тайпаларының саны: 30-дан аса

«Түрік»этнонимы бірінші рет деректерде қашан кездесті:542ж Түрік қолбасшысына қытай елшісі келген мерзім:545жыл

545 жылы болған оқиға: Түрік қолбасшысына қытай елшісі келді

Мәтінде берілген тарихи кезеңді анықтаңыз: «...біреуді достық қатынас жасау үшін түрік сұлтаны Бумынға жібереді. Түріктерге 545 ж. келген елші қуанышпен қарсы алынады. «Ордадағылар: «бүгін бізге ұлы мемлекеттен елші келді, ұзамай біздің мемлекетіміз де өрге өрлейді деп бірін-бірі құттықтай бастайды.» Осынау елеусіз фактінің өзі жужандар өктемдігі түріктерге ауыр тигені, бостандық жолындағы қашса құтылмайтын

соғыстан олардың тайсалмайтыны айқын көрінеді. Халқының көңіл күйіне бейімделген Бумын өз алдияры – Жужан ханына адал еместігін танытып, Батыс Вэй астанасы Чаньанға жауап ретінде көп тарту-таралғымен елшілер аттандырады, сөйтіп өз мырзасының жауымен одақ құрады.Алайда бұдан жужандармен арақатынас үзілмейді: тегі, келіссөз аса құпия жағдайда жүргізілгенге ұқсайды. Осынау елшілер Түрік мемлекетінің Батыс Вэй және оның мұрагері Бэй-Чжоу империясының одақтасы ретінде, 550 жылдан бастап Бэй-Ци әулеті бекіп алған Солтүстік-Шығыс Қытайға қарсы бағытталған шығыстың саясатын алдағы ширек ғасыр бойына белгілеп береді. Алайда әлемдік саясатқа араласқан Бумын, өзі кіріптар болып отырған жужандарға қарсы күресуге әлі де әлсіз екенін анық түсінген. Бумын сол себепті де әрі одақтас, әрі бағынышты рөлін адал орындауға бел байлады.»: Теле тайпаларының аварларға қарсы күрес бастауы

Қытай деректері бойынша авар (жужан) қағаны үшін темір өндіргендер: Түріктер

Түркіттер өз үйінде Түркіттердің жалпы тарих сахнасына ала шыққан мамандығы темір өңдеу ісі болатын. Олардың аңызға айналған арғы атасы Ашин теріскейге қашып келіп, «оларға темір өндіреді». 546 ж. оның қағаны Анахуан түркіттер көсемін: «Менің темір қорытатын тұтқыным» деп, түркіттердің басты кәсібін айрықша атайды. Археологиялық барлау ісі түркіт металлургиясының VІ-ІХ ғ. жәдігерлерін тапқан. Алтайдан сол кезеңдерге жататын тайыз апандар, забойлар сияқты темір өңдіру ісінің іздері кездескен. Темір балқытып алу әдісі – сазды үрлеу. Темір қызқылын көміртегі қышқылымен химиялық жол арқылы қосылғанда, ол кәдімгідей күйтіне келіп, кеуекті құйма металл болып шығады. Кеуек темірдің сапасы қазірдің өзінде домналық темірден артық саналады. Жоғары сапалы темірден алтайлық ұсталар бір жүзді пышақ, балта-шоттар, үзеңгілер мен ауыздықтар, семсерлер мен наркескендер, найза мен жебе ұштарын, сол сияқты қазанның екі түрін – аспалы және тағанды қазандар жасайтын болған. Металдарды өндіріп, өңдеу ісі сол заманда қазіргі Тува жерінде де жүргізілген, онда тек темір ғана емес, алтын мен күміс те, қалайы мен мыс та өндірілген. Қырғыз қағанатының кіндігін құраған Хакасияда темір көптеген жерлерде өндірілгенге ұқсайды. Қарағай ормандары атаулының бәрінен ертедегі темір балқытатын пештер орны кездеседі. Алтай тауындағы сияқты, бұл арада да еңбек құралдары мен қару-жарақтар – семсерлер мен қанжарлар, сол сияқты ат ер-тұрмандарының бөлшектері жасалынған. Түркіттерге тұстас-тұрғылас болған аңғар өңірі құрықандарының мәдениеті де көз тартады. Әуелгі кезде 1912-1914 ж. археологиялық қазбалар нәтижесінде олар «құрымшы ұсталар» деген атақ алады, ал А.П.Окладников олардың құрықандар екенін анық дәлелдеді. Құрықандардың құйма темірі құрамының 99,45%- ы таза металл болған, сол себепті де ол өте берік, өңдеуге, шыңдауға қолайлы болған. Олар бұдан пышақ, найза мен жебе ұштарын жасаған, тесілген қазан түбін жамаған. Соңымен бірге құрықандар мал шаруашығымен айналысқан, тіпті жер суарып, егін еккен. Металлургияны дамыту түркіт хандарының қалың әскерін қайта қаруландырып, сауытты аттылардан таңдаулы да пәрменді бөлімдер – қытай бастау дерегінде айтылатын фулилерді (яғни бөрілерді – өздерінің тегі бөрі болғасын осылай атаған) құрған. Оларда ер қаруы – мүйіз садақтар, көк сауыттар, найзалар, қылыштар мен шоқпарлар түгел береді.»: Жужан

Аварлардың басқаша атауы: жужан

Түрік қағанатының негізін қалаған билеуші: Бумын

Бумын елді қай кезеңде басқарды: Түрік кезеңінде

Билеуші Бумынның саяси қызметі: 552 жылы жужандарды талқандады

Қандай оқиғадан кейін Бумын Түрік қағанатының билеушісі болды: Жужандарды жеңген соң

Бумын қағанға брілген атақ:Елхан Бумынның мұрагері: Қара-Еске

Аварларды Букрат тауы етегінде екінші рет жеңген түрік қағаны: Қара-Еске

Бумынның баласыҚара Еске қаған аварларды екінші рет жеңді: Букрат тауларында Түріктер осы қағанның тұсында Ұлы Даланың шығыстағы қожасына айналды: Мұқан қаған Жужандар Түрік қағанатынан түпкілікт жеңілді: Мұқан қаған кезінде

Түріктердің Ұлы Дала қожасына айналуына әкелген оқиға: Жужандардың толық жеңілуі Қытай билеушілері Түрік қағанатына жібек матамен салық төлеп отырды: Мұқан қаған кезінде Мұқан қағанқа салық төлеп тұрды: қытайлар

Түрік қағанатында Мұқан қағаннан кейін билікке келді. Тобо

Түрік қағанатының шығыстағы саяси ықпалы күшейген кезең: 570-580 жж

Сауда қатынасын дамыту мақсатында Иран, Византиямен байланыс орнатуға ұмтылған түрік қағаны: Иштеми Сауда жағдайына байланысты Иран мен Византияға елшіліктер жіберіп, келіссөз жүргізген түрік қағаны:Иштеми

Билеуші мен оның саяси қызметін сәйкестендіріңіз:

1)Бумын 2)Мұқан 3)Иштеми

1. Ху елін жаулап алуға аттанды
2. Түрік қағанатының негізін салды

3. Түріктер Ұлы Даланың шығыстағы қожасына айналды
4. Елді басқаруды қайта құрып, «он тайпа» - «он-оқ бұдун» жүйесін енгізді
5. Визвнтияның Кавказдағы иеліктерін басып алды
6. Қытайлықтарды Жетісудан ығыстырып жіберді

Дұрыс жауабы:1-В, 2-С, 3-А

Түріктер қай жылы Арал теңізіне дейінгі жерлерді жаулап алды: 555жылы

Түрік қағанатының үстемдігі Солтүстік Кавказ бен Қара теңіздің солтүстік жағалауына жеткен кезең: VІғ-ң 70жылдары

Түріктер Эфталиттерді жаулап алған жыл: 563-561жж

ҮІғ ортасында Түрік қағанаты жаулап алған Эфталиттердің өмір сүрген жері: Солтүстік Үндістан мен Шығыс Түркістан аралығы

ҮІғ екінші жартысында сауда жолына байланысты дипломатиялық келісім жасаған елдер: Түрік қағанаты мен Византия

ҮІғ екінші жартысында сауда жолына байланысты Иранға қарсы одақ құрған елдер: Түрік қағанаты мен Византия

Түрік қағанаты мен Византия мемлекетінің одақтасу нәтижесі: Ұлы Жібек жолы дамуының күшеюі

Ұлы Жібек жолындағы саудаға байланысты Иранға қарсы одақ құрған елдер: Түрік қағанаты мен Византия

Түрік қағанаты мен Византия саудаға байланысты Иранға қарсы одақ құрған жыл:568ж Түрік қағанатының ордасында болған Византия елшісі: Земарх

Түріктердің шаруашылығы: Көшпелі және жартылай көшпелі мал шаруашылығы

Түрік тілдес халықтардың тұрмыс-тіршілігі, әдет-ғұрпы, тілі туралы жазған орта ғасырлық Энциклопедист ғалым: Махмұт.Қашақари

Түрік тілдес тапалардың бір-біріне жақындығын зерттеген белгілі ғұлама: М. Қашқари

Түрік тайпаларының ерте феодалдық мемлекеттері аталды: Қағанат

«Түрік тілдері» сөздігінің авторы: Махмұт Қашқари

Түрік жазба әдебиетінің көне ескерткіштері: «Күлтегін», «Тоныкөк»

Түрік руна жазуы ескерткіштері ішіндегі ең атақтылары: Білге қаған мен Күлтегін жазуы

Түріктер отбасына шапағатын тигізеді деп табынған: Ұмай анаға

ҮІІ ғасырдың ІІ жартысында Қытай, Иран, Византия елдерімен терезесі тең өмір сүрген мемлекет: Түрік қағанаты

581ж Түрік қағанатында болған оқиға: Қағанат ішінде өзара соғыс болды

Түрік қағанатында қағанат ішінде өзара соғыс болды:581ж Түрік қағанатының екіге бөлінген уақыты: 603ж

Түрік қағанатының екіге бөлінді: VІІ ғ. І жартысында

ҮІІғ басында екіге бөлінген қағанат: Түрік Мерзімдер мен оқиғаларды сәйкестендіріңіз:

1.555 жыл

2.552-554 жылдар

3.545 жыл

1. Қара-Еске бастауымен түріктер Букрат тауларында аварларды екінші рет жеңеді
2. Түрік қағанаты батыс және шығыс болып, екіге бөлінді
3. Түрік қағанаты Солтүстік Кавказ бен Қара Теңіздің солтүстік жағалауына дейін үстемдік ете бастады
4. Түріктер қытаймен бейбіт қарым-қатынас орнатты
5. Түрік қағанатының өз ішінде соғыстар басталды
6. Түріктер Арал теңізіне дейін жетті

Дұрыс жауабы: 1-F. 2-A. 3-D

Мерзімдер мен оқиғаларды сәйкестендіріңіз:

1. 545 жыл 2.603 жыл

3. 581 жыл

1. Қара-Ескенің інісі Мұқан қағанның кезінде жужандар мүлде қайтып бас көтерместей болып жеңілді
2. Түрік қағанаты батыс және шығыс болып, екіге бөлінді
3. Түрік қағанаты Солтүстік Кавказ бен Қара теңіздің солтүстік жағалауында дейін үстемдік ете бастады
4. Түріктер қытаймен бейбіт қарым-қатынас орнатты
5. Түрік қағанатының өз ішінде соғыстар басталды
6. Иштеми қаған Алтайдың теріскейіндегі тайпаларды бағындырды

Дұрыс жауабы: 1-D. 2-B. 3-E

Мемлекет пен оның өмір сүрген жылдарын сәйкестендіріңіз

1. Түрік қағанаты
2. Түркеш қағанаты
3. Қарлұқ қағанаты A) 704-756 жж.

B) 682-744 жж.

C) 756-940 жж.

D) 552-603 жж.

E) 744-840жж.

F) 603-704 жж.

Дұрыс жауабы: 1-D. 2-A. 3-C

Мәтінде берілген тайпаны тап: «Сүй патшалығы дәуіріндегі олар жөнінде «Сүй кітабында»былай деп жазылған: «Олардың ата-бабасы сиуңнулардың тұқымы, үрім бұтағы өте көп. Балқаш көлінің шығысындағы тау аңғарларын мекендеп, өсіп-өніп келеді». Балқаш көлінің оңтүстігіндегі тайпа – барлығы жеті тайпа, бәрінің өз атауы және өз әскери күші бар. «Олардың атаулары бөлек болғанымен, бәрінің ортақ атауы        Олар Шығыс

және Батыс Түрік қағанаттарына қарайды». Немістің шығыстанушы ғалымы Ф. Хирт осы жеті көшпелі тайпаны өзінше жіктеп, Тола тобы, Тәңіртау тобы, Алтай тобы, Соғды тобы, Арал-Каспий тобы, Пыңтосы-Каспий тобы, Қырғыз тобы деп атайды. Оның мұңдай топқа жіктеуі дұрыс емес. Бұл тайпалардың ұлан-байтақ өңірге орналасқандарына күмәндануға болмайды. Әйтеуір сол кездегі қытайлықтардың түсінігі осындай. Кейбір шетел оқымыстылары «...» дегенді Орхон ескерткішінің жазуында кездесетін «төлес» немесе ежелгі түрік тіліндегі

«арба дөңгелегі» дегенді білдіретін қытайдың «теклыку» сөзінің иероглифінің оқылу дыбысы дейді. Алайда еліміздегі белгілі ғалым Үй Тиәннің анықтауынан кейін, түрік дегенді «телукудың» (түрк) оқылу дыбысы деген тоқтамға келді: Теле

Батыс Түрік қағанаты

603-704жылдар

Мәтінде баяндалған тарихи процесті анықтаңыз: «Батыстан біз мүлде басқаша суретті көреміз. Ол жақта түркіттер үркердей аз болатын. Істемихан өзімен бірге қанша нөкер ертіп кетсе де, олар бәрібір бағындырылған облыстарда теңіздің тамшысындай ғана болар-ды. Олар өзіміз түрік тектес деп атай алатын – жергілікті халық арасында, әлде сіңісіп жоғалып кетуі керек-ті, әлде өз руластарының басым көпшілігі Сүй императорының табаны астына түсіп қалғаннан кейін солардың құрбандығына шалынуы керек-ті. Бірақ бұл екеуі де емес, үшінші бір құбылыс пайда болады: Жетісу мен Шу алқаптарының, Еділ мен Кубаның төменгі жағынан,Ертіс пен Есілдің жоғарғы жағының көшпелілері Ашина әулетін адал, ақкөңілмен қарсы алды. Сол сияқты Тәрім мен Әмудария өңірі көгалды нулы аймақтарының халқы мен тіпті Гиндикуш пен Кавказ жоталарының тұрғындары да тап сондай пейіл көрсетеді. Сонымен түркіттер бұл жақта да билеушілік жағдайын сақтап қалады.»: Батыс Түрік қағанатының құрылуы

Батыс Түрік қағанатының астана (-лары): Мыңбұлақ Суяб

Батыс түрік қағанатының негізгі территориясы: Қаратаудан Жоңғарияға дейін

Батыс Түрік қағанатының Шу өзені бойындағы астанасы: Суяб

Батыс Түрік қағанатының Солтүстік-батыс Шекарасы: Еділ, Кубань өзенінің аралығын алып жатты

Батыс Түрік қағанатының солтүстік-шығыс шекарасы: Есіл, Ертіс өзенінің аралығын алып жатты

Батыс Түрік қағандығының оңтүстік- батыс шекарасы: Тарым, Әмудария өзендеріне дейінгі Аймақты алып жатты

Батыс Түрік қағанатының астанасы: Суяб

Батыс Түрік қағанатының жазғы ордасы: Мыңбұлақ

Батыс Түрік қағанатына енген тайпалар: «Он тайпа», дулу, нушеби

ҮІІҒ «Он оқ будун» мелекетінің атауы: Батыс Түрік қағанаты

Он-оқ будун тайпалары мекендеген жер: Шығыс Қаратау мен Жоңғария аралығы

ҮІІғасырда «Он оқ будун» жүйесін енгізген қағанат: Батыс Түрік қағанаты

ҮІғ Батыс Түрік қағанатының сол қанатына енген, саны жағанан көп болған тайпа: Түргеш Батыс Түрік қағанатында ябғу, шад, елтебер атағы кімге берілді: Қаған руынан шыққандарға Қаған Ұрпақтарына берілетін лауазым: шад

Батыс Түрік қағанатында қағаннан кейінгі билік берілді: Ұлықтар

Орта ғасырлық билеуші қағандардың үрім-бұтақтарын атады: тегіндер

Батыс Түрік қағанатында сот істерін атқарушылар: Бұйрықтар мен тархандар Батыс Түрік қағанатында тархандардың атқарған қызметі: Сот істері Әлеуметтік топ пен оның қызметін сәйкестендіріңіз:

1. Бектер
2. Қара бұдындар

1. Ұлықтар
2. Қағанның орынбасарлары
3. Қағанның кеңесшілері
4. Ішкі істерді басқарушылар
5. қағаннан кейінгі билеушілер
6. Қарапайым халық
7. Жергілікті жердегі қағанның тірегі

Дұрыс жауабы: 1-F. 2-E. 3-D

Батыс Түрік қағанатындажергілікті жерлердегі қағанның негізгі тірегі: Бектер

Батыс Түрік қағанатында жасауылдарға есеп беріп отыратын адамдар: селифтер

Батыс Түрік қағанатында «Қара бұдұндар» деп кімдерд атаған: Қарапайым халықты

«Тат»сөзінің мағынасы: Құл

Түріктерде қалалардың дамуында рөлі басым болды: соғдылардың

Батыс Түрік қағанатында қалалардың дамуына басты рөл атқарғандар: Соғдылықтар

Түріктер жаппай отырықшылана бастаған мерзім: VІІғ бас кезі Батыс Түрік қағанатының қағандары: Тардуш, Шегу, Тон Батыс Түрк қағанатын Алғашқы кезде басқарды: Тардуш Батыс Түрік қағанатының алғашқы қағаны: Тардуш (Дато)

Батыс Түрік қағанатыныңбилеушілері: Тардуш (Дато), Шегу, Тон

Батыс пен Шығыс Түрік қағанатын біріктірген қаған: Тардуш (Дато)

Батыс Түрік қағанатының саяси күшейген кезі: Шегу мен Тон қаған тұсында

610-630 жылдары билік құрған Батыс Түрік қағанатының билеушілері: Шегу мен Тон

Шегу қағанның билік құрған мерзімі: 610-618жж

Шегу қағанның тұсында Батыс Түрік қағанатының шығыстағы шекарасы: Алтайға дейін жетті

Шегу қағанның тұсында Батыс Түрік қағанатының батыстағы шкарасы: Тарым өзені мен Памир Тауларына дейін жетті

Батыс Түрік қағанатында Тон қағанның билік құрған мерзімі: 618-630жж

Салық жинауға жергілікті адамдарды бекітіп , оларға «селиф» деген атақ берген қаған: Тон

Батыс Түрік қағанатында Византиямен белсенді саясат жүргізген қаған: Тон

ҮІІғ басында Батыс Түрік қағанатының одақтасы болған ел: Византия

Батыс Түрік қағанатында билік үшін талас-тартыстар басталған мерзім: 630жылы

Батыс Түрік қағанатында билік үшін талас-тартыстар осы қағаннан кейін басталды: Тон қаған Билеуші мен оның саяси қызметін сәйкестендіріңіз:

1. Тон
2. Тардуш (Дато) 3.Шегу
3. 634 жылы нушебилердің көмегімен қағанатта билікті алған
4. Батыс Түрік қағанатының территориясы шығыста Алтайға дейін, батыста Тарым өзені мен Памир тауларына дейін жетті
5. 627 жылы Визвантияға Иранға қарсы көмек көрсету үшін әскер жіберген
6. Батыс Түрік қағанатында елді басқаруды қайта құрып, «он тайпа» - «он-оқ будун» жүйесін енгізді
7. Батыс Түрік қағанатының негізін салды
8. 704 жылы қытайлармен күресте жеңіске жетеді

Дұрыс жауабы: 1-С, 2-Е, 3-В

634ж нушеби тайпасының қолдауымен билікке келген Батыс Түрік қағаны: Ешбар Елтеріс

ҮІІғ «он оқ будун» жүйесін енгізген Батыс Түрік қағаны: Ешбар Елтеріс

Батыс Түрік қағанатында нушебилермен дулулар арасындағы билік үшін талас-тартыстар болған мерзім: 640- 657жж

Батыс Түрік қағанатының ыдырауына әсер еткен оқиға: Қытай шапқыншылығы

Қытай мемлекеті Жетісуға басып кірген мерзім: 659ж Мерзімдер мен оқиғаларды сәйкестендіріңіз:

1. 659 жыл
2. 627 жыл
3. 640 жыл
4. Тардуш қаған Алтайдағы теле тайпаларын басып алды
5. Ешбар Елтеріс нушебилердің көмегімен билік алды
6. Тон қаған Византияға Иранға қарсы көмек көрсету үшін әскер жіберген

4. Батыс Түрік қағанатының әлсірегенін пайдаланған Қытай Жетісуға басып кірді
5. Шегу қаған билік басына келді
6. Дулулар мен нушебилер арасындағы ұзақ уақытқа созылған тартыс басталды

Дұрыс жауабы: 1-D. 2-C. 3-F

Шығыс Түрік қағанаты

682-744жылдар

ҮІІғ аяғы мен ҮІІІ ортасында қалыптасқан Қазақстан, Орта Азия, Оңтүстік Сібір жерін алып жатқан мемлекет:

Шығыс Түрік қағанаты

Шығыс Түрік қағанаты өз мемлекетін құрды: Қазіргі Монғолия жері

Шығыс Түрік қағанаты Монғолияда өз мемлекетін қалпына келтірген мерзім: 682ж

682ж Шығыс түріктері өз мемлекетін қалпына келтірген жер: Монғолия

Шығыс Түрік қағанатының алғашқы қағаны: Елтеріс(Құтлық)

Құтлық негізін қалаған Шығыс Түрік қағанатының аумағына енген жер: Шығыс Түркіста Шығыс Түрік қағанаты Елтеріс(Құтлық) Қағаннан кейінгі басқарған билеуші: Қапаған Шығыс Түрік қағанатын қуатты мемлекетке айналдырған қаған: Қапаған

Шығыс Түрік қағанатының билеушілері Білге мен Күлтегін тиімді шартқа қол жеткізген мемлекет: Қытай

Түрік халқының жауынгерлік даңқын асқақтатқан қолбасшы: Күлтегін Шығыс Түрік қағандығында жауынгерлік даңқымен танымал болды: Төныкөк Шығыс Түрік қағанатының әлсіреп, ыдырай бастаған мерзімі: 741ж

Шығыс Түрік қағанатының орнына 744ж қай мемлекет орнады: Ұйғыр қағанаты

Түргеш қағанаты

704-756жылдар

ҮІғасырда Батыс Түрік қағанатының сол қанатына енген, саны жағынан көп болған тайпа: Түргеш

Жетісуда 704жылы билік басына келген мемлекеттік бірлестік: Түргештер

ҮІІІғ басында Түргеш қағанатының құрылуына жол ашқан оқиға: Қытайлармен соғыстағы жеңіс

Түргеш қағанатының негізгі жер аумағы: Жетісу

Түргеш қағанатының жері: Оңтүстік-шығысында Шаш(Тараз) қаласынан, шығысында Бесбалық, Тұрфан қалаларына дейін жерді алып жатыр

Түргеш қағанатының астанасы: Суяб

Түргеш қағанатының екінші ордасы: Іле өзені бойындағы Күңгіт

Түргеш қағанатының орталығы болған қалалар: Суяб, Күңгіт, Талас (Тараз) Түргештер жайлы алғашқы дерек кездесетін ескерткіш: «Күлтегін» ескерткіші Түргеш мемлекетінің негізін қалаған : Үшілік

Үшілік қаған басқарған мемлекет: Түргеш қағанаты Үшілік қаған өзінің негізгі тайпаларын бөлді: Екі ордаға Түргеш қағанаты бөлінген аймақ саны: 20

Үшілік қаған қайтыс болды: 706жылы

Түргеш қағандығына батыстан қауіп төндірген мемлекет: Арабтар Түргеш тарихындағы ең белгілі билеушілер: Үшлік пен Сұлу Түргештер кімнің билікке келуімен қайта күшейді:Сұлу қаған

Түргеш қағандығының тәуелсіздігі үшін үш жақты күрес жүргізген қаған: Сұлу

Сұлу қаған шығыстағы жағдайын дұрыс жолға қоюға тырысқан: құдандалық арқылы

Сұлу қағанға шығыстағы саяси жағдайын түбегейлі жақсартуға мүмкіндік берді: Шығыс Түрік қағанатымен құдандаласуы

Сұлу қаған қай жылдары билік құрлы: 715-738жылдары Түргеш қағаны Сұлу өзінің ордасын көшірген қала: Тараз Арабтар «сүзеген » деп атаған қаған: Сұлу

Сұлу қаған арабтарға қарсы күресте күш біріктірген ел: Орта Азия елдерімен

Сұлу қаған арабтарға қарсы осы қала тұрғындарымен күш біріктірді: Самарқан Бұхара

Мәтінде сипатталған шайқасты анықтаңыз: «Қаған арабтарға қарсы Орта Азиядағы халықтардың күресін пайдаланып, оларды қолдап, жәрдем беруге тырысты... Қаған ... арабтарды біржолата талқандау үшін 737 жылы ондағы қарлұқтармен бірлесе отырып, арабтарға ойсырата соққы береді. Алайда жеңіске қуанған тоқарлықтар мен түркеш әскерлері ертерек тарап кеткен еді. Мұны пайдаланған арабтар шағын әскерімен қалған Сұлу қағанға күтпеген жерден шабуыл жасап, жеңіліске ұшыратады». Тоқарстандағы шайқас

Сұлу қағанды Навакет қаласында өлтірген қолбасшы: Баға тархан

720-721жж Соғды жерінде арабтарды жеңген Сұлу қағанның қолбасшысы: Күли шор

Түргеш қағанатында Сұлу қағаннан кейін билікке келген баласы: Тұқарсан Құтшар

Сұлудан кейін билікке келген Түргеш қағаны: Тұқарсан Құтшар

737ж Тоқарстандағы арабтарды талқандауға түргештермен бірге біріккен тайпа: Қарлұқтар Түргеш қағанатында қара және сары түргештердің арасындағы күрес созылды: 20жылға Қытайлар қай жылы Суябты басып алды: 748жылы

748ж Түргештердің астанасы Суяб қаласын басып алған: Қытай империясы

751ж арабтар мен қытайлар арасындағы шайқас өткен жер: Атлах шайқасы

751ж Атлах қаласының жанында үлкен шайқас болды: Арабтар мен қытайлар арасында

Атлах шайқасынан кейін: Қытайлар Жетісудан біржолата кетті

Арабтар мен түргештер қытайларды Жетісудан біржола қуған кезең: VІІІ ғасырдың ортасы

751 ж. Атлах шайқасындағы арабтардың жеңіске жетуі әсер етті: Қазақстанда ислам дінінің таралуына

Түргеш қағанатында  749-753 жж билікті қолына алған тархан: Жыпыр

Түргеш қағанатының саяси және экономикалық жағдайын әлсіреткен: Сары және қара түргештердің күресі

Түргеш қағанатындағы ішкі қайшылықтарды пайдаланып қауіп төндірген ел: Шығыс Түрік қағанаты

Араб-Қытай шапқыншылығы және ішкі қақтығыстар салдарынан Түргеш қағанатының құлаған кезі: 756жылы

Түргеш қағанатының орнына келген тайпа: Қарлұқтар

756ж Түргеш қағандығын құлатып, билікті өз қолына алған тайпа: Қарлұқ Ерте орта ғасырларда Жетісу жерінде теңге шығару ісін дамытты:Түргештер Таразда табылған Түргеш теңгелері соғылған кезең: VІІІ ғ

704-766ж түргеш теңгелері соғылған қала: Тараз

Түргештердің шаруашылығы: Көшпелі және жартылай көшпелі мал шаруашылығы

Соғдылар

ҮІ-ҮІІІ ғғ Жктісуға қоныстанған ел: соғдылар

Араб шапқыншылығы әсерінен Жетісуға қоныстанған ел: соғдылар

Соғдылар ежелден қоныстанған өзендер алабы: Зеравшан , Қашқадария Түріктерге араласып кеткен Орта Азияда өмір сүрген иран тілдес халық: Соғдылар Ежелгі Орта азияда өмір сүрген иран тілдес халық: Соғдылар

Соғдылардың Түркістан мен Жетісуға қоныс аударуы саудаға байланысты деп айтқан зерттеуші: Бартольд

«Соғдылықтардың ішінде түрікше сөйлемейтіндері жоқ» деп жазған ортағасырлық ғалым: М. Қашқари

ҮІІғ басында Жетісудағы соғдылар туралы жазған Қытай саяхатшысы: Сюань Цзянь

Қытай саяхатшысы Сюань Цзянь деректері бойынша соғды халқының негізгі кәсібі: сауда мен егіншілік

Соғдылардың Жетісуға қоныстануы дамытты: Егіншілікті

Соғды тілінде жазылған қолжазба Жібек жолы арқылы жеткізіліп, осы уақытқа дейін сақтаулы тұрған ел:

Жапония

Түрік халқының арасында көне түрік жазуымен қатар кең тарады: Соғды жазуы

Түрік қағанатында сауданың жүруіне мүдделі болған халықтар: «Сонымен.................................................................................................................... көпестерінің эфталиттердің

күйретілгенін өздерінің баюының басы деп есептегені әбден дұрыс еді. Шынында да, Қытайға баратын жол ашық та қауіпсіз болатын, ал түркіттердің өздері тонап алған немесе салықтан түскен жібектерін қайда қоярын білмейтін, сол себепті де арадағы дәнекер-делдал бұрын болып көрмеген дәрежеде байып кете алар еді. Міндет тек жібекті Византияға жеткізу ғана, бірақ ол жөнінде парсы шахынан келісу керек. Істеми хан өз тарапынан жаңа бодандарының тілегін орындауға тырысады, себебі бұл оның көңілдес жақындарының мүдделерімен сәйкес келіп жатқан. Сондықтан да хан Маниах өзін Хосрай Ануширванға, шалымды соғдылар қолында жиналып қалған мол жібек қорын Иран арқылы алып өтуге рұқсат сұрау үшін, өкілетті елші етіп жіберу жөніндегі тілегін шын ықыласымен мақұлдайды. Елші тіпті парсы шахынан саудаға қатысу жөнінен, яғни жібекті сатып алып, оны Батысқа апарып қайта сатуға ұсыныс жасайды. Мұндай шараны жүзеге асырған күнде олар тауар бағасы жөнінен аздап шағындалса да, оның айналымен толайтып, пайдаға шаш етектен кенелер еді.»: Соғдылар

Қарлұқ қағанаты

756-940жылдар

Монғол шапқыншылығына дейінгі кезеңге жататын мемлекет(-тер): Қарлұқ қағанаты, Оғыз қағанаты, Қыпшақ хандығы

756ж Түргеш қағандығын құлатып билікті өз қолына алған тайпа: Қарлұқ Қарлұқ қағанаты 756ж осы мемлекеттің әлсіреуіне байланысты құрылды: Түркеш Жетісу жерінде орналасқан мемлекет:Қарлұқтар

Қарлұқ қағанатының орталығы: Суяб

Қарлұқ тайпаларының негізгі топтасып орналасқан жері: Алтайдан Балқаш көліне дейін

Жазба деректерде Vғ тирек тайпаларының құрамында кездесетін тайпа: Қарлұқтар

Vғасырдан бастап жазба деректерде қарлұқтар кездеседі: тирек тайпаларының құрамында

Қарлұқтардың Шығыс Түрік қағанаты құрамында болғандығын білдіретін деректер: «Күлтегін» жазуы

VІІ ғасырдың басындағы қытайлардың «Таншу» хроникасында көрсетілген қарлұқтар құрамындағы тайпалар:

Бұлақ, Жікіл, Ташлық

Жазбаша деректерді олардың қалдырған мәліметтерін сәйкестендіріңіз:

1. «Таньшу» хроникасы
2. «Оғызнама»
3. «Күлтегін» жазуы
4. Қарлұқтардың Шығыс Түрік қағанатының құрамында болғандығын білдіреді
5. Қарлұқтардың балық аулауға құрал-саймандардың атаулары кездеседі
6. Қарлұқ жерінде 25 қаланың болғандығын мәлімдейді
7. ҮІІ ғ. басында қарлұқтардың құрамында бұлақ, жікіл, ташлық тайпаларының болғанын көрсетеді
8. Еділ бойындағы печенегтермен болған соғыс туралы айтылады
9. Оғыздардың күз айларында Хорезм, Ұлытау баурайында көшіп жүргенін мәләмдейді

Дұрыс жауабы: 1-D. 2-E. 3-A

Қарлұқ қағанатының ақсүйек-шонжарлары тұрған екінші астанасы: Баласағұн Қарлұқ бірлестігінің құрамына кірген тайпалар: Бұлақ, жікіл , ташлық Қытай деректерінде бұлақ деген атауымен кездесетін тайпа: Қарлұқтар

Араб тарихшысы әл-Марвазидің(ХІІғ) хабарына қарағанда қарлұқтар құрамындағы тайпалапдың саны: Тоғыз

ІХғ қарлұқтардың шығыстағы жауы: Ұйғырлар

Қарлұқ қағанаты күшейе бастаған кезең: VІІІғ аяғы

Қарлұқтардың Жетісуға жылжу себебі: Ұйғыр қағанатынан жеңілді

Ұйғыр қағанатынан жіңілгеннен кейін қарлұқтар жылжыған аймақ: Жетісу

Мәтіндегі қатені табыңыз. «Билікті өз қолдарына алған қарлұқтар Енесей қырғыздарынан төнген қауіпті жоюды ойластырады. Олардың Тараз, Ташкент қалаларын жаулап алған кездерін жақсы білетін еді. Атлах түбіндегі шайқасқа өздері де қатынасқан болатын. Сондықтан олардан қауіп болдырмау үшін 766-775 жылдары Қашғарияны жаулап алып, шығыстағы шекарасын кеңейтеді»: Қытай

VІІІ ғ. ІІ жартысында Қашғария аймағын өз бақылауында ұстаған мемлекет: Қарлұқтар

Қарлұқтар осы мемлекетпен одақтасып 840жылы Ұйғыр қағанатын талқандады:Енисей қырғыздарымен

Ұйғыр қағанатының өмір сүруін тоқтатты: Енисей қырғыздары

840ж өзін қаған деп жариялаған Испиджаб қаласының билеушісі: Білге Құл Қадырхан

Саманилер жаулап алған Қарлұқ қағанатының қалалары: Испиджаб, Тараз

Саманилерге қасы күресті жүргізген Білге Құл Қадырханның ұлдары: Базар Арслан, Оғұлшақ Саманилер Испиджапты жаулап алуының салдары: Мұсылман діні тарай бастады Қарлұқтардың арабтарға қарсы күресі созылды: 2ғасырға

Қарлұқтар еліндегі қалалар саны: 25

«Худуд әл-Алам» қолжазбасы бойынша 25 қаласы бар ел: Қарлұқ

Аталар зиратының басына тастан жасалған балбал мүсіндер қою кең тарады: Қарлұқтарда

Қарлұқтар еліндегі атақты қалалар: Құлан, Атлах, Талғар, Мирки, Балық

Қарлұқтар жаз айларында мал шаруашылығымен айналысқан жерлер: Алтай, Жоңғар Қарлұқтар қыс айларында қыстаған жерлер: Балқаш, Іле, Талас, Шу, Сырдария Қарлұқтардың қосалқы шаруашылығы: Аң, балық аулау

ҮІІІғ, Дың ескерткіштері кең тараған мемлекет: Қарлұқ

«Қаған қаласының халқы көп, бекінісі мықты, әскері және қару-жарағы мол» деп қарлұқтар жайлы жазған саяхатшы: Әл-Идриси

Халық ауыз әдебиетінің алғашқы үлгілері: Йолығ-тегін мен Тоныкөк

Қарлұқтар Жетісуда билік құрды: 200 жылға жуық

Жетісуда 200 жылға жуық билік құрған мемлекет: Қарлұқтар

Қарлұқ мемлекетінің құлаған жылы: 940ж

940ж Қарлұқ қағанатын талқандады: Қашғардың түрік билеушілері

Қарлұқ қағанатының орнына құрылған мемлекет: Қарахан

Оғыз мемлекеті

ІХ ғ. соңы – ХІ ғ. ортасы

ІХ ғасыр аяғы-Х ғасыр басында Сырдарияның орта және төменгі ағысында құрылған мемлекет: Оғыз Оғыздардың Сырдария бойына қоныстануына ықпал еткен себеп:Қарлұқтардың күшеюі Оғыздардың астанасы: Янгикент

Янгикент қаласы орналасқан өзен бойы: Сырдария

Оғыздардың тотемі:Қой

М.Қашқаридың мәліметі бойынша оғыздардағы тайпалар саны:24 Оғыздардың 24 тайпадан тұрғандығы жайлы айтқан ғалым: М.Қашғари Әл-Марвазидың жазуы бойынша оғыздардағы тайпалар саны:12 тайпа Лауазымды атқарған қызметтеріне қарай сәйкестендіріңіз:

1. Сюбашы
2. Гурхан
3. Жабғу
4. Оғыздарда жоғарғы билік иесі
5. Қарахандарда жоғарғы өкімет билігінің иесі
6. Батыс-Түрік қағанының жергілікті жерлердегі негізгі тірегі
7. Оғыз қоғамында маңызды рөл атқарған әскербасының лауазымы
8. Қарақытайлардың мемлекет басшысы
9. Алтын Ордада әскери істерге басшылық еткен

Дұрыс жауабы: 1-D. 2-E. 3-A

Мемлекет пен оның орталығын сәйкестендіріңіз:

1. Оғыз
2. Қарлұқ
3. Қимақ
4. Янгикент
5. Имақия
6. Үргеніш
7. Самарқан
8. Суяб
9. Мыңбұлақ

Дұрыс жауабы: 1-А, 2-Е, 3-А

Оғыздардың билеуші лауазымы: Жабғу

Оғыздарда жабғу әйеліне берілген атақ:Қатын Жабғудың кеңесшілерін қалай атаған: Күл-еркіндер Жабғудың мұрагерлері:Инал

Жабғудың инал атты мұрагерлерін тәрбиелеуші: Атабектер

Ғалымдардың «уыз» сөзінен шықты деген тұжырымы мына тайпаға қатысты:Оғыз Оғыздардың тотемі:қой

Құрамына арғы тегі финн-угорлар,Унді Еуропалық тайпалар енген мемлекет:Оғыз Оғыз қоғамында маңызды рөл атқарған әскер басының лауазымы: Сюбашы Оғыздардағы тайпалық және рулық бөлімшелер атауы: «бой», «оба», «көк» Оғыздарда тайпалық одақтар аталады: ел деп аталды

Оғыздарда ақсүйек-феодалдардың күшеюіне байланысты шонжарлардың кеңесі аталды:Қаңқаш Оғыз қоғамында маңызды роль атқарған әскер басының лауазымы: Сюбашы

Оғыздарда жабғу көп жағдайда кеңесетін лауазым иесі: сюбашы

Жабғу сюбашылармен кеңесіп: көп жағдайда тыңдады

Оғыздардың құрылтайында өз балаларын бозоқ деп оң жағына,ал үшоқ деп:сол жағына отырды

Оғыздарда рулық атақты тұқымдар,әулеттер аталды:Ұрықтар

«Оғызнама» дерегіне қарағанда жабғу өзінің жерін неше аймаққа бөлді:12аймаққа Оғыздармен соғысқан: Салжұқтар Хазарлар Еділ бұлғарлары

Мәтіндегі қатені тап. Оғыздарға алға қойған мақсаттарына қол жеткізуге бөгет болған қағанат. «Оғыз билеушілерінің сыртқы саясатында алдарына қойған басты екі мақсат байқалады. Біріншіден, Қара теңіз, Дон өзенінің бойындағы жақсы жайылымды қолға қарату. Ал оған Қыпшақ қағанаты бөгет жасады. Екіншіден, оғыздары Маңғыстау мен Үстірт, Еділ бойынан өтіп, Еуропаны Азиямен байланыстыратын аса маңызды сауда жолдары қызықтырды. Орыс қалаларымен сауда жасауды да ойластырды. Бұған орыс мемлекеті де мүдделі болды.»: Хазар қағанаты

965ж. оғыздар хазарларға қарсы әскери одақ құрды;Киев Русімен

Оғыз жабғуының Киев кнәзімен хазарларға қарсы одақ құрған жылы:965 ж

965 жылы оғыздармен соғысқан ел: Хазарлар

Оғыздар хазарларға қарсы соғыста одақ құрған Киев кнәзі:Святослав

985ж. оғыздар Киев Русімен одақтасып қай елге қарсы жорық жасады:Бұлғарларға қарсы

985ж. князь Владимер торгтармен (оғыздармен) одақтаса отырып , жорық жасады:бұлғарларға

Х ғасырдың аяғында бұл,ғарларға қарсы оғыздармен одақ құрған орыс князі: Владимер

Оғыз билеушілерінің сыртқы саясаттағы мақсаты:Қара теңіз бойындағы жайылымдарды қарату

Хғ. аяғы мен ХІ ғ. басында оғыз мемлекеті қай ханның тұсында әлсіреді: Әлихан

Оғыз мемлекетінің күшеюіне үлес қосқан:Шахмәлік Оғыз мемлекеті Шахмәлік кезінде:күшейді Шахмәлік Хорезмді жаулап алды?1041жылы

ХІ ғ. 40-шы жылдары Хорезмді жаулап алған: Оғыз мемлекеті

ХІ ғ. басында оғыздармен соғысқан ел: салжұқтар

Оғыздар туралы дерек қалдырғандардың қатарына жатпайды: Гардизи

Оғыздардың отырықшылығын дәлелдейтін Сырдарияның төменгі ағысындағы қалалар:Жаркент ,Жент,Жуара Әл-Идриси «Ондағы шеберлер темірден ғажайып,әдемі бұйымдар жасайды»-деп қай тайпалар туралы жазған:Оғыздар мен Қимақтар

Оғыз мемлекетрі мал өнімдерімен айырбас сауда жүргізген елдер:Орта Азия,Қытай Оғыздардың күз айларында Ұлытау баурайында көшіп жүргенін айтқан ғұлама: Әл-Бируни Түркістан аймағындағы оғыздардың елтері беретін қойларды өсіретінін жазған: Ибн-Хаукәл

«Оғызнаманың» ескі нұсқасын ХІІІ ғ. бірінші болып қалдырған: Рашид-ад-Дин

«Оғызнаманы»ХУІІ ғ. толық қалып жазып қалдырған ғұлама:Әбілғазы хан

«Түрік қол өнердің барлық түрін өзі істейді,қару,жебе,ертұрман,қорамсақ,найза жасайды»-деп жазған араб тарихшысы:Әл-Жахиз

Оғыздардың Жетісу мен Ыстық көл және Шу Өзенінің аралығында мекендегені туралы жазылған дерек:

М.Қашқаридың сөздігінде

Оғыздарды Сыр,Арал, Каспий бойынан ығыстырды:Қыпшақтар Оғыз мемлекетін құлатқан тайпалар одағы:Қыпшақтар

Оғыздар табынды: пұтқа

Х ғ. аяғы ХІ ғ. басында Қыпшақтар өз мемлекетінің құлдырауын пайдаланып жеріне басып кірді:Оғыздардың Қыпшақтар ХІ ғасырда жеңген Сырдың төменгі ағысы,Арал бойын мекендеген тайпа: Оғыз

Қимақ қағанаты

ІХ ғ. соңы – ХІ ғ. басы

Мемлекет пен оның негізгі орналасқан территориясын сәйкестендіріңіз:

1. Қимақ
2. Оғыз
3. Қарлұқ А)Жетісу

В) Шығыс Түркістан С) Батыс Қазақстан

Д) Сырдарияның төменгі және орта ағысы

Е) Қазақстанның солтүтік-шығысы, орталығы

F) Мауаранахр

«Дұрыс жауаптар » - 1-Е, 2-D, 3-А

Орта ғасырда Қазақстанның солтүстік –шығыс, орталық аймағын алып жатқан қағанат: Қимақ

VІІ ғасырдың басында Моңғолияның солтүстік-батысын мекендеген түрік тайпасы: Қимақ

VІІ ғасырлардың басында қимқтар мекендеген аймақ: Моңғолияның солтүстік-батысы

VІІ ғасырлардың ортасына қарай қимақтар коше бастады:Алтайдың солтүстігі мен Ертіс өңірі 766-840 жылдары қимақтардың қоныстанған аймағы: Батыс Алтай, Тарбағатай, Алакөл ойпаты Қимақ қағанатың алып жатқан аймағы:Қазақстанның солтүстік-шығыс, орталық аймақтары Қимақтардың астана(сы,-лары): Имақия, Карантия

Қимақ қағанатының орталығы:Имақия Қимақтардың екінші астанасы:Карантия

Қимақтардың екінші астанасы орналасқан көлдің жағасы:Алакөл

Қимақтардың шығу тегі туралы, олардың тайпалық одағының қалыптасуының басталуы туралы ХІ ғасырда жазған парсы тарихшысы Гардизи

Парсы тарихшысы Гардизидың жазуы бойынша қимақтар құрамындағы тайпалар саны: 7тайпа

Қимақтардың құрамында 7тайпа болды деп жазған парсы тарихшысы: Гардизи

Қимақтар құрамындағы ең ірі және күшті тайпа:Қыпшақтар Қимақ мемлекетінде жоғарғы билік иесі: «ұлы қаған»

Қимақтарда тайпа көсемдерін білдіретін атаулар: «Имек байғу,қимақ ябғу» Қимақтарда жеке тайпа көсемдерін атады:Шад-түтік

Қимақ қағанатында шонжарларға берілген лауазымдар :ябғу шад, ұлы қаған, кіші қаған

Қимақ қағанатынң саяси өмірінде беделі күшті болған топ:әскери қызметкерлер

Х ғасыр басында шығыс Түркістандағы Жамлекс қаласын басып алған мемлекет:Қимақ

Хғ. Басында тоғыз ғұздардың шығыс Түркістандағы Жамлекс қаласын басып алған тайпа:Қимақ Х ғ. ІІ жартысында қимақтардың жеріне шабуыл жасаған мемлекет:Қарахан

Жазба деректердегі мағлұматтарда олардың қамыс қаламмен және ІХ-Х ғ. ежелгі түрік жазуымен жазғанын көрсетеді:Қимақтар

ІХ-Х ғ. қимақтардың ежелгі түрік жазуымен жазғандығын дәлелдейтін айғақ:қола айналардағы жазу

Хғ. Қимақтарда тараған дін: Ислам

Ислам дінін қабылдауға байланысты ибн Хакан әл-Қимақи деп атау алған қимақ қағаны:Жанақ Қимақ қағанатының құлау себебі:Қыпшақ хандарының билік үшін талас

Қимақ қағанаты қай ғасырда құлады:ХІ ғасырдың бас кезінде

Мәтінде сипатталған тайпаны табыңыз: «Қимақтардың әлсіреп ыдырауына себеп болған . Оған дәлел – олардың зираттарынан түрлі жебелердің табылуы. Ал ат әбзелдерін жасауда да оларға ешкім жетпеген. Зираттарында саздан жасалған ыдыстар(көзелер) да кездеседі бірақ олардың көпшілігі қолдан жасалған, онша сәнді емес, бұған қарағанда, оларда көзешілік кәсібі жеткілікті дамыған » қимақтар

Қарахан мемлекеті

942-1212 жылдар

Қарлұқ қағанатының орнына құрылған мемлекет: Қарахан

Үш ғасырға жуық өмір сүрген ортағасырлық мемлекет: Қарахан

Маңғол шапқыншылығына дейін өмір сүрген мемлекет: Қарахан мемлекеті

Хғ. Ортасында Жетісу мен шығыс Түркістанның бір бөлігінде құрылған мемлекет:Қарахан

Х ғасырдың орта кезінде батысы Жетісудан, шығысы Қашқарияға дейінгі аумақты алып жатқан мемлекет:

Қарахан

Қарахан мемлекетінің Шығыс хандығының алып жатқан аумағы: Жетісу аймағы мен Шығыс Түркістан

Қарахандардың астаналары: Қашғар Самарқан

Қарахан мемлекетінің орталығы: Баласағұн

Қарахандықтар мемлекетінің шығыс бөлігіндегі хандықтың астанасы:Қашғарға дейін Қарахандықтар мемлекетінің батыс бөлігіндегі хандықтың астанасы:Самарқан Қарахан мемлекетінің батыс хандығы билік жүргізген өңір:Мауараннахр

Дәстүр бойынша Қарахан мемлекетінің негізгі бөлігі саналды: Шығыс хандық

Қарахан мемлектінің негізін қалаған билеуші:Сатық Боғра хан

Сатық Боғра хан негізін қалаған: Қарахан мемлекеті Қарахан мемлекетінің негізін Сатық Бағра қалаған жыл:942ж Сатық Боғра хан өмір сүрген жылдар:915-955ж

Сатық Боғра ханға өзінің туысы Оқұлшақты жеңу кезінде қолдау берген ел:Саманилер

Қарахан мемлекетінің билеушілерінің қатарына жатпайтын хан:Қадір Буке, Наркеш,Дайын, Күшлік Қарахан мемлекетінің билеушілері Сатық Боғра хан,Мұса,Әли арслан,Хасан Боғра хан Қарахандықтар мемлекетінің қалыптасуында басты рөл атқарған тайпа:Қарлұқтар

Қарахан мемлекетінің негізгі билеушілері сайланды:Яғма тайпасынан

Қарахан мемлекетінің жоғары үкімет билігі болды;Қағанның Қарахан мемлекетіндегі ханның кеңесшісі:уәзірлер

Қарахан мемлекетіндегі ханның ұрпақтары:Бектер, тегіндер, ілік хандар, Бектер Қарахандықтар мемлекетінде «ихтадар» атағына ие болған адам:жер иеленушілер Қарахандықтар мемлекеті кезіндегі халықты қанаудың бір түрі: Коммендация

Қарахан мемлекетінде әлсәз адамның өз үлесіндегі жерді күштінің қамқорлығына беру:Коммендация Қарахан мемлекеті қай жылы исламды мемлекеттік дін деп жариялады:960жылы

Хғ. Ислам дінін алғаш рет мемлекеттік дін деп жариялаған мемлекет:Қарахан Қарахан мемлекетінде 955ж. билікке келген қаған:Мұса

960ж. исламды мемлекеттік дін деп жариялаған Қарахан билеушісі:Мұса

Қарахан билеушісі Мұсаның ислам дінін тарату мақсатында жасаған жорықтары шығарма: «Тазкира-и- Боғрахан»

Қарахандықтардың қарақытайларға қарсы Катуан шайқасы болған жыл 1141 жыл

1141 жылы Самарқан қаласына жақын Қатуан даласында қарақытайларға қарсы соғысты: Қарахандар мен салжұқтар

ХІІғ 40 жылдарынан бастап Қарахан мемлекетінің Орталық Азиядағы жерлерін басып ала бастған мемлекет

Қарақытай

Мәтінде сиатталған тайпаларды анықтаңыз « Олар 1141 жылы Самарқан қаласына жақын жатқан Қатуан даласында болған шайқаста салжұқтар мен қарахан әскерлерін ойсырата жеңеді. Бұхара қаласын, Мауаранахрдың орта бөлігін тлығымен жаулап алады. Мұнда ескеретін жағдай, олар Қарахан мемлекетінің ішкі басқару жүйесіне ешбір өзгеріс еңгізбеген» Қарақытайлар

Қарахан мемлекетінің құлауына себепші боған: Наймандар Хорезмшахтар

Қарахан мемлекетін Хорезм шахы Мұхаммед құлатқан жыл:1212 ж..

1212 жылы батыс Қарахмн мемлекетін біржолата құлатқан Хорезм шахы: Мұхаммед

Батыс Қарахан хандығының соңғы билеушісі Осман

Шығыс Қарахан мемлекетін басып алған билеуші:Найман ханы Күшлік

Қарахандардың жылқы малына ерекше көңіл бөлетінін айтқан ғұлама:Жүсіп Баласағұн

Қараханидтер дәуірінің жаңа қалыптаса бастаған әдебиетінің өкілдерінің бірі, көрнекті ақыны: Жүсіп Баласағұн

Қарахан мемлекетінде Мұса ханнан кейін билікке келген қаған:Әли арслан

Мұса мен Әли арслан қағандардың кезіндегі қарахан мемлекетінің орталығы:Қашғар

Сатық боғра ханның қай ұрпақтарының арасында билік алма кезек алмасып отырды:Хасан боғра хан мен Әли арслан

Қарахан билеушісі Хасан Боғра хан самани әулетінің әлсіреуін пайдаланып, басып алған қала:Испиджаб Қарахан билеушісі Хасан Боғра хан қаза болған жер:Қошқар басы

Қарахан мемлекетімен қақтығысқа түскен елдердің алғашқысы:Саманилер

Хғ. Аяғында қарахан мемлекетінің билеушісі Хасан Боғра хан жаулап алған самани әулетінінің астанасы:Бұқара

Қарахандықтардың Сырдария бойындағы билігін мойындамаған халық:Газнеуилер Қарахандарды 1089ж. басып алған :Селжұқтар

Х ғ. аяғында Қарахан мемлекетінің батыс хандығы тәуелді болды:Селжұқ сұлтанына Қарахан мемлекетінің шығыс шекарасын қорғау қызметін атқарған тайпа:Қарақытайлар 1137ж. Ходжент жанында Қархан әскерлерімен ойсырата соққы берген мемлекет:Қарақытай

Селжұқтар мен Қарахандардың біріккен әскерлерін қарақытайлар қай жылы қай жерде талқандады:1141ж. Қатуан даласы

Қарахан мемлекеті дербес екі иелікке бөлінген мерзім:ХІғ. 40 жылдары

Қарахан мемлекеті дербес екі иелікке бөлінген мерзім:1040 ж.

Дәстүр бойынша Қарахан мемлекетінің негізгі бөлігі саналды:Шығыс хандық

Қараханидтер дәуірінің жаңа қалыптаса бастаған әдебиетінің өкілдерінің бірі,көрнекті ақыны:Ж.Баласағұн Қарахан мемлекетіндегі даңқы шыққан ақын:А.Игунеки

Қарахан мемлекеті өзінің төл ақшаларын шығарған қалалар:Самарқанд,Үзкент Қарахан дәуірінде өркендеген Сәулет өнері.

Қарахан мемлекетіндегі құрылыс жүйелеріне енген өзгеріс:Күмбезден салынған мешіт ғимараттары

Қарақытай 1125-1212 жылдар

1125-1212 жылдар аралығында Жетісуда билік жүргізген: Қарақытай Қарақытай мемлекетін құрған Орталық-азиялық тайпа:Қидандар Қидандардың б.з.б. уақытта өмір сүрген аумағы:Қытайдың солтүстігі

924 жылы Алтайдан Тынық мұхитқа дейінгі аумақты алып жатқан қидандардың мемлекеті:Ляо империясы Жетісудағы жергілікті түркі тілдес халықтармен араласып кеткен қидандардың жаңа атауы:Қарақытай Қарақытай мемлекеті құрылған аймақ:Жетісу

Қарақытайлардың Жетісуға қоныс аударуына әсер етті: Түрік тілдес тайпалардың қарақытайлар жерін жаулап алуы Қарахан мемлекетінің әлсірей бастауы.

Мәтінде сипатталған тайпаны анықтаңыз: Бұл аймаққа олардың орналасуына екі себеп болды. Бірінші, Орталық Азияда батысқа қоныс аударған түрік тілдес тайпалардың олардң жерін жаулап алуы. Сондықтан Жетісуға қоныс аудара бастады. Екінші себеп осы кезде Бұл аймақтың қожасы Қарахан мемлекеті әлсірей астады Қарақытайлар

1125 жылы Қарақытай мемлекетігің негізін қалаған билеуші: Елюй Даши

Қарақытай Жетісуға басып кірдіХ11 ғасырдың 20 жылдары

Қарақытайлардың Жетісу жерін жаулап алу себебі:Қарахан мемлекетінің әлсіреуі

Елюй Даши кезінде бір әскери басшысының қол астында жасақтанған жауынгерлердің саны:100 1125 жылы Жетісуда өз мемлекетін құрған тайпа Қидандар Қарақытай

1125 жылы Елюй Дашы бастаған қидандар қоныс аударған аймақ:Жетісу Қарақытай мемлекеті құрылған аймақ:Жетісу

Қарақытай мемлекетінің орталығы:Ғұз ордасы

Қарақытай мемлекетінің билеуші лауазымы: Гурхан

Әйелдерге хан мұрагері болу құқғы берілген ел: Қарақытай мемлекеті

Қарахандардың қарақытайларға қарсы Қатуан шайқасы болған жыл 1141ж

1141 ж Самарқан қаласында жақын Қатуан даласында Қарақытайларға қарсы  соғысты Қарахандар   мен салжұқтар

1141 ж Қатуан даласындағы шайқастан кейін қарақытайлар басып алған өңір Мауаранахр 1141 ж Қатуан даласындағы шайқастан кейін қарауға алынған өңір Мауаранахр Қарақытай билеушісі гурханға жыл сайын ірі қалалар төлепотыратын салық түрі Харадж

Қарақытайларға бағынышты болып,жылына 3000 алтын динар төлеп тұруға мәжбүр болған билеуші:

Хорезмшахы

Қарақытайлар 1198-1204 жж. ауған жерінде соғыс жүргізген тайпалар: гурид Елюй Дашы 1143 жылы қаза болған соң билікті қолына алған;Әйелі Табуян Қарақытай мемлекеті Иленің тұсында: халық санағы жүргізілді

Қарақытай мемлекетінде халық санағын жүргізген билеуші: Иле

Қарақытайлардың ақша бірлігі: Динар

1137ж. Ходжент жанында Қарахан әскерлеріне ойсырата соққы берген мемлекет: Қарақытай

Селжұқтар мен қарахандардың біріккен әскерлерін қарақытайлар қай жылы қай жерде талқандады: 1141 жылы Катуан даласы

Қарақытайлар бағынышты халықтарға салық салуда күшейтіп,ашық тонауға көшкен кезең: ХІІ ғасырдың 2- жартысы

1208 жылы Қарақытайларды Шығыста жеңген: Наймандар

ХІІІ ғ. басында қарақытайларды Жетісу өңірінен ығыстырған тайпа: наймандар

Қарақытай мемлекетін құлатқан мемлекеттер: Хорезм, Найман

Найман. Керей. Жалайыр мемлекеттері

Орта ғасырларда Моңғолияның орта және батыс аудандарын мекендеген тайпалар: Наймандар Жалайырлар Керейлер

Ерте орта ғасырларда найман,керей,жалайырлардың негізгі мекендегкен жерлері:Монғолияның орта және батыс аудандары

Қай ғасырдан бастап найман,керей,жалайырлар Қазақстанға қоныстанды: Хғ. бастап УІІІ ғасырда Орхон өзені мен Алтай аралығында өмір сүрген тайпа: Наймандар Моңғолияның орта және батыс аудандарында ораласқан мемлекет: Наймандар

«Найман» сөзі монғол тілі тұрғысынан түсіндіріліп, тайпалар санына қарай білдіретін ұғым: «Сегіз»

Найман мемлекетінің орталығы; Балықты қаласы

Найман мемлекетінің астанасы Балықты қай өзеннің бойында орналасқан: Орхон

Найман мемлекетінің аты шыға бастаған кезі: ХІІ ғасыр екінші жартысы

ХІІІ ғ. басында Шығыс,Оңтүстік-Шығыс Қазақстанға Монғолия мен Алтайдан қоныс аударған: Наймандар мен керейлер

«Найман» сөзі қандай мағынаны білдіреді? Сегіз

Найман Хандары: Наркеш Дайын, Инанч-білге, Бұйрық, Күшлік

Найман мемлекетінің ханы болып табылмайды; Құршақұз, Елюй Даши

Шыңғысханға қарсы 1201 жылы құрылтайды ұйымдастырушылардың бірі ,найман ханы: Бұйрық хан Мәтінде сипатталған тарихи тұлғаны анықтаңыз. « халықты өз төңірегіне топтастыра білген ол елді өнерге, күнкөріс тіршілікке баулып, бейбіт өмір салтына тартады. Сондықтан халық оған Білге хан деген атақ береді. Осы ханның білімділігінің арқасында наймандар қарақытайлардың үстемдігінен құтылған. Хан наймандар одағының басын қосып, Найман мемлекетін күшейтеді. Ол басқа елдермен сауда қатынасын дамытуға да көп көңіл бөлген.» Инанч

Найман ханы Инанч-білге «Білге хан» деген атақтың берілу себебі:халықты біріктіріп,бейбіт өмірге тартқаны үшін

Наймандар қарақытайлардың үстемдігінен құтылды: Білге ханның тұсында

Білгеден кейін Найман мемлекетінде билікке таласқан хандар:Бұйрық,Даян

1201жылы Щыңғыс ханға қарсы топтасу үшін құрылтайға жиналған тайпалар:меркіт, найман, қырғыз

Моңғолдарға қарсы меркіт,найман,қырғыздардың құрылтайы болған мерзім: 1201жыл Найман мемлекетіне қарсы одатасқан елдер:Монғолдар мен керейіттер Моңғолдардың найман ханы Даянды жеңген жылы: 1204 жыл

Наймандардың ханы Даянның баласы: Күшлік

Жетісу жеріне келген Найман билеушісі: Күшлік

XIII ғ. басында Шығыс, Оңтүстік-Шығыс Қазақстанға Моңғолия мен Алтайдан қоныс аударған: Наймандар мен керейіттер

Керейіттер

Керей хандығы мен монғол тайпаларының арасындағы қарым-қатынас қай еңбекте айтылды:Моңғолдың құпия шежіресі

Керейлердің батыс жағындағы көршілері: Наймандар

Керейіттер тұрған өзен бойы: Орхон

Керейіттердің алғашқы қоныс тепкен өзен аңғарлары: Орхон Керулен Селенгі

Керейіт мемлнекетінің орталығы: Битөбе, Қатын-балық

Керейіттердің астанасы Битөбе орналасқан жер: Хантәңірі тауының шығысы

Керейіт мемлекетінің шарықтау шегі: Х-ХІІ ғасырлар

Керей билеушілері: Маркус, Құршақұз, Торы, Сарық

Керейіт мемлекеті осы хандардың тұсында күшейді: Маркус пен Құршақұз

Керейіт билеушілерінің қатарына жатпайтын хан: Даян

Шыңғыс ханды тәрбиелуге еңбек сіңірген керей ханы : Торы

Керейіт ханы Торының жайлауы орналасқан жер: Ұлан-батор қаласы ортаналасқан жер

Керейіт билеушісі: Ван Хан

ВАН Хан , яғни «патша» деген лауазым берілген хан: Торы ( Тоғрұл)

Мәтінде Найман хандығына қарсы Шыңғысхан мен одақ құрған Керей ханын анықтаңыз: « Шыңғыс қаған мен ол екеуі найманның Күшлігінің Бұйрық ханымен соғысуға аттанып Ұлықтақтың Соғақ су деген жеріне барған кезде Бұйрық хан төзіп тұра алмай, Алтай аса көшеді. Шыңғыс қаған мен ол екеуі Соғақ су деген жеріне барған кезде Бұйрық ханды өкшелей қуып Алтай асырып Құмсіңгірдің Үріңгі өзеніне дейін қуады. Сөйтіп, олардың Еди-тобылық деген нояны қарауылға шығып жүріп, біздің шолғыншы әскерге кез болып қалып, тауға қарай қашқанда айылы үзіліп ұсталады. Бұйрық хандыҮріңгі өзеніне дейін қуалап, Қызылбас көлңнде қуып жетіп, оларды сол жерде құртады. Сонан соң Шыңғыс қаған мен ол екеуі қайтып келгенде Көксеу Сабырық батыр Бәйдірік алөабында әскерін реттеп, соғыспақ болып әскерін сапқа тұрғызып келгенле әбден кеш болғандықтан «ертең соғысайық» десңп, реттеген қалпында түнейдң. Алайда түнде ол түскен жеріне от жағып тастап, қарасуіл өзенін өрдей қозғалады ол найманның Көксеу Сабырық батырынан жеңілген соң, Шыңғыс қағанға елші жіберіп : « Менің дүние-мүлкім мен қыз-ұлдарымды наймандар тартып әкетті. Ұлым, сенен төрт батыр жіберуді өтінемін. Менің ел-жұртым мен дүние-мүлкімді құтқарып бере гөр»,-дейді. Шыңғыс қаған жасағын жасағын жөндеп, Борши, Мұқылай, Бороқұл, Шұлуын деген төрт батырын әскерімен қос жібереді. Бұл төрт батыр барудан бұрын Сенкім Ұланқұс деген жерде соғысып жүріп,, атының санына оқ тиіп қолңа түсуге таяған кезде Шыңғыс қағанның төрт батыры оны құтқарады және дүние-мүлкі мен қыз-ұлдарын тартып алып береді. Сол кезде ол: « Бұрын Темүжіннің абзал әкесі менің быт-шыт боп кеткен елімді жинап берген еді. Енді Темүжін ұлым да төрт дөй батырын жіберіа, менің айырылған ел-жұртымды құтқарып әкеп берді. Өарымын өайтаруды тәңір білсін!»-дейді.» Уаң хан

Керейіт ханы Торының жайлауы орналасқан өңірлер: Талан Дабан Науыр

Найман мен иКерйлердің мемлекеттік билік жүйесінде жақсы дамыған: іс қағаздарын жүргізу Моңғол мемлекеті құрылғанда онда хатшылық қызметін атқарған тайпалар:Керейіттер Керейіт хандығының құрамына кірген аймақ саны: 8

Керейіттерде малдың басты түрі: Жылқы мен қой

Моңғол жеріндегі ІХ-ХІІІ ғасырда өмір сүрген керейлер күшті дамыған ел»-деп айтқан тарихшы: Рашид ад- Дни

Керейіт мемлекетінің әлсіреу себебі:Шыңғыс ханның шапқыншылығы

Шыңғыс хан қай жылы керейіттерді жаулап алды:1203 жылы

Жалайырлар

Ортағасырларда жалайырлар туралы мәлімет берілген дерек көзі: Моңғол шежірелері

Шыңғысханның ант берген басында адал досы,кейін қас жауы болған;Жамұқа

1201жылы Аргун өзенінің бойында өткен құрылтайда таққа отырған жалайыр билеушісі өзін жариялады:Гурхан деп

Шыңғысханның жалайырлар тайпасының ішіндегі ең жақын адамы, ақын, әрі батыр: Мұқылай

Жалайырларда ұлыстың ішкі істерін жүргізген лауазым иесі: Шерби Жалайырларда әскери басқару жүйесі бөлінген кезең: ХІІгасыр Жалайырларда түмен басын сайлады: хан

Қыпшақ

ХІ-ХІІІ ғасырдың басы

ХІ ғ. қыпшақ хандығының қолына толығымен көшкен қағанат жері:Қимақ

ХІ ғ. басында қимақ қағанатынан кейін,Қазақстанның негізгі аймағында билікке келді : Қыпшақтар Моңғолдар шапқыншылығы қарсаныңда Қазақстанның көптеген аумағында иелік еткен хандық: Қыпшақ Дешті Қыпшақ аумағының қамтыған жерлері: шығысында Алтайдан батсысында Днестерге дейін

ХІ ғасырдан бастап Қазақстанның қай аймағы қыпшақтардың иелігінде болған жоқ:Жетісу Қыпшақтардың этникалық құрамы қалыптаса бастады: УІІ-УІІІ ғасыр

Қыпшақтардың этникалық құрамы неше бөліктен тұрды: 2 Қыпшақтардың батыс бірлестігінің құрамындағы тайпалар саны;11 Қыпшақтардың этникалық құрамы 11 тайпадан тұратын бөлігі: Батысы

Қыпшақтардың батыс бірлестігіне кіретін тайпалары: Дурут,тоқсоба,иетиоба Қыпшақтар құрамындағы дурут тайпасының аты:Төрт тайпа дегенді білдіреді Қыпшақ құрамындағы иетиоба тайпасының аты:жеті тайпа дегенді білдіреді Қыпшақтар құрамындағы тоқсоба тайпасының аты: тоғыз дегенді білдіреді Қыпшақтар жаз айларында көшіп-қонып жүрген өзен аңғарлары: Жайық,Қобда, Ойыл Қыпшақтардың шығыс бірлестігіндегі тайпалар саны:16 тайпа

Қыпшақтардың этникалық құрамы 16 тайпадан тұратын бөлігі: Шығысы

Аталуы қасқырға табынуды көрсететін қыпшақ тайпасы:Елбөрі Қыпшақ тайпаларының ішіндегі ең беделдісі:Бөрілер Қыпшақтардың билеуші лауазымы: Хан

Қыпшақ тілінде құлдарды атады :Яланкуг

Қыпшақтарда құлдықтың болғандығын және оларды ялангук деп атағанын айтқан: М. Қашқари

Қыпшақ хандығының ақсүйек шонжарларының аталуы: тархандар,басқақтар,бектер

ХІ ғасырда қыпшақтар аталған тайпалардың көптеген аумақтарын иеленді:Оғыздар мен қимақтардың

ХІ ғасырда оғыздарды Сырдария, Арал бойынан ығыстырған мемлекет: Қыпшақтар

ХІІ ғасырдан бастап Қаңлы,Қарлұқ,Жікіл тайпалары құрамына кірген мемлекет:Қыпшақ Қыпшақтардың әскери басқару жүйесі бөлінді: Оң қанат және Сол қанат Қыпшақтардың астанасы болған қалалар: Сарайшық, Сығанақ

Қыпшақтардың оң қанатының ордасы: Сарайшық

Қыпшақтардың оң қанатындағы орталығы орналасқан өзен: Жайық

Қыпшақтардың сол қанатының ордасы: Сығанақ

Қыпшақтардың сол қанатындағы орталығы орналасқан өзен: Сырдария

Орта ғасырда орыс жеріне қоныстанған, «половшылар» аталған тайпа: Қыпшақ

Ресей жеріне барып орналасқан қыпшақтарды орыс деректерінде атады: Половшылар Орта ғасырда Дунай бойына барып қоныстанған, «командар» аталған тайпа: Қыпшақ Еуропада қыпшақтардың атауы(-лары): Кундар Командар

Еуропа жеріне барып қоныстанған қыпшақтарды атауы: «Командар»

Қыпшақтар барып қоныстанған өзен бойы: Дунай

ХІІғ.     Бастап      қыпшақтар     Арал      маңына     билік     жүргізген      кезде             оның        құрамына        кірген тайпалар:Қаңлы,қарлұқ,жікілдер

Қыпшақтардың егіншілікпен айналысқанын хабарлағандар Әл-Омари, Петахья Қыпшақтардың арба үстіне тігілген үйлерін сипаттаған саяхатшылар: Карпини, Рубрук Қаңлылар қыпшақша сөйлейді екен деген кімнің сөзі Плано Карпини

Қыпшақтардың «айран» деп аталатын сусыны туралы жазған ғұлама: В.Рубрук

Шөлдеп келе жатқанда қыпшақтар сиыр сүтінен жасалған қысқыл сусын бергенін, оны айран деп атайтындарын жазған: В.Рубрук

Қыпшақтардың сиыр малын өсіргендегі туралы айтқан саяхатшы: Ибн Баттута

«Кодекс куманикус» қай тілдегі шығарма: Қыпшақ

ХІІІ ғасырда қыпшақтардың сүттен қалай май алатынын,құртты,қымызды қалай жасайтындарын таңдана жазғандар: Еуропа саяхатшылары

«Қыпшақтарда тамақтарының негізгі түрі тарыдан жасалады» деп айтты: 14 ғасыр әл-Омари

«Қыпшақтарда тары мен күрішті көп өсіреді» деп жазған еврей саяхатшысы: Петахья Қыпшақтардың тары мен күріш,арпа өсіргендігі туралы жазған саяхатшылар: әл-Омари,Петахья Қыпшақтар жайлы дерек қалдырғандар қатарына жатпайды: Ж. Баласағұн

Қыпшақтардың сыртқы саудасында жоғары бағаланды: Жылқы

Қыпшақтардың күшейуінен қауыптеніп,өзіне тәуелді етуге ұмтылған мемлекет: Хорезм

Хорезммен жақындасуына байланысты қыпшақтар арасында ислам діні кең тарай бастаған уақыт: ХІІ ғасырдың екінші жартысы

Қыпшақтар мен Хорезм мемлекетінің Сыр бойындағы қалалар үшін қақтығысы тоқтады: Моңғолдардың жаулап алуымен

Мәтінде сипатталған екі елді анықтаңыз: «... олардыңарасындағы жауласушылық мұнымен бітпейді. Отырар, Сығанақ, Арал теңізінің аумағы бұл екі ел үшін ұзақ жылдар бойына қақтығыс көзіне айналды. Билік үшін бәсеке тек моңғолдар екі елді де жаулап алғаннан кейін ғана біржолатынады.»: Қыпшақ- Хорезм

Шыңғысхан құрған моңғол мемлекеті

ХІІ ғасырдың басында Орталық Азияда құрылған әскери-феодалдық мемлекет: Моңғол империясы

Моңғол империясының негізін қалаған: Шыңғыс хан

Шыңғыс ханның шын аты: Теміжүн

Шыңғысхан дүниеге келген жыл: 1155 жылы

Мәтінде сипатталған оқиға қатысты ортағасырлық деректі анықтаңыз: «1206 жылы Онон мен Керулен өзенінің бойында Темүжінді жақтайтын көшпелі шонжарлар құрылтайында тоғыз құйрыұ қыл байлаған қасиетті ақ туды желбіретіп, Темүжінді хан етіп сайлайды. Бұл жағдайды керей ханы Торыға барып айтқанда, ол «Моңғолдарды жеңіске жеткізетін Жеңісхан болсын» деп бата берген. Сол «Жеңісхан» деген сөз моңғолша

«Шыңғысхан» болып аталып кеткен. «Моңғолдардың құпия шежіресі»

Шыңғысханның ел билеуі:1206-1227 ж.ж.

Шыңғысхан қай жылы хан тағына отырды: 1206 жылы

Шыңғысханның хан тағына отыруына көмектескен керей ханы: Торы

Шыңғысхан әскери феодалдық Моңғол мемлекетін құрды: ХІІІ ғасырдың басында

Моңғол хандығы құрылды: 1206 жылы

Шыңғыс хан тұсындағы Моңғол империясының астанасы: Қарақорым

ХІІІ ғасырда Моңғолия аумағы әскери басқару жағынан бөлінген аумақ саны:3 Түмен деген не: 10мың адам

Моңғол империясы қандай әкімшілік аймаққа бөлінді: Оң қанат (Барунгар), Сол қанат (Жоңғар), Орталық қанат(Кул)

Шыңғыс ханның өзін қорғайтын жасауыл қалай аталған: «Кешіктен»

Шыңғысхан құрған моңғол мемлекетінің басты заңы: Жасақ(Яса)

Шыңғысханның «Жасақ» заңы бойынша өкімет билігінің жоғаргы органы: Құрылтай

Шыңғысханның «Жасақ» заңының бірінші бөлімінде қарастырылды: Шыңғыс ханның өзі айтқан нақыл сөздері

Шыңғысхан алғаш бағындырған түркі тілдес хандықтар: Найман, Керейіт

Шыңғыс хан Жамұқаны жеңіп,жалайырларды бағындыру кезінде одақтасты:Керейіт ханымен 1207-1208 жылдары моңғолдар басып алған елдер: Енисей қырғыздары мен Сібір халықтары Шыңғысхан Енисей қырғыздары мен Сібір орман халықтарын бағындырды: 1207-1208 жылдары 1211-1215жж. Шыңғысхан жаулап алды:Қытай

Шыңғысхан Қытайды жаулап алды: 1211-1215жж.

Тарихи оқиғалар мен олардың нәтижелерін сәйкестендіріңіз:

1 Қазақстанға Моңғол шапқыншылыңы 2 Орта Азияға арабтардың келуі

3 Жетісуға соғдылықтардың көшіп келуі

А) Біртұтас қазақ хандығының құрылуын тездетті В) Сауда мен отырықшылық дами бастады

С) Халықтардың этникалық құрамы бұзылып, қазақ халқы қалыптасуының аяқталуы ұзақ жылға кешеуілдетті Д) Халықтардың арасында тұңғыш рет моңғолойдтық белгілер қалыптасты

Е) Қазақстанға ислам діні ене бастады Е) Қазақстанға ислам діні ене бастады

Ф) Қазақстанға тұңғыш рет мемлекеттік бірлестіктер құрылды

( Дұрыс жауабы) = 1- С, 2- Е, 3- В

Мерзімдер мен оқиғаларды сәйкестендіріңіз:

1 1207-1209жж.

2 1207-1208жж.

3 1211-1215жж.

А) Сыр бойындағы қалалар толығымен моңғолдардың иелігіне өтті В) Щыңғыс хан әскері Жетісуға басып кірді

С) Отырар апаты болды

Д) Жошы Енисей қырғыздары мен теріскей Сібір халықтарын басып алды Е) Шыңғыс хан таңғұттарды, Тұрфан княздігі, ұйғарларды бағындарды

Ф) Шыңғыс әскері солтүстік Қытайды басып алды

( Дұрыс жауабы) \ 1- Е, 2- Д, 3- ф

Мерзімдер мен оқиғаларды сәйкестендіріңіз

1 1218ж

2 1217ж

3 1219-1224жж

А) Сыр бойындағы қалалар толығымен моңғолдардың иелігіне өтті В) Жебе ноянды аттандырды

С) Отырар апаты болды

Д) Жошы Енисей қырғыздары мен теріскей Сібір халықтарын басып алды Е) Шыңғыс хан таңғұттарды , Тұрфан княздігін Ұйғырларды бағындырды Ф) Қазақстан мен Орта Азияны моңғолдар толық жаулап алды

( Дұрыс жауабы) \ 1-С, 2- В, 3- Ф

Найман ханы Күшліктің Жетісу мұсылмандарына жасап отырған озбырлығын тоқтатты: Моңғолдардың келуі Шыңғыс хан Жетісудағы түркі халқын өзіне тарту үшін: Діни қысым жасамау ұранын басшылыққа алды Моңғол әскеріне қатты қарсылық көрсеткен қалалар: Сыр бойындағы қалалар

Отырар апаты болған жыл: 1218 жылы

«Отырар апаты»- деген: 1218ж. Шыңғысхан жіберілген саудагерлердің өлтірілуі

Отырар әміршісі: Қайыр хан

Шыңғыс хан шапқыншылығы қарсаңындағы Отрар билеушісі: Ғайыр хан

Мәтінде берілген мәліметтен Шыңғысханның қабылдаған шешімін анықтаңыз: «... Мауараннахрдың бірнеше саудагері өзара келісе отырып, Шыңғысханның ордсына түйеге артып тауар алып келді. Хан олар әкелген тауардың бәрін алды. Бір теңге тұратын затына 10 теңге төледі, қошемет көрсетіп, ас-су берді. Мұның үстіне кінәздеріне          әр сауагерге бір адамнан қосып жіберуді бұйырды; барлығы адам аттанды. Үшеуін Шыңғысхан Мұхаммед сұлтанға елшілікке жіберді. Бұлар- хорезмдік Махмуд, бұхаралық Әлиқожа және үшіншісі отырарлық Жүсіп еді.бұларға мына сөзді айтуды міндетті «Сіздердің саудагерлеріңіз бізде болып, құрмет- сыйға бөленді, біз де сол сияқты өз тарапымыздан сіздерге бірнеше кісі жөнелтіп отырмыз, жақсылап күтіп, сыйымен жібереді деп сенемін... Менің балам болғын, Алла тағала сен екеумізге әлемді берді, егер мен әкең болсам, сен менің ұлым болсаң, онда біз бір-бірімізге достық рәуіште боламыз, барлық жол қауіпсіз болады, барлығы да тыныштықта өәм ризалық өмір сүреді.» Елшілер Отырарға келді. Отырардың билеушісі Иналшық Мұхаммед сұлтанға анасы жағынан туыс еді. Мұхаммед сұлтан оған Қайырхан деген жаңа ат берген болатын. Саудагерлер өздерін таныстырды; олардың бірі Иналшақты білетін еді сол Қайырхан деудің орнына Иналшық деп атап қалды. Бұл сөзге ренжіген ол саудагерлерді қамауға алуды бұйырды да, Мқхаммед сұлтанға Отырарға бірнеше тыңшы келіпті деп мәлімдейді. Мұхаммед сұлтан істің анығына жетпей, олардың басын кесіп, тауарын тартып алуды бұйырды. Қайырхан оларды өлтіріп, тауарын тартып алды. Бір саудагер қашып құтылып, Шыңғысханңа келді де, өздеріне не істегенін айтты. Мұны естіген Шыңғысхан өте қатты күйінді,кінәздерән шақырып алып, кеңесіп,... шешім қабылдады.» Хорезмшахы Мұхаммедке соғыс ашу Отырар билеушісі Қайырдың моңғолдардан Жеңілуінің негізгі себебі: Өз жақтастарының сатқындығы

1219 жылы Қазақстан мен Орта Азияға басып кірген кездегі Шыңғыс хан әскерінің саны:150 мың

1219 жылы Шағатай мен Үгедей қоршауға алған қала: Отырар

1219 жылы Отырарды қоршауқа алған Шыңғысханның балалары: Шағатай мен Үгедей

Сырдарияның төменгі ағысындағы қалаларды басып алуға аттанған моңғол әскерінің басшысы: Жошы

Отырыр қаласы моңғолдардан қанша ай қорғанды: 6 ай

Моңғол шапқыншылығынан кейін қайта жанданып, ХУІІ ғасырға дейін өмір сүрген қала: Отырар Моңғолдарға қарсылық білдіргені үшін толық жойылған қалалар: Ашнас, Сығанық, Отырар Шыңғысханның балаларына бөліп берген жерлерінің атауы: «Інжу»

Мәтінде сипатталған «інжу» терминінің мағынасын анықтаңыз. « Осы жерлер «інжу» деп аталған. Ол

«жасау» деген мағынаны береді. Жерден немесе онда тұратын халықтан түсетін алым-салық інжу болып, ханның өазынасына немесе оның ұрпақтарының қолына түсетін. Әнжулік иеліктер хандық өкіметтің немесе ұлыстың орталығы орналасқан шұрайлы жерлерінде болған. Мысалы, Алтын Орда хандарының інжулік жерлері Еділ бойында болса, Шағатай мемлекетінің інжулік жерлері Шу, Іле, талас алқаптарының шұрайлы өңірлерін алып жатқан.» Ханның иелігіндегі жер

Ұлыстары Қазақстан жерін қмты,ан Шыңғысханның балалары: Жошы, Үгедей, Шағатай

Шыңғыс ханның үлкен ұлына соғылған кесене атауы: Жошы хан кесенесі

Шыңғыс ханның үлкен баласына қараған жерлер атауыЖошы ұлысы

Шыңғыс хан жаулап алған жерлерін балаларына бөліп берген. Үлкен ұлы Жошыға тиісті ұлыс қай жерлерді қамтыды: Ертіс өзенінен батысы Еуропаға дейін

Шағатай ұлысына қараған жер: Ертіс өзенінен Еуропаға дейінгі жерлер

Шағатай ұлысына қараған жер: Оңтүстік және Оңтүстік-Шығыс Қазақстан

Моңғол шапқыншылығынан кейін Шығыс Түркістан жерлері қарады; Шағатай ұлысына

Шағатай ұлысының орталығы: Алмалық

Шағатайдың жазғы ордасы орналасқан жер: Іле өзені бойында

Үгедей ұлысына қарақан жер: Батыс Моңғолия,Алтай,Тарбағатай

Батыс Моңғолия,Алтай,Тарбағатай, Ертістің жоғары ағысы бойындағы қараған Шыңғысханның баласы;

Үгедей

Ұлы хан атағын алған Үгедей Тұрған қала: Қарақорым

Төле ұлысына қараған жер: Моңғолия

Қазақстан мен Орта Азияны моңғолдар толық жаулап алған мерзім: 1219-1224жылдар

Шыңғысхан қайтыс болды:1227жылы

Монғол шапқыншылығы Қазақ жеріндегі халық болып қалыптасу үрдісін кешеуілдетті шамамен:150-200 жылға

Орта ғасырда қазақ тайпаларының біртұтас халық болып қалыптасу барысын кешеуілдетті:Моңғол шапқыншылығы

Моңғол шапқыншылығы кезінде жуас қала атанған қала: Баласағұн

Моңғолдардың келуімен қазақ жерінде пайда болған жаңа этникалық топтар: Маңғыт,Барлас

Моңғолоидтық белгілер тереңдей түсті: УІ-ІХ ғғ.

«Шыңғыснаманың» авторы: Өтеміс қажы

Алтын Орта мемлекеті

1227 жылы Жошы өлген соң оның орнына отырған: Батый

1227-1255 жылдары Алтын Орда билеген: Батый хан

Батый ханның Алтын Орданы билеген жылдары: 1227-1255 жж.

Алтын Орданың негізін қалаған хан: Батый

1235 жылы бүкіл моңғолдық құрылтайда қабылданған шешім:Батысқа қорық жасау

Шығыс Еуропаға жорықты басқарған моңғол ханы: Батый

Батыйдың Еуропаға жорығы болды:1236-1242 жылдары

Мәтінде қай тарихи тұлғаның билік еткен тұсы сипатталғанын анықтаңыз. « Мұсылман деректерінде ол әділ адам болғандығы айтылады. Ол мұсылман елдеріне әпқашан қамқорлық жасап, оларға мешіт салдырып, діни әдет-ғұрыптарды жүргізуге көмектесір отырған. Сондықтан да ол мұсылмандардың ең жақын қамқоршысы деп есептелген.» Батый

Алтын Орданың астанасы: Сарай-Бату

Алтын Орданың кейінгі астанасы: Сарай-Берке

Моңғол империясына тәуелділігін мойындамай,бүкілмойғолойдтық құрылтайға қатысудан бас тартқан Алтын Орда ханы: Берке

Берке хан Алдтын Орданы билеген жылдар:1257-1266жылдары Алтын Ордана 1257-1266 жылдары басқарған билеуші: Берке хан

Алтын Орданың Берке ханның тұсындағы жағдайы: Тәуелсіз мемлекетке айналды

Алтын Орда саяси және эканомикалық жағынан қай хандардың тұсында жақсы дамыды: Берке мен Өзбек

Алтын Ордада Меңгу- Темір билік құрған жылдар:1266-1280жж Алтын Орданы Тохты хан басқарған жылдар: 1290-1312жж

Алтын Орданың гүлденген кезі: Өзбек пен Жәнібек хандардың тұсы Алтын ордада Өзбек ханның билік құрған жылдары: 1312-1342жж Алтын Ордада Ислам діні үстемдік алды: Өзбек ханның тұсында Алтын Ордада исламды мемлекеттік дін деп жариялаған жыл: 1312ж

Алтын Орда ханы Өзбектің есімімен байланысты емес іс-әрекет: Алтын Орданың негізін қалады

1342-1357 ж. Алтын Ордада билік құрды:әз-Жәнібек хан

Алтын Ордада билеуші Жәнібек ханның билік құрған жылдары:1342-1357жж

1380ж. Куликова даласындағы шайқас кімдердің арасында болды: Мамай мен Д. Донской Әмір Темірдің көмегімен Алтын орданың билігін өз қолына алған билеуші: Тоқтамыс Тоқтамыстың Мамай ордасын басып алу уақыты:1380ж

Тоқтамыс Алтын Орда билігін өз қолына алуда пайдаланған тарихи оқиға. «Бұл әлсіздікті пайдаланған Жошы ханның екінші ұрпағы Тоқтамыс Әмір Темірдің көмегімен Алтын Орданың билігін өз қолына алған. Билігін нығайту үшін Тоқтамыс 1382 жылы Мәскеуге басып кіріп қаланы өртеп жібереді. Мауараннахр мен Кавказ елдеріне бірнеше рет жорық жасайды. Алтын Орда әскерлерінің орыс әскерлерінен жеңілуін Мамайдан кейін Алтын Ордадағы билікті басып алып,1382 жылы Москваға жорық жасаған Жошының ұрпағы: Тоқтамыс

Алтын Орда тағында билігін нығайту үшін Тоқтамыстың Мәскеуді өртеген жылы:1382ж.

1382 жылы өз билігін соғыстағы жеңістермен бекіте түспек болған Тоқтамыс хан: Мәскеуді өртеді

ХІУ ғасырдың 90 жылдары Алтын Орда жеріндегі тартыстар: Темір мен Тоқтамыс арасында

Алтын Орда кімнің жорықтарынан кейін біржола әлсіреді: Әмір-Темірдің

Алтын Орданың бөліну кезі: ХУғ. Ортасы

ХУ ғ. ортасында Алтын Орданың орнына құрылған мемлекеттер: Сібір,Қазан,Қырым,Астрахан,Ноғай Ордасы

Алтын Орданың соңғы ханы: Шейх-Ахмед

Шейх Ахмед қай жылы қайтыс болды:1502ж

Алтын Орданың билеушісі,барлық қарулы күштерінің бас қолбасшысы:Хан Алтын Ордада әскери билік кімнің қолында болған: Беклербектің

Алтын Орда мемлекетінде беклербек басқарған сала: Әскери іс

Алтын Ордада уәзірлер билік жүргізген сала: азаматтық іс

Алтын ордада азаматтық басқару билігін жүзеге асырған түрік әулетінен шыққан жергілікті әкімдер: Мәліктер

Алтын Ордада салық жинауға жауап беретін адамдар: Даруға

Басқақтар-бұл...:моңғол салық жинаушылары

Алтын Ордадағы іс қағаздарын жазушыларды атады:білікшілер

Алтын Орда кезіндегі жібек жолы тармақтары: Қызылқұм, Еділ бойы, Кавказ

Алтын Орда дәуірінде Кавказ бен Қырымды Қарақорым, Қытаймен байланыстырған қала: Сарайшық

Ұлы Жібек жолының Қызылқұм арқылы Хорезм мен Үргенішті, Еділ мен Кавказды байланыстырған тармағы негізгі сауда жолының біріне айналды: Алтын Орданың кезінде

Орыс деректерінде Алтын Орда атауының пайда болған уақұыты:ХІУ ғасырдың аяғы Мемлекеттік басқару жүйесінің қызметкері мен олардың міндеттерін сәйкестендіріңіз: 1 даруғалар

1. Беклербек
2. Уәзір

А) Алтын Ордада салық жинаумен, сонымен қатар халық санағын өткізу , әскер жинау ғ байланыс қатынасын ұйымдастыру жұмысын атқарған

В) Алтын Ордада азаматтық істерді басқарды

С) Алтын Ордада түрік әулеттерінен шыққан жергілікті әкімдер Д) Алтын Ордада әскери істерге басшылық еткен

Е) Алтын Ордада хан баласынығ тәрбиешісі

Ф) Алтын Ордадағы әс- қағаздарын жазушылар

( Дұрыс жауабы) \ 1- А, 2-Д, 3- В

Ақ Орда мемлекеті

Шығыс Дешті қыпшақта өмір сүрген мемлекет: Ақ Орда

Орта ғасырларда Шығыс Дешті Қыпшақ аумағында өмір сүрген мемлекеттер: АқОрда, Әбілхайыр хандығы, Қазақ хандығы

Орда Ежен билік құрған мемлекет: Ақ Орда

Жошының үлкен ұлы Орда Ежен басқарды: мемлекеттің сол қанатын

Ақ Орданың аумағы Жошының осы балаларының иелігін қамтыды: Орда Ежен мен Шайбани ханның

Ақ Орда қанша жылға жуық өмір сүрді: 240 жыл

Ақ Орданың астанасы: Сығанақ

Ақ орданың орталығы орталығы Сығанақ орналасқан жер: Сырдың төменгі ағысы бойында

Ерзен хан мешіт, медреселер салдырған қалалар: Отырар, Сауран, Баршынкент

Ақ Орданың күш-қуатын нығайтқан хан: Ұрыс хан

1368-1369 жылдары Ұрыс хан өз атынан теңге соқтырған қала: Сығанақ

1374-1375 жылдары жорық жасап, Қажы-Тарханды, Кама бұлғарларын бағындырған Ақ Орда ханы: Ұрыс Ұрыс хан Еділ бойына жорық жасап, Алтын орданың астанасы Сарайды, Қажы тарханды, Кама бұлғарларын бағындырған мерзім: 1374-1375 жж

Ақ Орданың тұрғындарының атауы: «Өзбек», «Қазақ-өзбек»

«Қазақ-өзбек» деп аталған тұрғындар мекендеген мемлекет: Ақ Орда

Қазақ халқының этникалық қалыптасуында басты рөл атқарған Ақ Орда тайпаларының ішіндегі басым болған: Қыпшақ тайпалары

Алтын Орда ханы Өзбектен жеңіліс тапқан Ақ Орда билеушісі: Мүбәрәк

Қай ханның тұсында Ақ Ордада қалалық мәдениет дамыды: Ерзен хан

Сығанақ маңында мешіт,медресе салынып, қоғамдық құрылыстар: Ерзен ханның кезінде көбейді

Ұрыс хан өз күш-қуатын нығайтуда пайдаланған тарихи оқиға: «Осы талас-тартысты дер кезінде пайдаланған Орда Еженнің ұрпағы Ұрыс хан ақ орда билігін өз қолына алып, мемлекеттің күш-қуатын нығайтады. Хан 1368-1369 жылдары өз атынан теңге соқтырады. Ол 1374-1375 жылдары Еділ бойына қарай

жорық жасап, Алтын орданың астанасы сарайды, Қажы тарханды алып, Кама бұлғарларын бағындырады»:

Өзбек пен Жәнібек хандардан кейін Алтын Ордадағы аласапыран төңкеріс

Мәтінде сипатталған тарихи оқиғаны анықтаңыз. Хан 1368-1369 жж Еділ бойына қарай жорық жасап, алтын орданың астанасы Сарайды, Қажы-Тарханды алып, Кама бұлғарларын бағындырады. Бірақ Алтын орданың уақытша билеушісі Мамацды жеңе алмайды: Ақ орданың Алтын Ордадан мүлдем оқшаулануы

1374-1375 жылдары Ұрыс хан бағындырды: Сарайды, Қажы Тарханды, Кама бұлғарларын

Мәтінде кездесетін «сойырғал» терминіне мағынасы жағынан ең жақын сөзді анықтаңыз. «Ұрыс ханның әскербасыларының бірі Ұрұқ Темір 1377-1378 жылдары Тоқтамыспен бірге Самарқандағы Әмір Темірге қашып кеткенде оған сойырғалға берілген жер қайтарылып алынып, Тойшы деген әскербасыға берілген. Жерді бөлу және оны біреуге билікке беру тек ханның билігінде болды». Иқта

Ұрыс хан Алтын Ордадағы қарсы жорықта өзіне көмектеспегені үшін жазалаған Маңғыстау билеушісі: Түй- Қожа

Ақ Орданың билеушісі болған Тоқтамыстың әкесі. Түй-Қожа

Ұрыс ханның Маңғыстау билеушісі Түй-Қожаны жазалау себебі: Сарай қаласын басып алуға көмектеспегені үшін

Әмір Темірден көмек сұраған Түй-Қожаның баласы : Тоқтамыс

Әмір Темірдің көмегімен өзін Ақ Орда ханы деп жариялаған: Тоқтамыс

Ақ Орда билеушілерінен Сауран түбінде 1374-1375ж. жеңіліске ұшыраған кім: Тоқтамыс

1376 ж. қайтыс болған Ақ Орда ханы:Ұрыс

Тоқтамыстың Ақ Орданың ханы болуына көмектескен Орта Азия билеушісі: Әмір Темір

Тоқтамыстың Темір-Мәлікті жеңіп, Сығанақты қолына алған мерзімі: 1379 ж.

Ақ Орда ханы Темір Мәлік пен Тоқтамыстың арасында 1377 жылы шайқас өткен жер:Сауран Әмір Темір қай қалада Тоқтамысты хан тағына отырғызды:Сауран

1379ж. Тоқтамыстың Темір-Мәлікті жеңіп билікті қолына алған қала:Сығанақ Тоқтамыстың Мамай ордасын басып алу уақыты:1380ж.

Тоқтамыс Ақ Орда билігін өз қолына алуда пайдаланған тарихи оқиға. «Бұл әлсіздікті пайдаланған Жошы ханның екінші ұрпағы Тоқтамыс Әмір темірдің көиегімен Алтын Орданың билігін өз қолына алған. Билігін нығайту үшін Тоқтамыс 1382 ж Мәскеуге басып кіріп, қаланы өртеп жібереді. Мауараннахр мен кавказ елдеріне бірнеше рет жорық жасайды»: Алтын орда әскерлерінің орыс әскерлерінен жеңілуін

Әмір Темәр мен Тоқтамыс арасындығы бірінші шайқас болған жыл: 1391ж. Құндызша деген жерде Әмір Темәр мен Тоқтамыс арасындығы шешуші шайқас болған жыл:1395ж. Терек өзенінің бойында 1395ж. Әмір Темірдің бұйрығымен Ақ Орда тағына отырған Ұрыс ханның баласы: Қойыршақ

Ақ Орданы әлсіреткен жағдай: Ақсақ Темір жорықтары

Ақ Орда мен Моғолстан одағы бағытталды: Темір мемлекетіне қарсы

Аұ Орданың соңғы ханы: Барақ

Ақ орда билеушісі болған Барақтың мақсаты: Сырдария бойындағы қалаларды қайтару

Әмір Темірдің ұрпағы Ұлықбекті жеңген Ақ Орда ханы: Барақ

Ақ Орда билеушісі Барақ ханның баласы: Жәнібек

Ақ Орда мемлекетінің өмір сүруін тоқтатты:ХУ ғ. басы

Ақ Орданың ыдыраған уақыты: ХУ ғасырдың 20-жылдарында Ақ Орда ыдырап, орнына Әбілқайыр хандығы құрылды:ХУ ғ.басы Ақ Орданың орнына келген мемлекет: Әбілқайыр хандығы

Ақ Орданың орталығы Сығанақ қаласының маңында орналасқан кесене: Көккесене

Ақ Орда, Әбілқайыр хандығы, Моғолстанда түрік тайпаларының басшыларының атауы: Әмір

Моғолстан мемлекеті Моғолстан мемлекеті құрылды: Оңтүстік-шығыс Қазақстанда Моғолстанның өмір сүрген уақыты: ХІУғ. ортасы- ХУІғ. басы

ХІУғ. Ортасында Шағатай ұлысының шығысында Оңтүстік Қазақстан мен Қырғызстан аумағында пайда болған мемлекет: Моғолстан

ХІУ ғ. ортасында Шағатай мемлекеті тарауы нәтижесінде құрылған мемлекет: Моғолстан мемлекеті

ХІУғ. Ортасында Мауараннахрдың батысында пайда болған мемлекет; Әмір Темір

Моғолстан мемлекеті солтүстікте шектесті: Көкше теңізбен

Моғолстан мемлекетінің құрылуына басты рөл атқарған әмір, дулат тайпасының ақсүйегі: Полодшы Шағатай хан өзіне адал қызмет атқарғаны үшін Полодшыға сыйға берген жері: Маңлай-Сүбе Моғолстанды билеген әулет: Шағатай

Моғолстан мемлекетінің негізін қалаған бірінші хан: Тоғылық Темір хан

Тоғылық Темір хан қай жылы хан тағына отырды: 1348жылы

Моғолстан мемлекетінің орталығы: Алмалық Мемлекет пен оның орталығын сәйкестендіріңіз:

1Моғолстан

1. Батыс Сібір
2. Алтын Орда А. Чимги Тура В.Алмалық

С. Сарай-Бату, Сарай Берке Д. Сарайшық

Е. Үргеніш

F. Орда-Базар, Тура, Сығанақ

{Дұрыс жауабы} =1-В, 2-А, 3-С

Моғолстан мемлекетінде маңызды рөл атқарған тайпа: Дулат

Моғол хандығында этносаяси құрамында үйсіндердің орнына уақытша аталған тайпалар:дулаттар Моғолстанда жастай сайланған хандарға ақыл кеңесші адамдарды қалай атады: Наиб

Моғолстан мемлекетіндегі Дулат тайпасының мұралық лауазымы: ұлысбегі

Мәтіндегі сипатталған Моғол хандығындағы жоғары лауазымды анықтаңыз: «Моғол хандығының тағына дұғлат Хүдайдит ...өзінің айтқанын істейтін хан тұқымынан алты рет өз ададмарын отырғызған. Хан билігі де рулық-тайпалық бай-феодалдар еркіне байланысты болған. Биліктің мұндай жағдайда жүргізілуінің өзі ханның бай-шонжарларға экономикалық жағынан тәуелділігін де көрсетеді» Ұлысбегі

Моғол хандығындағы сарай қызметінің басшысы: ішік аға басы

Моғол мемлекетінде Ислам дінін мемлекеттік дін ретінде қабылдаған хан: Тоғылық Темір Тоғылық Темір ханның тұсында бір күнде қанша адам исламдінін қабылдады: 160 мың Тоғылық Темір қай жылдары Мауараннахрға жорық жасады:1360-1361 жылдары

Тоғылық Темір 1360-1361 жылдары екі рет Мауараннахрға сәтті жорық жасап хан тағына кімді отырғызды:

Ілияс-Қожаны

Әмір Темір мен Ілияс-Қожа арасындағы «Батпақ шайқасы», «Лайсаң шайқасы» болған жыл:1365ж. жаз

Әмір-Темірді жеңген моғол ханы: Ілияс қожа

Мәтінде сипатталған тарихи оқиғаны анықтаңыз: Батпақты жеңісінен кейін Моғол ханы Самарқанға қарай аттанып, оны қоршауға алады. Бірақ халық қаланы жан аямай қорғайды. Қаланы ұзақ уақыт қоршаудан қалжыраған моғол әскерлерінің мініс аттары жаманда індетінен қырыла бастайды. Қаланы алудың мүмкін еместігіне көзі жеткен хан Моғолстанға қайтуға мәжбүр болған. Сөйтіп Шағатай ұлысы кезіндегі билікті қайта қадпына келтіру ісінің алғашқы қадамы сәтсіздікпен аяқталады. Әмір Темір мен Ілияс Қожа арасындағы күрес.

Ілияс-Қожа мен Әмір Темір арасында Ташкент маңында қандай шайқас болды:1395ж. Батпақ шайқасы

Әмір Темір 1371-1372ж. әскерін аттандырды: Моғолстанға

1371-1390ж. дейін Моғолстанға Ақсақ Темірдің жорығы:10рет

1390ж. жорықтан кейін Темірге толық тәуелділікке түскен:Моғолстан Моғолстанда 1408-1416 жылдары билік жүргізген: Мұхаммед хан

1428жылы Моғолстан ханы Уәйіс қайтыс болғаннан кейін билік үшін таласқа түскен балалары: Жүніс пен Есенбұға

Моғолстан хандығы осы ханның тұсында ыдырай бастады:Абд ар-Рашид хан

Ойраттармен ұзақ уақыт күрес жүргізген Моғол ханы: Ілияс Қожа

1428 жылы қайтыс болған Моғолстан билеушісі:Уәйіс Моғолстан мемлекетінің билеушісі:Есен бұға

Моғолстанда дулат әмірлерінің қолдауымен Есен-бұғаның хан тағына отырған уақыты:1433-1462жж. Моғолстан     ханы     Есен-бұғаның        Керей  мен                    Жәнібек         сұлтандарды                     қолдау себебі:Әбілқайыр,Темір ұрпақтарына қарсы одақтас табу

Моғолстан ханы Есен-бұға қайтыс болған жыл:1462

Моғолстан жайлы жазған М.Х.Дулати еңбегі: «Тарихи Рашиди» Моғолстан мемлекеті өмір сүруін тоқтатты: ХУІ ғасырдың басында Моғолстанның ыдырауына себеп болған:хандық билік үшін талас

Әмір Темір мемлекеті

1336-1405 жылдары өмір сүрген билеуші:Әмір Темір Әмір Темір мемлекетінің территориясы: Мауераннахр Әмір Темір қай рудан шыққан: Барлас

Әмір Темір қай жылы Мауераннахрды басып алды:1370жылы

Әмір Темір Орта   Азияда билік құрды:1370-1405жж.

Әмір Темірдің Алтын Орданы басып алмас бұрын Ақ Орданы әлсіретуді көздеген мақсатына табылған себеп: Түй-Қожаның ұлы Тоқтамыстың Темірге қашып баруы

Әмір темірдің Тоқтамсыты пайдаланудағы түпкі мақсаты: Ақ Орданы да, Алтын Орданы да басып алу

Әмір Темір мен Тоқтамыс арасындағы Құндызша деген жерде болған шайқас уақыты:1391ж. 1391 жылы қаңтарда Тоқтамысты жазалау үшін аттанған Әмір Темір әскерінің саны: 200мың

Әмір Темір мен Тоқтамыс арасындағы Терек өзенінің жағасындағы шешуші шайқас уақыты:1395ж. Әмір Темір 1371-1372ж. әскерін аттандырды:Моғолстанға

1371-1390ж. дейін Моғолстанға Ақсақ Темірдің жорығы : 10рет

Әмір Темірге қарсы 1380жылы қай мемлекеттер одақ құрды: Ақ Орда мен Моғолстан

Қай тарихи оқиғаның зардаптары туралы айтылғанын анықтаңыз. «Бұл жорықтардың Қазақстан үшін, ондағы өмір сүрген ру-тайпалар үшін адам айтқысыз ауыр зардаптары болды. Біріншіден, бұл аймақтарда өмір сүріп жатқан халықтардың шаруашылығы мүлде күйреді. Елдер арасындағы байланыс үзілді. Халық қырғынға ұщырап, қолға   түскендері құлдыққа айдалып, Орта Азияның  қалаларындағы   базарларында                                                                                                                             сатуға түсті. Қалалар қирады, өртелген қалалардың күлі ғана қалды. Шапқыншылықтың салдарынан ауа көшу, қоныс аудару күшейді. Оның әсері бір жұрттың халық болып қалыптасу жүйесін бұзды»: Әмір Темір шапқыншылығы Әмір Темірге қарсы Ақ Орда мен Моғолстанның одағы құрылды:1380

1390 жылдардағы жорықтан кейін Әмір Термірге толық тәуелдікке түскен ел: Моғолстан

Әмір Темір 1405 жылы қайтыс болған қала: Отырар

Әмір Темірдің бұйрығымен салынған сәулет өнерінің ғажайып туындысы: Қожа Ахмет Иассауи кесенесі Әмір Темір жорықтарының Қазақ жеріне тигізген әсері:Эканомикасының, мәдениетінің дамуына адам айтқысыз зардабын тигізді

Ноғай Ордасы

Алтын Орданың ыдырауы барысында Еділ мен Жайық арасында құрылған: Ноғай Ордасы Қазақстанның солтүстік-батысында орналасқан ортағасырлық мемлекет;Ноғай Ордасы Ноғай Ордасының құрылуына себеп болды: Алтын Орданың әлсіреуі

Ноғай ордасының территориясы:Еділ мен Жайық аралығы Мемлекет пен оның орталығын сәйкестендіріңіз:

1. Ноғай Ордасы
2. Ақ Орда
3. Моғолстан А) Қарақорым В) Алмалық С) Түркістан Д) Сарайшық Е) Сығанақ

Ғ) Сайрам

{Дұрыс жауабы}=1-Д, 2-Е, 3-В

Ноғай Ордасының орталығы: Сарайшық

Ноғай Ордасының орталығы Сарайшық қаласының іргесі қаланған уақыты:Хғ. Сарайшық қаласының гүлденген дәуірі: ХІІІ-ХіУ ғасырлар

1580ж.    Сарайшық    қаласының    біржола    қирау    себебі:Дон,Еділ               қазақтарының                  Жайық    бойына шапқыншылық жасау салдарынан

Ноғай Ордасының орталығы Сарайшық орналасқан өзен бойы: Жайық

Алтын орда дәуірінде Кавказ бен Қырымды Қарақорым, Қытаймен байланыстырған қала: Сарайшық

Ноғай Ордасының екінші аты:Маңғыт елі

Ноғай Ордасының халқының негізгі құрамы болған тайпалар: Маңғыт, қоңырат, арғын

Ноғай Ордасының негізін қалаған тұлға: Едіге

Ноғай Ордасының Алтын Ордадан бөлінуі кімнің тұсында басталды: Едігенің тұсында

Ноғай Ордасында Едігенің билік құрған уақыты: 1396-1411жж. Едіге Ноғай Ордасын қанша жыл басқарды: 15жыл

ХІУ ғасырдың 90жылдары Едіге Ноғай Ордасының беделін көтеріп, шекарасын ұлғайту мақсатында соғысты:Тоқтамыспен

Ноғай Ордасы Алтын Ордадан біржолата бөлініп шыққан кездегі қайраткер: Нураддин

Тоқтамыс қаза болғаннан кейін Едігенің билігін мойындаған халық: Тайбұға

Едігенің билігін мойындаған Батыс-Сібір ойпатындағы тайпа:Тайбұға

Бүкіл Шығыс Дешті Қыпшақтың саяси өмірінде белгілі болған Едіге ұрпақтары: Мұса мырза,Жаңбыршы

Едігенің билік жүргізген кезінде Ноғай Ордасының жері ұлғайды: Батыс Сібір ойпатына дейін

Ноғай Ордасында Нураддиннің билік құрған жылары: 1426-1440жж

Ноғай Ордасында билеушінің титулы:Хан Ноғай Ордасында ұлысты билеушілер:Мырза

Ноғай Ордасы ыдырау кезінде халқының кейбір бөліктері қосылды: Кіжі жүз құрамына

Ноғай Ордасының Біраз бөлігі кірді: Ресей мен Кіші жүзге

Патшалық Ресейдің қуғынға ушыратуымен Ноғайлар көшіп кеткен ел :Туркия

Ресей укіметінің қуғынға ұшыратуымен Ноғайлар көшіп кеткен жер:Солтүстік Кавказ, Қазақ елі

Ноғайлар мен қазақтар «екі туысқан Орда» деп кім атаған: Ш. Уәлиханов

Ш.Уәлиханов қай халықтарды «екі туысқан Орда» деп атады: Ноғайлар мен қазақтарды

Ноғай Ортасымен шекарасы ортақ емес мемлекет: Моғолстан

Мәтінде берілген қатені тап: «Камадан Астраханға дейінгі Еділдің сол жақ жағалауындағы және одан әрі Каспий теңізінің татар-түркімендердің жерімен шектесіп жатқан солтүстік және солтүстік-шығыс жағалауындағы барлық жер қыпшақтардың жері деп аталады. Оның халқы Мұхаммед; 1558 жылы мен Астраханда болған кезімде оны азаматтық қырқыстың, ашаршылықтың, індеттің және т.б. апаттардың әбден бүлдіргені сонша, сол жылы 100 мыңға дейін адам қырылды; мұндай апаттың болғанын мұндағылар ешқашан білген емес, демек, жайылымы мол қыпшақ жері қыпшақтармен ежелден қатаң соғыс жүргізіп келе жатқан орыстарды аса қанағаттандырып, енді бос қалып отыр. Қыпшақтар өздерінің гүлденген заманында былайша өмір сүрген: Олар Орда деп аталатын бірнеше қоғамға бөлінген. Әрбір орданың өз билеушісі болады, оған король сияқты бағынады; билеушісі мырза деп аталады. Қыпшақтардың қаласы да, үйлері де жоқ, олар ашық далада өмір сүреді; әрбір мырзаның немесе корольдің жанында әйелдерімен, балаларымен, малымен өз ордасы болады. Малы бар шөпті деп қойған соң, олар басқа жерге көшіп қонады. Көшкен кезде олардың тұрағы – доңғалақты шатырлар немесе арба үстіне орнатылған шатырлар, оны бір жерден екінші жерге түйе жегіп апарады; олар өздерінің әйелдерін, балаларын және оларда онша көп бола бермейтін бүкіл байлығын осы арбалармен алып жүреді. Әрбір еркектің күңдерін есептемегенде кемінде 4 немесе 5 әйелі болады. Олар теңге дегенді мүлде қолданбайды, бірақ көйлек-көншікке және басқа да қажетті заттарға айырбастайды. Олар өздері өте тәжірибелі, әскери өнерден басқа, қолөнермен де, көптеген өнер түрлерімен айналысады. Көбінесе бұлар малшы халық, иелігінде малы көп, оынң бүкіл байлығы содан құралады. Олар етті, негізінен, жылқы етін көп жейді, қымыз ішеді, оны көбінесе мас болғанша ішеді, бұлар бүлікшіл, кісі өлтіру мен талап-тонауға бейім тұратын халық. Олар астық екпейді және нанды мүлдем жемейді. Біздің қамалдарымызды жек көріп, христиандардың нан жейтінін күлкі етеді, олар бізді шөптің басын жеп, нақ солардан істелген сусын ішесіңдер дейді, өздерімен күш теңестіріп, мықты болу үшін олар көп ет жеп, сүт ішуді ұсынады...» Ноғайлар

Сібір хандығы

Алтын Орда мемлекетінің ыдырауына байланысты құрылған: Сібір хандығы

Сібір атауы түркі тілдес тайпалармен ұзақ жылдар бойы қарым-қатынаста болған осы этникалық тобының атауынана шыққан: «Сыпыра»

Моңғол шапқыншылығынан кейін Батыс Сібір жері құрамына кірді: Жошы ұлысына

Сібір елін моңғолдар жаулап алғаннан кейін Жошы ұлысына кіргенін жазған шежіреші: Рашид ад-Дин

Сібір хандығының негізгі жерлері: Тобыл,Тура өзендерінің аңғары Батыс Сібір хандығының астанасы: Қызыл-Тура, Чимги-Тура, Искер Қызыл Тураның орнына орналасқан қазіргі қала: Тюмень

Сібір хандықта билікте болған: Тайбұға

Батыс Сібір бірлестігінде басты рөл атқарған тайпа: Керейіт

Батыс Сібір тайпаларымен көрші қонып, оларға елеулі ықпал еткен қазақ тайпаларының негізгі ұйытқысы:

Қыпшақ тайпасы

Искер қай хандықтың астанасы:Сібір хандығының

Әбілқайыр қаза болғаннан кейін Батыс Сібірдегі билікті қолына алған билеуші: Ибақ

Орыс патшасы ІІІ Иванмен өзара сауда қарым-қатынасын орнатқан хан: Ибақ Ибақ хан орыс мемлекетіне екі рет елшілік жіберген мерзім:1481-1484жж Көшім хан Батыс Сібірдің жергілікті халқына тарата бастаған дін: Ислам Сібір хандығының соңғы билеушісі: Көшім

Көшім Қадырғали Жалаиридың «Жылнамалар» жинағындағы дерек бойынша осы әулеттің ұрпағы:Шайбани Сібір ханы Көшіммен соғыста тұтқынға түскен, Тәуекел ханның жиені: Ораз Мұхаммед

Сібір ханы Көшім біржола жеңіліске ұшыраған жыл:1598ж

Сібір хандығына қараған қазақ тайпалары Қазақ мемлекетінің құрамына келіп қосылды: ХУІ ғ. соңында

1584ж. Ермакты жеңген қазақ батыры: Сәтбек

1550жылдардың ортасында Ресейге қосылған хандықтар: Қазан,Астрахань

XVI ғ орыс әскери отрядтарының жорықтарының нәтижесі: Сарайшықтың талқандалуы Сібір хандығының басып алынуы

Әбілқайыр хандығы 1428-1468 жылдар

Ақ Орданың орнына келген мемлекет: Әбілқайыр хандығы

Әбілқайыр хандығының құрылуы осы мемлекеттің құлауы нәтижесінде болды: Ақ Орданың

ХУ ғасырдың ІІ-ші ширегінен бастап Шығыс Дешті қыпшақтағы билікті өз қолына алған әулет: Шайбани

«Өзбек ұлысы» , «Өзбек хандығы» , « Шайбани ұлысы» сияқты    атаулар осы хандыққа тән: Әбілқайыр хандығы

Көшпелі өзбектер мемлекетінің билеушісі: Әбілқайыр

Ұлыстың жері мен халқының көбі қыпшақ болғандықтан «Қыпшақ хандығы» деп аталған: Әбілқаыр хандығы

Әбілқайыр хандығындағы басым көпшілік тайпа: Қыпшақтар

ХV ғасырда Әбілқайыр хандығы орналасқан аймақ: Шығыс Дешті Қыпшақ

Әбілқайыр хандығының территориясы: батысында Жайықтан шығысында Балқашқа дейін

Әбілқайыр хандығының шығысы шектескен жер: Балқаш

Әбілқайыр хандығының орталығы, Орта Азия мен Дешті Қыпшақ арасындағы тоғыз жолдың торабы саудаға ыңғайлы қала: Сығанақ

Әбілқайыр хан жаулап алуға бар күш жігерін жұмсаған жер: Сыр өңірі мен Қаратау

Мәтінге қарап, Әбілқайыр ханның жаулаушылық соғыстарының бағытын анықтаңыз: «...ол алдымен өзінің қарсыластары Махмұд-Қожа ханды, маңғыт әмірі Уақас биді жеңіп, өзіне қаратады. 15 ғасырдың 40- жылдарында Балқаш өңірінің терістік батыс жағын өз иелігіне қосады. Әбілқайыр хан көп уақыты мен күш- жігерін жұмсаған жер Ақ Орда жерінің оңтүстік аудандары- Сыр өңірі мен Қаратау аймақтары болған».: Батыс Сібірден оңтүстікке қарай

Тоқа-Темір ұрпақтарына қарсы шайқаста Әбілқайыр мен Екіретүп деген жерде жеңіске жеткен жыл: 1431жылы

1431 жылы Тоқа-Темір ұрпақтарына қарсы шайқаста Әбілқайыр хан жеңіске жеткен жер: Екіретүп

Әбілқайыр хан Атбасар маңында Мұстафа ханды тас-талқан етіп жеңді: 1446жылы Әбілқайыр ханнан 1446 жылы Атбасар маңында тас-талқан болып ұтылған хан: Мұстафа Әбілқайыр ханның Самарқанды басып алған жылы:1446жыл

1446 жылы Сығанақта басып алды: Әбілқайыр хан

Әбілқайыр ханның (1428-1468) алдына қойған мақсаттарының бірі: Орта Азия қалаларын басып алу

Әбілқайыр тұсындағы Жәнібек пен Керей сұлтандардың иеліктері: Сыр өңірі мен Қаратау

Әбілқайыр хандығында тоқтаусыз соғыстар жүріп жатты: XV ғасыр ортасында

Әбілқайыр хандығын әлсіреткен сығанақ түбіндегі ойраттармен болған соғыс уақыты:1456-1457ж 1456-1457 жылдары Әбілқайырдың ойраттардан жеңілген қаласы: Сығанақ

ХVғ. көшпелі өзбектер мемлекетінде Әбілқайыр ханның беделін түсірген жағдай: Үз-Темір тайшы бастаған ойраттардан жеңілуі

Әбілқайыр хандығы жайлы жазылған шығарма: Усман Кухистанидың «Тарихи Абулхайрхани» кітабы

ХVІғ. 40 жылдары жазылған «Тарихи Абулхайрхани» еңбегінің авторы: Усман Кухистани

Масуд ибн Усман Кухустанидың «Тарихи Абулхайрхани» еңбегінде баяндалды: Көшпелі өзбектер ханы Әбілқайыр жайлы

Әбілқайырды хан (ХV) сайлағанда қатысқан ақсуйек-шонжарлардың саны:200-ден астам

Әбілқайыр хандығындағы басым көпшілік тайпа: Қыпшақтар

92 ру-тайпадан тұратын мемлекет:Әбілқайыр хандығы

Өзбек ұлысында (ХV) уш халықтың болғандығы,оның ішінде ең көбі ержүректері екені жайлы хабар айтқан:

Рузбихан

Рузбихан дерегіндегі халықтар: шайбанилер,маңғыттар,қазақтар

Әбілқайыр билік құрған жылдар:1428-1468жж

Шайбани ханның ұрпағы Әбілқайыр билік құрған уақыт:1428-1468ж. Әбілхайыр хан болып сайланды:1428ж

Өзбек ұлысында ХVғ. Ер жүректері қазақтар екенін жазған тарихшы: Рузбихан

Рузбиханнаң дерегінде Өзбек ұлысындағы (ХVғасыр) үш халықтын арасындағы ең ержүректері: қазақтар

Тарихшы Рузбихан өзбектерге кіретін үш халықтың біріншісіне жатқызды: Қазақтарды

Рузбихан дерегі бойынша Өзбек хандығындағы маңғыттарға жататындар: Қарақалпақтар мен ноғайлар Рузбихан дерегі бойынша Өзбек хандығындағы шайбанилерге кіретіндер: Түркіленген моңғол тұқымдары Тарихшы Рузбиханның өзбек ұлысында үш халықтың болғандығын айтқан уақыты: ХVғ.

Әбілқайыр қайтыс болған жер: Алматы маңындағы Аққыстауда

Дешті Қыпшақ жеріндегі Әбілқайыр әулетінен шыққан шайбандықтар билігінің тоқтау себебі: Қазақ хандығының құрылуы

Қазақ хандығы

Қазақ халқының қалыптасуы

«Қазақ» сөзі пайда болған уақыт: Көне түрік дәуірінде

Алғашқы кезде «қазақ» атауының орнына қолданылған сөз: Алаш

IX-X ғасырлар аралығында алғаш рет айтылған қазақ халқынаң ұраны: Алаш

«Алаш» сөзі шамамен қай ғасырларда алғаш рет айтылды: ІХ-Х ғ.

«Алаш аңызында» айтылатын үш жүздің негізін қалағандар: Үйсін, Болат, Алшан

«Алаша хан» аңызы бойынша Ұлы жүз тараған: Үйсіннен

«Алаша хан» аңызы бойынша Орта жүз тараған:Болаттан

«Алаша хан» аңызы бойынша Кіші жүз тараған: Алшыннан

«Алаш» сөзін жиі кездестіретін қазақ халқының аңызы: «Алаша хан»

Қазақ халқының құрамына енген ру-тайпалар өздерінің ең-таңбаларын салған жартас: Таңбалы Нұра

ХV ғасырда қыпшақ,қаңлы,арғын,қоңырат,дулат, т.б. қазақ рулары мен тайпаларының өкілдері өмір сүрген жер:

Түркістан аймағы

Қазақ халқының құрамына енген ру-тайпалардың бірі және Орта жүз руы: Керей

Қазақ халқының құрамындағы ірі тайпа,қазір Орта жүздің белді бір руы: Қыпшақ

Қазақ хандығының құрылуы қарсаңында наймандар мекендеді: Ұлытаудан Есілге дейін жерлерде Қазақ хандығының құрылуы қарсаңындағы қоңыраттар мекендеген өңір: Түркістан мен Қаратау ХУғ. Түркістан мен Қаратау аралығында мекендегендер; Қоңыраттар

Қазақ хандығының құрылуы қарсаңында үйсіндер мекендеді: Жетісуда

Алты ата Әлімұлына жататын ру атауы: «Қаракесек»

Жетісу аймағындағы ру-тайпалардың Орта Азияға, Орталық Қазақстанға қарай көшуі бұл хандықтың этносаяси қауымдастығын әлсіретті: Моғол хандығының

Қазақ хандығының құрылу қарсаңында Тарбағатай, Жетісу, Ертіс бойы, Зайсан көлі маңы мекендеген тайпа:

Керейлер

ХV ғасырда Тарбағатай, Жетісу, Ертіс бойы, Зайсан , Обь және Тобыл маңын мекендеген тайпа: Керейлер Қазақ хандығының құрылуы қарсаңында жалайырлар мекендеген өңір: Қаратау,Сырдария бойы мен Жетісу ХV ғ.ү Іле,Шу,Талас өзендерінің бойын мекендеген: Дулаттар

Қазақ жеріндегі халық болып қалыптасу үрдесі неше жылға кешеуілдеді:150-200жылға Қазақтың халық болып қалыптасуының барысын бұзды: Моңғол шапқыншылығы

Қазақстанда антропологиялық процестердің жаңа өзгерістерге ұшырау себебі: Моңғолдардың жаулап алуы

ІХ-Х ғасырдағы «қазақ» атауы әлеуметтік мағынада қолданылған жер: Шығыс Дешті Қыпшақта

ХІІІ ғасырға дейін «қазақ» атауының қолданып келген мағынасы: Еркін адамадар

ХІІІ ғасырдың басында жасалған Мәмлүктік Египет мемлекетінің сөздігінің атауы: Араб-қыпшақ

ХІІІ ғасырдың басында жасалған Мәмлүктік Египет мемлекетінің «араб-қыпшақ» сөздігінде «қазақ» сөзіне берілген түсіндірме: Еркін,кезбе

«Қазақ» сөзіне «еркін», «кезбе» деген түсіндірме берілген жазба: « Араб-қыпшақ» сөздігі

«Қазақ» сөзінің шығу тегіне байланысты «қазақ оғлұм» сөзі кездесетін жазба: Орхон,Енисей жазбаларында

Ежелгі Сібір тайпалары тілдерінде «қазақ» сөзінің мағынасы: мықты, берік,алып

«Қазақ» сөзі хорасан түркімендер арасында этникалық сипатта қолданылған тәрізді»-деп жазған тарихшы

Б.Көмекбаев

Тарихшы Б.Көмекбаевтың пікірінше «қазақ» сөзі этникалық мағынада қолданылды: Хорасан түркімендер арасында

Қазақтың халық болып құрылуына әсер еткен біріккен этникалық топ: қыпшақтар тайпалар одағы және үйсін тайпалар одағы

Орталық,Солтүстік, Оңтүстік Қазақстан қыпшақ тайпалар одағы мен Оңтүстік-шығыс Қазақстан үйсіндер одағының бірігу нәтижесәнде құрылған халық: Қазақ

ХІVғ.аяғы мен ХVғ. І жартысында қазақ деген этносаяси қауымдастықтың болғандығын кім жазған: Рузбихан

«Қазақ» сөзі этникалық мағынаға ие бола бастаған ғасыр:ХІV ғасыр

ХІV ғасырдан бастап «қазақ» сөзі ие бола бастады: Этникалық мағынаға

Қазақ халқының құрылымына байланысты «қазақ»атауы біржола этникалық сипатқа ие болған уақыт:ХV ғасырдың ІІ жартысы

Қазақ халқының этникалық жағынын қалыптасуында басты рөл атқарған: Ақ Орта тайпалары Қазақ халқының қалыптасып ,мемлекетінің құрылуында тирихи рөл атқарған мемлекет: Ақ Орда Қазақ жерінде ғылым, білім салаларының дамуына ықпал еткен дін: Ислам

1558-1560 жылдары Қазақтарды «Ислам дініне сенетін халықтар» деп жазған ағылшын көпесі: А.Дженкинсон Қазақ жеріндегі ру-тайпалардың ХV ғасырдың басындағы басқа хандақтарға ауа көшуінің басты мақсаттары: Ру-тайпалармен бірігу, тыныштықты өмір сүру

ХV ғасырда қалыптасқан саяси-тарихи жағдайлар қазақ халқының ..... әсер етті: Ұлттық мемлекет болып құрылуына

Саяси жағынан шашыраңқы этникалық туыстас топтардың басы қосылып қазақ рулары мен тайпаларының бірігуіне қандай оқиға әсер етті: Қазақ хандығының құрылуы

Мәтінді оқып тарихи шындыққа сәйкес келмейтін жауапты анықтаңыз: « Біріншіден, әр хандықтың билігінде ел болуды аңсап жүрген ру-тайпалардың қазақ ұлты болып қалыптасуы аяқталды. Екіншіден, осы қалыптасқан ұлтты басқару, оны сырт жаудан қорғау үшін Қазақ мемлекетінің біртұтас ұлттық саяси-әкімшілік жүйесі құрылды. Үшіншіден, бұл құрылған мемлекет өзінің шаңырақ көтерген жерінде отырып қалмай, бүгінгі таңдағы шекарамызға дейін жер аумағын кеңейтті. Төртіншіден, өзін қоршап, жатқан үлкенді-кішілі мемлекеттермен терезесі тең дәрежеде қарым-ұатынас орнатты. Бесіншіден, ...салт-дәстүрі мен әдет-ғұрпы, ділі, діні бар ел санатында даму жолына түскен азат, еркін елге айналды»: Қазақ хандығының этникалық құрамы оның алдындағы этносаяси қауымдастықтардан мүлде өзгеше болды.

XV ғ. Қазақстандағы этносаяси қауымдастықты өз төңірегіне шоғырландырғандар: Керей мен Жәнібек

Қазақ хандығының құрылуы мен нығаюы мына жағдайды тоқтатты:Ішкі феодалдық қырқыстар мен талас тартыстарды

Қазақ сұлтандары хижраның 870 жылдары (1465-1466) билей бастады» деген мәлімет келтірілген тарихи шығарма:Мұхаммед Хайдар Дулати «Тарих-и- Рашиди»

Қазақ хандығының алғашқы құрылған жері Шу мен Қозыбасы болған: Дулатидің жазуында

Мәтінде қай тарихи оқиға сипатталғанын анықтаңыз: «Асан Қайғы Жерұйықты іздеп, Жетісуда болған кезінде

«Жетісудың ағашының басы жеміс екен», екі сұлтан келіп орналасқан жер Шу туралы «Ей, Шу атыңды теріс қойыпты, мынау қу қамысың еліңді ешбір жұтқа бере қоймас»: Керей мен Жәнібектің Моғолстанның батыс аймағына көшіп келуі

Қазақ хандығының қоғамдық құрылысы

Мәтінде сипатталған тарихи деректің авторын анықтаңыз. «Қазақтардың қалмақтармен салыстырғанда билік ететін әміршілері көп. Халқы өте еркін өмір сүреді. Әр аймақтың өз басшысы болады, бәрі бірдей соған бағынады. Өз қарауында бағыныштыларының саны көп адамдар хан немесе сұлтан деп аталады. Сондай-ақ оларға қарасты басқа шенді адамдар – билер мен ақсақалдар және ақсүйек тұқымды, ұрпаққа сыйлы қожалар мен мырзалар дейтіндер бар. Жылына үш рет жиналыс болады. Дау-жанжалдарды сонда шешетін болған»: П.С.Паллас

Қазақ қоғамында хан тағына үміт еткендер: Шыңғыс ханның ұрпақтары

Хан сайлаудың басты шарты:Шыңғыстың ұрпағы болуы Хан тағына сайлануға құқұлы Шыңғыс ұрпақтары: Төре Хандар сайланды:Ақсүйектерден

Қазақтың ханын сайлауға барлық рудан қатысты: Атақты, сыйлы шонжарлар

Халықтың ішкі өмірі мен сыртқы саяси өмірінің аса маңызды мәселелерән шешетән адам:Билер Қазақ хандығында жүздің биін атады: Ордаби

«Ханталапай» сөзі нені білдіреді: Ханды сайлағанда малын бөліп алу

Сайланған ханның мал-мүлкін бөліп алу дәстүрі : « Ханталапай»

«Тәбәрік» дегеніміз: Ханды көтерген киізді бөлісіп алу

Ханның жасағын атады:Төлеңгіттер

Қазақ қоғамында ұрыс басталар алдындығы батырлардың әскери әдет-ғұрыптары:Жекпе-жек Қазақ хандығында жүздің басшысы: Билер

Қазақ хандығындағы ұлыстың билеушісі: сұлтан

Қазақ хандығындағы тақ мұрагер:Сұлтандар

Бүкіл қазақ ұлтының бс қосқсн кеңесі қалай аталды:Құрылтай

Этносаяси қауымдастық дегеніміз: Белгілі бір тарихи аймақта құрылған хндықтың тұрғындары

Қазақ хандығы таптық негізгі екі топ. Олар: Феодалдар мен қарапайым халық

Қазақ мемлекеті құрылғаннан кейінгі кезде қазақ халқының жүзге бөліну себебі: Өз жерін қорғау үшін

Орта ғасырларда мемлекетті басқарған қағанның үрім-бұтақтарын аталы:Тегіндер Ханның аңшылық ісін басқарған адамдар: Миршикар

Қазақ хандығының құрылымы сатыдан...тұрады:жеті

1.Ауыл.2. Ата-аймақ.3. Ру. 4.Арыс.5. Ұлыс.6. Жүз. 7. Хандық 1.Ауыл-ауылбасы

2Ата-аймақ-ақсақал 3.Ру-рубасы

4.Арыс-би 5.Ұлыс-сұлтан

6. Жүз-хан 7.Хандық-ұлы хан

ХV-ХVІ ғғ. Тайпалар одағы негізінде қалыптасқан басқару құрылымы: Қазақ жүздері

Ауылды-ауылбасы басқарды

Қазақ хандығындағы (ХVІ-ХVІІғғ.) ең кіші қоғамдық басқару жүйесі аталды:ауыл ХVІ-ХVІІ ғғ. Қазақ хандығында ата-аймақты басқарды:Ақсақал

Қазақ хандығында он немесе он бес аймақтан құралған:ру Арысты би басқарды

Қазақ хандығында бірнеше ұлысты құрған басқару құрылымы: Жүз

Қазақ жүздері шамамен алғанда қалаптаса бастаған мерзім: ХV-ХVІ ғасырлар

Қазақ жүздерінің құрылу себібін жазған: Ш.Уәлиханов

Қазақ жүздерінің құрылу себебі, олар(қазақтар) көшіп-қонып жүрген жерлерінде өз құқықтарын қорғау үшін одақтар құрған.Ол одақ-қазақ жүздері»-деп жазған ағартушы ғалым:Ш.Уәлиханов

Қазақ хандығының басқару жүйесінің атрмағы мен басқарушыларды сәйкестендіріңіз:

1. Ру

1. Ата-аймақ
2. Ауыл

А) Ақсақал В) Сұлтан С) Хан

Д) Ауылнай Е) Тархан

F) Рубасы

« Дұрыс жауабы» =1-F, 2-А, 3-Д

Қазақ хандығының басқару жүйесінің тармағы мен басқраушыларды сәйкестендіріңіз:

1. Хандық
2. Жүз
3. Ұлыс

А) Ақсақал В) Сұлтан С) Ұлы Хан

Д) Ауылнай (ауылбасы) Е) Ордаби

F) Рубасы

« Дұрыс жауабы» =1-C, 2-E, 3-B

Керей мен Жәнібек хандар тұсындағы қазақ хандығы

М.Х. Дулатидің жазуы бойынша Қазақ хандығының құрылған мерзімі:1465-1466жж.

Керей мен Жәнібек хандардың Өзбек хандығыан бөлініп көшу себептері тұңғыш рет айтылатын тарихи еңбек:

«Тарих-и Рашиди»

Жаулап алу нәтижесінде емес, жергілікті эканомикалық,этникалық негізде құрылған мемлекет: Қазақ хандығы

Қазақ хандығының құрылған уақыты: ХV ғ. екінші жартысы Қазақ хандығының негізін қалағандар: Керей мен Жәнібек Ақ орданың билеушісі Ұрыс ханның ұрпағы: Керей

ХV ғ. ІІ жартысында Шумен Талас алқабында құрылған мемлекеттің тұңғыш ханы: Керей Керей мен Жәнібек хандардың қазақ тарихындағы орны: Қазақ хандығының негізін салушы Қазақ ханы Жәнібек: Ақ Орда ханы Барақтың баласы

ХV ғ. Қазақ хандығын басқарған хан: Жәнібек

Қазақ хандығының негізін салушылар Керей мен Жәнібекті барынша қолдаған хан: Моғолстан ханы

Қазақ халық болып қалыптасуына зор әсерін тигізген елдер: Әбілқайыр хандығы, Ноғай ордасы, Моғолстан хандығы

Қазақ хандығының құрылуының алғы шарттарының бірі, мына мемлекеттердегі саяси оқиғаларға байланысты:

Әбілқайыр хандығы мен Моғолстан хандығы

Қазақ хандығының дербес мемлекет болып қалыптасуына түрткі болған алғышарттардың бірі: Әбілқайыр хандығындағы тоқтаусыз соғыстар

Қазақ хандығы алғашқы қарым-қатынас жасаған ел: Моғолстан

Жәнібек пен Керей Өзбек хандығынан көшті: Моғолстанның батыс аймағына

Қазақ хандығының алғашқы құрылған жері: Жетісудың батысы

Қазақ хандығының алғашқы территориясы: Шу мен Талас өзендері маңы

Керей мен Жәнібек сұлтандар осы мемлекеттен жекеленді: Көшпелі өзбек мемлекетінен

Керей мен Жәнібек бастаған қазақтарды қолдаған Моғолстан ханы: Есен бұға

Есенбұға құрметпен қарсы алып, Моғолстанның батыс бөлігін берген мәртебелі ханзадалар: Керей мен Жәнібек

Моғолстан ханы Есен бұға мен Керей, Жәнібек сұлтандар: Шыңғысханның ұрпақтары

Керей мен Жәнібек сұлтандарды ойраттардың шабуылынан тойтарыс беруге пайдаланбақ болған Моғолстан ханы: Есен бұға

Әбілқайыр хандығынан бөлініп Моғолстан жеріне келген Керей мен Жәнібек сұлтандарға Есен-бұғаның берген жері: Қозыбасы

Мәтінде баяндалған Моғолстан ханның Қазақ хандарына жер бөліп беру себебі: «Әбілқайыр хан Дешті Қыпшақтуәлаяттарында өз ағаларының балаларын жеңіп шыққан кезде Жошы ханның ұлы Тоқай-Темірхан мен Жәнібек хан... бағыну мен мойынсұну шегінен шығып, отанынан кетіп қалуды жөн көрді. (Бабаларынан) мұраға қалған елінен бас тартып, олар жат жерге (апаратын) жолға шықты. Мойындауға лайықты бір топ адаммен олар Моғолстанға баратын жолды тағдап алды. Ол кезде Моғолстан уәлаяттарында Шыңғысханның ұлы Шағатай ханның ұрпақтарынан тарайтын Уәйіс ханның ұлы Иса-Бұға хан билік етіп тұрған еді. Ол кезед Әмір Темір Көрегеннің ұлы Мираншахтың ұлы, Сқлтан Мұхаммед мырзаның Әбу Саид мырза Ирактан жоғарыда аталған ханның бауыры Жүніс ханды шақырып, оған қамқорлық көмек пен қолдау көрсетіп, оны өз бауырына қарсы аттандырған еді; осы себептен Иса-Бұға хан басқаруының іргетасы шайқала бастаған болатын, сондықтан аталған Жәнібек хан иен Керей ханның келуін адамдар үшін ізгілік пен жақсылықтың нышаны деп білді. Осыдан кейін ол ханзадалардың ақ пейілмен келуін құрметпен және мақұлдай отырып қабылдап, оларға Моғолстанға Иса-Бұға хан иелігі мен Жүніс ханның иелігі аралығында жатқан батыс өлкесін берді. Бұл жер Шу және Қозыбасы деген атпен мәлім»: Жүніс ханнан қорғану үшін

Қазақ хандығының алғашқы құрылған жері Шу мен Қозыбасы болған: Мұхаммед Хайдар Дулатидің жазуынша

Моғолстан ханы Есен-бұғаның Керей мен Жәнібек сұлтандарды қолдау себебі: Әбілқайыр, Темір ұрпақтарына қарсы одақтас табу

Жаңадан шаңырақ көтерген қазақ хандығының алдындағы тарихи міндеттер: Дешті Қыпшақ даласының бұрынғы тәртібін қалпына келтіру Оңтүстік өңірдегі қалларды қазақ хандығына қарату Қазақ тайпаларын біріктіріп, қазақтың этникалық аумағын біріктіру

Жаңадан шаңырақ көтерген қазақ хандығының алдындағы тарихи міндеті: Көшпелі шарулардың жайылымдарды пайдаланудағы Дешті Қыпшаұ даласында бұрыннан қалыптасқан тәртібін қалпына келтіру

Жаңадан шаңырақ көтерген қазақ хандығының алдындағы тарихи міндеті: Қазақтың этникалық аймағын кеңейту

Жәнібек, Керей хандарымен бірігіп көшкен ру-тайпалардың алғашқы атауы: өзбек-қазақтар

ХV ғ соңына қарай Сыр бойындағы қалаларға шабуыл жасаған қазақ қолына басшылық жасағандар: Керей мен Жәнібек

1470 жылы Сыр бойындағы қалаларға шабуыл жасаған қазақ қолына басшылық жасады: Керей мен Жәнібек

ХV ғасырдың аяғындағы Қазақ хандығының негізгі қарсыласы: Шайбани хан

ХV ғасырда Қазақ хандарымен ұзақ жыл шайқасқан Мұхаммед Шйбани өзіне қараған тайпалармен қоныс аударды: Мауараннахрға

Мәтінде берілген ханды анықтаңыз: «Әрбір қазақ ұлысын Шыңғысхан тегінен тарайтын бір сұлтан басқарады; олардың әрқайсысы ясыға сәйкес Жошыдан бастап ол ханға дейінгі ата-бабалары иеленген жерлерге тоқталады; жазғы және қысқы жайылымдары пайдалану тәртібі де нақ осындай. Ол хан мен Дешті Қыпшақ ханының арасындағы жаулыққа Дешті Қыпшақ хандарының күншілдігі негіз болған. Дешті Қыпшақ мұрагерлік бойынша оған тиесілі еді, онда барлық кездерде соның ата-бабалары хандық құрып келген-ді. Осы негізде қазақ хандары егер ол хан Дешті Қыпшаққа өтіп алса, ол күшейіп, қазақ хандарының билігін тартып алады деп қауіптенді. Бұл хан мен Бұрындық хан арасында көптеген соғыс болды, олар барлық өзбектерге жақсы мәлім және оларды бұл ханның өзі де өзінің жазған тарихында айтқан. Дешті Қыпшақ хандарына келетін болсақ, олар да осы оқиғалардың бәрін растайды, бірақ басқаша түсіндіреді. Олар өздерінің Хан мемлекетіне шабуылын өздерінің мақта-мата тауарларына деген мұқтаждықтарымен түсіндіреді. Кейбір саяси ойлармен бұл хан қазақ көпестері мемлекетке жіберілмесін, ал келе қалған жағдайда тонап алынсын деген жарлық берді. Хан

жарлығының мәні бар еді. Өзбек мемлекетіне келген қазақтар оның күш-қуаты мен ресурстарын зерттеп алып, сонан соң құлшына күреске иүсер еді, сол кезде қарсы тұру қиын болар еді. Бүгінде өзбектердің қалай тұрып, рақатқа батып отырғанын білмейді, сөйтіп өздерінің мешеу өмірін өте жақсы деп санайды, ал егер оларға жақсы және әдемі өнімдер жетсе, олар басқаша ойлай бастаған болар еді. Қазір олар білмейді. Осы ойлар негізінде олармен қарым-қатынас және сауда жасауға тыйым салынды, осындай шаралар арқылы қазақ қолының жолын бөгегісі келді» : Шайбан

Мұхаммед Шайбанимен күресте жеңіліс тапқан: Темір әулеті

ХV ғасырдың соңында Шайбани ұрпағы мен Қазақ хандығы арасындағы күрестің себебі: Сырдария қалалары үшін

Қазақ хандығы үшін саяси-эканомикалық және әскери-стратегиялық жағынан маңызы зор болған қалалар: Сыр бойындағы

ХVІ ғасырдың бас кезінде қазақ хандығының Сыр бойына билік жүргізуіне бөгет жасаған хан: Мұхаммед Шайбани

Билік жолында қазақ хандарымен ұзақ күрес жүргізген Әбілқайыр немересі: Мұхаммед Шайбани

Шайбани хан ұрпақтарының арасындағы хандық билікке өзара таластың басталуына әсер етті: Шайбанидың қаза болуы

ХV ғасырдың 70жылдарында қазақ хандарының басып алған жерлері: Сырдария мен Қаратау өңірі

1470 жылдары керей хан бастаған қол шабуыл жасаған қала: Түркістан

Қазақ хандары мен Шайбани    хан арасындағы сыр бойындағы қалалар үшін шайқас өткен мерзім: ХV ғасырдың ІІ жартысы

Шайбани ұрпағы мен Қазақ хандығы арасындағы Сырдария қалалары үшін күрес созылды: 30 жылға

ХVғ. 80ж. Қазақ хандығына жорық жасаған кезінде Шайбани ханға қолдау көрсеткен: Моғолстан ханы

ХV ғасырдың ІІ жартысындағы Қазақ хандары мен Шайбани хан арасындағы күрес аяқталды: Бітімге келумен Түркістан халқы қазақ саудагерлерімен ешқандай сауда келісімдерін жасамайтын болсын олармен осы жерлердің тұрғындары арасында қарым-қатынас болмасын» деп жарлық шығарған хан: Мұхаммед Шайбани хан

ХVғ-ң соңына қарай Қазақ хандығына енген қалалар: Созақ,Сығанақ

Бұрындық хан билеген жылдар:1474-1511жж.

1511 жылға дейін Қазақ хандығын билеген Керейдің ұлы: Бұрындық

Бұрындық ханның кезінде әскер басшысы болған сұлтан: Қасым

Бұрындық (Мұрындық) ханның басқа қазақ хандарынан айырмашылығы: билікті өмірінің соңына дейін ұстай алмады

Бұрындық хандық биліктен кетіп, өмірінің соңына дейін тұрған қала: Самарқан

ХV ғасырда Қазақ хандығымен Сыр бойындағы қалалар үшін соғысқа тартылғандар: Шайбани хан, Моғолстан билеушілері, Темір ұрпақтары

ХV ғасырдың ІІ жартысында Қазақ хандығы, Шайбани хан,Темір ұрпақтары, Моғолстан билеушілерінің арасындағы талас-тартыстың негізі: Сыр бойындағы қалалар

1. ғ. Аяғында XVI ғ. Басындағы қазақ даласындағы саяси өмір сипаты: Сырдария бойындағы қалалар үшін күрес

Қасым хан тұсындағы қазақ хандығы

ХVІ ғасырдың алғашқы ширегінде Қазақ хандығын билеген хандар: Бұрындық,Қасым

ХVІ ғасырда қазақ жерінің басым бөлігін өзіне қаратқан қазақ ханы: Қасым

ХVІ ғасырдың басында Қазақ хандығының саяси,эканомикалық жағдайын нығайтып,бүкіл Дешті-Қыпшақтың ханына айналды: Қасым

ХVІ ғасырдың бас кезінде Қазақ хандығын билеген Жәнібек ханның ұлы: Қасым хан

1511 жылы Қазақ хандығында билікті қолына алған хан: Қасым

Қасым хан билік құрған жылдар: 1511-1518 жж

1511-1518 жж. Қасым ханның кезіндегі басты оқиға: Қазақ хандығын біріктіріп, бір орталықтан басқару жүйесін жетілдірді.

Қасым ханның бүкіл Дешті Қыпшаққа билік жүргізгені туралы жазылған еңбек: «Тарихи-Рашиди»

«Қасымды Жошыдан кейін бұл жұртта одан ұлы хан болған емес» деп айтқан ғұлама: М.Х.Дулати

Қасым хан жайлы жазған ортағасырлық ғалымдар: Бабыр, М.Х.Дулати, Қ.Жалайыри

ХVІ ғасырда Қасым ханның Шайбани ханмен күресіндегі алдына қойған мақсаты: Сыр бойындағы қалаларды өзіне қарату

1510 жылы Шайбани әскері қазақ әскерінен жеңілгеннен кейін Қасым ханның билігіне өтті: Түркістан қалаларының көпшілігі

Қазақ хандығының жер көлемін кеңейте түсуге бар күшін жұмсаған хан: Қасым

Қасым ханның қол астындағы халықтың саны: 1 млн

М.Х..Дулати мен Бабырдың жазуынша Қасым ханның қол астындағы әскер саны: 300мың

Қазақтардың этникалық аумағының негізгі аудандары Қазақ хандығына біріге түсті: Қасым ханның кезінде

Қасым ханның қазақ тарихында алатын орны: Қазақ жерін кеңейтті

Қазақ ханы Қасымның билігі тұсында :Қазақ хандығының территориясы кеңейді

Қасым ханның қсқа жолының 1-ші бөлімі: Мүлік заңы Қасым ханның қсқа жолының 2-ші бөлімі: қылмыс заңы Қасым ханның қсқа жолының 3-ші бөлімі: әскери заң

Қасым ханның қсқа жолының 4-ші бөлімі: елшілік жоралары

Қасым ханның қсқа жолының 5-ші бөлімі: жұртшылық заңы

Қасым ханның билігі тұсындағы Қазақ хандығының жағдайы: Дәуірлеу кезеңі болды Қасым хан тұсында Қазақ хандығының астанасы болған қалалар: Сығанақ, Түркістан Қасым хан өмірінің соңғы кезінде қай қалада отырып билік жүргізді: Сарайшық

ХУІ ғасырдың І жартысындағы Қазақ хандығы тәуелсіз,дербес мемлекет есебінде белгілі болды: Орта Азия мен Шығыс Еуропаға

Қасым хан сауда-саттық,дипломатиялық байланыс жасаған  елдер: Ресей,                                                                                                                            Батыс Сібір хандығы,                                                                                                   Еділ бойындағы елдермен

1. ғасырдың басында қазақтарды ержүрек дала халқы ретінде қабылдаған ел: Ресей

Дулатидің, Бабырдың, Рузбиханның еңбектерінде жоғары баға берілген хан: Қасым

XVI ғасырдың бірінші ширегінде Қазақ хандығында орын алған саяси дағдарыстың себебі: Қасым ханның қайтыс болуы

Қасым хан қайтыс болған қала: Сарайшық

Хақназар хан тұсындағы қазақ хандығы

Қазақ хандығын біріктіріп, мемлекеттілігін нығайтуға ерекше еңбек сіңірген хан: Хақназар

XVI ғасырда қазақ хандығында билік құрған хандар: Тахир, Хақназар

ХVІ ғасырда Қасым ханнан кейін әлсіреп кеткен Қазақ хандығының жағдайын қалпына келтіруге үлес қосқан хан: Хақназар

ХVІ ғасырда Қазақ хандығының тағына ұзақ отырған хан: Хақназар

1538-1580 ж. Қазақ хандығын басқарған хан: Хақназар

Хақназар хан билеген жылдар:1538-1580 жж.

Мәтінде сипатталған тарихи тұлғаны анықтаңыз: «...Қазақ хандағына қарайтын көшпелі ру-тайпалардың Еділ мен Жайықты жағалай жайлап Қызылқұм мен Сыр бойына жайыла бастауы да осы кезден басталады. Ол өзінің алдында билік еткен Тахир, Бұйдаш хандардың қателіктерін қайталамауға тырысқан. Ел басқаруда сабырлық танытып, мемлекеттің пайдасы үшін дұрыс шешімдер қабылдап отырған» : Хақназар

XVI ғ. Ортасында Ноғай ордасындағы өзара жау екі топтың пайда болуын сәтті пайдаланған қазақ заны:

Хақназар

ХУІ ғасырдың ІІ жартысында Қазақ хандығының күш-қуатын беделін арттырған, жерін кеңейтуге себеп болған тарихи оқиға: Мәскеуге қосылуды жақтаған Ноғай ұлыстарын талқандап, өзіне қосып алу

ХУІ ғасырда Хақназар ханның кезінде Қазақ хандығының құрамына қосылды: Ноғай Ордасының көптеген ұлысы

Хақназар ханның кезінде Қазақ хандығының батыстағы территориясы осы мемлекет аумағы есебінен ұлғайды:

Ноғай Ордасы

Орыс мемлекетінің шекарасын қазақ хандығына жақындата түскен оқиға: Ноғай Ордасының ыдырауы

Ноғай ордасы ыдырағанна кейін шекарасы қазақ хандығына жақындаған ел: Орыс мемлекеті

1569-1573 жылдары Қазақ хандығында болған орыс елшілері: С.Мальцев, Т.Чебуков

Қазақ ханы Хақназардың Өзбек билеушісі Абдаллахпен одақтасу себебі: Сыртқы шапқыншылықтан қорғану

Хақназар Қазақ хандығының оңтүстік шекараларын қауіпсіз ету мақсатында: Бұқар ханы II Абдаллахпен «ант беріскен шарт» жасасты

«Қастаспай дос болып, өзара көмектесу» жөнінде «ант беріскен шарт» жасасқан хан(-дар): II Абдаллах, Хақназар

Өзара көмектесу жөніндегі «ант беріскен шарт» жасасқан хандар: Хақназар, Абдаллах

Мәтінде сипатталған тарихи жағдай қай қазақ ханының билік ету уақытында тұспа-тұс келетінін анықтаңыз: «... соғыс қималдары тоқтап, бейбітшілік орнады. Қазақтар мен өзбектердің арасында сауда- саттық қарым-қатынас ұлғайды. Екі ел арасында шарушылық байланыс одан әрі өрістей түсті. Бұл саясат Қазақ хандығының ішкі-сыртқы жағдайын жақсартуға, шаруашылықтың оңалуына өркендеп, өсуіне тиімді әсер етті. Қазақ хандығы нығая түсті.» Хақназар хан

ХУІ ғасырда Хақназар ханмен саяси қатынас жасаған өзбек билеушілері: Абдаллах,Баба сұлтан

Баба сұлтанның астартын жіберген адамдарды Хақназар ханды,оның туыстарын өлтірген жыл: 1580 жыл

Тәуекел хан тұсындағы қазақ хандығы

XVI ғасырда билік құрған қазақ хандары: Хақназар, Шығай

Хақназар хан өлгеннен кейін хан тағына отырған Жәнібек ханның інісі сексенге келген: Шығай хан

1580-1582 жылдары Қазақ хандығын басқарған: Шығай хан

Баба сұлтанға қарсы жорықта Шығай хан қайтыс болған жыл: 1582ж

Мәтінге қарап, мұрагерлік жолмен сайланған ханды анықтаңыз. « Қазақ халқында хан көтерудің екі жүйесі қатар қолданылады: біріншісі мұрагерлік жол, екіншісі сайланып қойылатын. Мұрагерлік жолмен хандық билік әкеден балаға емес, ағадан ініге қалады. Егер хан болуға лайықты іні болмаса, хандық тақ балаға қалуы тиіс. Бірақ бұл жағдайда да баланың хан лауазымына лайықты тұлға болуы шарт». Қазақ хандығының тарихында хан билігінің әкеден балаға берілу үлгісі.: Шығайдан Тәуекелге

Қазақ хандығын басқарған Шығай ханның ұлдары; Тәуекел, Есім

1582жылы маусымда Тәуекел сұлтан бастаған қазақ әскерлері Баба сұлтанның әскерін талқандады: Түркістан қаласының түбінде

1. ғасырдың 80-90жж.билік құрған қазақ ханы: Тәуекел

Тәуекел билік құрған жылдар: 1582(1583)-1598жж.

Мәтінде сипатталған тарихи оқиғадағы қазақ ханын анықтаңыз «...Қазақ хандығының сыртқы жағдайы өте ауыр еді. Біріншіден, ...қазақ сұлтандарына одақтас болып жүрген Абдаллах хан енді оларға қарсы шықты. Екіншіден, хандықтың шығыс жағында моғолдар мен жоңғарлар қазақ жеріне ұдайы қауіп төндіріп отырды. Ол хандық билікті нығайтып қана қоймай, қазақ жерін кеңейтіп, қазақ хандығының беделін халықаралық деңгейге дейін көтере білді»:Тәуекел хан

Тәуекел хан өзінің бір баласын басқаруға қойды: Қарақалпақтардың бірқатар руларын

Тәуекел хан інісі Шахмұханбетті басқаруға қойды: Қалмақтарға Қалмақтардың басшылығына қойылған Тәуекел ханның інісі: Шахмұханбет 1594жылы Ресейге елшілік аттандырған хан: Тәуекел

1594ж. Мәскеуге Тәуекел ханның елшілігін басқарып келді: Құл-Мұхаммед

Мәтінде берілген оқиғаның ішінен қатесін табыңыз: «Бүкіл Русьтің самодержеці және көптеген мемлекеттің патшасы әрі Қазақ ордасының иесі ұлы патша ағзам және ұлы кінәз Федор Ивановичтен Хақназар патшаға Құдайға рақымымен біздің патшалық әміріміз. Біздің ұлы мәртебелі патшамызға өзіңіздің Құлмағамбет деген адамыңызды грамотамен жіберіп, ал өз грамотаңызда біздің ұлы мәртебелі патшамызға жазғаныңыздай, ал сіздің елшіңіз біздің ұлы мәртебелі патшамызға басын иіп, тағзым етіп, бұрынғы жылдарда үлкен Ноғайлардың сіздерге жау болғанын, ал сіздердің өз ордаларыңыздан қуып жіберілгендеріңізді, ал қазІр Құдайдың рақымымен екі ордаға – Қазақ және Қалмақ ордасына патша болғаныңызды, бізден, қлы мәртебелі тақсыр әрі қлы кінәз бүкіл Русьтің самодержеці Федор Ивановичтен, өзіңізді екі ордаңызбен – Қазақ және Қалмақ ордаларымен қоса патшаның қол астына алуды сұрағаныңызды жеткізді. Ал сіз Сібір патшасы Көшімнің бізге опасыздық жасағанындай, біздің патшаның айтқанынан шықпайтын болыңыз. Сондықтан біз сол теріс қылықтары үшін өз жасақтарымызды жіберіп, біздің адамдар оның жұртын айдап әкетті, сол кезде сіздің ініңіз Ораз-Мұхаммед ханзада біздің жауынгер адамдарымыздың қолына түсті. Ал сіз өз ініңіз Ораз-Мұхаммед ханзаданың біздің қолымызда ұмыт қалдырмайтынын естіп, қуанып қалдыңыз. Ал біз, ұлы патша ағзам және ұлы кінәз, сізді аяп, сіздің ініңіз Ораз-Мұхаммед ханзаданы сізге қайтаруға әмір береміз, ал сізге біздің патшалық әміріміз мынадай болмақ. Біздің ұлы мәртебелі патшамыздың жанында біздің патшадан айлық алып тұратын сіздің бауырларыңыз бен ханзада балаларының болуы үшін сіз оның орнына аманатқа бауырларыңыз бен балаларыңыздан ханзада жіберіңіз. Ал сіздің бауырларыңызды немесе балаларыңызды біздің ұлы мәртебелі патшамыз ұмыт қалдырмайды.» : Тәуекел хан

Тәуекел ханның кезінде қатты шиеленісті:Қазақ-өзбек қатынасы

Тәуекел хан Абдоллахқа қарсы күресуге көмек сұраған елі: Ресей мемлекеті

1583 жылы өзбек ханы Абдаллахпен «ант беріскен шартты» бұзған хан: Тәуекел

1583жылы «Ант беріскен шартты» бұзып,Тәуекел хан Өзбек ханнан қайтарып алған қалалар: Сауран, Отырар, Сайрам

Тәуекел ханның беделін және күш-қуатын арттырған жеңіс: Ташкент қаласының түбіндегі Абдаллах ханды талқандауы

Тәуекел хан Мауереннахрға баса көктеп кірген жыл: 1598

1598 жылы Өзбек хандығымен шайқаста Тәуекел хан басып алған қалалар: Ташкент, Самарқан 1598 жылы Тәуекел хан 70-80 мың әскермен қоршауға алған Өзбек хандығының астанасы: Бұхара Тәуекел хан қай жердегі алған жарақаттан қайтыс болды: Бұқар түбінде

1598 жылғы шайқаста екі жақтың билеушісі де қаза болып,екі хандық хансыз қалды,бұл хандықтар: Қазақ хандығы мен Өзбек хандығы

1598 жылы қаза тапқан хандар: Тәуекел, Абдаллах

Мәтінде берілген оұиғаның уақытын анықтаңыз: «Қазақ Тәуекел хан Әбді-Момын ханның өлтіріліп, Пір Мұхаммед ханның билік құра бастағаны туралы хабар алған кезде ол Ташкент пен Мауараннахрды бағындыру үшін жолға шықты. Ол әуелі Ташкентті қаратты, ал сонан соң Самарқанды басып алды және Бұқараға қарай бет бұрды. Пір-Мұхаммед хан ашық шайқаста қарсыласу мүмкін деп таппай, сондықтан қамалға бекінді. Шамамен жиырма күн бойы Тәуекел хан мен оның қазақтары Бұқараның маңайын тонады, күн шығып, батқанға дейін аралығында еі жақтың арасында үнемі қақтығыстар болып тұрды. Бір жолы Тәуекел хан түн жамылып щабуыл жасады. Кескілескен шайқас болды. Тәуекел ауыр жараланды. Ол ешнәрсеге қол жеткізе алмағандықтан, ат тізгінін Ташкент жаққа бұрды. Сол жарақаттан Тәуекел хан о дүниеге асығыс аттанып кетті...» : XVIғ. 90 жылдары

Қазақ хандығы мен Өзбек хандығы арасындағы ұзақ жылдар жүргізілген соғыстың нәтижесі: Қазақ хандығының жеңіске жетіп, Ташкентті қосып алуы

ХУІ ғасырдағы Қазақ хандары мен Өзбек хандарының арасындағы ұзаққа созылған шайқас нәтижесінде Қазақ хандығына қосылған қала: Ташкент

Есім хан тұсындағы қазақ хандығы

ХVІғ. аяғы мен ХVІІғ. басында билік құрған қазақ ханы: Есім XVI ғ.соңғы жылдарынан бастап билік құрған қазақ ханы: Есім Есім ханның билік құрған жылдары:1598-1628 жж.

1598 жылы Қазақ хандығының билігін қолына алған Тәуекел ханның інісі: Есім хан Есім тұсында 200жыл қазақ хандығының құрамына енген қала: Ташкент ХVІғасырдың соңында Қазақ хандығының астанасына айналған қала: Түркістан ХVІІ ғ-ң басындағы Есім ханның кезіндегі Қазақ хандығының астанасы: Түркістан

Есім ханның басты мақсаты : хандықты бір орталыққа бағындырған мемлекет етіп құру

ХVІІ ғасырдың алғашқы кезінде қазақ хандығын басқарған билеуші: Есім

ХVІІ ғ-ң басында қазақ хандығында бір мезгілде билік құрған екі хан: Есім , Тұрсын ХVІІ ғ басында Қазақ хандығының басұаруындағы саяси ерекшелік: Екі хан билік құрды ХVІІ ғ-ң басында Есім ханға бағынбай жеке хандық құрды: Тұрсын хан

Тұрсын сұлтан өзін хан Ташкент қаласының билеушісі деп жариялаған жыл: 1613жж Жылдар мен тарихи оқиғаларды сәйкестендіріңіз:

1.   1613-1614 жылдар

2.   1569-1573 жылдар

3.   1681-1685 жылдар

1. Есім ханның Жетісу жеріне енген қалмақтарға қарсы соғысқа аттануы
2. І Петрмен елші Аталықов арқылы сауда байланысы күшейту туралы келісім жасалды.
3. Тұрсын Мұхаммед сұлтанның өзін хан деп жариялауы
4. Орыс елшілері С.Мальцев пен Т.Чебуков Қазақ хандығында болып қайтты
5. Жоңғар феодалдары Оңтүстік Қазақстанға бірнеше рет шабуыл жасады
6. Қазақ-Бұқар соғысы

Дұрыс жауабы: 1-С, 2-Д, 3-Е

Тұрсын хан тәуелсіздіктің белгісі ретінде шығарды: Ақша Алғашқы қазақ-бұқар шайқасы болған жыл:1603жылы Қазақ-бұхар соғысы болған жылдар:1603-1624жж.

Бірінші қазақ-бұхар шайқасы болған жер:Айғыржар

1603-1624жылдары Қазақ хандығымен шайқасқа түсті:Бұхар хандығы

1611 Жылы Ташкент түбінде қазақ хандығына қарсы бұхар Әскерін басқарып келген хан : Имамқұли

1611 жылы Ташкент түбінде Есім ханмен ұрысқа түскен Бұқар ханы: Имамқұли

Есім ханның қалмақтарды талқандаған уақыты : 1627жылы

Есім ханның кезінде 1627 жылы болған оқиға: Жетісу жеріне енген қалмақтарға қарсы жорыққа аттанды.

Есіл ханның әскербасы болған жырау : Жиембет

Тұрсын ханның бүлігі : « Қатаған қырғыны »

«Қатаған қырғыны» қай ханға қатысты: Тұрсын

Тұрсын Ханның сенімді тірегі : Саны көп қатаған руы

ХVІІ ғ басында Тұрсын ханды қолдағаны үшін Есім хан қатаң жазалаған ру: Қатаған

Есім хан мен Жәңгір ханның кесенелері орналасқан қала : Түркістан . Қазақ ханы мен тарихи оқиғаны сәйкестендіріңіз:

1. Есім хан
2. Жәңгір хан
3. Тәуке хан
   1. Абдаллах хандығындағы көтеріліс
   2. Ноғай Ордасының кейбір бөліктері Қазақ хандығының құрамына кірді
   3. Жоңғарлар Сайрам қаласын қиратып, егіншілік аудандарын күйретті
   4. Абдаллах пен Баба-сұлтан арасындағы күрес
   5. Қазақтардың Орбұлақ шайқасындағы жеңісі
   6. Қазақ-бұхар соғысының басталуы

Дұрыс жауабы: 1-F, 2-E, 3-C

Билеушінің билік еткен жылдары мен тарихи оқиғаларды сәйкестендіріңіз:

1. 1598-1628жж

2. 1680-1715 (1718)жж

3. 1628-1652жж

1. Өзбек ханымен жасасқан «ант беріскен шарт» бұзылды
2. Айғыржар деген жерде (Самарқан маңы) Бұқар хандығының әскері жеңіліс тапты
3. Баба сұлтан Түркістан, Сауран қалаларын қазақтарға тарту етті
4. Жоңғар әскерлерінің бір тобы Сарысу өзеніне дейін жетті
5. Шайбани хан экономикалық соққы беру үшін, Қазақ хандығымен сауда байланысын үзіп, тоқтатуға тырысты
6. Жоңғар хандығы құрылды

Дұрыс жауабы: 1-В, 2-Д, 3- F

Мәтінде берілген ханды анықтаңыз: «Жиембет жырау Бортоғашұлы ХҮІ ғ соңғы ширегі, ХҮІІ ғ алғашқы жартысында өмір сүреді. Алшын руын ежелден билеген ірі феодалдар тұқымынан шыққан Жиембет оның Кіші жүздегі ел басқарушы биі, әскербасы, батыры қызметін атқарады. Оның көрші хандықтармен арадағы соғыстарына қатысады, ерлігімен, іскерлігімен танылады. Жиембет, әсіресе 1620ж ойраттармен арада шыққан соғыста қазақтарды жауды ойсырата жеңуіне мұрындық болады. 1627ж Қазақ ордасы құрамынан бөлініп, өз алдына тәуелсіз хандық құрғысы келген Ташкент ханы Тұрсынның көтерілісін басу кезінде де Жиембет елеулі рөл атқарады. Алайда көп ұзамай-ақ орталық үкіметке сөз жүзінде ғана бағынып, Кіші жүзде дербес билік құра бастаған Жиембеттің өзі де ханның қаһарына шалынады. Жыраудың інісі Жолымбеттің бір жеңілтек ісін сарайды қорлау деп санаған ол бұл мәселеге Жиембеттің өзін де іліктіреді. Жырау ойраттармен шекара шығыс бетке айдалады. Бір деректерге қарағанда, Жиембет сол айдауда өледі, ренді бір деректердің айтуынша, жырау 1643 жылы ол дүниеден көшкен соң туған жеріне қайтып оралады.» : Есім хан

Жәңгір хан тұсындағы қазақ хандығы

ХҮІІ ғ билік жүргізген хандар: Есім,Жәңгір, Тәуке

1. ғасырдың ортасында Қазақ хандығын басқарған , жоңғарларға қарсы күресті ұйымдастырған хан :

Жәңгір

1628- 1652 жылдары хан тағына отырған Есім ханның баласы : Жәңгір

Жәңгірдің билік құрған жылдары : 1628 -1652 ж.ж.

Ғажайып ерліктері үшін Жәңгір ханға халықтың берген атауы : Салқам Жәңгір

Салқам Жәңгір ханның кезінде Қазақ хандығының басына түскен ауырпалық : Жоңғар шапқыншылығы Жәңгірге « Салқам Жәңгір » атағының берілу себебі : Жоңғарларға қарсы күрестердегі ерлігі үшін 1643 жылы қазақ жеріне шабуыл жасаған ел : Жоңғар

1643 ж жоңғарларға қарсы ерлікпен шайқасқан хан : Жәңгір

Жәңгір хан 600 жауынгерімен жоңғардың 50 мың жауынгеріне қарсы тұрған шайқас : Орбұлақ

Орбұлақ шайқасы болған жыл: 1643ж.

Орбұлақ шайқасында жоңғар әскерінің ту сыртынан шабуыл жасаған батыр : Жалаңтөс

Орбұлақ шайқасында басшылық жасаған қазақ батырлары : Қарасай, Ағынтай, Сарпың, Жиембет Шапырашты Карасай, арғын Ағынтай батырлар басшылық жасап Жоңғарларға қарсы соғысқан шайқас: Орбұлақ шайқасы.

Жылдар мен тарихи оқиғаны сәйкестендіріңіз:

1.   1643ж

2.   1694ж

3.   1627ж

1. Есімханның Жетісу жеріне енген қалмақтарға қарсы соғысқа аттануы.
2. І Петрмен елші Аталықов арқылы сауда байланысын күшейту туралы келісім жасалды.

3. Тұрсын Мұхаммед сұлтанның өзін хан деп жариялауы
4. Екі жағы да хансыз қалған Өзбек хандығы мен Қазақ хандығы соғысты тоқтату туралы шартқа қол қойды
5. Орбұлақ шайқасы
6. Қазақ-бұқар соғысының аяқталуы

Дұрыс жауабы: 1-Е, 2-В, 3- А

Тәуке хан тұсындағы қазақ хандығы

Жәңгір қайтыс болғаннан кейін билік құрған: Тәуке

Тәуке ханның билік құрған жылдары:1680-1715 (1718) жж.

ХVІІ ғасырдың соңы мен ХVІІІ ғасырдың басында билік құрған қазақ ханы: Тәуке хан

Тәуке хан тұсындағы астана:Түркістан

Тәуке хан үш жүздің басын қосып құрылтай өткізген жер: Күлтөбе

Билер кеңесі өткен жерлер:Битөбе, Күлтөбе, Мартөбе

Күлтөбеде үш жүздің басын қосқан құрылтай шақырылып отырды: Тәуке ханның тұсында

Тәуке ханның сыртқы саясаттағы мақсаты: Көрші мемлекеттермен одақ құру және бейбіт қатынас орнату

Тәуке хан тұсында билердің атқарған рөлі: Сот билігін, атқарушы өкімет билігін атқарады

ХУІІ ғасырдың аяғында дүниеге келген заңдар жинағы : «Жеті жарғы»

Тәуке ханның кезінде қазақ елінің бірігуіне жағдай жасаған: «Жеті жарғы» заңдар жинағы

Тәуке хан өз билігін күшейту мақсатында арқа сүйеді: Билерге

Тәуке хан өз билігін нығайту үшін билерге арқа сүйеумен қатар, билінін шектеді:Сұлтандардың Жеті жарғы заңдар жинағын жасауға қатысқан билер: Төле би, Қазыбек би, Әйтеке би

«Жеті жарғы» заңдар жинағының негізі осы хандардың заңдар жобасы негізінде алынды: Қасым ,Есім

«Жеті жарғы бойынша заң шығару құқы және барлық қазақ қоғамындығы мушелеріне бұйрық беру міндетті:

Хан

Жеті жарғы бойынша хан: Барлық ру бірлестігінің басшысы,хандықтың басшысы бас қолбасшы

«Жеті жарғы» заңы бойынша қылмыскерді өлтіру немесе тірі қалдыру құқы болған лауазым иесі: Хан

Жеті жарғы бойынша құрылтайға кімдерді қатыстырмады: Қарусыз келгендерді

Жеті жарғы бойынша құрылтай кеңесіне қатысушыға қойылған талап: қарумен келу керек

1710ж жоңғарларға қарсы үш жүздің басын қосқан:Тәуке хан

1715ж Тәуке өлгеннен кейін оның мирасқоры: Қайып

ХУІІғасырдың ІІжартысындағы қазақ хандығының астанасы: Түркістан Билеуші мен оның билік еткен жылдарын сәйкестендіріңіз:

1. Тәуке
2. Есім
3. Жәңгір

A. 1582-1598жж

B. 1580-1582жж

C. 1680-1715 (1718)

D. 1628 (1629) -1652жж

E.   1538-1580жж

F.   1598-1628жж

Дұрыс жауабы: 1-С, 2- F, 3-С

Қазақ ханының билік еткен жылдары мен ішкі саясатының ерекшелігін сәйкестендіріңіз:

1.   1680-1715 (1718)жж

2.   1511-1518 (1523)жж

3. 1598-1628жж

1. Қазақтардың негізгі этникалық аудандарын біріктіріп, бір орталықтан басқару жүйесін жетілдірді
2. Сібір хандығына қараған түркіленген тайпалар Қазақ хандығының құрамына қосылды
3. Қазақ хандығын екә хан билеп, елде саяси бытыраңқылық орын алды
4. Орыс елшілері С.Малцев пен Т.Чебуков қазақ хандығында болып қайтты
5. «Хандық кеңес» пен «биләк кеңестері» рөлін арттырды
6. Қазақ хандығы дербес үш жүзге бөлінді

Дұрыс жауабы: 1-Е, 2-А, 3-С

Орта ғасырлық мәдениет

Ұлы Жібек жолы

Ерте орта ғасырларда Қазазқстанның оңтүстігі мен Жетісу өңірінде халықаралық сауданың дамуына ықпал етті:

Ұлы Жібек жолы

Орта ғасырлық қалалардағы сауданың негізгі бағыттары: Халықаралық сауда, Қалалардың өз аумағындағы сауда, Қалалықтардың дала тұрғындарымен сауда байланысы.

Алғашқы кезде сауда жолында елшіліктер арасында ақша, құнды сыйлық орнына жүрген аса бағалы тауар:жібек

Жібек матаны алғаш өңдірген халық : Қытай

138жылы Батыс еліне елші аттандырған ел: Қытай

Ұлы жібек жолын дипломатиялық мақсатқа пайдаланған қытай императоры: У-Ди

Қытай императоры У-Ди Батыс елдеріне елшілік жіберген жыл:138 жыл

Қытай императоры У-Дидің 138 ж Жібек жолы арқылы Батыс елдеріне жіберген елшілігі қайтып оралды: 13 жылдан кейін

Ежелгі және орта ғасырлардағы Шығыс пен Батысты байланыстырған жол:Ұлы Жібек жолы Жібек сауда жолына «Ұлы» сөзінің қосылу себебі: Шығыс пен Батысты байланыстырды Ұлы Жібек жолының қызмет ете бастаған уақыты:б.з.д. ІІғасыр

Жібек жолының халықаралық қарым-қатынас жағынан дами бастаған кезеңі: б.з.б ІІ ғ ортасы

Б.з.б.ІІғ. ортасында болған оқиға :Жібек жолыхалықаралық қатынас жағынан жандан бастады

Б.з.б ІІ ғ Ұлы жібек жолының халықаралық қарм қатынас жағынан жандануының себебі: б.з.б 138ж Қытайдан батысқа елшілік керуен шығуы

Жібек жолының басы басталатын аймақ:Қытай жеріндегі Хуанхе өзені

Қытай елінен алғаш рет жібек артқан керуендер батысқа карай жолға шыққан ғасыр:б.з.б.Іғасырдың ортасы

Жібек қай ғасыфрда бүкіл Еуразияға белгілі болды: УІғ

Ұлы Жібек жолындағы саудаға байланысты Иранға (Парсы еліне) қарсы одақ құрған елдер: Түрік қағанаты мен Византия

Жібек жолының қызмет ете бастаған уақытында Қытаймен бірге жібек өндіру ісін дамытты:Византия,Соғды Біздің заманымыздың алғашқы кезінде жібек өндіру игерілген елдер:Византия,Соғды

Мәтінде Жібек матаның Византияда атқарған қызметін анықтаңыз: «сауда –саттық қазандай қайнап жататын және тиімді болатын, бірақ шынайы шаруашылықпен күн көретін халық бұқарасына қызмет етпейтін, тек сән-салтанат Жиһаз-мүліктеріне мұқтаж, әлеуметтік сатының биігіндегі бай бағландарға қызмет ететін. Қытайлар, мәселен Ираннан тек өз патшайымдары үшін аса қымбат тұратын қас пен көз сүрмелерін алдыратын, сол сияқты Вавилон кілемдері сирек кездесетін мүлік еді. Ақырында Қытайға Сирияның табиғи да жасанды асыл тастары Қызыл теңіздің інжу маржандары , Сирия мен Мысырдың маталары, Кіші Азияның есіртпе нашарлары жеткізілетін . Бірақ сауданың ең маңызды мүлкі жібек болатын, ол Еуропаға Августтың заманынан бері түсіп тұратын. Византияның жібекке деген мұқтаждығы аса зор еді, өйткені ол хан сарайы мен ақсүйектердің қажетіне ғана емес, түз тағыларымен қарым-қатынаста..........қолданнылды » Әскер жасалған кезде валюта есебінде пайдаланылған.

Жібек өндіруді дамытып, Қытаймен бәсекеге түскен ел:Соғды

Жібек жолының Қазақстандағы солтүстік-шығыс тармағы арқылы Моңғолияға Мөңке хандығына барып қайтқан елші:Рубрук

Жібек жолы арқылы Рубрук барып қайтқан мемлекет: Монголия

Қытай императоры жібектен жасалған әшекейлі киімдерді сыйлық ретінде жіберді:Иран шахына

Соғды тілінде жазылған қол жазба жібек жолы арқылы жеткізіліп, осы уақытқа дейін сақтаулы тұрған ел:Жапония

Алғаш жібек сататын орындары болған Жапония астанасы: Нарға

Жібек сауда жолы арқылы ерте кезден көп елге тараған қазіргі кезге дейін базарда сатылатын көкөніс түрі:

қытай немесе болгар бұрышы

Жібек жолының Қазақстандағы Солтүстік- шығыс тармағы арқылы Монғолияға Мөңке хандығына барып қайтқан елші Рубрук

Ұлы Жібек жолы бойында орналасқан Қазақстан жеріндегі сауданың басты орталықтары болған қалалар:

Тараз, Испиджаб

Ұлы Жібек жолының торабында орналасқан Отырардан шыққан керуеннің Сырдария арқылы жеткен қаласы:

Васидж

Ұлы Жібек жолының Орталық Қазақстанға шығатын тармағы:Сығанақ,Ақсүмбе

Әр-түрлі діни нанымдарға байланысты мешіт-медреселердің орындары табылған Ұлы Жібек жолы бойындағы қалалар:Тараз, Баласағұн, Испиджаб

Ұлы Жібек жолы бойында орналасқан әр түрлі діни нанымдарға байланысты ғибадатханалар табылған қалалар:Тараз, Баласағұн, Испиджаб

Жібек жолы солтүстік бағыты екі тармаққа бөлінген жер: Испиджаб қаласы

Ұлы Жібек жолының Қазақстан аумағынан өтетін солтүстік бағыты осы қалаға келгеннен кейін екі тармаққа бөлінген: Испиджаб

Ұлы Жібек жолы бойындағы Испиджабтан шыққан сауда жолы бөлінген тармақ саны:2

Ұлы Жібек жолының оңтүстік бағыты Ферғана,Самарқанд,Иран,Ирак елдері арқылы шықты: Жерорта теңізіне

Жетісу жері Ұлы Жібек жолының:Шығысқа шығатын басты қақпасы

Жібек жолының солтүстік – шығыс Қазақстан бағытындағы бекіністер: Айнабұлақ Хантау Құлан

Жібек жолының шығысқа шығатын басты қақпасы оңтүстік-батыс Жетісудан өткен бағыты:Тараз,Алматы , Жаркент

Жібек жолының Батысқа шығар оңтүстіктегі бағыты: Иран, Ирак, сирия, Ферғана

Жібек жолының батысқа шығу үшін оңтүстік солтүстік бағыттар тармақталған жер:Іле, Ыстықкөл

Жібек жолының бірнеше бағыты өткен аймақ:Жетісу

Қазақстанның Оңтүстік –шығысындағы шығысқа шығатын керуен жолының негізгі қақпасы:Жетісу Ұлы Жібек жолының Алакөл жанымен Шығысқа өтетін қақпасы :Жоңғар

Ұлы Жібек жолының Қызылқұм арқылы Хорезм мен Үргенішті, Еділ бойы мен Кавказды байланыстырған тармағы негізгі сауда жолының біріне айналды:Алтын Орданың кезінде

Жібек жолы арқылы асыл тұқымды жылқылар тасылған өңір Орта Азия

Жібек жолы арқылы соғдылар түріктерден үйреніп меңгерді :мал өсіруді

Жібек жолы бойындағы мәдени байланыста ерекше байқалған рухани мәдени сала:Музыка Ұлы Жібек жолының бәсеңдеуіне ықпал еткен жағдай:моңғол шапқыншылығы

Ұлы Жібек жолы қатынасының әлсірей бастауына әсер еткен басты оқиға:ХУІІ ғ.бастап теңіз жолдарының ашылуы

Жібек өндіру тәсілін өте құпия сақтаған ел: Қытай

Жібек жолының басты тармақтарының өзгеріп отыруының себебі: Халықаралық қақтырғыстардың шиеленісуі

Қалалар

УІ-ІХ ғасырларда түріктердің қалалық мәдениеті дамыған аймақ: Оңтүстік Қазақстан

VI-IX ғ Оңтүстік Қазақстанда отырықшылық мәдениет орталығы болған қалалар Отырар, Йасы Сауран Сығанақ

Қытай жылнамаларындағы Испиджаб қаласы Махмұд Қашғари жазбасында аталды: Сайрам

Испиджаб қаласын өз жазбаларында сайрам деп атаған ғалым:М.Қашғари

Мәтінде берілген қаланы анықтаңыз: Ұлы Жібек жолының «Бұл қаланың бой көтерген жері – қазіргі Сайрам кентінің (Шымкенттен 12 км жерде )орны. Бұл аймақ негізінен түргештердің арғу тайпасына қарасты жер болатын VІ ғ тез өсіп жетілген бұл қала оңтүстіктегі ірі сауда және мәдениет орталығына айналды VІІ ғ. Орта Азия арабтар келген кезде бұл қала гүлденіп тұрған еді.714 ж араб әскерінің қолбасшысыКутейба Шаш (қазіргі Ташкент) қаласын алған соң бұл қалаға үлкен жорық жасалды. Бірақ бұл төңкерістегі елдің күшті қарсылығы арқасында көп ұзамай кейін шегінді. Оны өз резиденциясына айналдырмақшы болған араб қолбасшысының жоспары жүзеге аспады. ІХ ғасырдың басында ол Қарлұқ мемлекетінің құрамына енді. 840 ж Қарлұқ көсеміжәне қала басшысы Білге Құл Қадырхан қағана атғын алды. Бірақ сол жылы ол Орта Азия саманилер шабуылына ұшырады. Саманилермен болған шайқаста Білге Құл Қадырхан қаз табады. Мұнан кейін мемлекет билігіне оның екі ұлы таласты. Үлкен ұлы Базар Арсылан хан Баласағұн (Шу өзенінің бойындағы қала ) аймағын билед, ал екінші ұлы Оғұлшақ Қадыр хан Тараз (бұрынғы Талас қаласы)аймағын биледі. Тараз қаласынан 993 ж саманилер бсып алғанда оқұлшақ Қашғарияға қашып кетуге мәжбүр болды. Жоғарыда айтқанымыздай 840 жылы саманилердің Самарқандағы билеушісі Нух Ибн Асад оны жаулап алды. Бұл аймақтың жер өңдеу мәдениеті сол заманда өте күшті дамыған болатын. Самани билеушісі бұл қаланы және оның аймағындағы егістік (жүзім мен астық) жерлерді сыртқы шапқыншылардан қорғау үшін көптеген қорғандар соқтырды. Алайда оның аймағында саманилер арқылы мұсылан діні тарай бастады. Енді ол оңтүстіктегі ірі сауда және мәдениет орталығы ғана емес сонымен қатар үлкен діни орталыққа нйнала бастады.Х ғ ақырында яғни 990 ж ол Қарахан мемлекетінің қармағына енді. Қарахан әскері саманилерді оның аймағынын түгелдей ығыстырды. 1032 жылдан бастап бұл қала Қарахан мемлекетінің басшысы Қадырхан Жүсіптің иелігінде қалды. Ол ХІІІ ғ дейін Жібек Жолының бойындағы ірі сауда орталығы еді» Испиджаб

Орта ғасырлық қалалардың құрылыс жүйелерітұрған бөлігі Рабад Шахристан Цитадель

Орта Ғасырларда оңтүстік өңірде қалалық тіршіліктің жандана бастағанын жазған армиян патшасы:ІГетум УІ-ІХғасырларда қалалық мәдениет дамыған тараз, Алмалық, Қойлық қалалары орналасқан өңір: Жетісу Әр кезде Қарлұқ Қарахан Қарақытай мемлекеттерінің астанасы болған, Шу алқабындағы қала Баласағұн

Мәтінде берілген қаланың ерекшелігі мен екінші атауын анықтаңыз: «Ақтөбе – ортағасырлық рі ескерткіштерінің бірі Қала орны -70 шарша км алып жатыр. Ақсу, Қарабалта өзендерінің Шуға құятын Тасөткел сағасында орналасқан Сансыз төмпешік , ескі қоныстар 1980 ж ұшақтан суретке түсірілген. Екі жүз метрден жасалған аэротүсірілімде қаланың көшелері қорғандары қарауыл төбелері айқын көрінеді. Қала жалпы

ұзындығы 52 км келетін ормнен бірнеше жерден (әсіресе батыс жағы) қоршалған Мұның өзі жаугершілік сырын да аңғарса да керек. Қала үш бөліктен- цитадель арабша ішкі шахар) шахристан (қызметкерлер мекені) және рабадтан (жалпы халық тұрағы) тұрады. Қаланың V ғ көне түркі дәуірінде пайда болғаны, қараханидтер әулеті билік еткен заманда гүлденіп үлкен астана шаһар болғаны анықталады. Қаланың аса үлкен болғаныныа ашылған бөлмелер, әкімшілік үйлері қонақүйлер дән сақтап шарап жасайтын қоймалар наубайхана тандырлар мен шығыс моншасы да дәлел боларлықтай. Кп жерлеріне су құбырлары тартылған, уіздер жасалған. Мұсылман қалаларында қонысстанудың қалыптасқан ғылыми тұжырымдарына сүйенсек орталықпен қоса оның ең жақын төнірегінде 675 мың жуық адам мекендегенге ұқсайды. Шахристандағы бір бөлмеде қылыш, VІІ-VІІІ ғ Пенжикент, Отырар ,Құсан, Соқұлық заттарына ұқсас тұтқалы таба, майшам тұғыры, археологияда сирек кетпеген ыдыс сынақтары табылды. Осы заттар мен керуен жолдары бұл қаланың ірі сауда орталығы болғандығын көрсетеді»  Бір кездері Қарлұқ, Қарахан, Қарақытай орталығы – Баласағұн болған.

Археологиялық зерттеулерге қарағанда Жетісу жеріндегі ең көне саналған қала: Тараз

Византия шеберлерінің жасаған күміс құмыралар табылған қала: Тараз

Тараз қаласынан табылған Византия шеберлерінің заты: күміс құмыра

Оңтүстік Қазақстанда маңызды сауда орталығы болған «көпестер»қаласы атанған қала: Тараз

Оңтүстік-батыс Жетісуда орналасқан ортағасырлық қала:Тараз

Ұлы Жібек жолы бойындағы тараздан табылған:Византия сәнді әшекей бұйымдары

Ұлы Жібек жолының бойында орналасқан мұсылман,христиан, буддизм т.б.діндердің жерлеу орындары ,діни орындары ашылған қала:Тараз

Оңтүстік-батыс Жетісудан ашылған ортағасырлық қала жұрты :36 Солтүстік-Шығыс Жетісудан ашылған ортағасырлық қала жұрты :70

Қыш құмыра жасайтын шеберханалары болған ортағасырлық қалалар: Талғар,Тараз Орта ғасырдағы Жетісу жеріндегі қала(лар) Талғар Алмалық Баласағұн Ортағасырға жататын сүйектен жасалған шахмат тастары табылды Талғар қаласынан Қытайдың форфордан жасалған ыдысы табылған қала:Талғар

Қазақстандағы Талғар,Испиджаб, Отырар қалаларында көптеп табылған Қытай заты: фарфор ыдыстар

Археологиялық деректер бойынша отырықшы мәдениеттің өркендеген кезі: Х-ХІІ ғ

Х-ХІІ ғасырларда Қазақстан аумағында көлемі жағынан30га асатын ірі қалалар:Испиджаб, Сауран, Отырар

Х-ХІІ ғ Қазақстан аумағында көлемі жағынын 10 га -30 га дейін қалалар Бурух, Хурлуг

Х-ХІІ ғ Қазақстан аумағында көлемі жағынан 10 га жетпейті қалалар : Алмалық Арасан Ақтам

Х-ХІІ ғ оңт Қазақстанда қалалардың шоғырланған жері Арыс өзенінің Сырдрияға қосылатын тұсы.

Х ғасырда дуалы екі қатар кірпіштен тұрғызылған қала:Баба ата

Х-ХІІ ғ. Ұлытау етеогінде орналасқан орта ғасырлық қалалар:Басқамыр,Аяққамыр Х-ХІІғ. Жататын Басқамыр,Аяққамыр қалалары орналасқан өңір:Ұлытау

Кеңгір өзені бойындағы қалалар:Сарайлы,Торайлы

Х-ХІІғ. Сарайлы,Торайлы қалалары орналасты:Кеңгір өзенінің бойында

ХІ-ХІІғ. Жататын Шығыс моншасы табылған қала:Отырар ХІ-ХІІғ.жататын «қоржын үй» табылған қала: Құйрықтөбе Хғ.жататын шыны ыдыстар табылған қала : Иасы

Х-ХІ ғасырларда әйнек жасау кәсібі дамыған қала:Отырар,Тараз

Дамыған орта ғаксырларға жататын монша табылған ортағасырлық қалалар: Отырар ,Тараз

1217-1218жж. Хорезм шахы Мұхамед Текеш қай қалада теңге соқтырған : Отырар Ғұлама Әл-Фараби туған қала: Отырар

Дешті Қыпшақ үшін сауда аймағы болған қала: Сығанақ

Мәтінде сипатталған ортағасырлық қаланы анықтаңыз : «Бұл қала қазақтар үшін сауда орталығы болумен қатар, оның аймағында отрықшылықпен, егін егумен айналысқан жер болды. Жазба деректерде «қаланың базарына күніне 500 түйе әкелініп кешке дейін бір түйе қалмай сатылып кетеді деуі осыған дәлел Сығанақ » Жазба деректерге қарағанда Сығанақ қаласының төңірегінде суармалы егін шаруашылығының дамығандығын дәлелдейтін каналдар: Төменарық, Бозғыларық

Кейінгі орта ғасырлардағы Қаратаудың солтүстігіндегі ыдыс жасайтын шеберханалар табылған қала: Раң

Иасы қай ғасырдан бастап Түркістан атанды: ХІУғ.

Орта ғасырдың соңғы кезеңіне дейін өмір сүріп,өркендеген атақты қалалар: Тараз,Сайрам, Иасы

Қаратаудың терістігіндегі орта ғасырдағы қала:Берукет

Алтын Орда ноғай және қазақ хандары жерленген ортағасырлық қала: Сарайшық

Іле алқабындағы қалалық мәдениет мүлде құрып біткен уақыт:ХІУғ.басы

Сайрам    қаласының       ХУІ    ғасырдың    аяғында    экономикалық    жағынан               құлдырау          себебі:                  Жоңғар шапқыншылығы

Қазақстан жеріндегі қалалар экономикалық жағынан әлсірей бастаған уақыт:ХУІІІғ.

Қолөнер мен шаруашылығы

Ортағасырлық қалалардағы қолөнершілер мен саудагерлер тұратын бөлігі Шахристан Ортағасырлық қаланың егін егушілері мен мал өсіруші қарапайым халық тұратын бөлігі Рабад Ғимаратқа сән беру үшін қолданылатын шағын көзе кірпіш Терракота

ХІ ғасырда сәулет өнерінде –теракота:Өрнектелген кірпіш

Теракота кеңінен қолданылған ғасырлар:ХІ-ХІІғ

Арыстан бейнесі бедерленген теракоталық тақта табылған қала: Қызылөзен

ХІІғ. Қалалрдағы тұрғын үйлерде қолданылған суды сыртқа шығаратын құбыр атауы :Ташнау ХІ-ХІІғ-да тұрғын үйлердегі канализацияның қарапайым түрі: Ташнау

Терминдер мен анықтамаларды сәйкестендіріңіз

1.Сардоба 2.Ташнау 3.Рабад

А)Жуынды су ағатын құдық

В)Қазақстанда егін шаруашылығын болғандығын дәлелдейтін жер суғаратын құрал

С) Ортағасырлық қаланың егін егушілер мен мал өсіруші қарапайым халық тұратын сыртқы бөлігі Д) Жылжымалы Үйлердің ішіедегі ең белгілісі

Е) Ғимараттарды сәндеу үшін қолданылатын оюланған кірпіш Ғ) Күмбезді құдық немесе құдық үстіне салынған ғимарат Дұрыс жауабы 1-Ғ, 2-А, 3-С.

Терминдер мен анықтамаларды сәйкестендіріңіз

1. күйме
2. терракота
3. Шығыр

А) Қазақстанда егін шаруашылығын болғандығын дәлелдейтін жер суғаратын құрал Б) Отырырда соғылған мыстан жасалып ұсақ тиындар қызметін атқарған ақша

С)Ортағасырлық Қазақстан қалаларындағы мата сатуға арналған керуен сарайларындағы арнайы бөлмелер Д) Жылжымалы үйлердің ең белгілісі

Е) Ғимараттарды сәндеу үшін қолданылатын оюланған кірпіш Ғ) Күмбезді құдық немесе құдық үстіне салынған ғимарат Дұрыс жауабы 1-Д, 2-Е, 3-А.

Қыш құмыралар жасайтын шеберханалары болған ортағасырлық қалалар: Раң , Күлтөбе Х-ХІІ ғасырларда Қазақстандағы қыш құмырашылардың жетістігі:шыны(әйнек) Отырар,Тараз, Түркістаннан табылған шыны ыдыстар жатады :Хғ.

Отырар ,Тараз қалаларында әйнек жасау ісі басталған мерзім:Х-ХІғасырлар Археологикалық деректер бойынша отырықшы мәдениеттің өркендеген кезі:Х-ХІІғ

Х-ХІІ ғасырларда ірі және кіші қалалардың Сырдария,Шу,Талас өзендерін жағалай орналасуы қай саланың дамығанын көрсетті:егіншіліктің

Орта ғасырда егіншілік өркендеген өңір Шу, Сырдария, Талас.

Х-ХІІғғ. Қалалық отырықшылық мәдениетінің дамығандығының басты көрсеткіші: Сауданың дамуы

Қуаңшылық жылдары жасалған ырым: Тасаттық

Малы жоқ көшіп-конуға көлігі жоқ, егіншілікпен айналысатын кедей:жатақ

Сәулет өнерінің орта ғасырда биік деңгейде болғандығының дәлелі: Құрылыс материалдарының сапалы болуы

Түріктердің өнеріне қатысты мәтінді оқып, не туралы айтылғанын анықтаңыз «Олар мазмұны жағынан екі топқа бөлінеді: біріншісі –салт аттылар қаумалап аң аулау, көшіп-қону, жекпе-жек бейнеленген көріністер, екіншісінде тағы аңдардың бейнелері көп беріледі. Салт атты жауынгерлер бейнесі-түрік ағанаттарының әскери- саяси сипатын танытады. Олардың ту бейнеленген : Жартастағы суреттер»

ХІУ-ХУ ғ. Қазақстандағы хандықтар шаруашылығының басым түрі:Мал шаруашылығы

Көктеу дегеніміз:көктемдегі жайылым

Малды алысқа ұзатып жаятын жайылым: Жайлау

әтіндегі оқиғаны анықтаңыз « (оның) жанында көп жағдайда зираттар орналасады ...(Ол) үшін талас туындаса,

«Менің ата-бабамның сүйегі жатқан жер...деп» арызданатын болған (оның) төңірегіндегі тұрғындар егін салумен айналысқанын айғақтайтын арық-тоғандардың да іздері зерттелген. Мұндай жағдай бүкіл қазақ жеріне тән. Сондықтан... (оның) қазақ халқының әлеуметтік-экономикалық өмірінде алатын тарихи маңызы зор болған»Қыстау

Малды қыста жаюға байланысты қалыптасқан жайылым: тебінді

ХУІ-ХУІІғ. Түйе мен қой –ешкілер үшін қыстық жайылымға тандалған жер:Қызылқұм шөлі

ХІУ-ХУ ғасырларда материалдық игіліктер негізделген шикізат көзі: Мал басынан алынды

ХІУ-ХУғасырларда жаздыгүні бастарында ыстық өткізбейтін ақ киізден жасалған : Айыр қалпақтар киген

Қазақ қоғамындағы (ХУІ-ХУІІғғ. ) қыстау мен көктеу арасы шамамен :20-25шақырым Қозы көш дегеніміз: Жас төлдерді аман сақтау үшін күніне 8-10 шақырым көшіп отыру Қозылардың жүнін қырқатын мезгіл: «қозы күзем»

Көшпелі өмір салтындағы жайлауға көшудің басты мақсатын табыңыз: «Жайлау мен көктеудің арасы ұзақ, Қазақстанның әр жерінде әрқалай болды. Шамамен оңтүстік аудандарда 100-150 шақырым болса,солтүстік және солт-батыс аудандарда 500-1000 шақырымға дейін жеткен. Жайлауда қозы жүні қырқылды. Қозы жүннен киіз басылып, үй-жайға қажетті қажетті бұйымдар жасалды. Қазақ халқы жайлауда қыз ұзатып, келін түсірген. Балаларды сүндетке отырғызып той жасаған.» қыстан аман шығу үшін, малды семірту

Мәтінде сипатталған тарихи географиялық аймақтарды анықтаңыз. «бұл аймақтардың тұрғындары жаз айларында солтүстікке, ал қыста оңтүстікке қарай көшіп, Сырдария, Сарысу, өзендері мен Арал теңізінің жағалауындағы тоғайлы жерлерге қыстаған. Бұлардың көшу бағыттарының қашықтығы 800-1000 км-ге дейін барған. Сондықтан олар өздерінің тұрақты қыстауларында 3-4 айдан ұзақ отырмаған» Шығыс Дешті Қыпшақ пен Батыс Қазақстан

Қыста көшіп қонған құазақ ауылдары үшін ең қауіптісі:жұт

«жұт»- деген сөздің мағынасы : малдардың жаппай қырылуы

Көшпелі мал шаруашылығымен айналысқан қазақтардың төрт кезеңге бөлінген жайылымы:Маусымдық жайылым

Көшпелі мал шаруашылығымен айналысқан қазақтар үшін көктем кезіндегі маңызды іс .мал төлдету ХІІІғасырдың соңындағы жазба деректерге қарағанда, пайдаланылатын киіз үй түрлері : Арба үстіне тігілген, жылжымалы

Жылжымалы үй : Күйме

Киіз үйдің ағаш қаңқасын құрайтын бөлік :3бөлік Киіз үй қабырғасы атауы:кереге

Киіз үйдің негізгі бекіту , біріктіріп байлау қызметін атқарған бауының атауы: «басқұр»

ХУ-ХУІІғғ. Қазақтар түндегі жүріс бағытын бағдарлаған жұлдыз: Темірқазық

Қазақтар үшін астраномиялық сағат ролін атқарған : Жетіқарақшы

Қазақ халқының Өмірінде ертеден дамыған қолданбалы өнеріне жатпайтын кәсіп: жерді суландыру

Қазақстандағы түрік дәуірінде кең тараған балбал мүсіндері негізінен жасалды тастан

Шұбат жасалды:Түйе сүтінен

Қазақтардың 30-40 жастағы әйелдерінің бас киімі : Кимешек

Қазақ халқында жасы келген әйелдер киген бас киім: Күндік

Басқа ұлттармен бауырласып кетуге байланысты аталатын әдет: Тамыр болу

Кепілге берілген адам:Аманат

Қазақ қоғамындағы аманат сөзінің мағынасы: кепілге берілген атақты адамның баласы

Отырар қаласында ХІІІ-ХІV ғасырларда жасалған кесенелерде салынған сурет : Құстар мен хайуанаттар Отырардан табылған көмбедегі сұрау белгісі бар сырғалар зерттеушілер пікірі бойынша:Қыпшақтардікі Орта ғасырларда қамыстан. Кейде ағаштан жасалған жасалған музыкалық аспап: Сыбызғы

Шаш қаласына(Ташкент) түріктердің былғарысы, бағалы терілері әкелінгені туралы жазған орта ғасырлық ғалым: әл-Макдиси

Кангу Тарбан деген түрік бірлестігінің теңгелері табылған қалалар : Сырдария бойы

Мал өсірушілерден жиналатын салық: Құшыр Термин мен мағынасын сәйкестендіріңіз:

1. Жылу
2. Жұртшылық 3Асар

А) Мал-мүлікіне зардапкелген отбасыларына ауылдас немесе туыс адамдардың көмек көрсету дәстүрі В) қазақ балаларының ең көп ойнаған ойыны

С)Қарызға батып, оны өтеуге жағдайы жоқ рулас ағайын туыстарына қарыздан құтылуына көмек көрсету дәстүрі

Д) Бозбалалар мен жігіттердің екі-екіден ортаға шығып, бірін-бірі ат үстінен аударып түсіру үшін күш сынасқан ойыны

Е) Ешқандай ақы алмастан ауылдас адамдардың бірлесе жұмылып, біреудің үлкен бір жұмысын бітіріп беру дәстүрі.

Ғ) Ер адамдарарасынан кеңінен тараған қазақ халқының ұлттық спорт ойыны

{Дұрыс жауап} = 1-А, 2-С, 3-Е

Мағына мен тарихи терминді сәйкестендіріңіз:

1 Кейбір жағымсыз қылықтар, бұзақылық жасаған адамға қамшымен немесе солқылдақ көк шыбықпен жазалау 2 Адам өлтіріп немесе дене мүшесіне жарақат салып, мүгедек еткені үшін төленетін өтем

3 Жасаған қылмысы үшін материалдық не ақшалай өтемнің түрі А) Барымта

В) Шариғат С) Күн

Д) Бидің билігі Е)Дүре соғу

Ғ) Айып

{Дұрыс жауабы} = 1-Е, 2-С, 3-Ғ

Сәулет өнері

УІІ-УІІІғ-да салынып, бітпей қалған ғимарат: Ақыртас

Ақыртас ғимараты салына бастаған кезең: Қарлұқ қағанаты кезінде

Мәтіндегі сипатталған сәулет өнерінің ескерткішін табыңыз: «Ел аузында сақталған аңызға қарағанда, бір сұлу қызға ғашық болған Алан-Хазар есімді жігіт қыздың көңілінен шығу үшін тастан сарай салып бермек болған. Сарай тұрғызатын жер суға тапшы болғандықтан, ол Талас өзенінен су тасу үшін арық тартпақ болады. Бірақ белгісіз себептермен Алан-Хазрдың сарайы бітпей қалған. Соған қарамастан, бұл ғимаратты салушы сәулетшінің ой өрісі кең әрі батыл шешімді адам болғандығы аңғарылады » Ақыртас ғимараты

Қазақстан мен Қарақалпақстан шекарасында орналасқан сәулет өнерінің туындысы: Білеулі

Құдық үстіне орналасқан құрылыс:сардоба

Ерте орта ғасырларда қазақ жеріне салынған «сардоба» құрылысы: Құдықтың үстіне орналасқан құрылыс УІІІ ғ. Қарлұқ, Қимақ         қағанаттары дәуірінде кең тараған, киіз үйге ұқсас діни құрылыс жүйесі:Дың ескерткіштері

Дың және Сардоба ғимараттарының ұқсастығы: құрылысы киіз үйге ұқсас

Дың ескерткіштерінің сардобадан айырмашылығы: Қаза тапқан адам басына салынды

Дың ескерткіштері басым болған мемлекеттер:Қарлұқ, Қимақ

Дың ескерткіштерінің көп сақталған жері: Орталық Қазақстан, Жетісу, Тарбағатай, Маңғыстау

VІІ ғасырдың аяғы және VІІ ғасырдың басында Ақбешімде салынған діни құрылыс: Будда ғибадатханасы

Будда ғимараттарынынң орны табылған жер: Ақбешім,Суяб

Балбал тастар көп кездесетін аймақтар: Орталық Қазақстан мен Жетісу

Орта ғасырдағы Қазақстан жерінде сәулетті ірі қшұрылыстар салына бастады :Х-ХІІғғ. Х-ХІ ғасырлар аралығында Боран мұнарасы салынды: Жетісуда

Х-ХІғасырлар аралығында Жетісуда салынған мұнара: Боран

Боран мұнарасы қай ғасырға жатады:Х-ХІғ

Мәтінде сипатталған ортағасырдағы сәлет өнеріне тән құрылыс: «... Ол Х ғасырдың аяғында немесе ХІ ғасырдың басында Жетісу халқы жаппай мұсылмандыққа көше бастаған кезде салынған. Мұнараның жанында төбесі күмбезделіп жабылған кесенелер болған. Олардың ішкі жағы қызғылт-күрең түске боялған оюлы ғаныш сылақпен безендірілген » Боран мешіті

Х-ХІІ ғасырларда Қарахан мемлекеті кезінде өркендей бастаған сәулет өнерінің тамаша туындысы: Айша бибі кесенесі

Бабаджа хатын мен Айша бибі кесенелері жақын орналасқан қала: Тараз

Бабаджа қатын кесенесінің салынған мерзімі:Х-ХІғғ. Айша бибі кесенесінің салынған мерзімі:ХІ-ХІІғғ

Х-ХІІ ғ. Қазақстанда сәулетті ірі құрылыстардың көптеп салынуына ықпал еткен жағдай:Ислам дінінің нығая бастауы

Ру Х-ХІІ ғғ. Қала құрылысындағы жаңалықтарының бірі: Шығыс моншасынның салынуы Орта ғасырлық шығыс моншалардың орындары табылған қалалар: Отырар, Тараз Жамбыл(Тараз) қаласының жанындағы орта ғасырлық тарихи ескерткіш:Айша-бибі кесенесі

Х-ХІІ ғасырларда Қарахан мемлекеті кезінде өркендей бастаған сәулет өнерінің тамаша туындысы: Айша бибі кесенесі Х-ХІІ ғ. тараз қаласы маңындағы сәулет өнерінің тамаша туындысы: Бабаджа қатын

ХІІІ ғасырдан ХІV ғасырға дейін Қазақстан жерінде ірі құрылыстар салынбауының себебі: Моңғол шапқыншылығының салдары

ХІУ-ХУ ғ. саулет өнерінде қалыптасқан жаңа үлгілер: Ғимаратты күмбез шатырмен жабу

ХІУ-ХУ ғасырлардағы сәулет өнерінің тамаша үлгісін көрсеткен кесене: Дәуітбек кесенесі, Арыстан баб, Тектұрмас

Көне Отырар қаласының батыс жағында 3км жерде орналасқан кесене:Арыстан баб кесенесі

Арыстан баб кесенесінен 3 км-дей жерде орналасқан ежелгі қала: Отырар Құлап қалған Арыстан баб күмбезін ХІУғасырда қайта салғызған: Әмір Темір Арыстан баб кесенесі :2бөлмелі

ХІУ-ХУ ғ. сәулет өнерінің тамаша үлгісін көрсеткен кесене:Қожа Ахмет Йасауи

Қожа ахмет Йасауи кесенесі орналасқан қала: Түркістан

Қожа Ахмет Йассауи кесенесін салуға Әмір Темір бұйрық берген жыл:1397ж

Қожа Ахмет Йассауи кесенесінде залдың ортасында тұрған үлкен тайқазан жасалған жыл:1399ж Қожа Ахмет Йассауи кесенесінің биіктігі:37,5м

Қожа Ахмет Йассауи кесенесіндегі ең негізгі бөлме: Кітапхана

Қолданбалы өнердің тамаша үлгілері қолданылған ғимараттар: Қожа Ахмет Йассауи

ХVІІ ғ. Түркістан қаласына тән емес белгі: Ұлықбектің кесенесі орналасқан

ХІУ-ХУ ғ-дағы өнерінің тамаша үлгісін көрсетке кесене:Көккесене

Төменарық кентінің солтүстік батысында 8шақырым жерде орналасқан: Көккесене

Сығанақ қаласының маңында орналасқан бір күмбезді кесене: Көккесене

Қабырғаларының сырты Алаша хан күмбезі секілді қыштан, кілем өрнегі үлгісіне Ұқсатып қаланған кесене :

Көккесене

Алаша хан мен Жошы хан күмбездері орналасқан аймақ: Сарыарқа

Алаша хан кесенесі орналасқан аймақ:Ұлытау

Алаша хан аңызында айтылатын Алаша хан ордасының орналасқан жері: Жезқазған аймағындағы Жаңғабыл өзені бойында

ХІУ-ХУ ғасырлар аралығында Алаша хан кесенесі салынған өзен: Қаракеңгір

Қаракеңгір өзенінің оң жағында күмбезі орналасқан хан: Алаша

ХІУ-ХУғғ. Саулет өнерінің ескерткіштері Алаша хан мен Жошы хан кесенелері орналасқан аймақ: Орталық Қазақстан

Мәтінде сипатталған сәулет өнерінің ескерткішін табыңыз: «Бұл кесененің өзіндік бір ерекшелігі далалық сәулет өнерінің үлгісінде жасалуы. Оның іргесі текшеленіп қаланып төбесі күмбезделген. Кіре беріс маңдай алды киіз үйдің қос қанатты Сықырлауық есігі тәрізді. Күмбездің екі жақтауы мен маңдайшасы өрнекті кірпіштермен қос сызықша етіп қатар өрілген.» Алаша хан кесенесі.

Қ.А.Йассауи ғңимаратының қасында орналасқан Әмір Темір ұрпағына арнап салынған кесене:Рабиға Сұлтан Бегім кесенесі

Рабиға Сұлтан Бегім кесенесі орналасқан қала: Түркістан

Рабиға Сұлтан Бегімнің басына қойылған құлпы тасы табылған жер Ахмет Иассаут күмбезінің ішінен

Атақты қобызшы Қорқыт ата күмбезі орналасқан аймақ: Қызылорда

Қазір мұражайға айналдырылған Шығыс моншасы: Түркістанда

Қоғамдық құрылысы

Ақ Орда, Әбілқайыр хандығы, Моғолстанда түрік тайпаларының басшыларының атауы: Әмір Ақ Ордадағы, Моғолстандағы хандық өкіметте әскери қызметкерлерге берілген атау: Бек Түрік әулетінен шыққан әкімдерді атады : мәлік

Дін иелеріне берілген жерлер: вақфтық жерлер

Орта ғасырлардағы вақфтық деп аталған жерлер:дін иелерінікі

Ханға адал қызмет істегендерге берілетін жер:Иқта, сойырғал

Мәтінде сипатталған «Інжу» терминінің мағынасын анықтаңыз. «Осы жерлер «інжу» деп аталған. Ол «жасау» деген мағынаны берген. Жерден немесе онда тұратын халықтан түсетін алым-салық інжу болып ханның қазынасына немесе оның ұрпақтарының қолыны түсетін. Інжулік иеліктер хандық өкіметтің немесе ұлыстың орталығы орналасқан шұрайлы жерлерінде болған. Мысалы, Алтын Орда хандарының інжулік жерлері Еділ бойында болса, Шағатай мемлекетінің Інжулік жері Шу, Іле, Талас алқаптарының шұрайлы өңірлерін алып жатқан» Ханның иелігіндегі жер

Мәтінде кездесетін «сойырғал» терминіне мағынасы жағынан ең жақын сөзді анықтаңыз. «Ұрыс ханның әскербасыларының бірі Ұрық-Темір 1377-1378 жылдары Тоқтамыспен бірге Самарқандағы Әмір Темірге қашып кеткенде оған сойырғалға берілген жер қайтарылып алынып, Тойшы деген әскербасыға берілген. Жерді ббөлу және оны біреуге билікке беру тек ханнаң билігінде болады» Иқта

Орта ғасырларда әскерді азық-түлікпен қамтамасыз ету үшін жиналатын салық:тағар

Мәтінде сипатталған салық түрін анықтаңыз «Қарапайым халық феодалдарға, мемлекет қажетіне міндеткерлік жұмыстар атқарды ... Салықтың бұл түрі Ұлықбек тұсында Сауран, Сайрам, Отырыр, тағы басқа оның әскерлері тұрған жерлерден алынған. Моғол хандары да Тараз қаласының аймағындағы қалалардан және Қашғария жерінен ... жиналған» «Тағар»

Мал өсірушілерден жиналатын салық Құшыр

Орта ғасырларда жиналған мал салығы Зекет

Монғолдар билігі орнаған жерлерде егіншілерге салынатын салық :қалан

Қалан салығының мағынасы : Жер көлеміне байланысты егіншілеге салынатын салық түрі.

Отырықшы егіншілерден жиналатын салық: харадж, баж

Салық пен оның міндеттелу түрін сәйкестендіріңіз:

1. Құшыр
2. Тағар
3. Қалан

А)Шаруалардың үлеске алған жерлерінен алынатын алым-салық В) Мал басына малшыладан жиналатын салық

С) жер көлеміне байланысты жиналатын салық

Д) Әскерледі азақ-түлікпен қамтамасыз ету үшін жиналатын салық Е) Өңделетін жерге салынатын салық

Ғ) Еңбекке жарамды адамдар табысынан алынатын салық

{Дұрыс жауабы}= 1-В, 2-Д, 3-С.

Моғолстанда жастай сайланған хандарға ақыл кеңесші адамдарды қалай атаған: Наиб

Ханның аңшылық ісін басқаратын адамдар: Миршикарлар

Жиын тойларда тәртіпті,салт- дәстүрді қадағалап отыратындар: Жасауылдар

Қазақстанда шығу тегі араб саналатын ақсүйектер: Қожалар

Рухани мәднениеті

Көне Түркілердің VІІ-VІІІ ғғ. жататын ежелгі жазбалары табыллған өңірлер: Орхон,Енисей, Селеңгі

Көне түрік жазуының қалыптасқан уақыты : б.з.б Імың жылдығы

Ежелгі түрік әліпбиіндегі әріп саны:35

Көне түрік тілінде жазылған жәдігерлер саны:200астам

Көне түрік дәуіріндегі тас мүсіндердің орхон жазуындағы атауы:Балбық Балбал тастар өте көп кездесетін аймақ:Орталық Қазақстан,Жетісу Түріктердің жазба әдебиеті дүниеге келген уақыт VІІІ ғасыр

Түрік жазба әдебиетінің көне ескерткіштері: Күлтегін Тоныкөк

«Күлтегін » «Тоныкөк» жазулары: көне түріктік әдеби шығрмалар

Көне түрік тіліндегі сақтардың «қазғақ оғлұм» сөзі кездесетін жазба деректер:Орхон Енисей

Орхон Енисей тас жазулары орналасқан мемлекет Монғолия Көне түркінің рухани мәдениетінің жетістігі:түрік жазуы Көне түтердің төл жазуы Руна жазуы

Руна ұғымының мағынасы «Көне»

Көне түрік жазуы бүкіл халық игілігіне айнала бастады:УІІІ-ІХғасырлар

«Отыз ұланның адал достары!Мешін жылы,елде жиырмада(еді)»-деген жолдар кездеседі: «Талас» жазуында

Түрік жазуының өмірден ығыстырылып шығарылуына әсерін тигізді:Соғды жазуы

УІІІ-ІХ ғасырларға жататын әдеби шығарма: «Қорқыт ата» кітабы мен «Оғызнама» дастаны

Қорқыт ата кітабы мен Оғызнама дастанының қағазға түсе бастаған уақыты:ХІ ғ.

Қорқыт ата кітабы неше жырдың қосындысынан тұрады:12 Қорқыт атаның туған жері:Қазақстан

«Оғызнаманың» ескі нұсқасын ХІІІ ғасырда бірінші болып қалдырған: Рашид әд-Дин

«Оғызнаманы» ХУІІ ғ. толық жазған:Әбілғазы хан

Хғ-дан бастап Қазақстанда әдеби және ғылыми шығармалар жазылған тіл:араб ІХғ.ежелгі түрік жазуымен жазғандығын дәлелдейтін айғақ:қола айналардағы жазу Тарихшылар мен олардың қалдырған деректері сәйкестендіріңіз:

1 В.В. Бартольд

1. Сюань Цзянь
2. М. Қашғари

А) Соғдылардың Түркістан мен Жетісуға қоныс аударуы саудаға байланысты деген В) Қарлұқтар құрамында Тоғыз тайпа болған

С) VІІ ғ. Бас кезінде Жетісу жеріндегі соғды елі, соғды қалалары жөнінде мәлімет қалдырған Д) «Қарлұқ жерін шығыстан батысқа қарай жүріп өту үшін 30 (отыз) күн керек » деп корсеткен Е) «Қаған қаласының халқы көп, бекінісі мықты, әскері және қару-жарағы мол» деп жазған

Ғ) Соғдылыардың ішінде түрікше сөйлемейтіндер жоқ» деп айтқан

{Дұрыс жауабы}= 1-А, 2-С, 3-Ғ

ІХ-Хғ.өмір сүрген данышпан,Шығыстың атақты ғалымы:Әл-Фараби

870-950 жылдары өмір сүрген ортағасырлық ғалым Әбу Насыр әл-Фараби Дүние жүзіне Аристотель сынды ғұлама ғалым ретінде танылған :Әл -Фараби Белгілі ғалым, «Әлемнің екінші ұстазы» Әл-Фараби өмір сүрді:870-950жж.

Әл-Фараби дүниеге келген қала:Отырар

Әбу Насыр Әл-Фараби Отырар қаласында қай тілде білім алған:қыпшақ Әл-Фараби шығармаларын қай тілде жазған:Араб

Ұлы ойшыл Әбу Насыр ал-Фараби араб тілін игерген қалалары:Бағдат, Дамаск

Әбу Насыр Әл-Фарабидің белгілі философиялық еңбегі: Бақытқа жету жол Шығармаларын араб тілінде жазған ортағасырлық ғұламалар: Әл-Фараби және Әл-Бируни 973-1050жылдары өмір сүрген энциклопедист ғалым: Әбу Насыр әл-Бируни

Әбу Насыр әл-Бируни өмір сүрген жылдар: 973-1050 жылдары

Аспан денелерінің жерге тартылысын Галилей мен Ньютоннан 600 жыл бұрын айтып кеткен энциклопедист ғалым:Әбу Райхан әл-Бируни

Алғаш рет жердің күнді айналатынын болжап, аспан денелерінің қозғалу заңдылықтарын ашқан ғалым: Әбу Райхан әл-Бируни

Әбу Насыр әл-Бирунидің ғылыми еңбектерінің саны 150 ден астам Авторлар мен шығармаларды сәйкестендіріңіз:

1 М. Қашғари

2. Әл-Бируни 3 Ж. Баласағұн

А) «Құт негізі-білік» («Құтадғу білік») В) Ақиқат сыйы

С) «Бұрынғы ұрпқтар ескерткіші» Д) Жүсіп-Зылиқа

Е) «түрік тілдерінің сөздігі» («Диуани лұғат ат-түрік») Ғ) «Диуани-и-хикмет»

{Дұрыс жауабы}=1-Е, 2-С, 3-А

Авторлары мен шығармалары сәйкестендіріңіз:

1. АхметИгүнеки
2. Жүсіп Баласағұни
3. Өтеміс қажы

А) «құт негізі- білік (Құтадғу білік)» В) «Ақикат сыйы»

С) «Бұрынғы ұрпақтар ескерткіші» Д) « Жүсіп-Зылқия»

Е) «Шыңғыснама»

{Дұрыс жауабы }= 1-В, 2-А, 3-Ғ

Моғол кезеңіне дейін өмір ғұлама ғалым: Махмұд Қашғари Ортағасырлық ғалым М.Қашғаридың өмір сүрген жылдары:1030-1090жж. Махмуд Қашғари өмір сүрген кезең:ХІғ.

Диуани лұғат ат-түрік» кітабының авторы:М.Қашғари

М.Қашғари қалдырған үш кітаптан тұратын мәңгі өшпес мұра: «Түрік тілдерінің сөздігі»

М.Қашғари «Түрік тілдерінің сөздігі» еңбегін жазды:ХІғ. Махмуд Қашғаридің кітабы: «Диуани лұғат ат-түрік»

ХІғасырда тілтану ғылымы тарихына үлес қосқан ғалым: Махмуд Қашғари

ХІғасырдағы түркі әдебиетінің жазу тілінің үлгілері көрініс тапты: Диуани лұғат –ат түрікте» М.Қашғаридың Түрік тілдерін салыстыра зерттеушілердің көшбасшысы деп пікір айтқан ғалым:Н.А.Баскаков Махмуд Қашғаридің «Түрік тілдерінің сөздігі» кітабын жазудағы басты мақсаты түрік тілінің мәртебесін көтеру екенін айтқан орыс ғалымы: А.Кононов

Шу өзенінің бойында Баласағұн қаласында дүниеге келген ғұлама:Ж.Баласағұн Ж.Баласағұнның өмір сүрген жылдары: 1021-1075жылдары

Әл- Баласағұни Құдатғу білік еңбегін жазған:ХІғасырда

ХІ ғасырда түркі тілдес халықтардың алғашқы ақсүйектер әдебиетінің ескерткіштері: «Құдатғу білік»

ХІғ. «Құдатғу білік» еңбегі алғаш рет осы тілде жазылды:Түрік

ХІғ. Дейін түрік тілді халықтардың қоғамдық ой-санасында орын алған ғылыми еңбек: «Құдатғу білік» Ж.Баласағүни «Құдатғу білік»еңбегін Сүлеймен Арслан ханға сыйға тартқаны үшін алған лауазым атағы:Ұлы хас-хажип

Арабша,тәжікше кітаптар көп. Ал бұл-біздің тіліміздегі тұңғыш даналық жинақ» деп өз тілін қорсынып, жат елдің тілінде сөйлеу, шығарма жазу сияқты әрекеттерге қарсы болған ғұлама:Ж.Баласағұни

Ж.Баласағұни «Құдатғу білік» кітабын аяқтаған қала:Қашғар

Жастығыма бейнет бер, Қартайғанда дәулет бер» деген қазақ мақал-мәтелі қай ғұламаның еңбегінде кездеседі:

Ж.Баласағұни

Мәтінде сипатталған ортағасырда жазылған шығарманы табыңыз: «Бұл еңбекте философия, астрономия, алгебра, тағы басқа салдарына тоқталуы оның жан-жақты білікті адам болғандығын көрсетеді. Кітапта халық ауыз әдебиетінің үлгілері мол пайдаланылған аңыз әңгімелер, мақал-мәтелдер, шешендік сөздеркөп кездеседі» Құтадғу білік

Жазба әдебиетінің көрнекті өкілі, Қарахан мемлекетінің кезінде даңқы шыққан ақын: А.Иүгінеки

Орта ғасырлық ақын А.Иүгінекидің түрік тілінде жазылған кітабы: «Ақиқат сыйы»

А.Иүгінеки кітабы: Ақиқат сыйы»

Халықты инабатты болуға,адал өмір сүріп, арамдықтан аулақ болуға шақырған Қарахан халқына түсінікті түрік тілінде жазылған дастан: Ақиқат сыйы»

Сопылық ілімнің насихатшы,ақын: Ахмет Яссауи

ХІІғ. Қазіргі Түркістан қаласында сопылық ілімнің насихатшысы болған ғұлама:Қ.А.Яссауи Қ.А.Йассауидің өмір сүрген жылдары:1103-1167жж.

Қ.А.Йассауи өмір сүрді:ХІІғасырда

Қ.А.Йассауи өлеңдер жинағы: «Диуани Хикмет»

Қожа Ахмет Йассауидің «Диуан-и хикмет» еңбегі жазылған әліпбиі:түрік тілінде араб әліпбиі Қ.А.Йассауидің «Диуан-и хикмет» жинағы: адалдыққа, имандылыққа,даналыққа шақырды Ахмет Йассауидің өмірінде елеулі орын алған ғұлама(-лар) : Арыстан баб, Жүсіп Хамадани Қ.А.Йассауидің Бұқар қаласында діни білім алуына көмектескен ғұлама:Жүсіп Хамадани Белгілі орта ғасырлық ақын және исламды таратушы Яссауидың ұстазы:Арыстан баб

Ел аузындағы аңыз бойынша Арыстан баб өмір сүрген уақыт:УІІ-ҮІІІғасырларда Қ.А.Йассауи шәкірті С.Бақырғани

Жүсіп-Зылиха атты поэманың авторы:Әли ақын

ХІІІғ-дың басында Оңтүстік Қазақстанда мұсылман дінінің кең етек жая бастауына байланысты жарық көрген

Жүсіп-Зылиха атты поэманың авторы:Әли

Оңтүстік Қазақстанда мұсылман дінінің кең таралуы кезеңінде Али ақынның жарық көрген поэмасы : Жүсіп- Зылиха

Сүйіспеншілік,әділеттілік тақырыбында жазған Дүрбектің поэмасы: Жүсіп-Зылиха

Хұсрау мен Шырын поэмасының авторы :Кутб

ХІҮ-ХҮ ғасырларда қыпшақтар арасынан шыққан Кутбтың әдеби шығармасы: Хұсрау мен Шырын

ХІҮ-ХҮ ғ.аралығында белгілі болған өзбек ақыны Хорезмидің әдеби шығармасының аты:Мухаббатнама Мухаббатнама поэмасының авторы Хорезми

Қазақстан мен Орта Азиядағы қыпшақ, қимақ, оғыз тайпаларының орналасуы жөнінде мағлұмат беретін

«Жолдар мен аймақтар туралы кітаптың» авторы Хордадбек

ХІҮ-ХҮғ. Қазақстанда мекендеген ру-тайпалардың ауызша тараған әдеби туындыларының ғылыми атауы:

Фольклор

Біздің заманымызға жеткен ежелгі мерекенің бірі:Наурыз мерекесі

Ғарыш пен жердің,күн мен айдың , жұлдыздардың қайдан шыққандығы туралы жазылған аңыз: «Темірқазық пен Жетіқарақшы» «Күннің баяны»

ХІҮ-ХҮ ғасырлардан әлі күнге дейін тәрбиелік мәні зор батырлық,өнегелік мазмұндағы ертегілердің бірі:

Жоямерген, Құламерген, Ертөстік, Керқұла атты Кендербай, Жерден шыққан Желім батыр

ХІҮ-ХҮ ғ. эпостық жыр: Қобыланды батыр

ХІҮ-ХҮ ғасырларда қыпшақтар мен қияттардың қызылбастар мен қалмақтарға қарсы соғысын суреттейтін жыр:Қобыланды батыр

Алтын Орда ыдыраған кезде пайда болған тарихи батырлық жыр: «Ер Тарғын» ,Ер Қосай ,Орақ- Мамай

Ер Қосай тарихи батырлық жырының пайда болған уақыты:Алтын Орда ыдыраған кезде

Алтын Орда дәуірінен бері келе жатқан күй-аңыз: Ел айырылған, «Ақсақ құлан» , «Сағыныш» ,«Жошы ханның жортуы»

ХІІІ-ХҮ ғасырлардан аттары бізге жеткен ауызша поэзия өкілдерінің бірі: Асан Қайғы ,Кетбұға

ХІҮ-ХҮғасырлардан бізге жеткен аспаптық музыкатуындыларының бірі: Шора батыр, Қамбар батыр, Ескендір

ХІҮ-ХҮ ғасырларда халықаралық қарым –қатынастарда сөздік ретінде пайдаланылған еңбектің аты: Кодекс куманикус

ХІҮ-ХҮ ғасырлардағы жазбаша әдеби шығарма: «Кодекс Куманикус»

Мәтінде баяндалған кітапты анықтаңыз: «1362 жылдың тамыз айы Италияның Оңтүстігіндегі әсем қала Венециядағы қасиетті храмдардың бірі Әулие Марк ғибадатханасына Қайта өрлеу дәуірінің атақты ақыны петрарка Франческо көптеген кітаптармен бірге өзі оқып түсіне алмаған, сыртқы мұқабасында деп латынша жазылған қолжазбаны да сыйға тартты. Онда автор ретінде белгілі бір адамның аты жөні көрсетілмеген. Қолжазба готикалық көне жазумен ХІV ғасырдың басында, дәлірек айтқанда , 1303 жылы Қара теңіз бойын жайлған қыпшақтар арасында жазылған еді. Көлемі 82 парақ (164 бет) . Ол қолжазба негізінен екі бөлімнен тұрған. Алғашқысын ғалымдар «Итальян бөлімі деп атаған. Өйткені сөздіктің осы бөлімін Италия Италия зиялыларының біреуі жазуы мүмкін. Себебі «жазудың орфографиялық ерекшеліктері мен сөз өрнектеу тәсілі осы іспеттес ойларға меңзейтін көрінеді. Сөздікті түзген адамдар не саудагер, не жиһангер, әлде білім қуушы әуесқой да болуы мүмкін Аталған бөлімді ықшамдай айтсақ , «Ауа-райы мен аспан әлемі», «Уақыт –мерзім атауларына байланысты сөздер» «Бес сезім мүшелерінің аттары», «Табиғат құбылыстарына байланысты сөздер» «Жазу сызу жұмыстары мен әртүрлі қызметке байланысты сөздер» «Атақ дәрежеге байланысты сөздер»

«Асыл тас атаулары» «адамның жақсы қасиеттерітуралы сөздер» секілді т.б күні бүгінге дейін қолданып жүрген көптеген сөздерді қамтиды. Жинақтың екінші бөлімі «Неміс бөлімі» деп аталады. Оны неміс миссионерлері жазу мүмкін. Онда діни уағыздар, нақылдар,, жұмбақтар, аңыздар, өсиеттер басым. Соған қарағанда бұның әдебиет тарихы үшін де мәні бар деген ғалымдар пікірінің дұрыстығын айту ләзім. Әсіресе мұнда ауыз әдебиетімізде кездесетін нақыл сөздер мен жұмбақтар ұшырасады . Тіпті қазіргі тілімізден өзгешелігі жоқ деуге болады. Қолжазбаның сырты терімен қапталып, ол екі парақ ақ қағазбен бекітілген. Тері мұқабаның бірінші беті мен оның астыңғы жағына Венеция республикасының мөрі ойып басылған. Кодекс Куаникус

Қазақстан аумағында ХІІІ-ХІҮғ.ғ. халық ауыз әдебиетімен қатар жазбаша әдебиет дамыды:Қыпшақ тілінде

ХҮ-ХҮІІғ. Алтын Орда, Ақ Орда дәуірінде ресми әдеби тіл ретінде қолданылды:Қыпшақ тілі

ХІҮ-ХҮ ғ. Қазақстан жерінде мекендеген, әр түрлі мемлекеттердің құрамында болған ру-тайпалар бірыңғай тілде сөйледі:Түрік тілінде

Орта ғасырдағы лиро-эпостық жыр: Қыз-Жібек, Қозы Көрпеш- Баян сұлу, Айман – Шолпан, Күлшеқыз, Мақпалқыз

Орта ғасырлық эпостық жырлар: Қамбар , Ер Тарғын, Ер Сайын,Алпамыс, Төрехан, Телағыс,Құбағұл. Тіл ғылымын зерттеушілерінің айтуынша қазақ халқының арасына алшындар арқылы тараған жыр:Едіге, Ер Сайын

Эпостық жыр:Ер Сайын

Тіл ғылымын зерттеушілерінің айтуынша қазақ халқына дулат- үйсін тілінде тарған:Талас ескерткіштері Тіл ғылымын зерттеушілерінің айтуынша қазақ халқына керей тілінде тарған: Ер Көкше, Базар батыр Тіл ғылымын зерттеушілерінің айтуынша қазақ халқына кедері тілінде тарған:Наһджи әл-Фарадис Наһджи әл-Фарадис қазақтар арасында қай тілде тарады: Кердері тілінде

Орта ғасырларда халық арасында кең тарған ертегілердің бірі:Аламан мен Жоламан, Ертөстік, Құламерген, Қарамерген, Алтын Сақа, Асан қайғы.

Масуд ибн Усман Кухистанидың « Тарих-и Абулхайр-хани» еңбегінде баяндалады: Көшпелі өзбектер ханы Әбілқайыр жайлы

1490ж Азов қаласында дүниеге келген жырау: Доспамбет

Моңғол шапқыншылығынан кейінгі кезеңнің тарихи тұлғалар Жалайыри Доспамбет Жиембет

Шалкиіз Тіленшіұлы жырау өмір сүрген жылы 1465-1560жж Тарих-и Рашиди» еңбегінің авторы: Мұхаммед Хайдар Дулати Мұхаммед Хайдар Дулатидің арғы атасы: Поладшы Дулати

Мұхаммед Хайдар Дулатидің «Тарих-и Рашиди» еңбегі жазылған жылдар аралығы:1541-1546жж. Мұхаммед Хайдар Дулатидің «Тарих-и Рашиди» еңбегі жазылған тіл:парсы

ХҮғ. Жазылған «Тарих-и Рашиди»еңбегінің авторы: Мұхаммед Хайдар Дулати

Мәтінде сипатталған еңбектің авторын анықтаңыз «Шығарма моғолдардың хан сарайында сақталған тарихи құжаттар , аңыз – әңгімелер,оқиға куәгерлері мен автордың өзі байқаған жайттары негізінде жазылған. Онда орта ғасырдағы қазақтар тарихы, Дешті қыпшақтағы оқиғалар, Монғолстанның құлауы , феодалдық соғыстар сыртқы жауға қарсы қазақтардың өзбектермен және қырғыздармен достық одағының қалыптасуы туралы көптеген мағлұматтар беді» М.Х.Дулати

Мұхаммед Хайдар Дулати қай жылдары өмір сүрді: 1499-1551жж.

ХҮ-ХҮІғ. Оңтүстік және Шығыс Қазақстанның әлеуметтік-экономикалық жағдайы, қала,егіншілік мәдениеті жайында жазылған тарихи еңбек: «Тарих-и Рашиди»

1854жылы Қазан қаласында баспадан шыққан ХҮ-ХҮІІ ғасырлардағы қазақ тарихы жайындағы маңызды шығарма:Жылнамалар жинағы

Жылнамалар жинағы Қазан қаласынан баспадан шыққан мерзімі: 1854жылы

Жамиғат тауарих» жинағының авторы: Қ. Жалаири

Қ. Жалаиридің еңбегі: Жылнамалар жинағы»

Монғол шапқыншылығынан кейін өмір сүрген ғұлама ғалым : Қ. Жалаири

Қадырғали Жалайыридің тарихи еңбегі «Шежірелер жинағы» жазылды: 1600-1602 жылдары

Қ. Жалаи

Қ. Жалаиридің тарихи еңбегі «Шежірелер жинағы» атты еңбегін орыстың қай патшасына тарту етті:Б.Годуновқа

ХҮІ-ХҮІІғ. Қазақ тіліндегі жазылған әдебиет пен тіл ескерткіші, тарихи шығарма: «Жами ат- Тауарих» 1588жылы Ертіс өзенің бойында орыс әскерлері тұтқындап Мәскеуге алып кеткен ғұлама ғалымы:Қадырғали Жалайри

ХҮІ ғ. ұзақ уақыт Мәскеуде тұрған ғұлама :Қ. Жалаири

Дешті уалаяты Берке ханға бағынған кезде дінсіздердің көп бөлігін ол ислам дініне кіргізді»-деп жазған Өтеміс қажының кітабы аты: «Шыңғыснама»

Өтеміс қажының кітабының аты: Шыңғыснама

ХҮІ ғасырдың ортасында жазылған Өтеміс қажының «Шыңғыснамасында баяндалады »Жошы хан әулетінің тарихы

Қыпшақ даласын билеген Жошы хан әулетінің тариихы баяндалған тарихи шығарма: «Шыңғыснама» Мәтінде айтылған тарихи еңбекті анықтаңыз: Дешті Қыпшақ халқының мал өсіруге байланысты мерзімді көшу-қон мәселесіне ерекше назар аударылған. Онда қыстау, жайлауға көшу, оның малдың малдың басын көбейтуге, қонын көтеруге пайдалы екендігі жазылған. Ал жазда жылқы малының семріп қымыз ішкен қазақтрдың сән-салтанат құрып қуанышқа бөленетіндігін жазды. Еңбектегі бұл көріністер қазақ халқының өмірін суреттеп тұрғандай : «Шыңғыснама»

Мәтінде сипатталған еңбектің авторын анықтаңыз: «Дешті Қыпшақ халқының мал өсіруге байланысты мерзімді көшу-қон мәселесіне ерекше назар аударылған. Онда қыстау, жайлауға көшу, оның малдың малдың басын көбейтуге, қонын көтеруге пайдалы екендігі жазылған. Ал жазда жылқы малының семріп қымыз ішкен қазақтрдың сән-салтанат құрып қуанышқа бөленетіндігін жазды. Еңбектегі бұл көріністер қазақ халқының өмірін суреттеп тұрғандай» Өтеміс қажы

Авторлар мен шығармаларды сәйкестендіріңіз:

1 Кутуб

2Мұхаммед Хайдар Дулати 3 Әбілғазы Бахадур

А) «Тарих- Абулхайр-хани» В) «Тарих» Хроника

С) «Хұсрау мен Шырын» Д) «Түрік шежіресі»

Е) «Тарихи Рашиди»

Ғ) «Шежірелр жинағы»

Дұрыс жауабы (1-С, 2-Е, 3-Д)

Авторлар мен шығармаларды сәйкестендіріңіз:

1 Масуд ибн Усман Кухистани 2 Шах Махмұд Шорас

3 Әбілғазы Бахадур хан А) «Тарих- Абулхайр-хани» В) «Тарих» Хроника

С) «Хұсрау мен Шырын» Д) «Түрік шежіресі»

Е) «Тарихи Рашиди»

Ғ) «Шежірелр жинағы»

Дұрыс жауабы (1-А, 2-Д, 3-Е)

Тарихи мәләметтер мен шығармаларды сәйкестендіріңіз:

1. Жошы хан әулетінің тариры және Қыпшақ даласында билік ету баяндалады

2. ХҮ-ХҮІ ғғ. Оңтүстік және Шығыс Қазақстанның әлеуметтік-экономикалық жағдайы, қала, егіншілік мәдениеті, Жетісудың тарихы , географиясы туралы баяндалады.

А) ) «Түрік шежіресі»

В) «Тарих- Абулхайр-хани» С) «Шыңғыснама» Д«Шежірелр жинағы»

Е) «Тарих» Хроника Ғ) «Тарихи Рашиди»

Дұрыс жауабы (1-С, 2-Ғ, 3-Е)

Орта ғасырда қазақ халқының өмірінде музыканың айрықша орын алатынын жазған саяхатшы:В.Рубрук Қазақ халқының өмірінде музыканың айрықша алатынын жазған саяхатшы:Якуб

Орта ғасырларда Қазақ халқының өмірінде музыканың айрықша алатынын жазбасында көрсеткен:Марко Поло ХІҮ-ХҮІІғ.Қазақ-моғол қарым-қатынастарының тарихы баяндалатын «Тарих»атты еңбектің авторы : Шах- Махмұд Шорас

1246 жылы Монғол хандығының ордасында болып, Күйік ханныңтаққа отыру салтанатына қатысқан саяхатшы:

Карпини

ХҮІ ғасырда Орта Азия халықтарында болып, қазақтар болып қазақтар жайлы жазған ағылшын көпесі

Дженкинсон

Қазақтың ұлттық музыка аспаптың үрмелі түрі: сыбызғы

Мәтіндегі қатені тап: Шын мәнінде қазақтың қай ғұрпы туралы айтылған «Қазақ келіндері «қызық майлау» ғұрпы бойынша үйдің үлкен-кішілерінің атын атамай оларға басқаша ат қояды (мырза аға ерке балат.б) Мұның өзі қазақ қоғамында үлкенді сыйлаудың құрмет көрсетудің белгісі» «Ат тергеу»

ХҮІ-ХҮІІғ. Қазақ-моңғол қарым-қатынастарының тарихы баяндалатын тарихи шығарма: «Тарих»

ХҮІ-ХҮІІғ. Қазақ-моңғол қарым-қатынастарының тарихы баяндалған «Тарих» атты еңбектің авторы Шах- Махмұд Шорас

Маңғыт елінің шығарған эпосы:Едіге

Шах-Махмұд Шорастың «Тарих» атты еңбегінде баяндалатын хандар: Тәуекел Есім Хақназар

Орта ғасырларда дүниеге келген өз балапандарын қорғаған құстың тағдырын суреттеген күй: Бозторғай

1643жылы Арал өңірінің қазақтары сайлаған хан:Әбілғазы Әбілғазының еңбегі: «Түрік шежіресі»

«Түрік шежіресінің»авторы Әбілғазы Бахадур осы ханның ұрпағы:Жошы ханның

Діні

Қазақстанның байырғы тұрғындарының түсінігіндегі аспан әлемінің мағынасы: Көк тәңірі

Орта ғасырда қазақ жерінде түрлі діндердің біршаматаралып тоғысқан өлкесі:Жетісу

Ғылыми зерттеулерге қарағанда ,Қазақстанда,ертедегі діни наным дәстүрлері кең тараған аймақ: Жетісу

Жазба деректерге қойға табыну салты өріс алған аймақ: Сырдария бойы

Орта Азия мен Қазақстанға ислам діні кеңінен тарай бастады: Арабтардың келуімен Арабтардың Қазақстанның Оңтүстігіне басып кірген уақыты:ҮІІІғ. Ортасында Арабтардың дін үшін соғыс деген ұранмен көрші елдерді жаулап ала бастаған уақыты:633ж 714жылы Шашты басып алған араб қолбасшысы: Кутейба ибн Муслим

Дін үшін соғыс ұранымен араб қолбасшысы Насыр ибн-Сейяр Қазақстанның Оңтүстігін басып алды:737- 748ж.ж.

Оңтүстік Қазақстанда ислам діні кең түрде дами бастаған уақыты:Хғ.

Оңтүстік Қазақстан мен Жетісудың Хғасырдағы    қалаларында мешіттердің көптеп салына бастағандығын жазған араб ғалымы: Әл- Макдиси

Жетісу қазақтарының да Ұмай анаға табынатынын жазған ғалым:Ш.Уалиханов Ислам дінін уағыздаушы Ахмет Иассауидің шәкірті:С.Бақырғани

Ислам дінін уағыздаушы,Орта ,асырлық белгілі ақын , ел ішінде Хакім ата атанған:Сүлеймен Бақырғани

Ислам дінінің көрнекті өкілі,әрі уағыздаушы,әрі ақын: Қ.А.Йассауи

Орта ғасырлық ақын, исламның сопылық бағытыныңнегізін салушы, насихаттаушы: А.Яассауи

Ислам діні Қазақстанда ҮІІІ ғасырда тарай бастағанымен, халықтың жүрек түкпіріне ХІХғасырдың аяғына дейін толық жете  қоймағаны жөнінде өз пікірін жазған қазақтың тұңғыш ғалымы: Ш.Уалиханов

Қазақстанда ислам діні ҮІІІғасырда тарағанымен ХІХғасырдың аяғына дейін тұрғындардың жүрек түкпіріне жете қоймағыны жөніндегі пікірін жазған Ш.Уалихановтың жазған мақаласының аты: «Ислам діні» Қазақстан территориясында ҮІ-ҮІІІғ.ғ.будда діні ең көп тараған аудан :Жетісу мен Оңтүстік Қазақстан Қасиетті бұлақ басына ақ құйып көктен жаңбыр сұрау ырымының мағынасы: Тасаттық

Орта ғасырдағы діни саулет құрылысы : мешіттер

Мұсылман дінінің енуіне байланысты пайда болғане ғимарат:мешіт

Ислам діні құрылыстарының ІХғ ІІжартысынан бастап салына бастағандығына дәлел: Баба –Ата қаласы орнынан табылған мешіт қалдығы

Орта ғасырлық отқа табыну қасиетін байланыстырады: Ұмаймен

Жетісу қазақтарының да Ұмай анаға табынатынын жазған ғалым: Ш.Уалиханов

Орта ғасырлық Қазақстанда буддизм таралған аймақ: Оңтүстік Қазақстан

ХІҮғ. Исламның таралуына қатты көңіл бөлген хандар: Өзбек хан, Тоғылық -Темір

ХІҮғ. Мұсылман дініне кіріп, басына шалма тақпағандарға қатаң жаза қолданған хан: Тоғылық –Темір

Мұхамед Хайдардың жазуы бойынша Моғолстанда Тоғылық –Темір тұсында бір күнде қанша мың адам ислам дінін қабылдаған: 160мың

8-сынып

Жоңғар шапқыншылығы

ХҮІғ. Батыс Моңғолияны мекендеген жоңғарлар тайпасы: ойраттар

ХҮІғ ІІ жартысында қазақ жеріне шабуыл жасай бастаған шығыстағы тайпа: Ойраттар

ХҮІғ ІІ жартысында Жетісу қазақтарының жағдайын ауырлатқан оқиға: Ойраттардың тонаушылық жорықтары

ХҮІІғ. 40жылдарынан бастап, Қазақ хандығына қауіп төндірген мемлекет: Жоңғария

ХҮІІғ ортасында Қазақ хандығы жиі соғысқан мемлекет: Жоңғария

ХҮІІғ. Ортасында жоңғар мемлекетінің күш-қуатын біршама арттырған қонтайшы : Батыр

1635,1643,1652 жылдары қазақтарға қарсы жорықты басқарған қонтайшы : Батыр

Қазақ    еліне    жоңғар    шапқыншылығының    күшеюі:    Орталық    Азияда             халықаралық    қатынасты шиеленістіреді

ХҮІІғ қазақ хандығының ішкі-сыртқы саясаттағы беделінің әлсіреуіне себеп болған : Кіші хандардың дара билікке ұмтылуы

ХҮІІғ. 70жылдары жоңғар әскерлерінің Жетісу мен Оңтүстік Қазақстанға баса – көктеп кіріп, қосып алған қалаларының саны: тоғыз

Жоңғар әскерлері Жетісу мен Оңтүстік Қазақстанға басып кіріп тоғыз қаланы басып алған жыл:1680ж 1680жылы жоңғар шапқыншылығы кезінде аман қалған қала: Түркістан

1681-1685 жылдары Оңтүстік Қазақстан жеріне бірнеше рет шабуыл жасады: Жоңғарлар

1681-1685 жылдары жоңғар феодалдары Оңтүстік Қазақстан жеріне шабуыл жасап, әскелерінің бір тобы жетті:

Сарысу өзеніне дейін

1681-1685 жылдары жоңғар феодалдары Оңтүстік Қазақстан жеріне шабуыл жасап, әскелерінің бір тобы жетті:

Сайрам

1710жылы қазақ жүздерінің белгілі өкілдері бас қосып, жоңғарларға соққы беру мәселесін талқылаған жер:

Қарақұм

1710ж. қазақ жерінің Қарақұм маңында бас қосу себебі: Жоңғарларға қарсы тойтарыс беру

Қарақұм маңында құрылтай өткен жыл: 1710 жыл

Жоңғарларға қарсы күш біріктіру мақсатында шақырылған бүкілқазақтық Құрылтай: Қарақұм Ордабасы

Біріккен қазақ жасақтары жоңғарларға тойтарыс берген уақыты:1711 жылы

ХҮІІ ғ. 40жылдарынан бастап, Қазақ хандығына қауіп төндірген мемлекет:Жоңғария 1713жылғы жоңғарлардың қазақ жеріне жорығы қалай аяқталды: сәтсіз

Жоңғар қонтайшысы Себан – рабданның қазақ жеріне жорығы сәтсіздікпен аяқталдған уақыты:1713жылы 1718ж. жоңғар қазақ шайқасы болған жер: Аягөз

Аягөз маңындағы қазақ жасақтарының жоңғарлардан жеңіліске ұшыраған жыл: 1718ж.

1718жылы Аягөз маңында қазақ жасақтарының сәтсіздікке ұшырау себебі: Әбілқайыр мен Қайып сұлтанның соғыс қимылдарын келісіп жүргізбеуі

ХҮІІІғ. 20жылдары Жоңғар мемлекеті бейбіт келісімге келген мемлекет: Цинь империясы

1723ж. Жоңғарияның барлық күш қуатын қазақ еліне қарсы жұмылдыруға мүмкіндік алуының себебі: Цин императоры Кансидың өлімі

Цин императоры Канси өлгеннен кейін 1723 ж. қалыптасқан саяси жағдай: Жоңғария барлық күш қуатын қазақ еліне қарсы жұмсауға мүмкіндік алды.

Жоңғардың қалың қолы Қазақстанға тұтқиылдан басып кірген мерзім:1723жылы 1723жылы қазақ жеріне басып кірген жоңғар әскерінің саны:70мың

Қазақ халқының қасіреті болған «Ақтабан шұбырынды» : ХҮІІІғ. 20жылдары

Жоңғарияның 1723жылғы қазақтарға қарсы жорығы: « Ақтабан шұбырынды»

«Ақтабан шұбырынды, Алқакөл сұлама» аталған жылдар: 1723-1727 жыл

Ақтабан шұбырынды жылдары жоңғарлардан ығысқан Орта жүздің бірқатар рулары ойысты : Самарқанға Орта жүз рулары ХҮІІІғ. Іжартысында Самарқан төңірегіне ойысудың себебі: Жоңғар шапқыншылығы Ақтабан шұбырынды, алакөл сұлама жылдары қазақ жеріне басқыншылық жорықтар жасаған жоңғар қонтайшысы: Цебан- Рабдан

Жоңғар шапқыншылығы кезіндегі қатты-қасірет әсерінен туған ән: «Елім-ай» Елім-ай әнінің шығуына себеп болған шапқыншылық: Жоңғар шапқыншылығы Ауыр қайғы-қасірет символы Елім-ай, әні пайда болған уақыт:ХҮІІІғ

Жоңғар шапқыншылығынан қатты ойрандалған : Жетісу

Ақтабан шұбырынды кезінде жоңғарлар жауламаған қазақ жерлері: Батыстағы алыс аймағы

Қазақ хандығындағы қалалардың ХҮІІІғасырдан бастап әлсіреу себебі : Жоңғар-қалмақ шапқыншылығы

1724-1725жж. жоңғарлар басып алған қалалар: Түркістан, Ташкент Жоңғарлардың Түркістан, Ташкент қалаларын басып алуы: 1724-1725жылы Жоңғарларға қарсы күресте қол басқарған батыр(-лар): Қабанбай Бөгенбай Баян

Жоңғар шапқыншылығы кезіндегі күресте қол бастап, ерекше көзге түскен қазақ батыры: Бөгенбай

Есімі аңызға айналған Бөгенбай батырдың руы: Қанжығалы Жоңғарларға қарсы күресті үйымдастырған батырлардың бірі: Қабанбай Дарабоз аталған батыр: Қабанбай

Есімі аңызға айналған Найманның Қаракерей тармағынан шықан батыр: Қабанбай

Жоңғар шапқыншылығы кезінде есімі аңызға айналған қазақ батырлары: Малайсары , Наурызбай ХҮІІІғ. Қазақ халқының жоңғар шапқыншылығына қарсы күресіне белсене қатысқан сұлтан:Барақ Жоңғар шапқыншылығы кезінде қол бастаған әйгілі батыр: Баян

Жоңғар басқыншыларына қарсы қарулы қарсылықты ұйымдастырушы батыр: Райымбек

Жоңғар басқыншыларына қарсы күрескен қазақ әйелдер: Айтолқын, Айбике, Гаухар

ХҮІІІ ғасырда жоңғарларға қарсы күрескен қазақ батырларының ерлігін жырлаған жырау: Үмбетей

Жоңғарларға қарсы крескен қазақ батырларының ерлігін жырлаған жыраулар: Ақтамберді, Тәтіқара

ХҮІІІғ жыраулардың шығармаларына арқау болған негізгі тақырып: Жоңғар шапқыншылығына қарсы күрес

ХҮІІІ ғасырда қазақтар жоңғарларды жеңген шайқастар: Бұланты, Аңырақай шайқасы

Қазақ халқының жоңғар шапқыншылығы кезінде рухын көтерген ірі шайқастар: Бұланты, Аңырақай шайқасы

Бұланты өзенінің жағасында жоңғарларға қарсы болған шайқастың атауы:Қалмақ қырылған

Бұланты өзенінің жағасында қазақ қолы жоңғарларды ойсырата жеңген жер: Қарасиыр

Жоңғар шапқыншылығы кезінде қазақ халқының рухын көтеріп, ірі жеңіске жеткент шайқас: Қалмақ қырылған шайқасы

1726 жылы қазақ жасақтарының жоңғарларды талқандауының басты болған оқиға: Қалмақ қырылған 1726жылы болған Қалмақ қырылған шайқасының маңызы: Қазақстанның солтүстік – батысы азат етілді Сарысу өзенінің бойында болған жоңғарлармен шайқас: Қалмақ қырылған шайқас

ХҮІІІғ. 20жылдары Бұланты өзенінің бойындағы шайқастағы қазақ-қырғыз әскерінің саны:60мың

«Қарасиыр» деген жердегі қазақ-қырғыздың біріккен 60 мыңдық қолы жоңғарларды талқандаған шайқастың тарихта қалған атаулары: Бұланты Қалмақ қырылған

1728ж. Жоңғарлармен шайқас болған жер: Бұланты

Біріккен қазақ жасақтарының жоңғарларға алғаш ойсырата соққы берген жері: Бұланты өзенінің жағасы

1726ж. қазақ жүздері өкілдерінің жоңғарларға қарсы күресу үшін бас қосқан жері: Орда басы

Ордабасы тауы маңында-қазақ жүздері өкілдерінің жоңғарларға қарсы күресу үшін бас қосқан уақыты: 1726 ж Қазақстанның оңтүстігіндегі Ордабасы тауының маңына қазақ жасақтарының жиналуының себебі: Бұл жер Жетісуді азат ету үшін жақын болды

Топономикалық мәліметтер бойынша қазақ жасақтарының Ордабасы тауында: Жүздік негізде

Ордабасы тауына жиналған қазақ жүздерінің шешімі бойынша жоңғарларға қарсы күресте қазақ жасақтарының бас қолбасшысы болып сайланған: Әбілқайыр хан

Аңырақай шайқасы болған мерзім: 1730 жыл

Аңырақай түбінде барлық жасақтарға қолбасшылық жасаған : Әбілқайыр Кіші жүздің ханы Әбілқайыр басшылық еткен шайқас: Аңырақай шайқасы Аңырақай шайқасы өткен жер: Балқаш көлінің оңтүстігі

1730ж. Аңырақай шайқасы болған жер: Итішпес ,Алакөл

Аңырақай шайқасынан кейінгі жеңісте қазақ жасақтары қолайлы жағдайларды пайдалана алмауының негізгі себебептері: Тақ үшін Шыңғыс ұрпақтарының таласуы Аңырақай шайқасы

1741 жылы Қазақстанға басып кірген ел: Жоңғар

Жоңғар шапқыншылығынан қазақтарды қорғауға елеулі орын алған Ресейдің барлау экспедициялары: Князь А.Бекович-Черкасскийдің басшылығындағы

Жоңғар шапқыншылығынан     қазақтарды қорғауға елеулі орын алған Ресейдің барлау экспедициялары: И.Д.Ступиннің басшылығындағы

Жоңғар шапқыншылығынан қазақтарды қорғауға елеулі орын алған Ресейдің барлау экспедициялары: И.М. Лихаревтің басшылығындағы

1755жылы басталған соғыс: Қытай-Жоңғар

Жоңғария дербес ел ретінде тарихи сахынадан жойылған жыл: 1758жылы

1758 жылы болған оқиға: Жоңғария дербес ел ретінде тарихи сахнадан жойылды

1758жылы Жоңғарияны толық бағындырған: Қытай әскері

1761жылы Жоңғар хандығының орнына құрылған аймақ: Шыңжаң

1761ж. Қытайдың Жоңғариядағы жағдайын нығайту үшін құрған аймағы: Шыңжаң.

Жоңғар мемлекеті толық талқандалғаннан кейін жоңғар жерінде құрылды: Қытайдың Шыңжаң аймағы Жылдар мен шайқастарды сәйкестендір:

1. 1718 ж

2.1730 ж

3.1726 ж

A) Аңырақай B)Аягөз

3. Орбұлақ
4. Ақбұлақ
5. Бұланты
6. Майтөбе

Жауабы: 1-В, 2-А, 3-Е

Кіші жүздің Ресейдің құрамына кіруі

Ресейдің Шығыспен сауда қатынасын өрістету үшін Қазақстан «Кілт және қақпа» ролін атқарды деген патша:І Петр

Қазақ даласын Орта Азияның ішкі аудандарына кіретін кілт пен қақпа деп атады : І Петр

Метрополия сөзінің мағынасы: Отарлары бар мемлекет

ХҮІ ғасырдың 50-жылдары Ресейге қосылған хандықтар: Қазан, Астрахан

1714 (1716)-1720жж. Ертіс өзенінің бойына салынған бекіністер: Железинск,Коряков

1716-1720жж. Ертіс өзенінің бойына салынған бекіністер: Жәміш, Өскемен ,Омбы ,Семей

Жәміш;Омбы бекіністері салынған жыл: 1716ж 1716 жылы салынған бекініс: Жәміш, Омбы Железинск бекінісі салынған жыл: 1717 ж

1718жылы жоғарғы Ертіс бойына салынған әскери бекініс:Семей Семей бекінісі қай жылы тұрғызылды: 1718жылы

Павлодар, Өскемен бекіністері қай жылы тұрғызылды:1720жылы Павлодар қаласының іргесі қаланды:1720жылы

1720жылы салынған бекініс:Коряков 1832жылы құрылған округ:Ақмола

1714-1720жылы патша үкіметінің Ертіс бойына әскери бекіністер салудағы басты мақсаты: Қазақ өлкесін біртіндеп жаулап алу

ХҮІІІғ. І ширегінде патша үкіметінің Ертіс бойына әскери бекіністер салудағы басты мақсаты: Қазақ өлкесін жаулап алу

Болат хан өлгеннен кейін, аға хандыққа таласқан қазақ сұлтандары : Сәмеке мен Әбілқайыр ХҮІІІғ. І жартысынджа қазақтардлың Ресейге қосылуын ұйымдастырушы: Әбілқайыр хан Әбілқайыр билік құрған жылдар: 1680-1748 ж

Кіші жүздің билеушісі Әбілқайырдың жеке дара билік құра бастауы: ХҮІІІ ғасырдың 20-жылдарынан бастап

Әбілқайыр ханның тірегі болған Кіші жүз руы: Шекті

Әбілқайыр ханның өз елшісі Қойбағарды Ресейге жіберген жыл:1726ж.

Кіші жүздің елшілері Ресейдің құрамын кіру туралы өтініш табыс ету үшін Петербургке аттанды:1730жылы 1730 ж. Ресейге жіберілген қазақ елшілігі: Қойдағұлұлы,Қоштайұлы

Әбілқайырға Кіші жүз билерінің 1730 ж. Ресейменм қатынасы туралы ұсынысы: Әскери одақ құру

1730 ж. Кіші жүздің ықпалды билері Жоңғарияға қарсы Ресеймен келіссөз жүргізуді тапсырған хан: Әбілқайыр

Әбілқайыр хан Ресейге қосылуға ант берді:1731жылы

Әбілқайыр ханның Ресей бодандығын қабылдаудағы мақсаты: «... Шведтермен бітімге келген соң І Петр қырғыздарға олардың тілі мен әдет-ғұрыптарын жақсы білетін, тегі Уфа татарларынан шыққан сыртқы істер коллегиясының тілмашы Алексей Иванович Тевкелевті (Мәмет Тевкелевтің шоқынған аты) жібермек болды. Тевкелевке қолынан келген амалдардың бәрін қолданып, қайткенде қырғыздарды Ресей боданына айналдыру тапсырылады. Бұл кезде қырғыздар арасында ауызбіршілік кетіп,м бір жағынан жоңғарлар, екінші жағынан бащқұрттар мен қарақалпақтар тарапынан қысымға алынған болатын. Кейбір қырғыз хандары шведтермен соғыс кезіндң, одан соң да І Петрден өздерін бодандыққа алу жөнінде бірнеше рет тілек білдірген болатын. Бұл тілек кейінірек императрица Анна Иоанновна тұсында қабыл алынып, содан бері Орал маңында өлкенін жаңа дәуірі басталды. Бұл өлкені ұйымдастыруға Кириллов (1735-1738), Татищев (1738-1739) және Иван Неплюевтер (1747 жылдан) зор еңбек сіңірді, өздерінің өлкені өркендету жөніндегі еңбектері мен жасаған қамқорлықтарының арқасында олар жергілікті тұрғындарының мәңгі есінде қалды. Орыс үстемдігін орнату

үшін Кириллов аса бір сәтті жоспар жасады. Оның басты мақсаты Башкирияның оңтүстік шептерінде бекіністер салу болды. Бұл жоспар орындалғанда үш негізгі мақсат іске аспақ еді. Бекіністер тынымсыз башқұрттардың тонаушылық жортуылдарына тыйым салар еді, екіншіден, мазасыздығы жағынан башқұрттардан кем түспейтін қырғыздардың әрбір қимылын қалт еткізбей бақылауға мүмкіндік туар еді, соңында осы бекініс белдеулері қырғыздар мен башқұрттардың қарым-қатынастарына тыйым салар еді. Бекіністердің салынуына басты түрткі болған қырғыз ордасының ханы Әбілқайыр болды. Оңтүстіктен жоңғар билеушісінің, солтүстіктен башқұрттардың қыспағына түскен хан, орыс патшайымынан жәрдем және қолдау көрсетуді сұрап, өтінуге шешім қабылдады.» Даладағы саяси жағдайды бақылауға мүмкіндік алу

Әбілқайырдың Ресей құрамына кірудегі ең басты мақсаты: Ресеймен сенімді байланыс орнатып, бар күшті қалмақтарға жұмылдыру

Әбілқайыр ханның Ресей құрамына кірудегі мақсат(-тары): Жеке билігін нығайту үшін бар күшті ойраттарға қарсы жұмылдыру

Әбілқайырдың Ресей құрамына кірудегі мақсаты: Қазақ хандығында жеке өз билігін нығайту

Әбілқайырдың Ресей құрамына кірудегі мақсаты: Өз қарсыластарының сағын сындыру

Кіші жүздің Ресейдің қол астына алу ұсынысын қабылдаған патша: Анна Иоанновна

Кіші жүздің Ресейдің қарамағына алу туралы Анна Иоанновнаның грамотаға қол қою болды:19ақпан 1731жылы

Кіші жүз ханы Әбілқайырдың жүмсауымен қазақтардың Ресейге қосылуы туралы келісім жүргізген елшілер:

Қойдағұлұлы, Қоштайұлы

1731жылы ақпан айының 19күні Кіші жүз елшілері Анна Иоанновнаның қабылдауында болып талқылаған мәселе: Кіші жүзді империя құрамына қабылдау

Мәтінде берілген құжат түрі: «Аннаның барлық лауазымдары тізбектеледі... Біз, ұлы патшайым, біздің императорлық ұлы мәртебелімізге Әбілқайыр хан, сенің жазған өтінішіңмен және елшілерін Құлымбет Қоштаев пен Сейтқұл Құндағұловтың ауызша айтқан сөздерінен, сенің өзіңнің билігіндегі жұртыңмен біздің бодандығымызға кіргің келетіндігі туралы біліп, оған үлкен рахыммен келісім бердік және осы шешімдерімізді сенің елшілеріңмен бірге жіберіп отырған     саған, хан және барлық қайсақ әскерлеріне жариялауды бұйырдық.

Осы мақсатпен саған, Әбілқайыр хан, ақсақалдарға және бүкіл қайсақ әскерлеріне деген біздің императорлық қайырымдылығымыздың белгісі ретінде, біздің бұйрығымызды саған, Әбілқайыр хан, ақсақалдар мен қайсақ әскерлеріне жариялау үшін біздің мемлекеттік кеңсенің сенімді адамы, шығыс тілдерінің тілмашы Мәмет Тевкелевті жіберіп отырмыз. Тевкелевтің біздің императорлық ұлы мәтебеміздің , Әбілқайыр хан, саған және бүкіл қайсақ әскеріне деген мейіріміміз туралы айтқан сөздеріңе сенуді және оның айтқан ұсынычстарын орындауды және сенің өзіңнің, Әбілқайыр хан және бүкіл қайсақ әскерлерінің, ұлы мәртебелі патшайымға, біздің императорлық ұлы мәртебемізге сенетіндіктеріңіз бен адал болатындықтарыңыз туралы жауаптарыңызбен кері шығарып салуды бұйырамыз. Саған деген, Әбілқайыр хан, біздің ұлы мәртебелі императорлық қайырымдылығымыздың белгісі ретінде Тевкелевпен бірге біздің ұлы мәртебелі императорлық жалақыны, кафтан, бөрік, қылыштар, мауты шұға, тағы басқа да тізімде көрсетілген сый-сияпаттарды жіберіп отырмыз. 19 ақпанда Мәскеуде біздің патшалық етуіміздің екінші жылында берілді. Бұл ... сапалы кітап қағазына жазылды. Мемлекеттік орташа мөрмен хатталды. Осы      кеңсе үйінде ұлы мәртебелі қырғыз-қайсақ

елшілеріне берді. 20 ақпан күні, кетерде елшілер ұлы мәртебелі императрицаның қабылдауында болған жоқ.»

Грамота

1731жылы Әбілқайырды қолдап, Ресейдің қол астына кіруге ант берген Кіші жүз старшындарының саны:29старшын

Әбілқайырды қолдаған Кіші жүздің 29старшыны Ресейдің қол астына өту туралы ант берген жыл:1731жылы қазан

Қолданылған жаза түрі: «Құдайдың рахымымен біз, императрица және бүкіл Ресейдің жеке билеушісі Анна, біздің барлық орнатқан коллегияларымызға, вице-губернаторларға, әскербасыларына, тұрақты сарайларының коменданттарына, офицерлерге және басқа да әр түрлі шендегі әскери және азаматтық командаларға, осыны біліп және орындауға тиістілердің бәріне біз, императорлық ұлы мәртебеміз, стаский советник Иван Кириллов пен полковник Алексей Тевкелев және басқаларды қолдарына өзіміз қол қойған арнайы нұсқаулар беріп, Азия жерлері мен халықтарына біздің мүдделерімізді іске асыру үшін арнайы сапарға жіберіп отырғанымызды хабарлап, жоғарыда аталған барлық әскери және штаттық командаларға аса қайырымдылықпен әмір етеміз. Егер бір жерде біздің мақсатымызды және Кирилловке жүктелген міндеттерді орындау барысында туған кедергілер жөнінде коллегияларға жедел хабарлап, басқа командалармен байланыс жасап, барлық тиісті көмектерді көрсетіп, мәселенің шешілуін төменгі командалар жоғарғы командаларға, ал жоғарғы командалар төменгі командаларға итеріп салмай, Кириллов арнайы жіберілген біздің мүдделерімізді қорғай отырып, Кирилловтың әрбір талабын өз командаларынан арнайы бұйрық күтпестен орындауға, бірақ орындап болғаннан соң Кириллов келтіргендәлелдер туралы баяндап тұруға, себебі жер қашықтығынан өзара хат жазысып жүргенде іске зияны тиетін бірденелер шығып не уақыт өткізіп алмау үшін біздің осы жарлығымызға қарсы

және Кириллов пен басқаларға кедергі жасап, қойған талаптарын орындамаған жағдайда немесе орындағанмен, уақытты сөзбұдайға салған жағдайда оған ондайлар туралы сенатқа хабарлап тұру тапсырылады, онда біздің жарлығымыз бойынша кінәлілер тиісті жазасын тартады, аса маңызды істер туралы бізге, коллегияларға, кеңселерге, генерал-губернаторларға, губернаторларға, вице-губернаторларға, әскербасыларына, коменданттарға, тұрақты сарайларындағы офицерлерге және әр түрлі шендердегі әскери және тұрақты командирлеріне және осы туралы білуге тиісті және орындайтындардың барлығына осы жарлықты оқып беріп, көшірмелерін тастап отыру, ал түпнұсқасын өзінде ұстау тапсырылады.»: Айып

Ресей елшілігін басқарып келген тілмаш: А.И.Тевкелев

Мәтінде қай тарихи оқиға сипатталғанын анықтаңыз: «... келген шенеуніктердің өздеріне жүктелген қызметіне сай жылы қарсы алынбаған былай тұрсын, олар тіпті келген бойда-ақ өз өмірлерінен айырылып қала жаздады. Қырғыздар (қазақтар) өздерінің тағылық табиғи бостандығын жоғалтып алатыныжөнінде ойланған кезде ашу-ызаға бұлықты Тевкелевті тіпті сол жерде-ақ құрбандыққа шалып жібере жаздады. Оны ханның

өзі қорғап қалды.... кейбіреулер ханның өзіне қол салып, бұлардың ешқайсысының келісімінсіз шетелдік мемлекетпен неге келісім жасасқаны, оған бас иіп, бағынуға өз атынан ғана емес, бүкіл орданың атынан уәде еткені туралы есеп беруді талап етті.»: Кіші жүз қазақтарының Ресейдің қол астына өтуі

1734 жылы Ресейде құрылған «Қырғыз-қайсақ» экспедициясының жетекшісі: И.К.Кирилов

1734жылы Қазақ жерінде Ұйымдастырылған экспедиция: «Қырғыз-қайсақ», Орынбор

1734жылы Ресейде құрылған Қырғыз –қайсақ экспедициясының мақсаттары бірі : Кіші жүз жеріндегі табиғи ресурстарды зерттеу

Орынбор экспедициясының И.Кирилловтан кейінгі басшысы: В.Татищев 1735 және 1743 жылдары қазақ жеріне салынған бекіністер: Ор, Орынбор 1735 жылы Қазақстанның солтүстігінде өзен бойында салынған бекініс:Ор Қазақстаннның Солтүстігіндегі 1735жылы салынған бекініс: Ор

1738жылы қазақ сұлтандарының съезі шақырылды : Орынборда

Башқұрттардың көтерілісін басуға патша үкіметі Кіші жүз жасақтарын қай жылдары пайдаланды: 1735-1737жж. 1735жылы патшаның орталық саясатына қарсы күреске шыққан башқұрттардың қарсылықты жаныштау кезінде бас сауғалап көршілес Қазақстанға қашқандары:50мың

1735жылы Башқұрттардың көтерілісін басқарған қолбасшы: Батырша

1738жылы Орынборда Қазақ сұлтандарының съезі шақырған Орынбор комиссиясының басшысы: В.Татищев Әбілқайыр ханнан Ресей үкіметінің екінші рет ант қабылдау себебі:Екі жақтың қарым қатынастарының шиеленісуі

Құжатта қай тарихи тұлға туралы әңгіме болып отыр: «Оның өзінің елшілерін Ресейге жөнелтерге аз ғана қырғыз-қайсақ жиналысын келісім беруге мәжбүр еткенін естігеннен кейін мұндай қарсылықтың болмай қоймайтынын күтпеу тіпті де мүмкін емес еді. Сол бір қулыққа толы батылдық оның аз өміріне де қауіп төндірген болатын » Әбілқайыр

Орта жүздің ханы Әбілмәмбет пен Абылай сұлтан Ресей империясының билігін мойындаған жыл:1740ж.

1740 ж. қазақтардың Ресеймен жақындасуына ықпал еткен оқиғалар: Нәдір шахтың басқыншылығы Галдан- Церен жорықтары

1740жылы Кіші жүздің шекарасына қауіп төндірген мемлекет: Иран, Парсы ХҮІІІ ғ. Қазақстанның солтүстік-батысында салынған бекініс: Орынбор Орынбор қаласының салынуы:1743жылы

1741 жылы Орта жүзге басып кірген ел: Жоңғар

Жоңғар қонтайшысы  Қалдан-Серенннің    орта жүз бен Кіші жүзге жасаған шапқыншылығы болды:1741- 1742жж.

Өзінің зардабы жағынан жоңғарлардың «Ақтабан шұбырындыдан» кем түспейтін шабуылы қай жылдары болды:1741-1742жыл

1741-1742жж. Ақтабан шұбырындыдан кем түспейтін шабуыл ұйымдастырған Жоңғар қонтайшысы:Қалдан- Серен

Мәтінде сипатталған тарихи оқиға қай кезеңге жататындығын анықтаңыз: «Тек аңыздардың айтуы бойынша, қырғыз-қазақтардың арасында  (Тәуке) қалпына келтірген тыныш та бейбіт өмір ұзаққа созылмады.

Көп ұзамай-ақ олардың арасындағы алтыбақан алауыздық қайтадан басталды да, көрші халықтар бұл жағдайды өз мақсаттарына пайдалана қойды. Батыстан Еділ қалмақтары, солтүстіктен – башқұрттар мен Сібір қазақтары шабуылға шықты. Бұларға ол кезде өте күшті қонтайшы Қалдан-Церен (Черен) басқарды. Мұның бәрінен де өте-мөте қауіптісі шығыстағы жоңғарлар болды. Ол өзінің көшпелі көршілерінің бәрінен де тітіренткен үрей туғызып қана қойған жоқ, сонымен қатар тіпті Ресей мен Қытайды да ойландырды.»: ХҮІІІ ғ. басы Жоңғарлардан қашқан Орта жүз рулары үдере көшті: Самарқанға

1742ж. 20 мамырдағы Ресей Сенатының    Жарлығы: Қазақтарды және шекаралық өңірдегі бекіністерді қорғау туралы

Бекіністерді қорғау заңы қабылданған жыл: 1742 жыл

1742ж Ресей қарамағындағы қазақтарға қысым жасамауды талап етті Қалдан Серен ге хат жолдаған Орынбор басшысы:Неплюев

1745жылы жоңғарлардың Қазақ жеріне жорығының уақытша тоқтау себебі: Қалдан-Сереннің қайтыс болуы

Қалдан-Сереннің қайтыс болған уақыты:1745ж.

1747ж. Нәдір шах өлгеннен кейін Хиуа тағына отырған хан: Қайып сұлтан

1747ж.     Алтайдың      тау-кен     кәсіпорындарын      орыс     патшалары                отбасыларының             меншігі                   деп жариялады:Елизаветта Петровна

1747 ж. Ресей патшасы Елизавета Петровна Алтайдың тау-кен кәсіпорындары туралы жасаған мәлімдемесі:

Орыс патшалары отбасыларының меншігі

Әбілқайырды 1748жылы өлтірген: Барақ сұлтан

Кіші жүз ханы Әбілқайыр қарсыластарының қолынан қаза тапқан:1748жылы Әбілқайырдың сол кезде жақсы сақталған   бейне суретін жазған:Паллас

ХҮІІІғ. Ортасында Әбілқайырдың өлімінен кейін Кіші жүздеқалыптасқан жағдай:Екі хандық құрылды

Әбілқайыр ханнан кейін кіші жүз жерінде хан болып танылғандар:Нұралы,Батыр Әбілқайыр өлімінен кейін (1748) Кіші жүздің солтүстік батысында билік еткен:Нұралы 1748 жылы патша үкіметі Кіші жүздің ханы етіп сайлаған сұлтан: Нұралы

Кіші жүз билеушісі Нұралы ханның Қазақстан тарихындағы орны: Орыс патшасы ресми бекіткен алғашқы хан

Әбілқайыр өлімінен кейін (1748) Кіші жүздің оңтүстік-шығысында билік еткен :Батыр 1748жылы Нұралы ханды мойындамаған шекті руы өз ханы деп таныды:Батыр сұлтанды Батыр сұлтан Кіші жүздің қай өңірінде билік жүргізген: оңтүстік-шығысында

Нұралы хан Кіші жүздің қай өңірінде билік жүргізген: солтүстік –батысында

Патша үкіметі Каспий теңізі мен Жайық өңіріндегі шұрайлы жерлерді отарлауда пайдаланды: Нұралы мен Батыр сұлтанның алауыздығын

Каспий теңізінің жағалауындағы құнарлы жерлерді иемденген Ресей помещиктері: Юсупов Безбородко, Сібір ретудынан Омбыға дейінгі бекіністердің атауы: Горкая шебі

Омбы бекінісінен Ертістің оң жағасын қамтитын ,кіші Нарын бекінісіне дейінгі жерлер: Ертіс Шебі

ХҮІІІғ 50жж. патша үкіметінің әскери шаралары нәтижесінде салынған Омбыдан Кіші Нарын бекінісіне дейінгі шептің атауы: Ертіс

ХҮІІІғ.50жж. Солтүстік – Шығыс Қазақстандағы ұзындығы 723верст болатын шеп: Колыва шебі

Өскемен бекінісінен Кузнецк бекінісіне дейінгі шеп атауы:Колыван Петропавл бекінісі тұрғызылған жыл:1752ж.

1752жылы Есілдің бойында бой көтерген қала: Петропавл

Бұқтырма бекінісі тұрғызылған жыл:1761ж

Патша үкіметінің Жайық бойында мал жаюға тыйым салынған үкімі жарық көрген жыл:1742жылы қазан 1756жылы қыркүйекте патша әкімшілігі Кіші Жүз қазақтарына ресми шек қойды:Жайық жағалауына мал жаюға

Жайық бойында қазақтарға мал жаюға патша үкіметі алғаш шек қойды:1756жылы

Патша үкіметі шекаралық аймақтарына тұратын халықтың мсанын көбейту мақсатымен 1760жылы өлкеге қоныстандырды: казактарды

Қытай қолбасшылары Фу Дэ,Чжао Хой бастаған әскердің Қазақстанға басып кірген мерзімі:1757жылы Жоңғария дербес ел ретінде тарихи сахнадан жойылған жыл:1758ж.

ХҮІІІғ. Басындағы Кіші жүз қазақтарының солтүстік – батысындағы мемлекет: Қалмақ хандығы.

1755 жылы Патшаның отарлық саясатына қарсы күреске шыққан башқұрттардың қарсылықты жаныштау кезінде бас сауғалап көршілес Қазақстанға қашқандары: 50 мың

1755 жылы Башқұрттардың көтерілісін басқарған қолбасшы: Батырша

Абылай хандығы

Орта жүздің сұлтаны, Уалидің баласы Әбілмансұр дүниеге келген жыл:1711жылы Абылай ханның өмір сүрген жылдары: 1711-1781жж

1711-1781 жылдары аралығында өмір сүрген мемлекет қайраткері: Әбілмансұр Абылай

Абылай ханның азаң шақырған есімі: Әбілмансұр

Абылай ханның бала кезіндегі лақап аты: Сабалақ

Абылайдың атасы «Қанішер» Абылай билік құрған қала: Түркістан

Сабалақ атанаған Абылай келіп қосылған әкесімен ағайындас орта жүздің ханы: Әбілмәмбет

Абылай жоңғарларға қарсы күреске белсене ат салысты : 15 жасында

Жекпе жек ұрыста Абылайдың қолынан қаза тапқан жоңғарлардың атақты батыры: Шарыш

1740 жылы Ресей билігіне бағынуға ант берген билеуші(-лер): Абылай, Әбілмәмбет

Орта жүздің ханы Әбілмәмбет пен Абылай сұлтан Ресей империясынының билігін мойындаған жыл: 1740ж

Орта жүздің ханы Әбілмәмбеттің Ресейдің қол астына өтіп ант берген уақыты: 1740ж

1740ж тамызда Орта жүз ханы Әбілмәмбет пен Абылай сұлтанның Орск келіп, билігін мойындаған империя:

Ресей

Абылай өзара қарым қатынасында тату тәтті көршілік саясат ұстануға, арқа сүйеуге тырысқан ел: Ресей

1741 жылы Қазақстанға басып кірген ел: Жоңғар

Жоңғарлардың Қазақстанға тұтқиылдан шабуылы болған мерзімі: 1741 жылы

Абылай Ресейге ант берген жылдар: 1740-1742ж

1741ж Жоңғарлардың тұтқиыл шабуылы салдарынан тұтқынға түскен саяси тұлға: Абылай

Абылай хан жоңғарлар тұтқынына түсті: 1741ж

1741-1743ж Абылай сұлтан тұтқында болды : Жоңғарлардың

Қытайлармен шайқаста жеңіліс тауып Абылайдан көмек сұраған Жоңғар тағына таласушылардың бірі:

Әмірсана

1755ж басталған соғыс: Қытай Жоңғар

1756 жылы Іле өзенінің бойымен Қазақстанға басып кірген ел: Қытай әскері

1756 (1757) жылы Қазақстанға басып кірген ел: Қытай әскері

Қытай қолбасшылары Фу Дэ, Чжао Хой бастағана әскердің Қазақстанға басып кірген жылы: 1757ж

Қытай әскерінің Алтай, Тарбағатй өңіріне қауіп төндірген жорығы басталды: 1757 ж жазда

ХҮІІІ ғ-ң ортасында Қазақ билеушілері мен Қытай арасында шиеленістің басты себебі: Жер мәселесі

Қытайлар қазақ шекарасына осы ханның тұсында басып кірді: Абылайдың Қытай әскері қазақ жеріне басып кірген жыл: ХҮІІІ ғ. 50 жылдары Абылайдың Қытай билігін мойындаған жылы: 1757ж

Абылайдың Қытай билігін мойындаған жылы: 1757-1760ж

Абылай хан тұсында Қытаймен ара қашықтықтағы иеліктерді сақтап қалу мүмкіндігі: Дипломатиялық жолмен

Абылай ханның Қытаймен жүргізген келіссөз нәтижесінде қайтарылған жер: Тарбағатай, Алтай сеңгірі, Зайсан көлінің шығысы

ХҮІІІ ғ-ң ІІ жартысында Қытай елі қазақтарға көшіп- қонуға рұқсат беруге мәжбүр болған аймақ: Тарбағатай аймағы

ХҮІІІ ғ-ң 70ж Абылай бірқатар соғыстарда соққы беріп , салық төлеуге мәжбүр еткен қала: Ташкент

ХҮІІІ ғ-ң 70ж Абылай бірқатар соғыстарда соққы берді: Ходжент әміршісіне

Абылай хан Орта Азия елдеріне шабуыл жасады: ХҮІІІғ-ң 70ж

Қазақтар мен қалмақтар арасындағы болған 1771 жылғы шайқас: «Шаңды жорық»

А.Левшиннің еңбегңнде сипатталған тарихи оқиғаны табыңыз: «Кез-келген қырғыз-қайсақ қалмақтармен шайқасқа түсуге оларды аяусыз тонауға асықты. Олар бір айға жетер-жетпес уақыт ішінде қаруланып шыға келді. Жайықтың бойынан басталып, Қытайдың шекарасына дейін созылып жатқан кең-байтақ даланың қай қай жерінде болса да қалмақтардың келуін асыға күтіп жүрген жауынгерлер – толып кетті....»: Шаңды жорық Мәтінде сипатталған тарихи оқиғаны анықтаңыз: «Жайықтың бойынан басталып, Қытайдың шекарасына дейін созылып жатқан кең-байтақ даланың қай жерінде болса да қалмақтардың келуін асыға күтіп жүрген жауынгерлер толып кетті. Қазақтар өздеріне қалмақтардың бұрын көрсеткен жәбір-жарасы мен қорлығын былай қойғанда, жалпы шыққан тегі мен атын естігенде-ақ оларды ата жауымыз деп санайды...»: «Шаңды жорық»

1761ж Абылай орыстың осы патшасымен ағаш ұстасын және 200-300 пұт астық жіберуді сұрап хат жазды:

Елизавета Петровна

Абылай хан дамытуды қолдаған шаруашылық саласы: егіншілік

Абылай хан жер өңдеу шаруашылығын дамытқан өңір: Ертіс бойы

1771ж орта жүздің ханы Әбілмәмбет қайтыс болғаннан кейін хан тағына отыруға тиіс мұрагер: Әбілпайыз Қазақ халқының атақты хандары , билері, сұлтандары, батырлары Абылайды хан етіп сайлады: 1771ж 1771 жылы Түркістан қаласында болған оқиға: Абылай хан сайланды

Абылай билік құрған жылдары: 1771-1781жж

Мәтінде сипатталған оқиғаға қатысты тұлғаны табыңыз: «Ресейдің қол астына өтуді қабыл алғанына қарамастан, ол іс жүзінде Ресейге мүлде тәуелсіз ішкі және сыртқы саясат жүргізді. 1759 жылы патша үкіметінің әкімшілігі Әбілмәмбетті тағынан тайдырып, оның орнына өзінің отыруын ұсынды және оған барлық жағынан қолдау көрсетуге уәде етті. Алайда ел арасында беделі зор алыстан болжайтын көреген сұлтан бұл ұсынысты қабыл алмады. Өйткені ол ұсыныс елдің өз ішінде қазақтардың бірлігін ыдыратуға алып барып соқтыратын еді.»: Абылай

Мәтінде сипатталған тұлғаны анықтаңыз: «.... Өз заманындағы қырғыз (қазақ) билеушілерімен салыстырғанда жасымен, айлакерлігімен, тәжірбиелігімен, ақылдылығымен өз қарамағындағы халықтың көптігімен басым болды. Ресей империясымен және Қытай Боғды ханымен қарым-қатынасында тәуелсіздігін көрсетті...» Абылай хан

Мәтінде қай тарихи тұлғаның билік еткен тұсы сипатталғанын анықтаңыз: «Өзінің артықшылықтарына әбден сенімді ол өз жақтастарының бәрін де айбынымен, салиқалы мінез-құлқымен таңғалдыра қызықтырып, өзіне тарта білетін, өзінің жауларын күш көрсете қорқыта алатын, ал әрбір қалыптасқан нақты жағдайға қарай өзін бірде орыстардың қол астында, бірде қытайлардың қол астында болғандай ұстай білетін, бірақ іс жүзінде ешкімді мойындамайтын тәуелсіз билеуші еді. Оның бұл қасиеті әсіресе 1771 жылдан кейін ерекше айқын көрінді.»: Абылай хан

Абылай тұсында хан билігіне енгізілген өзгеріс: Хан билігі шексіз болды

Абылай хан құқығын шектеген кеңес : Билер кеңесі

Абылай тұсында өмір сүрген ақын-жыраулар: Тәтіқара Үмбетей Бұқар

1778ж ІІ Екатирина Абылай ханды: Орта жүздің ханы етіп сайлады

1. ғасырда өмір сүрген Абылай ханның серігі, атақты жыраулар: Бұхар мен Тәтіқара

Абылайдың керемет қасиеттерін жырлап, Орта Жүздегі оқиғаларға белсене қатысқан, шығармаларына батырлар ерлігін арқау еткен XVIII ғасырдың II жартысындағы танымал ақын: Тәтіқара

Соңғы шығармалары Абылай кезіндегі Қазақ қоғамының ішкі өмірі туралы маңызды мағлұмат көзі болып табылатын XVIII ғасырда өмір сүрген белгілі жырау: Бұқар

Абылай ханның ішкі және сыртқы саясатына әсер еткен дарынды адам: Бұқар жырау

Көзінің тірісінде үлкен абыройға ие болып, қазақ халқының есінде қазақ жерін біріктіруші ретінде қалған хан:

Абылай

Абылайдың халық алдында беделінің өсуіне қандай жағдай ықпал етті: Жоңғарлармен күресте басшылық жасауы

XVIII ғ. қазақ жерлерін қалпына келтіріп, билік жүргізген хан: Абылай

Тарихшы Левшиннің еңбегінде сипаттаған XVIII ғ. көрнекті мемлекет қайраткері: Абылай

Абылай ханға Ресей мен Қытайға бағынбаған « ... тәуелсіз билеуші...» деп баға берген ғалым: А.Левшин

Абылай туралы жазған ғалымдар: Ш.Уәлиханов, А.Левшин

Абылай хан дүние салды: 1781 жылы 1781 жылы дүние салған хан: Абылай Абылай хан жерленген қала: Түркістанда Абылайдың бас мирасқоры: Уәли

1781 жылы Абылай хан қайтыс болған соң хан тағына отырды: Уәли

Абылай ханның атынан Жетісуда билік жүргізген сұлтан: Сүйік, Әділ

1773-1775 ж.ж Е.Пугачев бастаған шаруалар соғысы

Е.Пугачев бастаған шаруалар көтерілісі болған жылдар: 1773-1775 ж.

1. ғ. 70 жылдары Кіші жүз бен Орта жүз қазақтары белсене қатысқан көтеріліс: Е.Пугачев көтерілісі

Е.Пугачев көтерілісіне қатысқан қазақ жүздері: Кіші және Орта жүз

Е.Пугачев бастаған шаруалар соғысы кезінде Кіші жүз қазақтары қатысқан ұрыстар: Жайықты қоршауға, Кулагинді алуға

Е.Пугачев көтерілісіне қазақ шаруаларының қатысуына түрткі болған оқиға: Жер мәселесі

Е.Пугачев бастаған шаруалар көтерілісінің ерекшелігі. Башқұрт, татар, қазақтардың қатысуы

Мәтінде сипатталған тарихи оқиғаны анықтаңыз: «Оралға қарай жатқан жерлер, өзеннің жоғарғы ағысынан төменгі ағысына дейінгі таяу жатқан жерлер, түгелдей дерлік аса күшті қауіпті жағдайда қалды, өйткені (Орал) Жайық қазақтары арам ойлы жалған Петрдің алғашқы қолдаушылары, ал башқұрттар бірінші одақтастары болды. Шекара күзетіндегі әскерлер шекараны бүлікшілерден қорғау орнына ең басты ірі әскери бекіністерге жиналып, шекара қорғаусыз қалып қойды... Жергілікті әкімшілік қырғыздар (қазақтар) мен казактар бүлікшілерге қосылып кетіп, империяның шегіне басып кіреді, шекара шебіндегі елді мекендердің бәрін тонап, талан-таражға түсіреді, қайыршыландыра күйзелтеді деп қорықты»: 1773-1775 жж. көтеріліс

Е.Пугачев бастаған шаруалар көтерілісінің ерекшелігі: Орта және Кіші жүз қазақтарының қатысуы Е.Пугачев көтерілісін қолдаған Кіші жүздің сұлтандары: Ералы, Досалы, Сейдалы, Айшуақ Е.Пугачев бастаған шаруалар соғысын ашық қолдаған қазақ сұлтаны: Досалы

Кіші жүз сұлтаны Досалы Е.Пугачевті ашық қодап, оған көмек ретінде кім басқарған қарулы топ жіберді:

Сейдалы

1773 жылы 17-18 қарашада Усиха өзені бойында Пугачевке жолыққан Нұралы ханның арнайы өкілі: Зәбір Нұралы ханның Е.Пугачевке көмек беруге асықпауына себеп болған оқиға: Пугачевтің Жайық бекінісін қоршаудағы сәтсіздігі

1773-1775 жж. Е.Пугачев соғысы кезінде Кіші жүз ханы Нұралының ұстанған бағыты: бейтарап саясатты ұстанып, екі жақты бағытта болды

Кіші жүз қазақтарының Е.Пугачев көтерілісіне қатысуын Нұралы хан қалай түсіндірді: Қазақтардың өзіне бағынбай кетуінен

Е.Пугачев көтерілісінде басты күш қазақтардан құралып, басып алған бекініс: Кулагин

Е.Пугачев әскерімен бірге Орынборда қоршауға қатысқан қазақтар саны: 200

Е.Пугачев әскерімен бірге 200 адамнан тұратын қазақтар қоршаған қала: Орынбор

Е.Пугачевтің Троицк бекінісіне қарай шегінуіне мәжбүр болған оқиға: Орынбор қаласын  қоршаудағы сәтсіздігі

Е.Пугачевтің үндеуін қолдаған Орта жүздің биі: Дәуітбай

Орта жүз қазақтарының Пугачев көтерілісі кезінде 1773 жылы қазан айында шабуыл жасау үшін жиналған бекінісі: Пресногорьковск

Орта жүзде Е.Пугачев көтерілісіне қатысқан рулар: Керей, Арғын

1774 -1775 жылдары Сібір шебінде орналасқан тұрақты әскердің саны: 3500 адам

Е.Пугачев көтерілісінің басты орталықтарын талқандаған орыс қолбасшысы: генерал Суворов

С.Датұлы бастаған Кіші жүз қазақтарының 1783 – 1797 ж. көтерілісі Кіші жүздегі көтеріліс басшыларының бірі, Пугачев көтерілісіне қатысқан батыр: Сырым ХҮІІІ ғ. соңындағы ұлт-азаттық қозғалыс жетекшісі: С.Датұлы

«Бала би» атанған көтеріліс басшысы: С. Датұлы

С.Датұлы бастаған көтерілісі созылды: 14 жылға

С.Датұлы бастаған Кіші жүз қазақтарының көтерілісі болды: 1783 – 1797 ж.

1783-1797 жылдары С.Датұлы бастаған көтерілістің қамтыған аймағы: Кіші жүз

С С.Датұлының қазақ әскерлерімен алғашқы ашық қақтығысы қай жылы болды: 1783 жылы

Игельстромның жоспары бойынша шекаралық сотқа беру көзделді: Кіші жүздегі әкімшілік билікті

Кіші жүз қазақтары көтерілісі барысында 1778ж. Орал казактарымен болған қақтығыстың ауыр нәтижесі:

Сырыс Датұлының балаларының өлімі

Қай жылы Сырымның балалары Орал казактарымен қақтығыста қайтыс болды: 1778 жылы

С.Датұлы көтерілісінің алғы шарттары мен себептері: Хандық биліктің әлсіреуі Жайық казак әскерлерінің озбырлығы Нұралы ханның салық саясаты

Сырым Датұлы бастаған көтерілістің себептерінің бірі: Жайық казак әскерлерінің зорлық-зомбылығының күшеюі

Сырым Датұлы бастаған көтерілістің алғы шарты: Орал казак әскерінің зорлық-зомбылығы

С.Датұлы старшын болған ру: Байбақты

С.Датұлы көтерілісінің негізгі қозғаушы күші: шаруалар

С.Датұлы көтерілі кезінде Орынбор өлкесінің бастығы: О.А.Игельстром

1784 жылы Орынбор губерниясының бастығы болып сайланды: О.А.Игельстром

Кіші жүзде хандық билікті жойып, отыршылдықты күшейту туралы реформаның жобасын дайындаған: барон Игельстром

О.А.Игельстром ұсынған реформаның мәні: Кіші жүзде хандық билікті жою

Барон О.А:Игельстромның жобасы бойынша Орынбор өлкесінде қазақтарды басқару үшін құрылу көзделді: Шекаралық сотқа

1786 жылы Игельстромның жобасымен құрылған Кіші жүздегі әкімшілік билік: шекаралық сот

1786 жылы Игельстромның реформасы бойынша Кіші жүзде ру ақсақалдарынан құрылған әкімшілік билік:

расправалар

1786 жылы старшындардың съезі өтті: Кіші жүзде

1786 жылы Кіші жүзден біржола қуылған хан: Нұралы

С.Датұлын 1774 жылы Орал казактарының тұтқынынан босатқан хан: Нұралы

Сырымның Орал казак әскерлерімен кескілескен күреске түскен жылы: 1774 жылы

С.Датұлы көтерілісіне қатысқан, батырдың жақын серіктерінң бірі, Айшуақ сұлтанны ұлы: Жантөре

Қырғыз-қайсақ қарақшыларын Жем өзені бойна дейін қуып тастауды тапсырған әскери коллегияның президенті: Г.А.Потемкин

Нұралы ханды тақтан тайдыру туралы Кіші жүздің руларының съезі қай жылы болды: 1785 жылы

1785 жылы жазда Кіші жүз старшындарының съезінде қабылданған шешім: Нұралыны тақтан тайдыру туралы

Нұралыны тақтан тайдыру туралы шешімді қолдаған Кіші жүздің руларының саны: 20-ға жуық

Уфаға жер аударылып, сол жерде 1790 жылы дүние салған хан: Нұралы

1790 ж. жер аударылып, сонда қайтыс болған хан: Нұралы

1785 жылы наурызда Сахарная бекінісіне шабуыл кезінде тұтқынға түскен сұлтан: Айшуақ

1791 жылы Кіші жүздің ханы болып сайланды: Ералы

Ералы Кіші жүздің ханы болып сайланған жыл: 1791 жылы

1792 жылы С.Датұлы тіке шабуылмен алмақ болған бекініс: Кресногорск

Ералы хан қай жылдары Кіші жүзді басқарды: 1791 – 1794 ж.

1795 жылы Ералы ханның өліміне байланысты, Кіші жүздің хан тағына отырған Нұралының баласы: Есім

1795-1797 жылдары билік құрған Кіші жүз ханы: Есім хан

1797 жылы 17 наурызда С.Датұлы тұтқиылдан шабуыл жасады: Хан сарайына

С.Датұлы бастаған көтеріліс кезінде өлтірілген Кіші жүз ханы: Есім

Сырым қарсы күрес жүргізген Кіші жүз ханы: Есім

Кіші жүздің ханы Есім өлтірілді: С.Датұлы бастаған көтеріліс кезінде

1797 ж. Сырым Датұлының жақтастары хан ордасына шабуыл жасап, Есім ханды өлтіргеннен кейінгі жағдай:

Патша өкіметі қазақ даласына жазалаушы отряд жіберді

С.Датұлы бастаған көтеріліс кезінде халықтың жағдайын нашарлатқан жұт болды: 1796-1797 ж С.Датұлы бастаған көтеріліс кезінде халықтың жағдайын нашарлатқан ауыр жағдай: Жұт болды Кіші жүзде 1797 жылдан бастап қайта енгізілді: Хандық билік

1797 жылы Барон Игельстромның ұсынысы бойынша патша бекіткен хан: Айшуақ

Айшуақты Кіші жүздің ханы етіп сайлаған жыл: 1797 жылы

Орынбор әкімшілігінің Сырымды өзіне тарту үшін жасған әрекеті: Айшуақ бастаған «Хан кеңесін» құрды

Айшуақ бастаған хан кеңесін құрудағы Орынбор әкімшілігінің мақсаты: Сырымды өзіне тарту

1797 жылы Сырым Датұлын қудалаған Кіші жүз билеушісі: Қаратай сұлтан

1802 жыл С.Датұлы қаза болған жер: Хиуа хандығы

Сырым Датұлы көтерілісінң нәтижесі: Қазақтарға Жайықтың оң жағынан өтуге рұқсат етілді

«Старшын» лауазымын иеленген адамдар: Ру басылар Көтеріліс мерзімдері мен оқиғаларды сәйкестендіріңіз:

1.1783-1797 жж.

2. 1836-1838 жж.

3. 1773-1775 жж.

1. көтеріліс кезінде Кіші жүздің ханы болып Ералы сұлтан сайланды
2. Қазалы порты қоршауға алынды
3. Александровск фортына шабуыл жасалынды
4. Қоқан бекіністері басып алынды
5. көтеріліс кезінде Алабұға дала бекінісі толық талқандалды
6. көтеріліс кезінде шағым-петиция жолдау жаппай наразылық шеруіне ұласты

Дұрыс жауабы: 1-А, 2-Ғ, 3-Е

Қазақстанда хандық биліктің жойылуы

1781 жылы Абылайдың қайтыс болуына байланысты Орта жүздің ханы болып сайланған ұлы: Уәли

Уәли Орта жүзде билік құрған жылдары: 1781-1819 ж.

Орта жүздің соңғы ханы: Уәли

1. ғ. Орта жүзді басқарған хандар: Уәли, Бөкей

1819 жылы Орта жүздің ханы Уәли хан өлген соң, патша үкіметінің басқару жүйесін өзгерту туралы шешімі: Хандық басқару жүйесін жою

XIX ғ. 20 жылдары Қазақстандағы хан билігін жою үшін қалыптасқан алғышарттардың бірі: халық арасында хан беделінің әлсіреуі

Патша өкіметі Орта жүзде хандық билікті жойған себептердің бірі: хан билігі отарлауға кедергі болды XIX ғ. 20 жылдарындағы реформалар салдарының бірі: Қазақтар дәстүрлі мемлекеттілігінен айырылды 1822-1824 жж. Жарғыларды бекіткен патша: І Александр

Патша үкіметі Орта жүзге Бөкейді екінші хан етіп сайлаған уақыт: 1815 ж

Бөкей Орта жүзде билік құрған жылдары: 1815-1817 ж

Орта жүзде хандық билік жойылған жыл: 1822 жыл

1822 жылғы «Сібір қазақтары Жарғысының» авторы: Сперанский

Сібір қазақтарының Жарғысын жасауға қатысқан болашақ желтоқсаншы: Батеньков

Сібір қазақтары туралы жарғының мақсаты: Орта жүзде хандық билікті жою

Сібір қазақтарының Жарғысы қашан қабылданды: 1822 жылы

Сперанскийдің жазған өзгерісі бойынша Орта жүз территориясының жаңадан аталуы: Сібір қырғыздарының облысы

Сібір қырғыздарының Жарғысы бойынша Қазақстанда құрылған әкімшілік жүйесі: үш буынды

1822 жылғы « Жарғы » бойынша енгізілген басқару жүйесі: округтық

Мәтінде сипатталған тарихи оқиғаны анықтаңыз: «Сібір әкімшілігі орталықтың берген өкімі бойынша, қазақ даласына татарлардың агенттер (өкілдер-авт.) жіберді. Олар «жаңа құрылымды қабылдаудың» пайдалы екеніне қазақтардың көзін жеткізіп, кәміл сенуін қамтамасыз етуге тиісті еді... Жаңа округтердің ашылуына қазақтардың жерге таласып, өзара дүрдараздығын Сібір әкімшілігі жалма-жан пайдалана қойды-округтер құруды қолдағандарға жәрдемін аямады»: ХІХ ғ. 20-жылдардағы реформалар

Мәтінде сипатталған тарихи оқиғаның салдарының ішінде қате берілгенін анықтаңыз. «Сібір әкімшілік орталықтарының берген өкімі бойынша, қазақ даласына татарлардың агенттер (өкілдер-авт.) жіберді. Олар жаңа құрылымды қабылдаудың» пайдалы екеніне қазақтардың көзін жеткізіп, кәміл сенуін қамтамасыз етуге тиісті еді. Жаңа округтердің ашылуына қазақтардың жерге таласып, өзара дүрдараздығын Сібір әкімшілігі жалма-жан пайдалана қойды – округтер құруды қолдағандарға жәрдемін аямады... Орыс империясының қол астына өтуді қазақтардың қабыл алуына олардың арасындағы жер дауы ғана емес, сонымен қатар әр түрлі болыстардағы сұлтандар арасындағы билік үшін жанталасқан алауыздықтарда ықпал етті»: Қазақстанға орыс шаруаларына өз еркімен қоныстануға рұқсат берді.

«Округтағы халықтың қауіпсіздігін қамтамасыз ету; халыққа білім беруге қамқорлық жасау; тұрмыстық жағдайлар мен шаруашылық жұмыстарын жақсарту; қарақшылық тонауды, барымтаны және үкімет билігіне бағынбау әрекеттеріне тыйым салу. Сондай-ақ жасақ (алым-салық) жинау. Округтік приказ сонымен қатар егін шаруашылығын дамытуға да қамқорлық жасау тиіс болды»: ХІХ ғ. 20-жылдардағы жарғылар

1822 ж. Сібір қазақтарының Жарғысы бойынша Орта жүз аймақтарының әкімшілік бірлікке бөлінуі: округ, ауыл, облыс

Сібір қазақтарының Ереже бойынша округ құралған болыс саны: 15-20 болыс Сібір қазақтарының Ереже бойынша болысқа кіретін ауыл саны: 10-12 ауыл Сібір қазақтарының Ереже бойынша ауыл: 50-70 шаңырақтан тұрды

1822 ережеге сай аға сұлтандар сайланды: үш жылға

Сібір қазақтарының Ереже бойынша аға сұлтанды сайлаушылар: Тек сұлтандар

1822 жылғы « Жарғы » бойынша аға сұлтандарды сайлады: Сұлтандар

1822 жылғы Сібір қазақтарының Ереже бойынша аға сұлтанға 10 жылғы еңбегі үшін берілген атақ: Дворян

Сібір қазақтарының Жарғысы бойынша аға сұлтандар сайланды: 3 жылға

Сібір қазақтарының Ереже бойынша мұрагерлік жолмен тағайындалған шен: Болыс сұлтаны

ХІХ ғ. әкімшілік-аумақтық бөліктібасқарушы лауазымы: Болыс

1822 жылғы Сібір қазақтарының Ереже бойынша 12 класқа жататын шенеуніктерге теңелді: Болыс сұлтандар 1822 жылғы Сібір қазақтарының Ереже бойынша Ресейдегі селолық старосталармен теңестірілді: Ауыл старшындары

Сібір қазақтарының Жарғысы бойынша ауыл старшындары сайланды: 3 жылға

Уақытша Ереже бойынша ауыл старшындарын қызметке бекіткен: уезд бастығы

1822 жылғы « Сібір қазақтарының Жарғысының» басты мақсаты: Әкімшілік, сот, саяси жағынан басқаруды өзгерту

ХІХ ғ. мемлекеттік органдар алып тұратын салықтың ерекше түрі: Баж салығы

1822 жылғы Ереже бойынша Орта жүз территориясы құрамына кірген генерал-губернаторлық: Батыс-Сібір

Батыс Сібір генерал-губернаторының алғашқы әкімшілік орталығы болған қала: Тобыл

Батыс Сібір генерал-губернаторлығының алғашқы орталығы: Тобыл

Батыс Сібір генерал-губернаторлығының 1839 жылға дейінгі орталығы: Тобыл

Батыс Сібір генерал-губернаторлығының 1839 жылдан бастап орталығы: Омбы

Сібір қазақтарының Жарғысы бойынша Батыс Сібір генерал-губернаторлығының батыс шекарасы: Орынбор даласы

Сібір қазақтарының Жарғысы бойынша Батыс Сібір генерал-губернаторлығының оңтүстігі созылды: Шу өзеніне дейін

Сібір қазақтарының округі жіктелді: Сыртқы және ішкі округтерге

Сібір қазақтарына кірген округтер: Қарқаралы, Көкшетау, Баянауыл, Аякөз, Ақмола

«Сібір қырғыздарының жарғысы» бойынша құрылған округтер: Қарқаралы Ақмола Батыс Сібір генерал -губернаторлығының солтүстігіндегі уезд: Көкшетау Қарқаралы, Көкшетау округтері құрылған мерзім: 1824 жылы

1824 ж. құрылған округтер: Қарқаралы, Көкшетау

Аякөз округі құрылған мерзім: 1831 жылы

1831 жылы құрылған округ: Аякөз

Ақмола округі құрылған мерзім: 1832 жылы

Ақмола округінің аға сұлтаны болып сайланған сұлтан: Қоңырқұлжа Құдаймендіұлы

1833 жылы құрылған округтер: Баянауыл, Үшбұлақ

1840-1850 жылдарда құрылған округтер: Көкпекті, Алатау, Құсмұрын

Ертістің оң жағалауында Семей ішкі округі ( облысы ) ашылған жыл: 1854 жылы Мерзімдер мен округтерді сәйкестендіріңіз:

1.1831 ж

2. 1824 ж

3.1833 ж

1. Алатау
2. Семей
3. Аягөз
4. Баянауыл
5. Ақмола
6. Қарқаралы

Дұрыс жауабы: 1-С, 2-Ғ, 3-D

Мерзімдер мен округтерді сәйкестендіріңіз:

1. 1833 ж

2. 1824 ж

3. 1832 ж

1. Алатау
2. Семей
3. Көкшетау
4. Үшбұлақ
5. Ақмола
6. Аягөз

Дұрыс жауабы: 1-D. 2-C. 3-E

Мерзімдер мен округтерді сәйкестендіріңіз:

1. 1856 ж

2. 1854 ж

3. 1833 ж

1. Үшбұлақ
2. Семей
3. Алатау
4. Көкшетау
5. Аягөз
6. Ақмола

Дұрыс жауабы: 1-С, 2-В, 3-А

XIX ғ. 40 жылдары Қарқаралы округінде тіркелген көшпелі қазақтар саны: 60 мың жуық XIX ғ. 40 жылдары Аякөз округінде тіркелген көшпелі қазақтар саны: 40 мыңнан астам 1822 жылғы «Жарғы» бойынша қылмыстық істер қаралатын орган: округтік приказдар

1822 жылғы « Жарғы » бойынша шетелдермен келіссөз жүргізу құқығы берілді: шекаралық басқармаға

1822 жылғы жарғыдан кейін Сібір қазақтарын басқару жүктелді: Шекаралық басқармаға 1822 жылғы «Жарғы» бойынша сот істері бөлінді:Қылмыстық істер, талап ету, шағым айту 1822 жылы саяси реформалардың салдары: отарлау саясатын күшейтуге жол ашты

1822 жылы Орынбор губернаторы П.Эссеннің қатысуымен дайындалған « Орынбор қазақтарының Жарғысы » бойынша Кіші жүзде неше хан сайлау жоспарда болды: Үш хан

1824 жылғы « Орынбор қазақтарының Жарғысы» авторы: Эссен Орынбор қазақтарының Жарғысы қашан шықты: 1824 жылы Кіші жүздегі хандық билік жойылды: 1824 жылы

1824 жылы Кіші жүзде болған жағдай: Хандық билік жойылды

Кіші жүздің аумағында хан билігі жойылған мерзім: XIX ғ. 20 жылдарының бас кезі

Кіші жүздің соңғы ханы: Шерғазы

1816-1821 жылдары Кіші жүздегі хан: Арынғазы

Хандық билікті қолына сақтап қалуға талпынғандардың бірі, Кіші жүз сұлтаны: Арынғазы

XIX ғасырдың 20 жылдарының бас кезінде Сырдария өңірінің қазақтары үлкен үміт артқан хан: Арынғазы Әкімшілік бірлік пен басқарушыны сәйкестендіріңіз:

1. Болыс
2. Ауыл
3. Округ
4. Генерал-губернатор

2. Әскери-губернатор
3. Уезд бастығы
4. Болыс сұлтаны
5. Ауыл старшыны
6. Аға сұлтан

Дұрыс жауабы: 1-D. 2-E. 3-F

1822-1824 жж. Жарғыға сәйкес басқарушы мен сайлау тәртібін сәйкестендіріңіз:

1. Болыс сұлтаны
2. Ауыл старшыны
3. Аға сұлтан
4. Билігі мұрагерлік жолмен берілді
5. Тек қана сұлтандар сайлады
6. Шекаралық Басқарма тағайындады
7. Көшпенділердің өздері сайлады
8. Ресей императоры тағайындады
9. Уезд бастығы бекетті

Дұрыс жауабы: 1-А, 2-Ғ, 3-В

Отаршыл мекеме мен міндетін сәйкестендіріңіз:

1. Орынбор шекара комиссиясы
2. Округтік приказ
3. Омбы облыстық басқармасы
4. Шекара шебіне жақын тұратын қазақтарды отырықшы орыс халқының озбырлығынан қорғау
5. Кіші жүзге жалпы басшылық жасау
6. Орта жүзде тәртіп сақтап, халықты патша үкіметіне бағынышты ұстау
7. Орта жүзде түтін салығы жинаудың барысын қатты қадағалады
8. Орта жүзде халық қауіпсіздігін сақтау, қарақшылық тонауды, барымтаны және өкімет билігіне бағынбау әрекетіне тыйым салу
9. Батыс Сібір генерал-губернаторлығымен бірге Орта жүзді басқарды

Дұрыс жауабы: 1-В, 2-Е, 3-Ғ

Мерзім мен Патша үкіметінің әкімшілік реформасын сәйкестендіріңіз:

1.1824 ж.

2. 1822 ж

3. 1844 ж

1. «Орынбор қырғыздары туралы Ереже»
2. «Сібір қазақтары туралы Жарғы»
3. «Орынбор қазақтары туралы Жарғы»
4. «Семей облысын басқару туралы Ереже»
5. «Сырдария мен Жетісу облыстарын басқару туралы уақытша Ереже»
6. «Торғай, Орал, Ақмола және Семей облыстарын басқару туралы уақытша Ереже»

Дұрыс жауабы: 1-С, 2-В, 3-А

Қазақтардың 1812 жылғы отан соғысына қатысуы

Қазақтар ерен ерліктіңүлгісін көрсеткенжеңіске салмақты үлес қосқан ХІХ ғ. Басындағы ірі оқиға: Ресей- Франция соғысы

1812 жылы I- ші Наполеонның армиясы басып кірді: Ресей аумағына

1812 жылғы Ресей халқы үшін Наполеонмен арадағы соғыс атауы: Отан соғысы

1812 жылы шілденің 6-сы күні Ресейде манифист-үндеу қабылдаған: І Александр

Ресейге соғыс қаупі төнгендегі жайлы І Александр патшаның манифист-ундеуі қабылданды: 1812 ж. 6 шілде 1812 жылы шілденің 6-сы күні Наполеонмен соғыс                                                                                         қаупі туралы І Александрдың манифисті-ундеуі мен Орынбор губернаторының соғыс басталғандағы туралы хабары қазақ ауылына жетті:1812 жылы                                                                                         қазан- қараша

1812 ж. қазан-қараша айларында қазақ ауылдарына жеткен хабар: Наполеонмен соғыстың қаупі және басталғандағы туралы үндеу

1812 ж Отан соғысы кезінде Елтон түз өндірушілерің батыс майданға жөнелткен тұз мөлшері: бір миллион пұт

1812ж соғыс кезінде майдан мұқтажына 1 млн. Пұт тұз жіберген кеніш: Елтон кеніші

Тұз өндіруші қазақтардың 1812 ж соғыс кезінде орыс әскерлеріне жинаған қаржы мөлшері: 22 000 сом

1812 ж Отан соғысында майданға шикізатпен, ақшамен көмек көрсеткен Шығыс Қазақстандағы кен орындары:

Риддер, Зырян

1812 ж Отан соғысынджа қазақтар шайқасқан құрама: Башқұрт полкі

1812 ж соғысьа қазақтар осы полктердің құрамында соғысты: башқұрт. тептяр

Наполеон әскерімен болған соғыста еренкше рөл әскер түрі: Атты әскер

1812 ж Ертіс шебінің полктері қатысқан қанды шайқас: Бородино түбіндегі

Орыс-француз соғысында 1812 жылы қазақтар қатысып ерекше ерлік көрсеткен шайқас болған жер: Бородино шайқасы, Москва түбі

1812 жылы Отан соғысы кезінде көгілдір ленталы медальмен мараптталған : Қарынбай Зындағұлұлы

Отан соғысында Хорунжи шенін алған ержүрек жауынгерлер: Мұрат Құлщоранұлы, Еріш Азаматұлы

1812 жылы Ресейдегі Отан соғысына қатысқан М.Құлшоранұлы мен Е.Азаматұлы алған әскери шен: хорунжий 1812 жылы Отан соғысында үш дәрежелі Қасиетті АНна орденімен наградталған қазақ жауынгері: Сағит Хамитұлы

Вязма түбіндегі ұрыста ерлік көрсеткен үш дәрежелі Қасиетті Анна орденіне ие болған: С.Хамитұлы

І тептяр полкінің жасауылы Сағит Хмитұлына берілген орден: Қасиетті Анна

1812 жылы Отан соғысында ерлігімен Георгий орденінің ковалері аталған қазақ: Н.Жанжігітұлы

Веймар Ганау және Майндағы Франкфурт қалалары түбінде ерлікпен шайқасты: Жанжігітұлы, Байбатырұлы 1812 жылы Ресей армиясының шетелдегі жорықтарына қатысқан қазақтар: Жанжігітұлы мен Байбатырұлы 1812 жылы Отан соғысы кезінде Башқұрт полкі құрамына қатысқан Әмен Байбатырұлы: жауынгер ақын Лейпциг, Глогау түбінде болған шайқастарда күміс медальмен марапатталды: Байбатырұлы

812 жылы Бородино шайқасында көрсеткен ерлігі үшін күміс медаль алған қазақ жэауынгері: Майлыбайүлы

1812 жылы Отан соғысының басты оқиғаларына белсене қатысқан шоқынған қазақ: Я.Беляков

1812 жылы орыстың атақты қолбасшысы М.И.Кутузовтфың қолынан нагада алған шоқынған қазақ: Я.Беляков

1837-1847 жж. Қ.Қасымұлы бастаған көтеріліс

Қ.Қасымұлы өмір сүрген жылдар: 1802-1847жж.

Кенесары Қасымұлының туған жылы: 1802 жыл

Кенесары Қасымұлы көтерілісінің негізгі мақсаттарының бірі: Патша өкіметінің Қазақстанды отарлауын тежеу

Кенесары көтерілісінің басты мақсаты: Қазақ жерінің дербестігін сақтау, Ресей бекіністер салуын тоқтату, Қоқандықтар тепкісіндегі қазақтарды азат ету

Кенесары көтерілісінің себептері: отаршылдық езгі, патша өкіметінің әскери бекіністерінің тұрғызуы, қазақтарды қоныстанған жерінен ығыстырылуы

Кенесары Қасымұлы көтерілісінің басты мақсаты; Қазақ жерінің дербестігін сақтау

К.Қасымұлы бастаған ұлт-азаттық қозғалыстың негңзгң мақсаттарының бірі: Округтерді жою

К.Қасымұлы көтерілісінің негізгі себептерінің бірі: патша өкіметінің қазақ жеріне бекіністерді салуын тоқтату

1837-1847 жж. Болған ұлт-аззаттық көтерілістің басшысы: К.Қасымұлы

К.Қасымұлы бастаған ұлт-азаттық көтеріліс созылды: 10 жылға. К.Қасымұлы бастаған көтеріліс Қазақстанның қай өңірін қамтыды: үш жүзді Кенесары көтерілісінің басты қозғаушы күші: шаруалар

К.Қасымұлының атасы: Абылай

К.Қасымұлының саяси көзқарастарының қалыптасуына әсер еткен : әкесі Қасым

Кенесары әскерінің жек отрядын басқанрған белгілі батыр, Амангелдінің атасы: Иман батыр Кенесары әскерінің жек отрядын басқанрған белгілі батырлар: Ағыбай, Иман, Бұқарбай ХІХ ғ. Елек өзенінің бойында басталған ұлт-азаттық көтерілістің жетекшісі: Ж.Тіленшілұлы Кенесары әскерінің жек отрядын басқарған белгілі батыр: Жоламан Тіленшіұлы

1837-1847 жж. Ұлт-азаттық көтеріліске белсенді қатысқан Кенесарының қарындасы: Бопай

Кенесары және оның Қоқанға қарсы күресін қолдаған ұлы жүз батырлары: Тойшыбек, Сұраншы, Байсейіт

Ұлы жүздің Тойшыбек, Сұраншы батырлары қолдау көрсетті: Кенесарыға

Кенесары бастаған ұлт-азаттық қозғалысқа қазақтармен қатар қатысты: орыстар, өзбектер

Кенесары бастаған көтеріліс басталды: 1837 жылы Петропавлдан Ташкентке бет алған сауда керуеніне шабуыл жасаумен.

Кенесары көтерілісі кезіндегі оқиға: 1838 жылы Ақмола бекінісін өрттеп жіберді 1838 жылы мамырда Кенесары сарбаздары: Ақмола бекінісін өртеп жіберді Кенесары сарбаздары Ақмола өрттеп жіберген жыл: 1838 жылы

1838 жылы Кенесары бастаған көтерілісшілерден Ақмола бекінісін қорғауды ұйымдастырған сұлтан:

Қ.Құдаймендіұлы

1840 жылы Кенесары көтерілісшілері қоршаған Қазақстан жерінде салынған Қоқан бекіністері: Жаңақорған, Созақ, Ақмешіт

Кенесары хандық билікті қолына алды: 1841 ж.

1841 жылы Кенесары: хан болып сайланды

Кенесары билер сотын жойып оның орнына енгізді: хандық сотын

Кенесары хан бастаған көтерілістің қазақ тарихындағы басқа көтерілістерден негізгі айырмашылығы: Бүкіл Қазақстанды қамтыды

Кенесары басқарған әскерде сатқындық жасағандарға берілетін ең қатал жаза: өлім жазасы 1842 жылы Кенесарының ауылына шабуыл жасаған жазалаушы отряд : Сотников отряды 1843 жылы ІНиколай Кенесары көтерілісін басу үшін жіберген старшина: Лебедев

1844 жылы шілденің 20-нан 21-не қараған түні Қасымұлы ірі жеңіске жетті, ал жеңілген топты басқарған:

Сұлтан Жантөреұлы

Кенесары сұлтан Жантөреұлына қарсы соғыста ірі жеңіске жетті: 1844 жылы

1844 жылы Кенесары Қасымұлына қарсы шыққан отрядты басқарған всұлтан: Ахмет Жантөреұлы

1844 жылы 20 шілдеде Кенесарыға қарсы ұрыста мерт болған сұлтандар саны: 44

1844 жылы Кенесары мен патша үкіметінің арасындағы келіссөздердік тоқтатылу себебі: екі жақ бір-бірінің талаптарын мойындата алмады

1845 жылы Кенесары ауылына келген патша елшілері: Долгов пен поручик Герн

Орынбор басшылығының 1845 жылы Кенесарыға елшілік жібергендегі  қойған шарттарының бірі: Қазақ руларының тек үкімен белгілеген жерлерде көшіп-қонуы

1845 жылы Кенесары Сарыарқадан бет алды: Ұлы жүзге

Жетісу қазақтарының Ресейден көмек сұрауға мәжбүр еткен оқиға: Кенесарының соңынан ермеген ауылдарды ойрандауы

1845 жылы Кенесары бастаған көтерілісшілер басып алған Қоқан бекіністері: Жаңақорған, Созақ Кенесарының қырғыз жеріне басып кіру себебі: Қоқандықтармен бірігіп күресудегі ұсынысын қырғыз манаптарының жауапсыз қалдыруы

Қырғыздардың ақсүйек рубасыларының лауащымы: Манап

Кенесарының жер ауытыруына байланысты құрылған одақ: Қоқан мен Бұқара

Кенесары көтерілісі кезіндегі орыс патшасы: І Николай

Кенесары шаруашылықтың осы саласына көңіл бөлді: егіншілікке Кенесарының соңғы шайқасы өткен жер: 1847 ж. Майтөбеде Кенесары мен оның інісі Наурызбай қаза тапқан жер: Майтөбеде

Кенесары бастаған көтерілісшілердің соңғы шайқасы өткен жер: Кекілік Сеңгір

Кенесарының соңғы шайқасы өткен жер: Қырғыз жері

1847 ж. Кенесары шабуыл жасап, басып кірді: Қырғыз жеріне

1847 ж. қырғыз жеріндегі шайқаста Кенесарыдан бөлініп кеткен Ұлы жүз билеушілері: Сыпатай,Рүстем

1847 ж. қырғыз жеріндегі шайқаста Кенесарыдан бөлініп кеткен Ұлы жүздің биі: Сыпатай 1847 ж. қырғыз жеріндегі шайқаста Кенесарыдан бөлініп кеткен Ұлы жүздің сұлтаны: Рүстем Кенесары қырғыз манаптарынң қолынан қаза тапты: 1847 жылы

Нысанбай Жаманқұлұлының дастаны: «Наурызбай- Қаншайым»

Кенесары Қасымұлы бастаған көтеріліс кезіндегі оқиғалар: Ақмола бекінісінің өртенуі, Қарғыздыраға жорық, Қоқан бекіністерінің алынуы

1836-1838 жж. Бөкей ордасындағы шаруалар көтерілісі

Бөкей ордасы құрылды: 1801 жылы

1799 ж. қарашада Орта жүз қазақтарын Ертістің оң жағасына қайта қоныс аударуға рұқсат еткен император: І Павел

Ішкі орданы құру туралы жарлыққа қол қойған орыс патшасы: І Павел

Бөкей ордасында хандық билік сақталды: 1845 жылға дейін

1845 жылы қазақ жеріндегі басқару жүйесіндегі өзгеріс: Бөкей Ордасының жойылуы

Бөкей ордасының территориясы: Еділ мен Жайық аралығы

Еділ мен Жайық өзендерінің аралығында орналасқан хандық: Бөкей хандығы

Бөкей ордасының түңғыш ханы: Бөкей

1815 жылы Бөкей хан қайтыс болғаннан кейін Ішкі ордадағы билікті жүргізді: Шығай хан Бөкей ордасының ханы Жәңгір жас кезінде тәрбиеленді: Астрахан губернаторының үйінде Бөкей ордасының ханы Жәңнір меігерген тілдер: Орыс, араб, парсы

Жәңгір ханның бастамасымен Бөкей ордасында алғашқы мектеп ашылған жыл: 1841 жылы

Жәңгір хан өз қаражатына қазақ балаларын оқытқан Ресей қалалары: Санкт-Петербург, Мәскеу

Мәтінде сипатталған оқиғаға қатысты тұлғаны табыңыз: «Петербург, Орынбор, Мәскеу, Астрахан және Саратов қалаларына барған сапарларында хан һөзңмен бірге біраз адамды жанына ертіп жүрді. Ондағы мақсаты

өзге елдің жетістіктерін қазақтарға өз көздерімен көрсетеді...Хан Ордаға ағаш шеберлерін, алтын-күміс зергерлерін, темір ұсталарын шақыртып, қазақ балаларын шәкірттікке берді.»: Жәңгір

Мәтінді оқып, үзіндіде сипатталған тарихи тұлғаны анықтаңыз: «Ол мұсылманшылықпен нағыз ағартушылық ісін де қолға алды. Ол тек өзінің балаларының ғана емес, басқа да қырғыздардың балаларының еуропалық білім алғанын қалады... Оның қырғыздар үшін ғылым-білімнің өте қажетті әрі пайдалы екені туралы кәміл сеніммен бірнеше рет қайталап айтқанын көруге болады.»: Жәңгір

ХІХ ғасырда отаршылдыққа қарсы бағытталған ұлт-азаттық көтеріліске старшындар тобы басшылық жасады:

1836-1838 жж. Бөкей ордасындағы көтеріліс

1836-1838 жылдардағы көтеріліс қамтыды: Бөкей Ордасын

И. Тайманұлы көтерілісінің мақсаты: Хан озбырлығына шек қою, Шаруалар жағдайын жақсарту, Жер мәселесіне қатысты саясатты өзгерту

1836-1838 жж. Бөкей ордасындағы көтерілістің басты мақсаты: Хан озбырлығына шек қою

1836-1838 жж. Бөкей ордасындағы көтерілістің басты мақсаты: Жер мәселесін шешу

1836-1838 жж. Әшкі Ордадағы шаруалар көтерілісін басқарған қолбасшылар: Тайманұлы, Өтемісұлы

1836-1838 жж. Шарулар көтерілісін басқарған, жырларымен көтерілісшілерді рухтандырған ақын: Махамбет

1836-1838 жж. Әшкі Ордадағы шаруалар көтерілсіне қатсықан ақындар: Махамбет, Шернияз

Әшкі Орда ханы Жәңгірдің ұлы Зұлқарнайдың тәрбиешісі болған ақын: Махамбет

Махамбет пен Исатай бастаған шаруалар көтерілісі болды: ХІХ ғасырдың І-ші жартысында

1791-1838 жылдары өмір сүрген қазақтың батыры: Исатай Тайманұлы

Исатай Тайманұлы өмір сүоген жылдар: 1791-1838 жж. Исатай Тайманұлы атқарған қызмет: Старшын Махамбет Өтемісұлы өмір сүрген жылдар: 1804-1846 жж.

Махамбет Өтемісұлымен жақсы қарым-қатынаста болған орыс ғалымдары: Г.С.Карелин, В.И.Даль Бөкей Ордасында болған көтерілістің мақсаты айқын көрінеді: Махамбеттің өлеңдерінде Махамбет Өтемісұлы өз өлеңдерінде жырлады: Хан сұлтандардың озбырлығын

1824-1829 жылдары М.Өтемісұлы тұрған қала: Орынбор

Шаруалар толқуына қатысқаны үшін махамбет қамауда отырған жыл: 1829 жылы

1836-1838 жылдары Бөкей Ордасында болған көтерілістің басты қозғаушы күші: шаруалар

Ішкі Бөкей Ордасындағы көтеріліс созылды: 2 жылға

1836-1838   жылдары    Бөкей    Ордасындағы      көтеріліс кезінде   Жәңгір    ханды    қолдаған   сыбайластары:

Қарауылқожа Бабажанұлы, Балқы Құдайбергенұлы

1836-1838 жылдар шаруалар көтеріліснде жәңгір ъханды қолдаған қолшоқпары: Қарауылқожа Бабажанұлы 1836-1838 жылдары көтеріліске түрткі болған жағдай: Жәңгірдің қайын атасы Қарауылқожанның Каспий өңіріндегі руларға билеуші болып тағайындалуы

1836 жылы көктемде Исатай Тайманұлының отрядымен шайқасқан: Қ.Бабажанұлының жасағы

Шекаралық комиссияның Исатай мен Махамбетті ұстап, сотқа тартуды талап етудегі мақсаты: Көтерілістің бүкіл Кіші жүзді шарпуы

Исатай Тайманұлымен келіссөз жүргізген генерал-губернатор: В.Перовский

Бөкей Ордасындағы көтеріліс барысында көтерілісшілер Жәңгір ханның ордасын қоршады: 1837 жылы қазанда

Исатай Тайманұлы бастаған көтеріліс кезінде 1837 жылы қазанда болған оқиға: Хан ордасы қоршауда қалды

1837 жылы хан сарайын қоршауға алғандағы көтерілісшілер саны: 2 мың

Исатай бастаған көтерілісшілердәің жалпы саны 2 мыңға жеткен уақыт: 1837 жылы қазан Исатайдың подполковник Геке мен Жәңгірдің бірккен әскерімен шайқасы болды: 1837 ж. қарашада 1837 жылы қарашада Исатай әскерімен жазалаушы отрядтар арасындағы шайұас: Тастөбе шайқасы Исатай әскері мен жазалаушы отряд арасында Тастөбе жерінде шайұас өтті: 1837 ж. қараша

1836-1838 жж. Тастөбе түбіндегі шайқастың нәтижесі: Көтерілісшілер өз руларына тарап кетті

1836-18389 жж. Көтеріліс кезінде көтерілісшілердінтартып алынған малдар берілді: Жәңгірге жақын феодалдарға

Патша үкіметінің Исатайды ұстап берушіге белгіленген сыйдың мөлшері: 1000 сом

Бөкей Ордасындағы көтеріліс барысындакөтерілсшілер Жайық өзенінен өтті: 1837 ж. 13 желтоқсан

Исатайдың Кіші жүзге өтуі кезімен тұспа-тұс келген көтеріліс: Кенесары Қасымұлы

Исатай көтерілісін тездетіп бкасуға әсер еткен жағдай: Кенесары қозғалсының Кіші жүзді шарпуы

1836-1838 жж. Ішкі Бһөкей Ордасындағы көтерілістің басшыларының бірі Исатай Тайманұлы қаза тапты: 1838 жылы 12 шілде

Исатай Тайманұлы қазаға ұшыраған соңғы шайқас мерзімі: 1838 ж. шілде

Исатай қаза тапқан шайқас: Ақбұлақ

Бөкей Ордасынлағы көтеріліс кезіндегі ірі шайқастар: Тастөбе, Ақбұлақ шайқастары

1836-1838 жж. Көтеріліс бойынша сот жазалау ісін басқарған: полковник Геке

Исатай мен Мазхамбет көтерілісін басуға жетекшілік еткен генерал-губернатор: В.А.Перовский

Патшаны қолдаушылардың ұйымдастыруымен М.Өтемісұлы өлтірілді: 1846 жылы

1846 жылы дүниеден өткен батыр: Махамбет Өтемісұлы

1836-1838 жж. Бөкей Ордасындағы көтерілістің маңызы: Жәңгір хан көтерілісшілердің кейбір талаптарын орындауға мәжбүр болды

ХІХ ғасырдың 50 жылдарындағы қазақ шаруаларының азаттық күресі

Қазіргі Қазалы қаласы ХІХ ғасырда аталды: Райым

Қазіргі Қызылорда ХІХ ғасырда аталды: Ақмешіт

Мәтінде қай екі батыр туралы сипатталғанын анықтаңыз: «... Бұл екі батыр да Арал теңізінің төңірегіндегі орсан зор кеңістікте көшіп-қонып жүретін үлкен ру – шектіден шыққан... Бұл екі батыр Кенесары Қасымов қайтыс болып, тарих сахнасынан кете салысыман-ақ шекті руын өздерінің қалаулары бойынша басқара бастады. Олар ешқандай да сыртқы билікке бағынбағандығымен қоймай, өздерінің ықпалын көрші руларға да күшейтуге

, кеңінен таратуға тырысуда. Орынбор басшылығының жиырма жыл бойы осындай беделді адамдармен санасуына бола кетті.»: Жанқожа Нұрмұхамедұлы мен Есет Көтібарұлы

1850 жылдары Хиуалықтармен қоқандықтарға қарсы күресті ұйымдастырушылар: Жанқожа Нұрмұхамедұлы, Есет Көтібарұлы

ХІХ ғ. Ортасында Хиуа мен Қоқанға қарсы күресті ұйымдастырған: Жанқожа Нұрмұхамедұлы

Сыр бойы қазақтарының ХІХ ғасырдың 50 жылғы азаттық күресін басқарған: Жанқожа Нұрмұхамедұлы

Шекті руының биі: Жанқожа Нұрмұхамедұлы

ХІХ ғасырдың ортасында Жанқожа батыр көтерілісі болған аймақ: Сырдария өңірі

Жанқожа бастаған қозғалыс қарсы бағытталды: Ресей, Хиуа хандығына

Жанқожа бастаған көтерілістің тууына себеп болған жағдай: Хиуа хандығының Жаңадария, Қуаңдария аудандарында қамалдар тұрғызуы

ХІХ ғ. І жартысында Қуаңдария өзені бойында қамалдар тұрғыза бастаған хандық: Хиуа

ХІХ ғ. Ортасында Сыр бойы, Арал маңында болған көтерілістен Ресеймен қатар бағытталды: Хиуаға қарсы

Сырдария өңірінде 1845 жылы Хиуаның екі мың сарбазын ойсырата жеңген: Жанқожа батыр

Мәтінде сипатталған оқиғаға қатысты тұлғаны анықтаңыз: «...патша үкіметі оны өз жағына тартуға күш салып бақты. Осы мақсатпен оған Шекара комиссиясының есебінен жыл сайын 200 сом мөлшерінде жалақы төлеп тұру белгіленді.Оған Қарақұм мен Сырдария жағасындағы Борсыққұм қазақтарының басқарушысы деген лауазымды қызмет те ұсынды. Ресей жоғары өкімет билігінің атынан батырға жасауыл деген атақ та берілді.» Жанқожа Нұрмұхамедұлы

ХІХ ғасырда Сыр бойындағы қазақтардың Ресейге қарсы күресі басталды: 1856 жылы

Жанқожа сарбаздарымен Қазалы портын қоршады: 1856 ж.

1856 жылы желтоқсан айында Жанқожа бастаған көтерілісшілер қоршады: Қазалы қамалын

Отаршылдық саясатқа қарсы күрсте 1856 ж. Қазақлы бекінісін қоршап алған қазақ батыры: Жанқожа батыр

Жанқожа батыр 1856 жылы желтоқсанда қоршауға алды: Қазалы қамалын

1856-1857 жылдары Нұрмұхамедұлы бастаған көтерілістің тірегі болған қала: Жаңақала

Жанқожа бастаған азаттық күрестің ошағы болған бекініс: Жаңақала

1857 жылы Жанқожа батыр туы астындағы адамдар саны: 5000

1857 жылы Жанқожа Нұрмұхамедұлы бастаған көтерілісшілер саны жетті: 5000 адамға Жанқожа Нұрмұхамедұлы бастаған көтерілісті басуға жіберілді: Фитингоф бастаған отряд Жанқожа бастаған көтеріліс жаншылған жыл: 1860 жылы

1860 жылы Жанқожа Нұрмұхамедұлы бастаған көтеріліс: Жеңілді

Жанқожа батыр қоршауда 1860 жылы қаза тапты: Орыс жазалаушы әскер қолынан

Мәтінде берілген үзіндіде сипатталған батыр: «Қарт батыр оқ өтпейтін сауытын киіп, қару-жарағын асынып, үйінен шығып үлгерді. Бірақ, аты жоқ екен. Ажалының жетер жері осы екен деп, ол бір төмпешіктің үстіне аспай-саспай шығып алды да, өз иманын өзі үйіріп, дұға оқи бастады...зулаған оқтар...көпке дейін сауытынан өтпей, тайқып ұшып, кері түсіп жатты. Ақырында бір оқ оның мойнына тиіп, қарт батырдың өмірін қиып кетті.» Жанқожа батыр

ХІХ ғ. 50 жылдарында Арал теңізінің солтүстік жағалауында көтерілісті бастаған: Есет батыр

Есет Көтібарұлы бастаған көтерілісті басуға қатысқан сұлтан: Арыстан Жантөреұлы

1855 жылы шілдеде Есет батырдаң тобы талқандаған күш: сұлтан Жантөрин

1855 жылы сұлтан Арсытан Жантөреұлы осы көтерілісшілер қолынан қаза тапты: Есет бастаған

ХІХ ғасырдаң ортасында Есет батыр бастаған көтеріліс нәтижесі: Есет Орынборда патша билігін мойындады

1858 жылы Ресеймен келісімге келіп, патша билігін мойындаған көтеріліс басшысы: Есет

1858 жылы Есет батыр мәжбүр болды: Көтерісілті тоқтатып, патша билігін лажсыз мойындауға

Есет батыр көтерілісі аяқталған жыл: 1858 жыл

Мәтінде сипатталған батырды анықтаңыз: «Ол өзінің батырлығымен, орасан зор лене күшімен, парасатты ақыл-ойымен, қызыл тілге шешендігімен, сондай-ақ құлағында ойнайтын шабандоздығымен халыққа ерекше танылған еді. Оның әскери қолбасшылық өнерге шеберлігі, бәр орыннан екінші орынға жедел ауысып кете алатын тактикалық тапқырлығы жақсықаруланған, күші басым орыс әскерлерін қапыда қалдырып талай рет жеңіске жетті.»: Есет батыр

Көтерілістің мерзімдері мен территорияларды сәйкестендіріңіз:

1.1856-1857 жж.

2.1870жыл 3.1836-1838жж.

1. Еділ мен Жайық аралығы
2. Сырдария бойы C)Маңғыстау D)Елек бойы

E)Жем Өзені бойы F)Торғай

Дұрыс жауабы- 1-В, 2-С, 3-А

Көтерілістер мен өңірлерді сәйкестендіріңіз:

1.Жоламан Тіленшіұлы басқарған көтеріліс 2.Есет Көтібарұлы басқарған көтеріліс

3. Жанқожа Нұрмұхамедұлы басқарған көтеріліс A)Аралдың солтүстігі

B)Сырдарияның төменгі ағысы C)Ертістің орта ағысы

4. Талас өзенінің бойы
5. Елек өзенінің бойы
6. Іле өзенінің бойы

жауабы- 1-Е, 2-А, 3-В.

Қазақстанның Ресейге қосылуының аяқталуы

Абылай ханның атынна Жетісуда билік жүргізген сұлтан: Сүйік

1818 жылы Сүйік Абылайханұлының патша үкіметіне жасаған мәлімдемесі: Қарамағындағы рулардың Ресей құрамына өтуді қалауы

ХІХ ғ. 30-40 жж. Ресей Оңтүстік Қазақстанды жаулап алуды тездету үшін: Орта Азияға жақындау үшін бекіністер салуға кірісті

ХІХ ғасырдың 40 жылдарында Оңтүстік Қазақстанда салынған Ресй әскери бекіністері: Ақтау, Алатау, Қапал

ХІХ ғ. Қазақстанда бой көтерген ресей империясының бекіністері: Верный, Торғай, Ырғыз

1840-1850 жылдарда құрылған округтер: Көкпекті, Алатау

Ресейдің Іле аймағын отарлауға қызмет еткен бекіністер: Ақтау, Алатау, Қапал, Сергиополь

Қапал бекінісі салынды: 1847 жылы

1848 жылы Ресей империясы Ұлы Жүзді басқару үшін тағайындаған қызмет: пристав

Ұлы Жүзді басқаратын пристав тағайындалған жыл: 1848 жылы

1848 Ұлы Жүзде тағайындалған пристав бағынған генерал-губернаторлық: Батыс Сібір

Ресейдің экономикалық және саяст мүдделеріне орай көз тіккен аймақтары: Жетісу мен Іле өңірі

ХІХ ғасырдың ортасында Ұлы Жүздің оңтүстік аймақтарын билігінде ұстаған хандық: Қоқан хандығы

Қаскелең өзені бойындағы Қоқан хандығының бекінісі: Тойшүбек

Ұлы Жүздегі Қоқан хандығының тірегі Тойшүбек бекінісін орыс әскерлерінің қантөгіссіз басып алған жылы:

1851 жылы

Қоқандықтардан Тойшүбек бекінісін басып алуға қатысқан экспедиция басшысы: Карбышев

1853 жыл Ресейдің қол асытна алынған қоқандықтардың бекінңсң: Ақмешіт

1853 жылы Ақмешіт бекінісін орыс әскерлері басып алғанға дейін бекініс қарады: Қоқан хандығына

1854 жылы көктемде құрылған бекініс: Верный

1854 жылы салынған Верный бекінісінің ертедегі атауы: Алматы

ХІХ ғасырдың 50 жылдары Қазақстанның оңтүстік аудандары мен Қырғыз жерінің Ресей қол астына қарауын тездеткен бекініс: Верный

Верный бекінісінің негізін қалаған отрядты басқарған: М.Перемышельский

Ұлы Жүздің приставтығы Қапалдан Верныйға ауыстырылған жыл: 1855 жыл

1855 жылы Верныйға 400 отбасы қоныс аударды: Сібірден

1858 жылы Верныйда іске қосылған өнеркәсіп: сыра зауыты

ХІХ ғасырдың 60 жылдары Верныйда тұрған ғалым, саяхатшы: Ш.Уалиханов

Ұлы Жүздің Ресейге қосылуын қолдаған Ұлы жүз батыр билері: Сұраншы батыр, Шаян батыр, Жайнақ би ХІХ ғасырдың ортасында Қоқан ханы Жетісуды өз қолына ұстап қалуы үшін әскери күш-қуатын нығайту шараларын жүргізген бекіністер: Әулиеата, Мерке, Пішпек

1859 жылы Ұлы Жүз бен Қырғыз елінің солтүстік шекарасында тұрғызылған бекініс: Кәстек

Ұлы жүздің және Солтүстік Қырғызстанның шекарасындағы Кәстек бекінісінің салынған мерзімі: 1859 жыл Қоқанға қарсы күресте Ресей империясының стратегиялық тірегіне айналған 1859 ж. тұрғызылған бекініс: Кәстек

Кенесарының баласы Сыздық бастаған топ қарсы күресті: Ресей патшасына

1860 жылы 5 күндік қоршаудан кейін құлаған Қоқан хандығының Жетісудағы бекінісі: Пішпек

Ресей үкіметі Тоқмақ, Пішпек бекіністерін басып алған жыл: 1860 жыл

1860 жылы полковник Циммерман бастаған орыс әскерлері басып алған бекіністер: Тоқмақ, Пішпек

1860 жылы 19-21 қазанда қоқандықтар мен орыс әскерлері шайқасқан жер: Ұзынағаш Қоқандықтар мен орыс әскерлерінің арасында Ұзынағаш түбіндегі шайқас өтті: 1860 жылы 1860 ж. Ұзынағаш бекінісі орналасқан аумақ: Оңтүстік Қазақстан, Алматыға жақын

ХІХ ғасырдың 50-60 жылдары Орта Азия үшін Ресейдің басты бәсекелесі: Англия

Ресей үкіметі Әулиеата, Түркістан бекіністерін басып алды: 1864 жылы

1864 жылы Ресей әскерлері басып алған бекіністер: Әулиеата, Меркі, Шымкент, Түркістан

Ресей әскерлері Мерке бекнісін басып алған жыл: 1864 жыл

Орыс әскерін басқарған, 1864 жылы Түркістанды басып алған полковник: М.Черняев

1864 жылы Ш.Уалихановтың генерал М.Черняевтің әскерімен басып алуға қатысқан бекінісі: Әулиеата

Орта Азичның ірі саяси экономикалық орталығы Ташкеннтті орыс әскерлерінің басып алған жылы: 1865 жыл

1866 жылдың басында орыс әскерлері басып алған Орта Азия хандығы: Бұқар хандығы

1866 жылы Бұқар хандығының солтүстігіндегі қазақтар өзбектермен қатар билігін мойындады: Ресейдің

1868 жылы қаңтар айында келісім бойынша Қоқан хандығына қарасты жерлер аталмыш генерал- губернаторлыққа бағындырылды: Түркістан

Ресей әскері басып алған Бұқар әмірлігінің аумағы аталмыш генерал-губергаторлығына бағындырылды:

Түркістан

1860 жылдардың ІІ жартысында Орта Азия аймағы бағындырылған генерал-губернаторлық: Түркістан

ХІХ ғасырдың 60-70 жылдары жерінің біраз бөлігі Ресей қарамағына өткен хандықтар: Қоқан, Хиуа, Бұқар

Қазақстанның Ресейге қосылу процесі аяқталды: ХІХ ғ. 60 жылдары

Қазақ жерін жаулап алуды Ресей үкіметі аяқтаған мерзім: ХІХ ғасырдың 60 жылдары

Қазақстанның Ресейге қосылуының басталуы мен аяқталу мерзімі: ХҮІІІ ғ. 30 ж. басталып, бір жарым ғасырға созылды

1867-1868 жылдардағы Қазақстандағы реформалар

Қазақ даласын басқару жөніндегі «Ереженің» жобасын дайындайтын далалық комиссия құрылды: ХІХ ғ. 60 жылдары

ХІХ ғасырдың 60 жылдарындағы реформаларды бекіткен Ресей императоры: ІІ Александр

И.И.Бутков бастаған комиссияның құрылу себебі: ХІХ ғ. 60-ж. қазақтарды басқарудың жүйесін өзгерту ХІХ ғасырдың 60 жылдарында Қазақ жерін басқару жүйесін өзгерту үшін құрылған «Дала комиссиясын» басқарған: Ф.Гирс

Әкімшілік басқару жүйесіне өз пікірлерін ұсынған қазақтың ағартушы-ғалымы: Ш.Уалиханов

Қазақстанды билеуді халықтың өзін-өзі басқару негізінде қайта құруды талап еткен: Ш.Уалиханов

1867-1868 жж. Реформа бойынша бекітілген ережелер: «Сырдария мен Жетісу облыстарын басқару туралы, Торғай, Орал, Ақмола, Семей облыстарын басқару туралы ережелер»

1867 жылы 11шілдеде ІІ Александр патша бекіткен ереже: «Сырдария мен Жетісу облыстарын басқару туралы ереже»

«Сырдария мен Жетісу облыстарын басқару» туралы Ереже бекітілген жыл: 1867 ж. 11 шілде

1867 жылы «Сырдария мен Жетісу облыстарын басқару туралы уақытша Ережеге» қол қойған орыс патшасы:

ІІ Александр

Орынбор және батыс Сібір генерал-губернаторлығындағы Дала облыстарын басқару туралы уақытша Ереже бекітілен жыл: 1868 жылы 21 қазан

Торғай, Орал, Семей, Ақмола облыстарын басқару туралы уақытша «Ереже» қабылданған уақыт: 1868 ж

1867-1868 жж. Реформадан кейін бүкіл қазақ жері бөлінді : Үш генерал-губернаторлыққа

1867-1868 жж. Құрылған генерал-губернаторлықтарды атаңыз: Орынбор, Батыс Сібір, Түркістан

1867-1868 жж. Реформа бойынша Қазақстандағы облыстар саны: Алты

Орынбор генерал-губернаторлығының құрамына кірген облыстар: Орал және Торғай

Орынбор генерал-губернаторлығының солтүстік-батысындағы уезд: Орал

1867-1868 жылдардағы реформа бойынша Батыс Сібір генерал-губернаторлығына кіретін облыстар: Ақмола, Семей

1867-1868 жылдардағы Ереже бойынша Ақмола, Семей облыстары кіретін генерал-губернаторлық: Батыс Сібір

1867-1868 жж. Реформа бойынша Түркістан генерал-губернаторлығына кірген облыстар: Жетісу, Сырдария 1867-1868 жылғы «Ереже» бойынша Жетісу, Сырдария облыстары кіретін генерал-губернаторлық: Түркістан Түркістан генерал-губернаторлығының батысындағы уезд: Қазалы

1867-1868 жылғы «Ережелерге» сәйкес Иранмен, Қытаймен дипломатиялық келіссөз жүрізуге рұқсат берген әкімшілік: Түркістан генерал-губернаторлығы

1867-1868 жылғы Ережелерге сәйкес Түркістан генерал-губернаторлығына осы елдермен дипломатиялық келіссөз жұргізуге рұқсат берілді: Иран, Қытай

1867-1868 жылғы Ережеден кейін Қазақстанның Закаспий облысына өткен жер: Маңғыстау приставтығы 1867-1868 жылдардағы реформа негізінде Ресейдің Астрахан губерниясының құрамына қосыған жер: Бөкей хандығының жері

Әкімшілік-аумақтық бөлініс бойынша 5 буынды басқару жүйесін енгізген реформа: 1867-1868 жылдары

1867-1868 жылғы «Ереже» бойынша облысты басқарды: Әскери губернатор 1867-1868 жж. Реформаларға сәйкес, әскери губернаторлар басқарды: облысты 1867-1868 жылғы әЕреже» бойынша облыстар бөлінген әкімшілік буыны: уезд

1867-1868 жылңы «Ереже» бойынша полиция, әскери бөлімдер, уездегі мекемелер, бекіністер бағынды: Уезд бастығына

Уақытша ереже бойынша ауыл старшындарын қызметке бекіткен: уезд бастығы

1867-1868 жж. Реформа бойынша Қазалы, Перовск, Түркістан, Шымкент, Әулиеата уездері енген облыс:

Сырдария

1867-1868 жылдардағы реформа бойынша Сырдария облысының құрамына кірген уездер: Түркістан, Қазалы, Перовск, Шымкент, Әулиеата, Ходжент, Жизақ

1867-1868 жж. Реформа бойынша Сергиополь, Қапал, верный, Ыстықкөл, Тоқмақ уездері енген облыс: Жетісу 1867-1868 жылдардағы реформа негізінде Жетісу облысының құрамына кірген уездер:Сергиополь, Қапал, Верный, Ыстықкөл, Тоқмақ

1867-1868 жылдардағы реформа негізінде құқрамына Елек, Ырғыз уездері кірген облыс: Торғай 1867-1868 жж. Реформа бойынша Ақмола облысына енген уездер: Көкшетау, Омбы, Петропавл 1867-1868 жылғы реформа бойынша Көкшетау, Омбы уездері кірген облыс: Ақмола

1867-1868 жылғы реформа бойынша Семей облысына егген уездер: Павлодар, Өскемен, Қарқаралы

1867-1868 жж. Реформасынан кейін әкімшілік аумақтық бөлініс: Генерал-губернаторлық, облыс, уезд, болыс, ауыл

1867-1868 жж. Реформа бойынша қазақтарға рұқсат етілген қызмет түрлері: Болыс және ауыл старшындары 1867-1868 жж. Реформаға сәйкес басқарудың ең төменгі екі сатысындағы болыстар мен ауылнайлар іріктеліп сайланды: Жергілікті ақсүйектерден

1867-1868 жж. Реформа бойынша уездер аймақтық принципке негізделіп бөлінді: болысқа

1867-1868 жэылдардағы реформа негізінде басқарудың ең төменгі сатысы: Ауыл

1867-1868 жылғы «Ереже» бойынша салықтан босатылғандар: Шыңғыс тұқымдары

1867-1868 жылдардағы реформа негізінде Шыңғыс тұқымы сұлтандарына берілген жеңілдік: Салықтардан босатылды

1867-1868 жж. Реформалар бойынша сұлтандарға жасалған артықшылықтар: өмірлік зейнетақы, салықтан босату

1867-1868 жж. Әкімшілік реформалар кезінде өкімет билігінен шеттетілген билеуші сұлтандар мен аға сұлтандарға тағайындалды: Өмірлік зейнетақылар

1867-1868 жылғы «Ережелер» бойынша сот жүйесінің ең төменгі буыны: Билер мен қазылар соты

1867-1868 жылғы Қазақстандағы жүргізілген реформаның негізгі мақсаты: Қазақ өлкесінде басқару ісін өзгерту

1867-1868 жылғы «Ереженің» басты қағидасы: Әскери және азаматтық биліктің ажыратылмауы

1867-1868 жылғы «Ережелердің» ең басты ауыртпалықтары: Қазақ жері Ресей үкіметінің меншігі болып жарияланды

ХІХ ғасырдағы жүргізілген әкімшілік реформалардың негізгі қорытындысы: Отарлық езгіні күшейтіп, қазақ жерін түгел мемлекет меншігі деп жариялау

ХІХ ғ. Ресейде шаруалардың басыбайлы езгісінің жойылған мерзімі: 1861 жылы

1867-1868 жж. Реформаның теріс жақтарын өз шығармаларында талай сынаған алдыңғы қатарлы ойшылдар:

А.Құнанбаев, Ы.Алтынсарин

Қазақ даласының басым бөлігін қамтыған реформа қабылданды: 1867-1868 жылдары 1867-1868 жылдары енгізілген реформа негізінде салық түрі: «Түтін(шаңырақ) салығы» ХІХ ғасырда 2 жылға белгіленіп, 20 жылға созылған реформа: 1867-1868 жж. Реформа

Мәтінде сипатталған оқиға жататын тарихи кезеңді анықтаңыз: «Қазақ болыстарын «құру кезінде»...рулық принцип негізге алынбай, енді аумақтық принцип негізге алынды. Өйткені патша үкіметі рулық ерекшеліктерді еске алуда саяси тұрғыдан алғанда зиянды деп тапты. Қазақтардың ежелден көшіп-қонып жүрген байырғы атамекен жерлері енді «мемлекет меншігі» саналды. Ол жерлер қазақтардың «мерзімсіз әрі қоғамдық негізге пайдалануына» берілетін болды. Бұрыннан алынып келген жасақ (салық) үй басына салынатын түтін салықпен алмастырылды...»: ХІХ ғ. 60 жылдары

Мәтінде сиаптталған реформалардың сипатын анықтаңыз: «Қазақ болыстарын «құру кезінде»...рулық принцип негізге алынбай, енді аумақтық принцип негізге алынды. Өйткені патша үкіметі рулық ерекшеліктерді еске алуда саяси тұрғыдан алғанда зиянды деп тапты. Қазақтардың ежелден көшіп-қонып жүрген байырғы атамекен жерлері енді «мемлекет меншігі» саналды. Ол жерлер қазақтардың «мерзімсіз әрі қоғамдық негізге пайдалануына» берілетін болды. Бұрыннан алынып келген жасақ (салық) үй басына салынатын түтін салықпен алмастырылды...»: Отаршылдық

Мәтінде сипатталған оқиғаның қазақ халқы үшін ең ауыр нәтижесін анықтаңыз: «Қазақ болыстарын

«құру кезінде»...рулық принцип негізге алынбай, енді аумақтық принцип негізге алынды. Өйткені патша үкіметі рулық ерекшеліктерді еске алуда саяси тұрғыдан алғанда зиянды деп тапты. Қазақтардың ежелден көшіп-қонып жүрген байырғы атамекен жерлері енді «мемлекет меншігі» саналды. Ол жерлер қазақтардың «мерзімсіз әрі қоғамдық негізге пайдалануына» берілетін болды. Бұрыннан алынып келген                                                                                                                             жасақ (салық) үй басына салынатын түтін салықпен алмастырылды...»: Қазақстанның жері Ресейдің мемлекеттік меншігіне өтті Патшалық Ресейлің қазақ жерін отарлаудың түпкіліктеі аяқталуы: ХІХ ғ. ІІ жартысы

ХІХ ғ. 60-70 ж. қазақ халқының отарлық езгіге қарсы азаттық күресі

1868-1869 және 1870 жылдары көтеріліс болған өңірлер: Орал, Торғай, Маңғыстау

ХІХ ғасырдың ІІ жартысында «Уақытша ережеге» сәйкес енгізілген міндетті салық: Шаңырақ салығы Қазақстандағы патша өкіметінің отарлық саясатының күшеюінен: 1868-1869 жылдардағы көтеріліске себеп болды

Отарлық езгіге қарсы Орал және Торғай облыстарында көтерілістер болды: 1868-1869 жылдары

1868-1869 жж. Орал, Торғай өңіріндегі көтерілістер: Отаршылдыққа қарсы бағытталды

ХІХ ғ. 60 жылдардағы әкімшілік реформаға қарсы шыққан көтеріліс:Торғай мен Орал облыстарындағы көтеріліс

1868-1869 жылдардағы қазақ шаруаларының көтерілісі болған облсытар: Орал, Торғай

ХІХ ғ, ІІ жартысындағы Орал мен Торғай облыстарындағы көтерілістің негізгі себебі: ХІХ ғ. 60 жылдарындағы реформалар

1868-1869 жылдардағы көтерілістің негізгі себептерінің бірі: Жаңа бекіністердің салынуы, салықтың көбеюі Мәтінде сипатталған тарихи оқиғаны анықтаңыз: «Көтерілістің басы – қасында ірі рубасылары жүрді. Қазақтар үкіметтің жіберген комиссияларын қабылдамады. Көтерілісшілер үкімет билігіне бағынудан бас тартты. Халық қарулана бастады, олар басқарудың жаңа ережелерін енгізуге, елді Ресей шенеуніктерінің басқаруына ашықтан-ашық қарсы болды. Ежелгі ескі тәртіпке қайта оралуды талап етті.»: 1868-1869 жж. Орал, Торғайдағы көтеріліс

Мәтінде сипатталған жағдай қандай тарихи оқиғаға ұласқанын анықтаңыз: «...тобыр комиссияға өз талаптарын қойды... Ол жаңа ережені қабылдағысы келмейтінін айтты...басқарудың сұлтанжар арқылы жүзеге асырылатын бұрынғы жүйесі мен алым-салық түрлерін өзгеріссіз қалдыруды сұрады. Комиссия мүшелерінің жағдайды түсіндірмек болған әрекеттерінентүк те шықпады. Қырғыздар(қазақтар)... бұрынғы тәртіптіқолдарына қару алып, ақырына дейін қорғауға әзір екенін мәлімдеп тұрып алды...»: 1868-1869 жж. көтеріліске

1868-1869 жылдардағы Орал, Торғай көтерілісін жаншуға жіберген отрядты басқарған подполковник: Рукин

1868-1869 жылдары Орал мен Торғайдағы халық қозғалысын басқарғандар: ру басылары

1868 жылы Орал, Торғай көтерілісшілері мен фон Штемпель басқарған жазалаушы әскері арасында шайқас өткен жер: Жамансай көлі маңында

1869 жылы Жамансай көлі маңында фон Штемпельдің әскеріне шабуыл жасаған көтерілісшілер саны: 20000 қол

1870 жылғы Маңғыстау өңіріндегі көтерілістің болуы: 1867-1868 жылғы «Уақытша Ереженің» отаршыл талаптарына байланысты

1870 жылы Маңғыстаудағы көтерілістің шығуына түрткі болған: Патша жазалаушыларының адайлықтар көшіп-қонып жүрген аймақтарға жақын келуі

1870 жылы реформа қиыншылығына байланысты Маңғыстауда көтеріліске шыққан ру: Адай

1870 жылы Маңғыстаудағы көтерілістің басшылары: Иса Тіленбайұлы, Досан Тәжіұлы, И.Көлұлы

1870 жылы Маңғыстау көтерілісі кезінде Досан Тәжіұлы, Иса Тіленбайұлы қарулы қол жинаған жер: Бозашы 1870 жылы Маңғыстау көтерілісі кезінде қазақ шаруаларының рухын көтерген оқиға: Подполковник Рукиннің отрядының талқандалуы

1870 жылы Маңғыстау көтерілісі кезінде қазақтардан жеңіліп, өзін-өзі атып қлтірген жазалаушы отряд басшысы: Подполковник Рукин

ХІХ ғасырда қазақтар флотилия құрып соғысқан көтеріліс: Маңғыстау

1870 жылы сәуір айында Маңғыстау көтерлісшілері шабуыл жасады: Александровск фортына

1870 жылы сәуірдің 5-і күні қазақ шаруалары мен жалдамалы жұмысшылар тобы шабуыл жасаған форт:

Александровск форты

1870 жылы Маңғыстау көтерілісі кезінде жалдамалы жұмысшылар шабуыл жасаған форт: Александровск 1870 жылы Маңғыстау көтерілісі кезінде Александровск форты маңындағы көтерілісшілер саны: 10 мың 1870 жылы мамырда Маңғыстаудағы көтерілісті басу үшін қосымша жазалаушы келді: Кавказдан Маңғыстаудағфы 1870 жылғы көтеріліс жеңілгеннен кейін, көтерілісшілердің бір бөлігі өтіп кетті: Хиуа хандығына

1870 жылғы Маңғыстау көтерілісінің басшылары көптеген шаңырақты алып өтіп кетті: Хиуа жеріне

1870 жылғы Маңғыстау көтерілісінің жеңілуіне байланысты Хиуа хандығына көшіп кеткен адай қазақтары шаңырақтарының саны: 3000

1870 жылы Маңғыстауда болған көтерілістің антифеодалдық сипатының әлсәз болу себебі: Адайлықтардың арасында рулық-патриархалдық құбылыстар сақталып қалды

1870 жылғы Маңғыстау көтерілісінің ерекшелігі: Қазақ жалдамалы жұмысшыларының қатысуы

1870 жылы адайла соғыс шығыны ретінде өткізген мал саны: 90 мың қой

Қазақстанды зерттеген ғалымдар мен саяси жер аударылғандар

І Петрдің «Азияға жол іздеу» талабымен құрылған әскери жорық экпедициясынбасқарған: подполковник

И.Д.Бухгольц

Орыс экспедициясында болған тұтқындағы швед И.Г.Ренаттың жасаған картасы: «Жоңғария картасы»

ХҮІІІ ғасырда қазақ жері, халқы туралы құнды мәлімет қалдырған зерттеушілер: Г.Миллер, П.Рычков

ХҮІІІ ғасырда Сібір мен Қазақстан туралы зерттеу жүргізіп, құнды мағлұмат қалдырған зерттеуші:

Г.Ф.Миллер

Сібір тарихын зерттеген еңбегі үшін «Сібір тарихының атасы» атанды: Г.Ф.Миллер

Жоңғар тұтқынынан Абылайды босатуға қатысқаны туралы мәлімет, Қазақстан туралы көптеген бағалы деректер қалдырған: И.Миллер

Қазақ жерін зерттеушілердің біріП.И.Рычковтың ғылыми еңбегі: «Орынбор губерниясының (өлкесінің) топографиясы»

«Орынбор өлкесінің топографиясы», «Орынбор тарихы(1730-1750жж)» атты терең зерттеу еңбектерінің авторы: П.И.Рычков

«Орынбор тарихы» атты зерттеу еңбегінде қазақ тарихының даму кезеңдерін көрсеткен орыс ғалымы:

П.Рычков

Ресей Ғылым академиясының корреспондент мүшесі П.И.Рычковтың қазақ жерінің тарихы туралы еңбегі:

«Орынбор тарихы»

Өлкенің этнографиясы туралы ғылыми мұра қалдырған, Қазақстан туралы еңбегі үшін Ресей ғылым академиясының бірінші корреспондент мүшесі болған: П.Рычков

«Орынбор өлкесінің Колумбы» деген атау алғанРесей ғылым академиясының корреспондент мүшесі:

П.Рычков

1771 жылы «Қырғыс-қайсақ даласы туралы күнделік жазбалар» атты қызықты еңбек қалдырған: Н.П.Рычков 1771 жылы Н.П.Рычковтың Орынборда жазып қалдырған еңбегі: «Қырғыс-қайсақ даласы туралы күнделік жазбалар»

Әбілқайыр ханның сол кездегі әлі де жақсы сақталған бейітін суреттеп жазған: Н.П.Рычков

«Ресей мемлектінің әр түрлі аймақтарын саяхат» еңбегінің авторы: П.С.Паллас

ХҮІІІ ғасырдағы белгілі зерттеуші П.С.Палластың еңбегі: «Ресей империясының әр түрлі аймақтарына жасалған саяхат»

ХҮІІІ ғ. Қазақстанды зерттеген ғалымдар: М.В.Ломоносов, П.С.Паллас, И.Г.Георги

ХҮІІІ ғ. Қазақстанды зерттеуде еңбек сіңірген шетел саяхатшылары: П.С.Паллас, И.Фальк, И.Георги

ХҮІІІ ғасырда Қазақстанды зерттеуге қатысқан саяхатшылар: И.Фальк, И.Георги

Қазақстанға жер аударылған декабристтердер ерекше көзге түскені: С.Семенов

Бұқтырмада дәрігерлікпен айналысқан желтоқсаншы: М.Муравьев-Апостол

«Бұқтырмада көп емдеп, көп көмектестім» деп жазған желтоқсаншы: М.Муравьев-Апостол

ХІХ ғасырдың І жартысында Каспий теңізінің жағалауын зерттеген ғалым: Г.Карелин

ХІХ ғасырдың І жартысында Арал теңізін зерттеген ғалым: А.Бутаков

ХІХ ғасырдың І жартысындағы Қазақстан жайлы құнды еңбектер жазған орыс ғалымы: Левшин

ХІХ ғасырдың І жартысында көшпелі қазақ халықының әдет-ғұрыптары мен салт-дәстүрін зерттеген белгілі орыс ғалымы: Левшин

А.И.Левшиннің «Қырғыз-қазақ немесе қырғыз-қайсақ ордалары мен далаларының сипаттамасы» деген еңбегінде келтірілген мәліметтер: Қазақ өлкесінің тарихы мен этнографиясы және географиясы

ХІХ ғасырдың І жартысында көшпелі қазақ халқының әдет-ғұрыптары мен салт-дәстүрін зерттеген белгілі орыс ғалымы: Левшин

Тарихшы Левшиннің еңбегңінде сипатталған ХҮІІІ ғ. Көрнекті мемлекет қайраткері: Абылай

Кіші жүз руларының картасын жасаған желтоқсаншы: В.Вольховский

ХҮІІІ ғасырдағы зерттеуші И.Г.Андреевтің еңбегінде баяндалды: Орта жүз туралы

Мәтінде сипатталған тарихи деректің авторын анықтаңыз: «Автор Сібір шекаралық шебінде ұзақ уақыт қызмет етіп, қазақ халқының өмірі мен тұрмысын жақсы зерттеген еді. Ол өзінің кітабында Орта жүздің тарихы мен шекарасы туралы егжей-тегжейлі мәлімет қалдырды. Онда далалықтардың әдет-ғұрыптары мен салт жоралары жан-жақты суреттеледі. Сондай-ақ қазақтардың Ертістің оң жағалауына қашан өткені туралы айтылады.»: И.Г.Андреев

Мәтінде қай тарихи дерек туралы айтылғанын анықтаңыз: «Автор Сібір шекаралық шебінде ұзақ уақыт қызмет етіп, қазақ халқының өмірі мен тұрмысын жақсы зерттеген еді. Ол өзінің кітабында Орта жүздің тарихы мен шекарасы туралы егжей-тегжейлі мәлімет қалдырды. Онда далалықтардың әдет-ғұрыптары мен салт жоралары жан-жақты суреттеледі. Сондай-ақ қазақтардың Ертістің оң жағалауына қашан өткені туралы айтылады.»: Орта жүз қырғыз-қайсақтарының сипаттамасы

1867 ж. мәскеуде жарық көрген «Батыс Сібірді сипаттау» деген еңбектің авторы: И,Завалишин

Қазақ жері, оның шексіз даласы, байлығы туралы тамаша пікірлер айтылған «Іле бекінісіне бару» деген очерктің авторы: А.Коровков

Петрашевский ісі бойынша Сібірге жео аударылған, кейін Семейге ауыстырылған орыс жазушысы:

Ф.Достаевский

Ф.Достаевский Семейде айналысты: Археологиялық ескерткіштер жинаумен

Райым бекінісінен Қосарал аралына дейінгі саяхаттың мән-жайын түсіндіре келе көшпелі қазақтың ауыр жағдайын суреттеп жазған желтоқсаншы: А.Макшеев

ХІХ ғасырдың І жартысында қазақ ъхалқының өмірі мен тарихына, шығармашылығына көңіл бөлген орыс мәдениетінің тамаша өкілдерінің бірі: В.И.Даль

Орынбор өлкесі қазақтарының өмірін сипаттайтын В.И.Дальдің шығамасы: «Бикей мен Мәулен»

М.Өтемісұлы жақсы таныс болған орыс жазушысы, әрі этнографы: В.И.Даль

1836-1838 жылғы шаруалар көтерілісінің басшылары И.Тайманұлы мен М.Өтемісұлына жанашырлық білдірген орыс жазушысы әрі этнографы: В.И.Даль

1833 жылы А.С.Пушкиннің Орынбор қаласында жинаған тарихи материалдары: «Е.Пугачев бүлігінің тарихы»

Орыстың атақты ақыны А.С.Пушкин Орынбор жерінде зерттеу жүргізді: Е.Пугачев бастаған шаруалар көтерілісі жайында

Орыс ақыны А.С.Пушкиннің қазақ халқының өмірі туралы мәлімет беретін шығармасы: «Капитан қызы»

ХІХ ғасырдың 30 жылдары орыс ақыны А.С.Пушкин болған жерлер: Орынбор, Орал

Орал қаласында «Қозы Көрпеш – Баян Сұлу» поэмасымен танысқан орыс ақыны: А.С.Пушкин

А.С.Пушкин Оралда қағазға түсірген поэма: «Қозы Көрпеш – Баян Сұлу»

ХІХ ғасырдың ІІ жартысында өлкені жан-жақты зерттеген дүние жүзіне әйгілі ғалым: Семенов Тянь- Шаньский

Белгілі ғалфм П.П. Семенов Тянь-Шаньскийдің Қазақстан туралы жазған екі томнан тұратын еңбегі: «Қырғыз өлкесі», «Түркістан өлкесі»

ХІХ ғасырдың ІІ жартысында Жетісуды зерттеген халық ауыз әдебиетінің үлгілерін жинастырған шығыс зерттеушісі, академик: В.Радлов

«Сібір қырғыздарының облысы» деп аталатын еңбегінде қазақ халқының шығу тегіне көңіл бөлген зерттеуші:

М.Красовский

ХІХ ғасырдың ортасында жарық көрген «Сібір қырғыздарының облысы (аймағы)» атты еңбектің авторы:

М.Красовский

«Орынбор ведомствасының қырғыз даласы» еңбегінде Кіщі жүз тарихын жан-жақты сипаттаған көрнекті зерттеуші: К.Мейер

Қазақ жерінің Ресей құрамына қосылу дәуірін бәршама толық зерттеген орыс ғалымы: А.Добросмыслов

«Торғай облысы.Тарихи очерк» атты еңбегінде Қазақстанның саяси дамуы жөнінде сирек кездесетін мәліметтер сақталған зерттеуші: А.Добросмыслов

Қазақстанға жер аударылғандар: Е.Михаэлис, С.Гросс, Н.Долгополов, Т.Шевченко

Маңғыстау түбегіне жер аударылған азаттық қозғалсы өкілі: Т.Шевченко

1847-1857 жылдары Қазақстанда айдауда болған украин ақыны: Т.Шевченко

Украин ақыны Т.Г.Шевченко қазақ жерінде айдауда болды: 1847-1857 жылдары

Бейнелеу өнер саласында қазақтардың қайыршылық өміріне көптеген туындыларын арнаған айдауда болған ақын, суретші: Т.Шевченко

Т.Шевченкрның қазақ және украин халықтарының өмірін салыстыра жырлаған өлеңі: «Менің ойларым» Т.Шевченко «Менің ойларым» деген өлеңінде өмірлерін салыстыра жырлады: қазақ және украин халықтарының

ХІХ ғ. Қазақтар мен украин халықтарының өмірін салыстыра жырлаған ақын: Т.Шевченко

«Қазақ шаңырағы», «Атқа мінген қазақ», «Байғұстар» деген суреттердің авторы: Т.Шевченко

«Бағұстар»(Қайыршылар) туындысының авторы: Т.Шевченко

«Бақташы бала», «Салт атты қырғыз», «Келі түйген келіншек» деген суреттердің авторы: Т.Шевченко

Қазақ кейделерінің азапты ауыр өмірін суреттеген Т.Шевченконыңшығармалары: «Бақташы бала», «Салт атты қырғыз», «Келі түйген келіншек»

Қазақтардың аянышты ауыр халі суреттелген Т.Шевченкрның повесі: «Егіздер»

ХІХ ғасырдың екінші жартысында қазақ жеріне айдалған революционерлер: Гросс пен Зелинский

ХІХ ғасырдың 60 жылдарында поляк күресі өкілдерінің ішіндегі ерекше көзге түсетіні: С.Гросс

Қазақ халқының әдет-ғұрпы, билер сотының мәліметтерін жинап құнды зерттеу жүргізген поляк азаттық қозғалыстың өкілі: С.Гросс

С.Гросстың облыстық статистикалық комитет арқылы дайындаған құнды еңбегі: «Қырғыздардың заң әдет- ғұрыптары үшін материалдар»

ХІХ ғасырдың 60 жылдары қазақтарды Ресейге танытудағы кең тараған Г.Зелинскийдің шығармасы: «Қырғыз» поэмасы

Полян А.Янушкевич Қазақстанда жүзбе-жүз кездескен: Құнанбаймен

Абай Құнанбайұлымен, оның туыстарымен жақын таныс болған поляк азаттық қозғалысының өкілдері: С.Гросс А.Янушкевич

Жергілікті баспа ісін алға бастыруда талмай еңбек еткен Қазақстанда айдауда болған азаттық қозғалыс өкілі:

Н.Коншин

ХІХ ғасырда Тарбағатай таулары мен Қалба жотасын зерттеген: Е.Михаэлис

Батыс-Сібір генерал-губернаторының тапсырмасына сай Зайсан көлінің өңірін, Ертіс бойын зерттеп, карта дайындаған оқымысты: Е.Михаэлис

ХІХ ғ. Аяғында саяси жер аударудың басты орталығы болған қалалар: Ақмола,Семей

ХІХ ғ. ІІ жартысында Қазақстанға жер аударылған азаттық қозғалысының өкілдеріне жатпайды: Столыпиннің аграрлық саясаты бойынша Қазақстанға қоныс аударылғандар

ХІХ ғ. ІІ жартысында Ресейдегі азаттық күрестің қайраткерлерін жер аударуға үшырау себебіне жатпайды:

қылмыстық іс-әрекеттер жасағаны үшін

ХӘХ ғ. Соңы – ХХ ғ. Бас кезінде Қазақстанның далалық уездерін зерттегенэкспедицияны басқарды: Ф.Щербин

ХІХ ғ. Қазақстан мәдениеті, халық ағарту ісі

Қазақстандағы «Азиялық училище» ашылған жыл: 1789 жыл

1789 жылы Омбыда ашылған: Азия мектебі

1789 жылы ашылған Азиялық училищесінде оқытып үйретілген тілдер: монғол, қытай, парсы

ХІХ ғасырдаң І жартысында Қазақстанда ашылған әскери училищелерде даярланған мамандар: Ресейлік билеу әкімшілігі үшін шенеуніктер

1813 ж. Орынборда ашылған училищеде даярланған мамандар: Ресейлік билеу әкімшілігі үшін шенеуніктер

1813 жылы әскери училище ашылған қала: Омбы Омбыда әскери училище ашылған жыл: 1813 жыл 1825 жылы әсукери училище ашылған қала: Орынбор Орынборда әскери училище ашылған жыл: 1825 жыл

1825 жылы Орынборда ашылған оқу орны: әскери училище

1831 жылы қыркүйекте орысша білім беретін училище ашылған қала: Семей

1836 жылы қазақтар үшін интернаты бар училище ашылған қала: Өскемен

1841 жылы татарша-орысша білім беретін мектеп ашылған хандық: Кіші Орда 1841 Кіші Ордада татарша-орысша білім беретін мектепті ашқан: Жәңгір хан Кіші Ордада татарша-орысша білім беретін мектеп ашылды: 1841 жылы

Орынбор шекаралық комиссиясы жанынан қазақтарға орысша білім беретін мектеп ашылған жыл: 1850 жылы

1861 жылы орыс-қазақ мектебі ашылған қала: Троицк

Троицк қаласында орыс-қазақ мектебі ашылған жыл: 1861 жылы

1872 жылы мұғалімдер институты ашылған қала: Омбы

1872 жылы мұғалімдер мамандығын даярлайтын оқу орны ашылған қала: Омбы

Тұңғыш қазақ мұғалімдік мектебі ашылған қала: 1883 жылы Орск қаласында

1900 жылы Қазақстандағы ең алғашқы әдістемелік мектеп ашылған қала: Түркістан

Қазақстан тарихын зерттеуді ғылыми жолға қойған орыс географиялық қоғамының Орынбор, Омбы, Семейдегі бөлімдері ашылған жыл: 1845 жылы

ХІХ ғасырды орыс географиялық қоғамының бөлімдері мен бөлімшелері ашылған қалалар: Орынбор, Омбы, Семей

1868 жылы құрылған статистикалық комитет: Түркістанда Түркістан статистикалық комитеті ашылған жыл: 1868 жылы Семей статистикалық комитеті ашылған жыл: 1878 жылы

Орыс географиялық қоғамының Семей бөлімшесіне мүше болып сайланған ақын: Ш.Құдайбердіұлы

1883 жылы қоғамдық кәтапхана ашылған облыс: Семей

ХІХ ғасырдың ІІ жартысында ақысыз пайдаланатын қоғамдық кітапханалар ашылды: Торғай, Орынбор

Қазақстанда кітап шығару ісі ұйғарылған қалалар: Орал, Омбы, Орынбор

ХІХ ғ. 80-90 жылдары жер аударылғандардың бастамасымен көпшілікке арналған кітапханалар ашылды:

Верный, Орал, Семей

ХІХ ғ. Аяғында кітапханалар ашылған қалалар: Орал, верный, Семей

Жергілікті баспа ісін алға бастыруда талмай еңбек еткен Қазақстанда айдауда болған азаттық қозғалыс өкілі:

Н.Коншин

Әлихан Бөкейхановтыңбелсене қатысуымен 1898 жылы жарық көрген құнды зерттеу: Қырғыздардың жер иеленуі бойынша мәліметтер

ХІх ғасырдың екінші жартысында Сырдария мен Жетісу облыстарындағы оқу орындарының қызметін қадағалаутапсырылған генерал-губернаторлық: Түркістан

ХІХ ғасырдың І жартысында Қазақстанда ірі медреселерде оқытылған тіл: Араб тілі

«Дат» сөзінің парсы тіліндегі мағынасы: «Әділ заң»

Ислам дініндегі жоғарғы лауазым: Муфти

Діни емес азаматтардың өмір салты: Зайырлы

ХІХ ғ. Мұғалім даярлайтын кәсіби оқу орындарының бір түрі: Семинария

Ислам дінін оқытатын жоғары дірежелі оқу орны: Медресе

Орынбор губернаторы Крыжановскийдің «Ресейдің шығыс бөлігіндегі мұсылмандықпен күресу» жөніндегі шаралары жарияланған жыл: 1867 жыл

Мұсылман мектептерінің алдағы дамуы туралы «Ереже» бекітілді: 1870 жылы

Медресені бітіргендер өз білімдерін жалғастырған діни оқу орындары орналасқан қалалар: Бұхара мен Ташкент

ХІХ ң. Орта Азия мен Қазақстандағы ірі медреселерде тарих жайлы білім беретін пән: Хикмет пәні

1870 жылғы мұсылман мектептері туралы «Ереже» бойынша оқу жылы осы айлар аралығында болды: мамыр- тамыз

1870 жылы мұсылман мектептері туралы «Ереже» бойынша медресеге қабылданушының жасы: 16 жасқа дейін

1870 жылы патша үкіметі медреселерде оқытуға міндеттеді: Орыс тілін

ХІХ ғасырдың аяғында қазақ жастары білім алған Ресей қалалары: Петербург, Қазан, Томск

1896 жылы Ресейдің әр түрлі оқу орындарында оқыған Торғай облысының қазақ студенттерінің саны: 50 ге жуық

Петербург университетінің степендиаты, Семейлік алғашқы қазақ заңгері: Ж.Ақбаев

Семей облысынан шыққанПетербург университетнің степендиаты: Ж.Ақбаев

Қазақтарға 1867-1868 жылғы уақытша ережеге сай ағарту ісін дамытуға берілген құқық: Өз еріктерімен қаржы жинауға

Қазақстанда халық ағарту ісінің дамуына кедергі болған негізгі себеп: білімді ұстаздардың жетіспеуі

«Лепсі өлкесін қоршаған таулар» атты картинаның авторы: В.Верещагин

Суретші Н.Хлудовтың шығармалары: «Көш», «Мал айдау»

Н.Г.Хлудовтың қазақ қоғамының тұрмысына байланысты салған суреті: «Көш»

Париждегі дүниежүзілік көрмеге қазақ зергерлерінің заттары қойылған жыл: 1868 жыл

1868 жылы Париждегі дүниежүзілік көрмеге қойылған бұйымдар: Ұлттық киімдер

Қазақ музыка аспаптары қойылған көрме өткен қала: Мәскеу

1872 жылы Мәскеуде өткен көрмеде жұртшылыққа таныстырылды: Қазақ музыка аспаптары

Жергілікті ұста, шеберлер мен зергерлер дайындаған бұйымдардың көрмесі 1896 жылы өткен қала: Көкшетау Жергілікті ұста, шеберлер мен зергерлер дайындаған бұйымдардың көрмесі 1896 жылы өткен қала: Петропавл Қымыз ашыту маусымының басталуына байланысты әдет-ғұрып: Қымызмұрындық

Шоқан Уәлиханов 1835-1865 ж.ж

Ш.Уәлихановтың туған жері: Құсмырыне бекінісі Ш.Уәлихановтың шын есімі: Мұхаммед- Қанапия Ш.Уәлихановтың шыққан тегі: ақсүйек Шыңғыс тұқымы

Шоқанның сана-сезімінің ерте оянуына әсер еткен адам: Әжесі Айғаным Ш.Уәлиханов балалық шағын өткізген жер: Сырымбет Ш.Уәлихановтың балалық шағы өткен жерлер: Құсмұрын, Сырымбет Ш.Уәлихановтың білім алған орны: Сібір кадет корпусы

Ш.Уәлиханов Сібір кадет корпусында білім алған жылдар: 1847-1853 ж Ш.Уәлиханов Омбы кадет корпусына оқуға түскен жыл: 1847 ж Ш.Уәлиханов 1853 ж кадет корпусын бітірген кездегі жас мөлшері:18-де Сібір кадет корпусы орналасқан қала: Омбы

Ш.Уәлиханов Омбыдағы Сібір кадет корпусын бітіріп шыққанда берілген офицерлік шен: Корнет Ш.Уәлихановтың есімімен байланысты оқиғаларды ретімен қойыңыз: Омбыда оқуда болған жылдар, Батыс Сібір генерал-губернаторы Г.Х.Гасфорттың экспедициясына қатысуы, Қашғарияға сапары, генерал Н. Черняевтің әскери экспедициясына қатысуы

Шоқан Уәлиханов Г.Х.Гасфорттың экспедициясына қатысты: 1855 ж

Ш.Уәлиханов 1855 жылы Г.Х. Гасфорттың экспедициясына қатысып, зерттеу жүргізген аймақтары: Орталық Қазақстан, Тарбағатай, Жетісу

Шоқанды әлемге әйгілі еткен еңбегі: Қашғар сапарынан туған еңбегі

Ш.Уәлихановтың Қашғарға сапары болды: 1858-1859 ж

1858-1859 ж Шоқанның жасаған сапары: Қашғарияға сапары

Ш.Уәлиханов қағазға түсірген эпикалық шығарма: «Манас»

Ш.Уәлихановтың 1857 ж Алатау қырғыздарына жасаған сапары кезінде жазып алған аса құнды әдеби туындысы: «Манас»

Шоқанмен саяхаттардың кейбір маршруттарында бірге болған көрнекті ғалым, географ П.Семенов – Тянь- Шанский

Шоқанның досы, көрнекті орыс жазушысы: Ф.Достоевский

Ш.Уәлихановтың досы, кейін Семейге ауыстырылған орыс жазушысы: Ф.Достоевский

1864 жылы ш.Уәлихановтың генерал Н.Черняевтің әскерімен басып алуға қатысқан бекініс: Әулиеата

Ш.Уәлиханов Верный бекінісінде болды: 1864 жылы

XIXғ. 60 жылдары Верныйда тұрған ғалым, саяхатшы. Ш.Уәлиханов

Ш.Уәлихановтың Қытайдағы дүнгендер көтерілісі туралы соңғы еңбегі жарияланды: 1865 жылы

1865 ж Ш.Уәлихановтың соңғы еңбегі: Дүнгендер көтерілісі туралы

Ш.Уәлиханов қайтыс болған жер: Алтын Емел жотасы

Шоқан Уәлиханов 1865 жылы қайтыс болған жер: Тезек сұлтанның ауылында

Тарихи деректе қазақтың қай біртуар азаматы туралы айтылғанын анықтаңыз: «Өткен күзде Іле сыртқы өлкесінде қырғыз (қазақ) сұлтаны...қайтыс болды. Оның есімі Қытайдың батысындағы Қашғар қаласына көзсіз ерлікпен жасаған батыл саяхаты арқылы кеңінен танылды...біз бұратана халықтардың білімді өкілдерінің көбірек пайда болғанына зор ықыласпен сүйсіне қарауға, ал олардың қайғылы қазасын қатал тағдырдың шектен тыс әділетсіздігі деп санауға әрқашан әзірміз»: Ш.Уәлиханов

Ыбырай Алтынсарин 1841-1889ж.ж.

ХІХғ. ІІжартысында көрнекті ағартушы,қоғам қайраткері, жаңашыл педагог:Ы.Алтынсарин Ы.Алтынсарин өмір сүрген жылдар:1841-1889жылдары

Жас Ы.Алтынсарин қамқорлығында болды: Атасы Балғожаның

Ы.Алтынсарин Орынбор шекаралық комиссиясы жанындағы мектепті алтын медальмен бітірді: 1857

Ы.Алтынсарин алтын медальмен бітірген оқу орны: Орынбор шекаралық комиссиясы жанындағы мектеп

1857 жылы Ыбырай Алтынсарин еркін сөйлей білген тілдер: орыс, араб, парсы Ы.Алтынсарин алғашқы қызметін бастады: Атасы Балғожа бидің хатшысы болып Ы.Алтынсарин Орынборда қазақ балаларына арнап мектеп ашты: 1864 жылы

1879 жылы Ыбырай мектеп инспекторлығына тағайындалған облыс: Торғай

Ы.Алтынсарин Торғай облысы мектептерінің инспекторы болып тағайындалған жыл: 1879 ж. Ы.Алтынсарин 1879 ж. Торғай облысында тағайындалған қызметі: мектептерінің инспекторы Ы.Алтынсариннің педагогикалық көзқарасының қалыптасуына әсер еткен орыс педагогы: «К.Ушинский» Ауылшаруашылық училищесін ашқан ағартушы: Ы.Алтынсарин

XIX ғасырда алғаш рет қазақ қыздарын оқытуды ұйымдастырушы, педагог: Ы.Алтынсарин Ы.Алтынсариннің негізгі оқу құралы: «Қырғыздарды орыс тілге үйретуге негізгі басшылық» Ыбырай Алтынсариннің орыс- қазақ мектептеріне арнап жазған оқу құралы: «Қырғыз хрестоматиясы»

XIX ғасырда қазақ жерінде қолөнер және ауыл щаруашылық мектептерін ұйымдастырған: Ы.Алтынсарин

Ы.Алтынсариннің «Кел, балалар оқылық» өлеңіне ән шығарған сазгер: Жаяу Мұса

Абай Құнанбаев 1845-1904жж

Қазақ жазба әдебиетінің негізін салушы: А. Құнанбайұлы

Абай Құнанбаев өмір сүрген жылдар: 1845-1904жж

1845-1904 жылдары өмір сүрген ұлы ақын: А. Құнанбаев

1845 жылы Шыңғыстау өңірінде дүниеге келген өңір: Шыңғыстау өңірі

Абай Құнанбаев шын есімі: Ибрахим

Семейдегі Абай білім алған оқу орны: «Ахмет Риза» медресесі

Абайдың оқуын аяқтатпай еліне әкесі Құнанбайдың алып кету себебі: Ел билеу ісіне тарту үшін

Абайдың нақыл сөздері берілген шығармасы: «Ғақлиялар»

Семей облыстық статистикалық комитетіне мүше болған ұлы ақын: Абай

Абай Құнанбайұлы шығармаларын аударған орыс ақындары: М.Лермонтов, А.С.Пушкин

Абай Құнанбайұлының орыстың ақыны А.С. Пушкиннен аударған шығармасы: «Евгений Онегин»

Абайдың аса дарынды шәкірті: Ш. Кұдайбердіұлы

Абайдың шәкірттерінің ішінде ең мол мұра қалдырған: Ш. Кұдайбердиев

Ұлы ақын Абай Құнанбайұлының шығармалар жинағының баспадан шығуы: 1909 жылы

1909 жылы шығармалар жинағы баспадан шыққан белгілі ақын: А. Құнанбаев

Абайдың әкесі Құнанбай старшын болған ру: Тобықты

Абайдың саяси көзқарасының қалыптасуына әсер еткен ғалымдар: Е. Михаэлис, С.Гросс, Н.Долгополов

Қазақ халқының өнері мен музыка мәдениеті

ХҮІІІ ғасырдағы жыраулардың шығармаларына арқау болған негізгі тақырып: Жоңғар шапқыншылығына қарсы күрес.

Қазақ халқына қосқан үлесімен жырауларды сәйкестендіріңіз:

1. ХҮІІІ ғ.50-жж. жоңғарлардан азат етілген жерлерге қазақтарды қайта оралуын басқарған
2. Қанжығалы қарт Бөгенбайды жоқтау және оның өлімін Абылайға естірту сияқты жырларының авторы 3 Абылай ханның кеңесшісі болған жырау, халық арасында «Көмекей әулие» атанды

А) Бұхар жырау

В) Қазтуған жырау С) Үмбетей жырау Д) Ақтамберді жырау Е) Доспамбет жырау

F) Жиембет жырау

(Дұрыс жауабы) = 1-Д, 2-С,3-А

Қазақ жоңғар соғыстарының маңызды оқиғаларын өз шығармаларында жырлаған ақын жыраулар: Ақтамберді, Үмбетей, Тәтіқара.

Бұхар, Тәтіқара, Үмбетей жыраулар өз шығармаларын арнады: Абылай ханға Абылай ханға жақын болған оны жырға қосқан – жыраулар: Тәтіқара, Үмбетей. ХҮІІІғ. екінші жартысында танымал халық ақыны: Тәтіқара

Шығыс Қазақстан облысы, Абай ауданында жерленген халық ауыз әдебиетінің көрнекті өкілі, жырау:

Ақтамберді

ХҮІІІ ғасырда шығармаларын аңызға айналған сардарлар Қабанбай мен Бөгенбай батырларға арнаған халық ауыз әдебиеті көрнекті өкілдерінің бірі Ақтамберді

ХҮІІІ ғ. халық ауыз әдебиеті шығармаларының көрнекті өкілдері: Ақтамберді, Үмбетей, Тәтіқара.

ХҮІІІ ғ. екінші жартысында Абылай тұсында өмір сүрген танымал ақын: Тәтіқара

ХҮІІІ ғасырда жоңғарларға қарсы күрескен қазақ батырларының ерлігін жырлаған: Үмбетей.

Бұқар жырау мен замандас Қанжығалы қарт Бөгенбайды жоқтау және оның өлімін Абылайға ескерту сияқты жырлары бар атақты жырау: Үмбетей

Соңғы шығармалары Абылай кезіндегі Қазақ қоғамының ішкі өмірі туралы маңызды мағлұмат көзі болып табылатын ХҮІІІ ғасырда өмір сүрген белгілі жырау: Үмбетей

Абылайдың керемет қасиеттерін жырлап, Орта жүздегі оқиғаларға белсен қатысқан, шығармаларына Қалқаман батырдың баласы ұлы жырау: Бұқар

ХҮІІІ ғасырдағы қазақ әдебиетінің өкілі, ұлы тұлғалардың бірі, Абылайдың кеңесшісі болған жырау: Бұқар 1684-1781 жылдары өмір сүрген қазақ әдебиетінің алдыңғы қатардағы өкілдерінің бірі, белгілі жырау: Бұқар жырау

ХҮІІІ ғасырда терең ойлы мол өсиет қалдырған «көмекей әулие» атанған жырау: Бұқар жырау Қазақ хандығы дербестігінің жаршысы, әрі кеңесшісі болған Бұқар жырау жырлаған хан: Абылай Махамбет Өтемісұлы өмір сүрегн жылдар: 1804-1846жылдары

Бөкей ордасында болған көтерілістің мақсаты айқын көрінеді: Махамбеттің өлеңдерінде Махамбет Өтемісұлы шығармаларында жырлаған көтеріліс: 1836-1838 жылдары өтті 1824-1829 жылдары М.Өтемісұлы тұрған қала: Орынбор

Шаруалар толқуына қатысқаны үшін Махамбет қамауда отырған жыл: 1829 жылы

Есет батырдың қолына түскен орыс солдаттарын азат етуге көмектескен ақын: Махамбет

1846 жылы Махамбет Өтемісұлын өлтірді: Баймағамбет сұлтанның адамдары

1836-1838ж. Кіші Ордадағы көтеріліске қатысқан хандық талабы ерте оянған ақын: Шернияз

ХІХ ғасырдың І жартысында шығармашылығында суырып салма өнерді одан әрі дамытқан ақын: Шернияз ХІХ ғасырдың жартысында Шернияз ақынның әдебиет саласына қосқан жаңалығы: Суырып салма өнерді жетілдірді

Жастай екі көзінен айрылып, ақындық өнері күнкөріс болған ақын: Шөже

Әйгілі «Қозы Көрпеш – Баян Сұлу» жырының ең көркем нұсқасын таратқан эпик ақын: Шөже ақын

1822-1895 жылдары өмір сүрген халық ақыны: Сүйінбай

ХІХ ғасырдың І жартысындағы айтыс өнерінің жүйрігі, Қаракәстек жерінде дүниеге келген ақын: Сүйінбай Аронұлы

«Зарзаман» дәуірінің ақыны: Дулат Бабатайұлы

ХІХ ғ. атақты сазгер, әнші, ақын әрі балуан ретінде танымал болған тұлға: Балуан Шолақ

ХІХ ғасырда өмір сүрген шертпе күйдің негізін салған күйші: Тәттімбет Қазанғапұлы

ХІХ ғ. Қарқаралы өлкесінде дүниеге келген шертпе күйдің негізін салған күйші: Тәттімбет Қазанғапұлы

1855 жылы Петербургте күміс медальға ие болған күйші: Тәттімбет Тәттімбеттің төрелерді халықты жәбірлеуіне арнап шығарған күйі: Бестөре ХІХ ғ. шыққан «Бестөре» күйінің авторы: Тәттімбет Қазанғапұлы

«Саржайлау», «Былқылдақ» күйлерінің авторы, күйші: Тәттімбет

Былқылдақ күйінің авторы: Тәттімбет Қазанғапұлы ХІХ ғ. қазақ күй өнерінің классигі, күйші: Құрманғазы Құрманғазының дүниеге келген жері: Бөкей Ордасы

Бөкей Ордасының Жиделі жерінде дүниеге келген күйші: Құрманғазы Сағырбайұлы

Құрманғазының Исатай Тайманұлына арнаған күйі: «Кішкентай»

Халық сүйіп тыңдаған «Балбырауын», «Сарыарқа» күйлерінің авторы: Құрманғазы

Құрманғазы туған жерді, кең байтақ даланы сипаттаған күйі: «Сарыарқа»

«Адай», «Түрмеден қашқан» күйлерінің авторы: Құрманғазы Сағырбайұлы

Құрманғазы Сағырбайұлының күйлері: Адай, Сарыарқа, Түрмеден қашқан, Кісен ашқан, Ақсақ киік, Қайран шешем, Балбырауын.

Құрманғазы күйлерінің ішінен артығын тап: Желдірме

Қазақ халқының белгілі күйшілері: Дәулеткерей, Ықылас, Қазанғап.

ХІХ ғ. қазақ музыка өнерінің дамуына үлес қосқан тұлғалар: Дәулеткерей, Біржан сал.

Қазақ хандарының ұрпағы, музыка өнерінің қайраткері: Дәулеткерей Шығайұлы

Бөкей Ордасында хан болған Шығайдың отбасында дүниеге келген, аса көрнекті күйші композитор:

Дәулеткерей.

Домбыра өнеріндегі лирикалық бағыттың негізін салушы: Дәулеткерей

«Желдірме», «Тартыс» күйлерінің авторы: Дәулеткерей

Дәулеткерей шығайұлының күйі: «Желдірме»

1834(1835)-1897 жылдары өмір сүрген атақты сазгер, әнші ақын: Біржан сал Қожағұлұлы

Біржан сал Қожағұлұлының әндері: «Ғашығым», «Айтбай»

«Ғашығым», «Айтбай» әндерінің авторы: Біржан сал Қожағұлұлы

Біржан салдың әні: «Ақ тентек»

ХІХ-ХХ ғғ. Өмір сүрген қазақ музыка өнерінің дамуына үлес қосқан тұлғалар: Жаяу Мұса, Ақан сері, Балуан Шолақ.

Қазақ халқының әнші-ақындары: Біржан сал, Жаяу Мұса, Ақан сері. ХІХ ғ. атақты халық сазгері, әнші композиторы: Жаяу Мұса Байжанұлы Жаяу Мұса Байжанұлының өмір сүрген жылдары: 1835-1929жж

1835 жылы Баянауыл өңірінде дүниеге келген әнші, сазгер: Жаяу Мұса.

Көрнекті әнші, белгілі сазгер Жаяу Мұса Байжанұлының туған жері: Баянауыл Шорман балаларының жаласымен Тобылға жер аударылған сазгер, әнші: Жаяу Мұса. Ы.Алтынсаринның «Кел, балалар оқылық» өлеңіне ән шығарған сазгер: Жаяу Мұса. Жаяу Мұса Байжанұлының әні: Бозторғай.

«Бозторғай» әнінің авторы: Жаяу Мұса Байжанұлы

Польшада, Петербургте, Литвада әскери қызмет атқарған қазақ ақыны: Жаяу Мұса

Әнші, сазгер Жаяу Мұса генерал Черняевтың отрядының құрамында әскери жорықтарға қатысқан өңір:

Оңтүстік Қазақстан.

ХІХ ғ. ІІ жартысында өмір сүрген атақты әнші, ақын: Ақан сері Қорамсаұлы

Атақты, сазгер, ақын Ақан сері Қорамсаұлы өмір сүрген жылдар: 1843- 1913жж

«Балқадиша», «Маңмаңгер», «Құлагер» әндерінің авторы: Ақан сері

Атақты әнші, сазгер, ақын Ақан сері Қорамсаұлының әні: «Сырымбет», «Маңмаңгер», «Балқадиша».

Ақан серінің жан тебірентерлік әсерлі әндері: «Сырымбет», «Мақпал»

«Сырымбет», «Мақпал», «Ақтоқты» әндерінің авторы: Ақан сері

Ақан серінің көңіл күйі, ашу-ызасы, үміт-сезімі тебірене жырлаған жыр: Құлагер

1843-1916 жылдары өмір сүрген белгілі күйші, қобызшы: Ықылас

ХІХғ. Қылқобызда ойнаудың асқан шебері: Ықылас Дүкенұлы Ықыластың патша шенеуніктерін сынап шығарған күйі: «Жарым патша» Белгілі күйші, қобызшы Ықылас Дүкенұлының күйі: «Жарым патша»

1858-1931жж. өмір сүрген көрнекті қазақ ақыны, этнограф және ағартушы: Мәшһүр Жүсіп Көпейұлы Көрнекті қазақ ақыны, этнограф және ағартушы Мәшөүр Жүсіп Көпейұлы өмір сүрген жылдар: 1858-1931жж. Балуан Шолақ атанған балуан, сазгер әрі әнші: Нұрмағамбет Баймырзаұлы

Қазақтың бүкіл әлемге танылған ұлы балуаны: Қажымұқан Мұңайтпасұлы

Ұйғырлар мен дүнгендердің Жетісуға қоныс аударуы

XIX ғ. 70-80 жылдары Жетісуға қоныс аударған халықтар: Ұйғырлар мен дүнгендер

Ұйғырлар мен дүнгендердің Қазақстан аумағына қоныс аударуы басталған уақыт: 1881ж

Ұйғырлар мен дүнгендердің Қазақстан аумағына қоныс аудару себебі: Цинь өкіметі қысым көрсетті

XIX ғ. 70-80 жылдары Ұйғырлар мен дүнгендер қоныс аударды:Қытайдан Жетісуға

1881-1884 ж аралығында Жетісу өлесіне қоныс аударған Ұйғырлар мен дүнгендер саны: 45000, 5000 Ұйғырлар мен дүнген халықтарының тарихындағы ерекше орын алатын оқиға: 1881-1884 ж аралығында басқа аймақтармен қатар Жетісу өлкесіне қоныс аудару миграциясы

Ұйғырлар мен дүнгендердің Жетісу өлесіне қоныс аударуына себеп болды: екі империя арасында 1881 ж Санкт-Петербург келісімшарты

Ұйғырлар мен дүнгендердің Қазақстан аумағына қоныс аударуы туралы құжатты анықтаңыз «Іле өлкесінің тұрғындарына олардың қазіргі тұрып жатқан жерлерінде Қытайдың қол астында қала беруіне де, Ресейдңғ жеріне өтіп, оның қарамағына өтуіне де ерік беріледі. Ресейге қоныс аударғысы келетіндер 1 жыл ішінде ойланып, шешім қабылдауы тиіс» Санкт-Петербург келісімшарты

Санкт-Петербург келісімшартынан келтірілген үзіндіні оқып шығып, Іле өлкесінің тұрғындарына қандай құқық берілгенін анықтаңыз. «Іле өлкесінің тұрғындарына олардың қазіргі тұрып жатқан жерлерінде Қытайдың қол астында қала беруіне де, Ресейдңғ жеріне өтіп, оның қарамағына өтуіне де ерік беріледі. Ресейге қоныс аударғысы келетіндер 1 жыл ішінде ойланып, шешім қабылдауы тиіс» Жетісу облысының аумағына қоныс аударуға

Ресей мен Қытай арасында жасалынған бейбіт келісімшартынан келтірілген үзінді қай тарихи оқиғаға қатысты екенін анықтаңыз. «Іле өлкесінің тұрғындарына олардың қазіргі тұрып жатқан жерлерінде Қытайдың қол астында қала беруіне де, Ресейдңғ жеріне өтіп, оның қарамағына өтуіне де ерік беріледі. Ресейге қоныс аударғысы келетіндер 1 жыл ішінде ойланып, шешім қабылдауы тиіс» Ұйғырлар мен дүнгендердің Жетісу өлесіне қоныс аударуы

Ұйғырлар мен дүнгендер орналасқан аймақ:Жетісу

Ұйғыр халқының дүние жүзілік мәдениет қорына жататын туындысы: «Он екі мұқам»

1905 ж басылып шыққан мусса Ибн Айса Сайрамидің еңбегі: «Он екі мұқам»

1905 ж «Он екі мұқам» басылып шыққан қала: Қазан

Ұйғыр халқының музыка өнері, әні мен биін зерттеген ғалымдар: Ш.Уалиханов, В.Роборовский, Н.Пржевальский

Қазақстанның Ресей және Қытаймен сауда-экономикалық байланысы

Қазақ-орыс сауда байланыстарының кеңейген кезі : XVIII ғ. 60ж Ресеймен сауда жүйесіндегі қазақтардың негізгітауары: мал Қазақ-орыс арасындағы айырбас саудағы сауда эквиваленті: ісек

Көшпенділердің күнделікті қажеттерін қамтамасыз ететін басты орыс тауарлары Шойын қазан, шұға, қант Ресейдің ішкі губернияларынан әкелінетін басты заттары: алаша, барқыт, жылтыр мата, әртүрлі жемістер Орта Азия көпестерінің сауда-саттыққа шығаратын басты тауарлары: мата жеміс

XVIII ғ. Қазақ-орыс сауда байланысының орталығына айналған қалалар. Семей, Петропавл

XVIII ғ. Қазақ-орыс саудасының белгілі орталықтары: Омбы, Семей,

Жеткізілген мал басының жалпы құны 1 млн сомға бағаланған , XVIII ғ. Қазақ- орыс саудасының аса маңызды орталығы: Орынбор

XVIII ғ. 2 жарт. Қазақ-орыс саудасының негізгі орталықтары: Семей, Өскемен, Бұқтырма

XVIII ғ. Қазақтардың Ресей мен сауда жасайтын негізгі орындарының бірі: Семей

1. ғ. 2 жарт. Орта Азия көпестерінің жиі келетін сауда орталығы: Петропавл (Қызылжар)

Мәтінде XVIII ғ. Қазақстан мен Ресей арасындағы экономикалық байланыстарының дамуынан үзінді келтірілген. Қазақ-Ресей саудасының ерекшеліктері арасында қатесін табыңыз: «Қазақтардың Ресеймен сауда жасайтын негізгі орындары шекара шебіндегі Орынбор, Троицк, Петропавл ,Омбы, Семей және Өскемен... болды. Қазақ –Ресей саудасының бірқатар өзіндік ерекшеліктері де бар еді... Айналымдағы ақша қазақтарда аз еді. Сауда бірлігі ісек қой саналды... Ресей саудагерлері аз уақыттың ішінде –ақ байып шыға келді. Мысалы, бағасы 75 тиын тұратын 18 метр кенепті бір жылқы мал өгізге айырбас жасады. Ал ол жылқы мен өгізді Ресейге алып барып, 12-15 сомнан сатты. Сауда жасайтын негізгі орындар округтік приказдар болды

Петорпавл бекінісі салынды: 1752 ж

Бұқтырма бекінісі тұрғызылған жыл: 1761ж

Ресей үкіметінің 1803 ж қаулысы бойынша Көпестерге қарулы топ ұстауға рұқсат берді

XIXғ. басында Ресейдің Қытаймен сауда байланысын жолға қоюына әсер еткен оқиға 1812 ж Отан соғысының ауыр зардаптарының әсерінен шикізатқа мұқтаждығы

XIXғ. басында Қытайға өтетін сауда керуендерінің тоналуына шек қою мақсатында үкімет қабылдаған шешім:

Қарулы казактар бөлінді

Ресейдің Шыңжаңның базар жәрмеңкелерінде сатылатын тауарлары: өнеркәсіптік дайын бұйымдар Ресей мен Қытай арасындағы сауданың дамуына кедергі болған: мемлекетаралық келісімнің жоқтығы XIXғ. 1 жартысында Ресейдің Қытаймен негізгі экономикалық байланыстар жүргізілген қала: Кяхта Ресей мен Қытай арасындағы Құлжа келісіміне қол қойды: 1851ж

Ресей мен Қытай арасындағы 1851 ж болған келісім: Құлжа келісімі

XIXғ. Қытайдағы ірі сауда орталықтарына айналған қалалар: Құлжа, Шәуешек

1855 ж Шыңжаң мен Қазақстанның сауда байланыстарының уақытша тоқтатылу себебі: Шәуешектегі орыс көпестерінің сауда орындары талан-таражға салынды

1855 ж Шәуешекте орыс көпестерінің сауда орындары өртеніп, тоналған соң Ресей көпестерінің саудасы осы қаламен шектелді: Құлжа

1. ғ. 50-60ж Жетісу бағытында өткен Ресей Қытай сауда нүктелері: Қапал, Верный XIX ғ. 50-60ж Қытаймен саудадағы кеңінен тараған Жетісудағы қалалар: Қапал, Верный XIX ғ. Ресей мен сауда-саттықтың басты орталықтары : Орынбор, Троицк, Петропавл

XIX ғ. Қазақстанның Қытаймен сауда-саттық жүргізілуінде маңызды рол атқарған қалалар:Семей, Зайсан, Бұқтырма, Петропавл

1881 ж Ресей мен Қытай арасында болған шарт: Петербург келісімі

Ресей мен Қытай арасында Петербург келісіміне қол қойған жыл: 1881ж

1881 ж сауда келісіміне қол қойған елдер: Ресей мен Қытай

Петербург келісімі бойынша Ресйдің Қытайға қайтарылған қлкесі:Іле өлкесі

XIX ғ. Қазақ көпестерінің Қытаймен саудадағы ерекше сұраныста болған тауары: Шай

XIX ғ. 1 ширегінде Шыңжаң мен Қазақстан арасындағы экономикалық байланыстарда басты роль атқарған Қазақстан қалалары: Петропавл, Семей

Мәтінде қатені табыңыз: Шын мәнінде XIX ғ. 60 ж бастап су жылы қалыптасқан өзен бойы: « Іледе су жылы қалыптасты. Алғашқыда ол әскери міндеттер атқару мақсаттары көздеген еді, кейінірек Қазақстан шаруашылық тұрғысынан отарланып болған соң бейбіт сипат алды сауда –саттықты дамытуға пайдаланды...1862ж Омбыдан Семейге алғашқы пороход сапарға шықты. XIX ғ.- XX ғ. Шебінде Семей мен Тобыл арасында осындай 40-жуық пороход қатынас жасады» : Ертіс

XIX ғ. 2 жартысында орыс-қытай экономикалық қатынасындағы белді оқиға: Іле су жолының ашылуы

1. ғ. 2 жартысында ұйғыр кәсіпшілері кемемен жүк тасуды жолға қойған өзен: Іле

Алғаш Іле су жолын ашқан көпес :В.Юлдашев

Верный көпесі Вали Ахун Юлдашев винтпен жүретін өзен кемесін алдыртты :Англиядан Іле су жолымен алғаш рет Қытайға тауар апарып сатқан көпес:Вали Ахун Юлдашев Қазақстаннан Қытайға тікелей Іле су жолы ашылған мерзім: XIX ғ. 80 ж

Қытаймен тікелей Іле су жолы алғаш ашылған жыл:1883 жылы

1883 жылы ашылған Іле су жолының Шыңжыңдағы соңғы нүктесі :Сүйдін

1883 жылы ашылған Іле су жолының ашылуымен сауда қатынасы таратылған өңір:Жетісу

Тарихи құжатта баяндалған оқиғаны анықтаңыз: « Өткен жылы Верный көпесі ... өз қаражаттарына Англиядан винтпен жүретін өзен кемесін алдыртты ... Қытай жеріне дейін су жолының ашудың мүмкіндігін қарастыру...» Іле су жолының ашылуы

ХІХ ғасырдың аяғында Қытай-қазақ сауда қатынасының бірқалыпты дамуында белсенді роль атқарды. Қазақ көпестері

ХІХ ғасырдың соңында Шығыс Түркістан сауда әлеміне белгілі болған қазақ көпестері: Жандыбайұлы, Жетікұлы , Шаянбайұлы , Жақыпұлы

ХІХ ғасырдың аяғында есімдері көпшілікке танылған қазақ саудагерлері :Жетікұлы , Жандыбайұлы

ХІХ ғ. Қазақстанның экономикалық дамуы

ХІХ ғасырдың І жартысында Қазақстан экономикасындағы әрә өзгеріс :Жергілікті өнеркәсіп пен кәсіпшіліктің пайда болуы

Ресейде шаруаларды басыбайлы езгіде ұстау жойылды :1861 жылы

Ресейдің орталық аудандарынан шаруалары қоныс аударту дың басталуы :ХІХ ғ. 60 жылдары ортасында

Г.А.Колпаковскийдің ұсынысымен «Жетісуда шаруаларды қоныстандыру туралы» Ереже қабылданған жыл

:1868 жылы

Шаруалардың Жетісуға қоныс аударуы туралы уақытша ережені»қабылдауға ұсыныс жасады :Колпаковский

Жетісу өлкесіне Ресейден шаруаларды қоныстандырумен айналысты:Колпаковский

1868 жылы «Жетісуда шаруаларды қоныстандыру туралы» ережесіне сай жан басына берілген жер көлемі :30 десятина

Патша отарлаушыларының 1868 ж. қабылдаған ережесінің аталуы: «Жетісуда шаруаларды қоныстандыру» туралы Уақытша ережесі

ХІХ ғасырдың ІІ жартысында қоныс аударушылардың басты бөлігі қоныстанған өлке:Жетісу ХІХ ғасырда қоныстандыру саясаты қандай облысты түгелге жуық қамтыды :Сырдария облысы

«Село тұрғындары мен мещандардың қазыналық жерлерге өз еркімен қоныс аударуы туралы Ереже» бекітілді:1889 ж.

Қазақстанда капиталистік қатынастар тарала бастады:ХІХ ғасырдың ортасы

Қазақ жеріндегі тау-кен кәсіпорындарының акцияларына ие болған батыс елдері: АҚШ Германия Швеция

1833 жылы Қарағанды көмірін ашқан алғашқылардың бірі: Аппақ Байжанов

ХІХ ғасырдағы көшпелі қазақтарда отырықшылықтың кең тарауына себепші болған :Орыс,украин шаруаларының қоныстануы

ХІХ ғ. 70-80 жылдарынан бастап күнкөріс табу мақсатымен тау-кен орындарына жалданған қазақтарды атады:Жатақтар

ХІХ ғ. Ресей банк бөлімшелері ашылған қалалар : Семей,Верный

ХІХ ғасыр қазақ-орыс сауда байланыстарын дамытуда ерекше орын алды: Жәрмеңкелер

Ресми түрде тұңғыш жәрмеңке ашылды :Ішкі Ордада

Қазақ жеріндегі тұңғыш сауда жәрмеңкесі Бөкей ордасында қай жылы ашылды:1832 жылы

Қазақстанның батысындағы жәрмеңкелер: Бөкей ордасы, Ойыл

ХІХ ғ. Жетісу облысында орналасқан жәрмеңке : Қарқара

ХІХ ғ. Верный уезінде орналасқан жәрмеңке : Қарқара

ХІХ ғ. Қарқара жәрмеңкесі орналасқан өңір: Жетісу облысы

ХІХ ғ. Қарқара жәрмеңкесі орналасқан өңір: Верный уезі

Ресейдегі Ірбіт жәрмеңкесі ,ҚазақстандағыҚоянды жәрмеңкесі сияқты ХІХ ғасырдың соңында Жетісуда ерекше көзге түскен жәрмеңке :Қарқара

1848 жылы Қарқара уезінде көпес Ботовтың есімімен аталған ірі жәрмеңке ашылған жер:Талды-Қоянды Варков Ботовтың атымен аталатын жәрмеңке: Қоянды

ХІХ ғасырда Қарқаралы уезінде ашылған жәрмеңке :Қоянды

Қоянды жәрмеңкесі ашылды: 1848 жылы

Қоянды жәрмеңкесі орналасты: Қарқаралыда

Талды-Қоянды жәрмеңкесі орналасты :Орталық Қазақстан ХІХ ғ. Орал облысындағы белгілі жәрмеңке:Ойыл,Темір ХІХ ғ. Семей облысындағы белгілі жәрмеңке:Шар

Ресейде тұңғыш халық санағы өтті :1897 жылы

1897 жылғы халық санағы бойынша ең көп қоныстанған ірі қалалар:Верный,Жаркент

ХІХ ғасырдың соңындағы Қазақстандағы мемлекеттік биліктің саяси әлеуметтік сипаты :Мемлекеттік билік патша отаршыларының қолына өтті

ХІХ ғ. соңындағы Қазақстанның саяси-әлеуметтік дамуы

1886 жылы маусымда қабылданған Ереженің атауы: « Түркістан өлкесін басқару»

1886 жыл 2 маусымда бекітілген Ереже :Түркістан өлкесін басқару және онда жер ,салық өзгерістерін енгізу туралы

1886 жылғы 2 маусымда Түркістан өлкесін басқару туралы жарлыққа қол қойды:ІІІ Александр

«Түркістан өлкесін басқару және онда жер салық өзгерістерін енгізу туралы» (Түркістан өлкесін басқару туралы) Ереже бекітілді :1886 жылы маусымда

1886 жылдан бастап Түркістан өлкесіне енген облыстар:Сырдария,Ферғана ,Самарқан

1886 ж. Ережеге сәйкес Түркістан генерал-губернаторлығының құрамына кірген облыс: Ферғана

1886 жылғы Ереже бойынша Сырдария ,Ферғана ,Самарқан облыстары кірген генерал- губернаторлық:Түркістан

1886 жылы Түркістан өлкесінде құрылған облыс саны:3

1886 жылғы Ереже бойынша Түркістан өлкесінің басқару орталығы :Ташкент

1886 жылы «Ережеге» сай Қазалы,Перовск,Шымкент,Алматы және Ташкент уездері кірген облыс:Сырдария облысы

1886-1891 ж.ж. реформалар бойынша ешқандай генерал –губернаторлықтың құрамына кірген уезд:Маңғыстау Ақмола ,Семей,Жетісу,Орал және Торғай облыстарына басқару туралы Ереже бекітілді:1891 жылы 25 наурыз 1891 жылы 25 наурыздағы Ереже бойынша жаңадан құрылған генерал-губернаторлық :Дала генерал- губернаторлығы

1891 жылы 25 наурызда Ереже бойынша құрылған Дала генерал-губернаторлығына кірген облыстар:Ақмола,Семей,Жетісу

1891 жыл 25 наурызда құрылған Дала генерал –губернаторлығының құрамына кірмеген облыс:Сырдария 1891 жылғы Ереже бойынша Жетісу облысы енгізілді :Дала генерал –губернаторлығына

1891 жылғы «Ережеге»сай Дала генерал –губернаторлығына кірген үш облыстың орталығы болған қала:Омбы ХІХ ғ. 80-90 жылдары құрылған генерал-губернаторлықтардың орталықтары: Ташкент,Омбы

1886 жылғы «Ережеге» сай уездік және болыстық тұрғындарға қатысты мәселелерді шешетін сот жиыны:

Соттардың төтенше сьезі

1891 жылы «Ережедегі» соттардың төтенше сьезі қарайтын мәселелер :Уездік және болыстық тұрғындарға қатысты істерді шешеді

1886 жылғы Ереже бойынша облыстық ,уездік билеушілердің мүддесін қорғайтын сот :Бітістіруші сот

1886 жылғы Ереже бойынша болыс басқармаларын бекіткен :Әскери губернатор

ХІХ ғ. 80-90 жылдардағы реформа бойынша болыс басқарушысын әкімшілік қызметке бекітті: әскери губернатор

1886 жылғы Ереже бойынша ірі қалаларда құрылды :Полиция басқармалары

ХІХ ғасырдың 90 жылдары реформа бойынша ірі қалаларда құрылды :Полиция басқармалары

1886 жылғы Ереже бойынша уезд орталықтарында пайда болды :Полиция приставтары

1891 жылы «Ережеге»сай құрылған жергілікті мұсылман тұрғындарының ісін қарайтын төменгі сот буыны: Халық соттары

1902 жылы жаңадан енгізілген лауазым: шаруа бастығы

ХІХ ғ. орта кезінде қазақ жұмысшыларының наразылығының жаңа түрлері:                                                                                                                           өндіріс орындарын тастап кету,ереуілге шығу

ХІХ ғасырдың аяғында өз еркімен өндіріс орындарын тастап кеткен жұмысшыларға қолданылған жаза:3 ай абақтыға жабу

Тау –кен өндірісіне жұмысқа жалданған кедей қазақ –орыс еңбекшілері аталды:Жатақтар

ХХ ғасырдың басындағы Қазақстан

ХХ ғасырдың басындағы патша үкіметінің шығыс аудандарындағы ірі экономикалық шарасы : Орынбор – Ташкент теміржолының салынуы

ХХ ғасырдың басында Ресей әкімшілігі орта Азияны экономикалық орталықпен байланыстыру мақсатында салған шойын жол :Орынбор –Ташкент

1901-1905 жылдары салынған темір жол :Орынбор –Ташкент

Орынбор –Ташкент темір жолы пайдалануға берілді:1906 жылы

1902-1904 жылдары Орынбор –Ташкент шойын жолына жұмысқа тартылғандардығ саны :30 мың

ХХ ғ. басында Орынбор –Ташкент шойын жолына жұмысқа тартылғандардың саны :25-30 мыңға жуық

Теміржолшылардың ең ірі кәсіподағы құрылды:Орынбор –Ташкент темір жолында 1853-1905 жылдар арасында қазақтардан тартып алынған жер көлемі :4 млн .десятина 1906-1907 жылдарда патша үкіметі қазақтардан тартып алған жер көлемі:17 млн десятина ХХ ғасырдың басында 1 десятина егістік жері бар :Батырақ

ХХ ғасырдың басында4 десятинаға дейін егістік жері бар :Өте кедей шаруа

ХХ ғасырдың басында 5-8 десятинаға дейін егістік жері бар :кедей

ХХ ғасырдың басында 10 десятинаға дейін егістік жері бар :Шамалы орта шаруа

ХХ ғасырдың басында 15 десятинаға дейін егістік жері бар топ :Ауқатты орта шаруа

ХХ ғасырдың басында 15 десятиналдан асатын егістік жері бар топ :кулак ХХ ғасырдың басында Жетісу өңірінде кулактардың үлес пайызы:25% 1902 жылы тұңғыш маркстік құпия ұйым құрылды :Орынборда Орынборда тұңғыш маркстік құпия ұйым құрыды :1902 жылы

1905-1907 жылдары Ресейде болған басты оқиға :Бірінші орыс буржуазиялық –демократиялық революциясы

Отарлық ұлт аудандарының «Сілкініп оянуына»негіз болған «Қанды жексенбі»болған жыл :1905 жылы

«Қанды жексенбі» деген өлеңнің авторы :Мәшһүр Жүсіп Көпейұлы

Мәшһүр Жүсіп Көпейұлының өлеңі:» «Қанды жексенбі»

ХХ ғасырдың басында патша үкіметіне қарсы күресте қазақтардың саяси белсенділігінің күшеюіне әсер еткен оқиға :1905-1907 жж. революция кезіндегі қозғалыстар

ХХ ғасырдың басындағы Қазақстандағы патша үкіметінің ұлттық езуімен қанау саясатына қарсылықтың басталуы үшін алғышарттарды қалыптастырған оқиға :1905-1907 жылдардағы революциялық оқиғалар 1905   жылы             мамырда           еңбекшілердің        бірлігін               қуаттайтын                    саяси    ереуіл           өткен    қалалар      :Верный

,Перовск,Қостанай

1905 жылы Қарқара петициясын дайындауға белсене қатысқан саяси қайраткерлер: Ә.Бөкейханов, Ж.Ақбаев, А.Байтұрсынов

1905 жылы Қарқаралыда өткен халықтың бірлігін қуаттайтын саяси жиынға белсене қатысқан :М.Дулатов

1905 жылы М.Дулатұлы қазақтың зиялылары белсене қатысқан саяси шеру өткен қала :Қарқаралы

1905 жылы 17 қазандағы патша манифесіне қазақтың ұлттық –демократиялық зиялы қауым өкілдерінің көзқарасы: Әшкереледі

1905 жылы қазан айының 17-де жарияланған патша манифесі әшкереледі:Алаш қозғалысын өкілдері Ә.Бөкейхановтың ұлттық мүддені қорғаудағы күресі басталды:1905-1907 жылғы революция кезінде 1905 жылы 18-19 қазанда саяси шеру өткен қала:Орынбор

Батыс Сібір әкімшілігін қатты сескендірген Омбыдағы ереуіл болған мерзім :1905ж.25 қазан

1905 жылы 16-28 қарашада Семей қаласында өткен ереуіл :пошта –телеграф қызметкерлерінің ереуілі

1905 жылы Семей облысы губернаторының Қарқаралыдан «скери күш шақыртуына себеп болған оқиға :пошта

–телеграф қызметкердерінің ереуілі

1904 жылы надеждинск кен қазу жұмысшыларының ереуілі өткен уезд: Зайсан

Қарқаралы қаласында жұмысшылар мен шаруалардың және енді қалыптасып келе жатқан қазақ зиялылары өкілдерінің саяси шеруі өткен мерзім: 1905 жылы 15 қараша

1905 жылы жергілікті әкімшілікке билікке қарсы шаруалардың бой көрсетуі болған облыс: Семей

1905 жылы 21 қарашада патша билігіне қарсылық білдірген әскери гарнизон орналасқан жер :Жаркент

ХХ ғасырдың басындағы өлкедегі революциялық оқиғалардың ішінен ерекше көзге түскен интернационалдық бой көрсету :Успен(Нілді)кенішіндегі оқиға

1905-1907 жылдары қазақ –орыс еңбекшілерінің интернационалдық бой көрсетуі болған жер :Успен кеніші

1905 жылы Успен кенәшәнде құрылған алғашқы жұмысшы ұйымның атауы : «Орыс-қырғыз одағы»

1905 жылы Успен кенішінде өткен ереуілге басшылық еткен ұйым: «Капиталға қарсы орыс –қырғыз одағы»

1905 жылы Успен кенішіндегі ереуілге қатысқан жұмысшылар саны :360

Успенск кенішінде құрылған жұмысшылардың «Капиталға қарсы орыс –қырғыз одағының»басшылары:Л.Байшағыров ,П.Топорнин

Успенск кенішінде құрылған жұмысшылардың «Капиталға қарсы орыс –қырғыз одағының»басшыларының бірі:С.Невзоров

Қойған талаптарын ішінара қанағаттандыруға қол жеткізген 1905 жылғы ереуіл өткен кеніш:Успен(Нілді)кеніші

Мәтінді оқып қай өнеркәсіп орнының жұмысшылары мен қызметшілерінің талаптары сипатталғанын анықтаңыз: «Біз француз азаматы, тау-кен өнеркәсіпшісі К.Э.Карноның кенішіндегі қызметшілері мен жұмысшылары... кеніштегі өмірдің қазіргі ауыр жағдайында өзімізге жүктелген міндеттерді орындай алмаймыз, ол кеніштегі қазіргі жағдай түзеліп, жақсарған кезде ғана мүмкін болады деп санаймыз және ... талап етіп, қаулы қабылдадық»: Успенск мыс кеніші

Дерек тарихи құжаттың қай түріне жататындығын анықтаңыз. «Біз кеніштегі өмірдің қазіргі ауыр жағдайында өзімізге жүктелген міндеттерді орындай алмаймыз, ол кеніштегі қазіргі жағдай түзеліп, жақсарған кезде ғана мүмкін болады деп санаймыз және сол үшін мына мәселелердің шешілуін талап етіп қаулы қабылдадық:

1. Бізге еңбекақыретінде босатылатын азық-түлік өнімдерінің барлығының да бағасы шұғыл түрде арзаңдатылсын
2. Жалақының мөлшері көбейтілсін
3. Ылғалы мол шалшықты зобайда жұмыс істейтін адамдарды кеніш кеңсесінің есебінен су өткізбейтін киім- кешекпен және аяқ-киіммен тегінқамтамасыз етсін
4. Тұрақты жұмыс істейтін орыз-қырғыз (қазақ-авт.) училищесі ашылатын болсын
5. Қырғыз (қазақ-авт) жұмысшылары тұратын казармалардағы жағдай шұғыл түрде жақсартылсын»: Петиция

ХХ ғасырдың басында 300-400 жұмысшысы бар ірі өнеркәсіпорын :Успен кеніші

1905-1907 жылдардағы революция қарсаңында 300-400 жұмысшы шоғырланған ірі кәсіпорын :Риддер түсті металлургия өнеркәсібі

1905-1907 жылдардағы революция қарсаңында 300-400 жұмысшы шоғырланған ірі кәсіпорын :Успен кеніші 1905-1907 жылдардағы революция қарсаңында 300-400 жұмысшы шоғырланған ірі кәсіпорын :Қарағанды көмір алыбы

1905-1907 жылдардағы революция қарсаңында 300-400 жұмысшы шоғырланған ірі кәсіпорын:Екібастұз 1905 жылы 6 желтоқсанда жұмысшылар ереуілі өткен жер:Өскемен

1905 жылы 13 желтоқсанда жұмысшылар ереуілі өткен жер:Павлодар

1906 жылы шілде айында болған ,Қазақстандағы басты саяси оқиға ретінде саналған ереуіл өткен жер:Семей 1906 жылы жұмысшылардың жаппай ереуілі өткен өңір: Семей

Семей қаласында жұмысшылардың жаппай ереуілі өткен жыл: 1906ж

1906 жылғы 3 шілдеде Семейде болған ереуілге қатысушылар саны :500

1906 жылы қазақ шаруалары отаршыл жер саясатына ашық қарсылық көрсеткен Семей облысындағы уезд

:Қарқаралы

1906 жылы қазақ шаруалары отаршыл жер саясатына ашық қарсылық көрсеткен Сырдария облысындағы уездер:Әулиеата ,Шымкент

1906 жылы қазақ шаруалары отаршыл жер саясатына ашық қарсылық көрсеткен Жетісу облысындағы уезд

:Жаркент

Ресейдегі 1905-1907 жылғы революция кезінде жергілікті әкімшілік билікке қарсы шаруалар қозғалысы болған облыстар:Семей ,Торғай ,Орал

Ішкі істер министірі Дурнов Қазақстандағы қарсылықтарды басуға тапсырма берген жыл :1906 ж. 10 қаңтар

1907 жылы маусымда наразылық митингілер өткен қала: Петропавл

ХХ ғасырдың басында петициялық қозғалыстың нәтижесі :Қазақтар мемлекеттік Думаға сайланды

Түземдік   халық    арасынан   Патшалық   Ресейдің   Думасына   мүше    болған                                                                                                                    қазақтар :Ш.Қосшығұлов

,А.Бірімжанов,М.Тынышпайұлы

Патша үкіметінің сайлау заңына сәйкес «Түземдік» халық арасынан екінші мемлекеттік Думаға Жетісудан сайланған :М.Тынышпайұлы

ІІ Мемлекеттік Думаға М.Тынышпайұлы сайланған өңір: Жетісу облысы

Патша үкіметінің сайлау заңына сәйкес «Түземдік» халық қарасында екінші мемлекеттік Думаға Ақмола облысынан сайланған :Ш.Қосшығұлұлы

Өлкедегі мұсылман дінінің мүддесін қорғаушы ,1906 жылғы Мемлекеттік Думаның депутаты:Ш.Қосшығұлов ІІ Мемлекеттік Думаға Ш.Қосшығұлұлы сайланған өңір: Ақмола облысы

І және ІІ Мемлекеттік Думаға сайланған депутат: Ш.Қосшығұлов

Патша үкіметінің сайлау заңына сәйкес «Түземдік»халық арасынан екінші мемлекеттік Думаға Оралдан сайланған :А.Бірімжанұлы

Патша үкіметінің сайлау заңына сәйкес «Түземдік»халық арасынан екінші мемлекеттік Думаға Оралдан сайланған :Б.Қаратаев

ІІ Мемлекеттік Думаға Б.Қаратаев сайланған өңір: Орал облысы

ІІ Мемлекеттік Думада өткір баяндама жасаған тұлғаны анықтаңыз: «...Ол өзхінің жалынды сөзінде былай деп атап көрсетті: Сіздер мынадай сұмдық жағдайы түсінуге тиіссіздер: бүгінгі таңда қоныс аударушы орыс шаруаларына жер телімдерін беру үшін қазақтарды өздерінің ежелгі атақоныс жерлерінен ғана емес, жекеменшік баспаналарынан да қуып шығып жатыр»: Б.Қаратаев

ІІ Мемлекеттік Думаға А.Бірімжанұлы сайланған өңір: Торғай облысы

Патша өкіметінің сайлау заңына сәйкес «Түземдік»халық арасынан екінші мемлекеттік Думаға Семейден сайланған:Х.Нұрекенұлы

Ресейдің ІІ Мемлекеттік Думасының құрамына Семейден сайланған :Т.Нұрекенов Қайраткер мен оның тарихқа қосқан үлесін сәйкестендіріңіз:

1. Ә.Бөкейханов
2. Ж.Ақбаев
3. Т.Нұрекенов
   1. 1904 ж. Зайсан уезіндегі Надеждинск кең қазу орнында жұмысшылардың ереуілін басқарған
   2. Қарқаралы петициясының бір нұсқасын орыс тіліне аударып, Ішкі істер министірінің атына жіберген
   3. 1905 ж. 9 қаңтарда патша үкіметінің қарусыз шеруге шыққан жұмысшыларға оқ атып, қырып жойғаны туралы «Қанды жексенбі» атты өлең жазған
   4. ІІ Мемлекеттік Думаны таратылуына қарсылық ретінде қабылданған Выборг үндеуіне қол қойған
   5. Думаға депутат болмаса да, ІІІ және ІV Мемлекеттік Думалардың мұсылман франкциясына кіріп, қазақтардан ауыр жағдайы туралы сөз қозғаған
   6. 1905 ж. 15 қарашада Қарқаралы қаласында жұмысшылар мен шаруалардың, солдаттардың, сондай-ақ қазақ зиялылары өкілдерінің саяси шеруіне басшылық еткен

Дұрыс жауабы: 1-D. 2-F. 3-B

Қайраткер мен оның тарихқа қосқан үлесін сәйкестендіріңіз:

1. М.Шоқай
2. М.Ж.Көпейұлы
3. М.Кемалов
   1. 1904 ж. Зайсан уезіндегі Надеждинск кең қазу орнында жұмысшылрдың ереуілін басқарған
   2. Қарқаралы петициясының бір нұсқасын орыс тіліне аударып, Ішкі істер министрінің атына жіберген
   3. 1905 ж. 9 қаңтарда патша үкіметінің қарусыз шеруге шыққан жұмысшыларға оқ атып, қырып жойғаны туралы «Қанды жексенбі» атты өлең жазған
   4. ІІ Мемлекеттік Думаның таратылуына қарсылық ретінде қабылданған Выборг үндеуіне қол қойған
   5. Думаға депутат болмаса да, ІІІ және ІV Мемлекеттік Думалардың мұсылман фракциясына кіріп, қазақтардың ауыр жағдайы туралы сөз қозғаған
   6. 1905 ж. 15 қарашада Қарқаралы қаласында жұмысшылар мен шаруалардың, солдаттардың, сондай-ақ қазақ зиялылары өкілдерінің саяси шеруіне басшылық еткен

Дұрыс жауабы: 1-Е. 2-С. 3-А

Семейден мемлекеттік Думаға сайланып ,кейін өзінің сайлаушыларына берген уәдесінен бас тартқан зерттеуші:Н.Коншин

Столыпиннің қабылдаған реформасы :аграрлық

Столыпин аграрлық реформасы жүргізілген мерзім:1906-1910 ж.ж.

1910 жылғы Столыпин реформасының мақсаты :революцияны тұншықтыру

Революцияны тұншықтыруға бағытталған 1906,1910 ж.ж. қабылданған аграрлық саясаты: Столыпин ревормасы

Столыпиннің ревормасы бойынша қазақтардан тартып алынған жер көлемі :17 млн десятина

1917 жылға қарай қазақтардан тартып алынған жер көлемі: 45 млн. десятина

Столыпин реформасынан кейін Ақмола облысындағы қазақтар санының үлесі :36,6% ХХ ғасырдың басында қоныстану қоры айналысты :Қазақтардың жерін тартып алумен 1914 жылы Қазақстанға қоныстанған халықтар санының өсуі:211 есеге

1914 жылы Қазақстанға қоныстанған әр тілдес халықтардың санының бірден 211 есеге көтерілуінің себебі:Ресейден қоныс аударған шаруалардың есебінен

«Атбасар мыс кендері»акционерлік қоғамы жұмысшыларының ереуілі болған жыл :1911 жыл

Табанды күресінің нәтижесінде жұмысшылар жалақыларының 26 %-ға көбейтуге мүмкіндік алған ереуіл:Ембі мен Доссордағы ереуіл

Жалпыресейлік саяси қозғалыстың құрамдас бөлігі болып табылатын 1912 ж.қазанда болған ереуіл:Байқоңыр көмір өндірісі

Жалпыресейлік саяси қозғалыстың құрамдас бөлігі болып табылатын 1912 ж. қазанда болған ереуіл:Семейдегі су диірмені

1912 жылы жұмысшылар ереуілі өткен зауыт:Спасск мыс балқыту зауыты

1915 жылғы мамыр айында кеншілер ереуілі болды:Екібастұз мыс кенішінде

1916 жылғы тамыз айындағы саяси күрестіңөрлеуінің көрінісі болған ереуіл:Қарсақбай мыс кенішіндегі ереуіл

Бәсекелес әскери –саяси блоктар-Үштік одақ пен Антанта тартысы әкеліп соқтырды:Бірінші дүниежүзілік соғысқа

1914-1918 жылдардағы Ресей үшін Қазақстанның шикізат көзі ретіндегі рөлі осы оқиғаға байланысты күшейді:Бірінші дүниежүзілік соғыс

Бірінші дүниежүзілік соғыс болған жылдар:1914-1918жж

1914-1918 жылдары Түркістан өлкесінен майдан қажеттілігі үшін жиналып алынды:мақта ,ет,жылқы,түйе Бірінші дүниежүзілік соғыс жылдары жергілікті халықтар жұмыс күші ретінде атқаруға тиіс болды: жер жырту, егін егу, астық жинау

Бірінші дүниежүзілік соғыс жылдары қазақтардан майдан қажеттілігі үшін жиналып алынды: жылқы, киіз үй, ауыл шаруашылығы өнімдері

Бірінші дүниежүзілік соғыс жылдары Қазақстанға әскери тұтқындардың алғашқы топтары әкеліне бастады:

1914 ж тамыздан бастап

Бірінші дүниежүзілік соғыс жылдарында 34 миллион сом майдан мұқтажына жіберілген облыс: Жетісу облысы

1914 жылға қарай қазақтардан жиналатын шаңырақ салығының мөлшері:600 мың сом

1917 жылға қарай қарай қазақтарданжиналған шаңырақ салығының мөлшері :1 миллион 200 мың сом

Бірінші дүниежүзілік соғыс жылдары Қазақстанға әкелінген әскери тұтқындардың арасынан негізінен басым болды :Славян тектестер

Бірінші дүниежүзілік соғыс жылдарында     Қазақстан жеріне әкелінген тұтқындар :Австрия –Венгрия тұтқындары

1914 жылы тек қана Омбы қаласында шоғырланған соғыс тұтқындарының саны :20000

І дүниежүзілік соғыс жылдарында Семей ,Ақмола облыстарынан майданға тартылған жұмысшылар саны:50% І дүниежүзілік соғыс жылдарында Орынбор өлкесінен майданға тартылған жұмысшылар саны :40%-ға жуық 1915 жылы Австрия –Венгрия тұтқындарының ереуілі өткен жер:Риддер кен байыту орны

ХХ ғасырдың басында Қазақстанда өнеркәсіптің жақсы дамыған түрі :кен өндірісі

ХХ ғасырдың басында өндіріс орындарындағы жұмыс мерзімінің ұзақтығы :12-14 сағат

ХХ ғасырдың басында өндіріс орындарында жасөспірімдерге күніне төленетін еңбек ақысы :20 тиын

ХХ ғ. түсті металлургияның негізгі ауданы :Кенді Алтай

Бір немесе бірнеше елдің басқа бір елдің ішкі істеріне зорлықпен қол сұғуы: интервенция

ХХ ғ. басындағы мадениет

1905-1910 жылдардагы қазақ ауылдарының саяси сауаттыдыгының дамуында маңызды рөл аткарды: баспа жұмысының басталуы

1906 жылы патша үкімет кабылдаган оку-ағарту ережелерін Қазақстанға әcepi Орыс-қазақ мектептерін кеңеюіне жағдай жасады

ХХ ғасырдың басында қазақ кітаптарын басып шығару icін қолға алған Ресей каласы: Казан

ХХ ғасырдың басында қазақ кітаптарын басып шығару icін қолға алган Ресей каласы: Петербург ХХ ғасырдың басында қазақ кітаптарын басып шығару ici қолға алынган каланың 6ipi: Ташкент ХХ ғасырдың басында қазақ кітаптарын басып шьггару колга алынган калалар: Орынбор, Орал ХХ ғасырдың басында қазақ кітаптарын басып шығарған баспаханалар: Орынбор,Ташкент

ХХ ғасырдың басында қазақ кітаптарын басып шығару қолга алынған калалар: Семей, Омбы ХХ ғасырдың басында халық мәдениетіндей жан-жакгы дамыған сала. Музыкалық мәдениет ХХ ғасырдың басында ағарту ісін дамытуда, оны уағыздауда улкен орын алан журнал «Айқап»

ХХ г. басында түрікшілдік идеяның басында турган тұлға: И.Гаспринский

Алғашқы қазақ журналы «Айқап» жарық көрген жылдар: 1911-1915 жж. М.Сералинның редакторлығымен 1911-1915 жылдары шығып турган журнал: «Айқап» 1911 - 1915 жылдар аралығында үздіксіз шығып тұрган журнал: «Айқап»

«Айқап» журналы 1911 жылы жарық көрген кала: Троицк

«Айқап» журналының баспагері әpi редакторы акын, журналист: М.Сералин

«Айқап» журналын шығаруга белсене катыскан тұлғалар: С.Торайғыров, Ж.Сейдалин, Б.Майлин

«Садақ» журналы 1915-1918 жылдар аралығында шығып тұрган қала:Уфа

1907 жылы шыққан Санкт-Петербург казаұтарының тұңғыш қоғамдық-саяси газеті: Серке

Санкт-Петербург қазақтарының тұнғыш қоғамдық-саяси газеті «Серке» жарық көрген мерзім: 1907ж. КСРО дәуірнде кертартпа ұлтшыл буржуазиялық басылым ретінде сипатталып келген газет. Қазақ газеті 1913 жылдан бастап шыққан апталық газет. «Қазақ»

«Қазақ» апталық газеті жарық көрген жыл: 191З жылы Басылым мен оның тарихтагы орның сайкестендіріңіз:

1«Серке» 2«Қазақ»

1. «Туркістан уәлаятыңын газеті»

А) 1915-1918 жж. Уфа каласында шыққан журнал

В) 1907 ж. Санкт-Петербург каласында жарык керген қазақтардың туңғыш когамдық-саяси газеті С) Омбыда Дала генерал-губернаторлығы шыгара бастаган басылым

D) 1911 ж. Орынбор губерниясыныц Троицк каласында шыға бастаган алғашқы қазақ журналы

Е) 19 г. 60-жж. Қазақстандағы әкімшілік реформалардың мәнін қазақтар арасында тарату жане тусіндіру үшін 1870 ж. Ташкент каласында қазақ жане өзбек тілінде шыға бастаған газет

Ғ) 1913-1918 жж. шыккан қазақ халкының ұлтгык-саяси және гылыми-әдеби басылымы

{ Дұрыс жауабы }=1-B,2-F,3-E

«Қазақ» апталық газеті 1913 жылы жарык керген кала:Орынбор

1913-1917 жылдары «Қазақ» газетінің шығуына белсене катыскан кайраткер: Ә.Бөкейханов 1913-1917 жылларда «Қазақ» газетінің редакторы болған қайраткер А.Байтурсынұлы А.Байтурсынұлының 1909 жылы камаланға дейінгі аткарган қызметі: Каркаралыда мұғалім А.Байтұрсынов Орынборда тұрган жылдар: 1910-1917 жылдар

Байтурсыновтың 1911 жылы Орынборда жарық керген жинағы «Маса»

А.Байтұрсыновтың өлендер жинағы: Маса

А.Байтұрсыновтың Казан төңкерісіне дейінгі шығармасы: Маса

А.Байтұрсынұлының өлені: «Қазақ салты»

Қазақ тілі мен одебиетте шығармашылық мұрасы ерекше орын алатың тұлға А.Байтұрсынов

ХХ ғ. бас кезіндігі қазақ зиялысы: М.Дулатұлы

1835-1935 жж. өмір сурген қоғамдық өмірге белсене араласкан алаш зиялысы: М.Дулатұлы

М.Дулатұлының 1910 жылы Казанда жарык көрген романы «Бакытсыз Жамал»

1910 жылы Казан каласында жарық көрген «Бақытсыз Жамал»романыңын авторы:М.Дулатұлы

1909 жылы Уфада кейін 1911 жылы Орынборда жарык керген М.Дулатулының жыр жинағы: «Оян, қазақ!»

М.Дулатулыныц 1911 жылы Орынборда жарық көрген туындысы «Оян қазақ » 1909 жылы баспадан шыққан М.Дулатулының өлеңдер жинағы. «Оян, қазақ!» 1917 жылға дейін шыккан М.Дулатулының өлеңдер жинаы: «Оян, қазақ!»

Оян, қазақ!» өленінің авторы: М.Дулатов